A repubblica di patati

Stampa questo copione

A REPUBBLICA DI PATATI

A REPUBBLICA DI PATATI

di

Alfio Bonanno


Personaggi:

Janu Sparapagghiazzu proprietariu terriero
Puddu Sciarrabballu aiutante du zu’ Janu
‘Nzina Muzzicaspinguli mogghi du zu’ Janu
Cuncittina Sparapagghiazzu figghia du zu’ Janu
Alfiu Sparapagghiazzu figghiu du zu’ Janu
‘Nzudda da za’ Minica serva di casa
Pippu Masticazzoddiri cunfinanti du zu’ Janu
Nittu Pulici cunfinanti du zu’ Janu
Nedda Pulici lavannara,figghia di Nittu
Elio Piazzapulita dutturi




ATTO PRIMO
La scena si svolge in un casolare di campagna, porta a destra per la stanza da letto, a sinistra per la cucina e al centro l’entrata comune che conduce all’aia, sempre al centro un po’ discosta sulla destra una finestra con grate da cui si intravede la campagna. La stanza è adornata da un tavolo, diverse sedie, cassapanca, su cui è poggiata una radio, possibilimente di vecchio tipo,un telefono in vista, un soppalco sopra la porta addossato alla parete di sinistra, parecchie masserizie, sacchi di patate e attrezzi agricoli.

SCENA I
(Nzina, Nzudda)

'NZINA - Senti a mia, ‘Nzudda: o ricogghi i robbi di fora picchì mi pari ca si sta mittennu a chioviri, appoi vo dacci na puliziata a cammira di lettu, ca ddu sant’omu di me maritu quannu trasi non s’addigna mai di canciarisi i scarpuna e ogni vota mi porta intra na carriola di terra.
'NZUDDA - Vossignoria m’ha scusari, ma so maritu è veru streusu! E’ bonu e caru ma arraggiuna tuttu a modu so. E menu mali ca ancora nta ssa cammira di lettu non ci ha vinutu a fantasia di sistimarici ocche cantaru di patati...
'NZINA - ‘Nzudda ppi favureddu, non ti cci mentiri macaru tu. Fatti i to travagghi e non smummuriari o to patruni; è veru ca nta testa ci havi sulu i patati ma mancu si po’ diri ne ca è tintu ne ca è stunatu, è ca havi a testa sempri o so travagghiu ... e megghiu di certun’autri (indicando ‘Nzudda) ca hanu a testa sempri nte fatti di l’autri...
'NZUDDA - E chi è? Accussì s’affenni? Ju vuleva diri sulu ca ‘mpatri di famigghia s’hava ‘nteressari di so mugghieri, di so figghi, da casa, (sottolineando) de pirsuni di serviziu ... iddu è sempri campagni campagni, l’unicu pinseri ca havi sunu i patati, sta chiu assai cu ddu cannaleri di Puddu ca cu vossia, e a mia havi occhi tri misi ca non mi duna a misata, chi ci pari giustu?
'NZINA - Oh! E menu mali ca tu scippasti ssu denti, tuttu chissu era u fattu, ca non t’ha pavatu? Ma no sai ca di sti tempi i cosi vanu mali? Lassa ca vinnemu sti patati e sistimamu tutti cosi. Avi menz’ura ca m’arrussichi a mirudda e ancora ascutava chi era ca ti pungeva. Non ti preoccupari: questioni di picca e abbrissamu sta barracca, ora mu vo fari u favuri di iri a ricogghiri sti robbi e di darici ssa puliziata a ssa stanza?
'NZUDDA - Sissignura, sissignura cci staiu iennu.
'NZINA - Bedda valenti, ca appoi avemu n’autra para di cosi di sbrigari.
'NZUDDA - (esce fuori)
SCENA II
(‘Nzina, Cuncittina e Alfiu)

'NZINA - ( tra se ) Certu ca s’hama essiri sinceri me maritu tantu assinziatu di sti tempi non mi pari mancu a mia, patati di cca, patati di dda, patati a matina patati a sira, e cchi ssu belli sti patai, e unni i mittemu sti patati, e cu si ‘ccatta sti patati...
ALFIU - (entrando) O ma’, ma allura chista è malatia ca ‘mmisca! E chi macari tu ti mittisti a vanniari patati? Ora t’accattamu na lapicedda ca trumma altoparlanti ...
'NZINA - ...e a trumma ta sonu ‘nte corna! Ma com’è ca si sempri ridennu e schirzannu, macari ccu to matri ta pigghi ora? Chiuttostu unn’è to soru, ca avi menz’ura ca a chiamu e non m’arrispunni?
ALFIU - (evasivo) Andurazza niscemu ‘nsemi ppi farini na passiata appoi ju arristai a ripusarimi vicinu o lavaturi e idda continuau a caminari ‘nto violu...
'NZINA - U viri quannu fai accussì ... ? T’i sunassi peggiu di quannu eri picciriddu. Pezzu di bagghiolu ca non si autru. Picchì non mi l’ha diri ca tu va currennu appressu a Nedda a lavannara, a figghia di Nittu Pulici e to soru ci fa l’occhi duci a Pippu Masticazzoddiri? No ca mi va cuntannu di lavaturi di violi e di viulini ...
ALFIU - (prendendola con le buone) Avaia ma’, mancu tu mi pari, e chi ti sta parennu ca ju o me soru ti stamu scappannu da casa? Amicizi nnuccenti sunu, e poi chi mi vo diri ca tu non l’avisti macari vint’anni, o ca mai ti facisti zita quann’eri carusa?
'NZINA - Non dicu chissu, ma e me tempi quannu si canuscenva na carusa ... ‘nsomma nuatri erumu chiù serii, e ne to patri faceva u cascamortu strati strati e ne ju mi ni ieva campagni campagni farici l’occhiu musciu e a facci di baccamotta a iddu mentri chiantava patati...
CUNCITTINA - (entrando, cantilenando) ... e patati, e patati, e patati... para ca ‘nta sta casa non ci fussi autru ca patati! Chi mi priparasti ppistu manziornu o ma’?
'NZINA - Cutuletti di reschi di pisci e ficateddi di musca arrustuti. E cchi l’avemu divintata fina a picciridda! Ma si po’ sapiri unni ha statu fina a ora?
CUNCITTINA - (guarda Alfio con aria interrogativa il quale le risponde a cenni)
'NZINA - Talè talè, ca a signurina persi a parola e u baruneddu fa l’alfabetu mutu ... auh quann’è ca na mintemu a testa a postu? Aviti fami? Dativi versu picchì sta iurnata accuminciau mali e mi pari ca finisci ancora chiù peggiu...
CUNCITTINA - Veni dda banna Alfiu iemu ni ‘Nzudda e viremu si c’è ocche cosa di fari prima ca a matri cca ci pigghiunu i crisi e a testa ma fa ddivintari quantu un palluni. (escono nuovamente fuori)
'NZINA - Aih Aih ... Certu ca addivari figghi non è ‘misteri facili. E u bellu ca quannu fanu accussì una chi ci ha diri: “To matri chi ti ‘nsignau”? E chissu non ci u pozzu diri ... ma ‘ntantu u ficatu mu fanu addivintari quantu ‘n muluni d’acqua ... va’ megghiu ca vaiu a fari qualche cosa prima ca i nervi m’acchianunu ‘ntesta...( esce per la sinistra in cucina)
SCENA III
(Janu e Puddu e ‘Nzudda)

JANU - Veni Puddu, trasi, arripositi anticchia.
PUDDU - (Puddu presenta nei modi, nella mimica e nel linguaggio un evidente ritardo mentale...) Cca sugnu zu’ Janu, chi fazzu mi curcu cca supra u tavulinu?
JANU - Ma comu po’ essiri ca a testa nun t’arreggi? Supra u tavulinu ti vo curcari?
PUDDU - E ‘nca siccomu mi dissi arripositi, cca lettu non ci n’è e mi curcu supra u tavulinu...
JANU - Arripositi cioè: assettiti, mettiti ddocu nta na seggia e arripositi ddocu.
PUDDU - E chi haia dormiri nta seggia?
JANU - Ma cu tu dissi di dormiri ‘nta seggia?
PUDDU - E chi haia a dormiri additta comu u liafanti?
JANU - Senti fai zzoccu voi, ca già mi cunfunnisti i ciriveddi. ( seccato ) Appuntidditi ‘nto muru e sta accura ca non casca a casa mancu? Oh! Ju vaiu dda bbanna a pighiari ‘mpocu di acqua frisca (esce per la sinistra chiamando) ‘Nzina... oh ‘Nzina ...
PUDDU - (con aria incerta si appoggia a una parete come per sostenerla)
'NZUDDA - (entra carica di biancheria e al vedere Puddu in quella posizione trattiene a stento il riso, mentre parla rassetta la biancheria) oh Puddu ma chi sta facennu appuntiddatu ddocu?
PUDDU - Ma chi sacciu... u zu’ Janu prima mi vuleva fari curcari, appoi mi vuleva fari dormiri additta comu i cavaddi e all’urtimu mi dissi di teniri a casa additta ca sta cascannu... senti chi fai a po teniri anticchia tu ca a me mi veni d’arrasparimi a testa?
'NZUDDA - (sta al gioco e si avvicina al muro facendo finta di sostenerlo con una mano) Puddu u sai chi ti dicu ca sta casa vera pisanti è.
PUDDU - (dopo essersi grattato si gira verso ‘Nzudda che ha staccato le mani dal muro e corre preoccupatissimo) Svinturata chi fai? E si ti casca di ‘ncoddu...
'NZUDDA - (mentre riprende il cesto con la biancheria e va verso la destra in camera da letto) Grazii Puddu si non era ppi tia astura un macellu avissa succidutu...
SCENA IV
(Janu, Puddu, Alfiu e Cuncittina)

JANU - (entrando con brocca e bicchieri in mano) Ma taliati chi c’è cca... Carnaluvari ca non si autru ma chi sta facennu? E ch’è cunvintu! Ca leviti di ddocu, veni cca.
PUDDU - Si accussì mi fa cascari a casa di ‘ncoddu ... e chi ci fici ciauru di fissa?
JANU - Ca quannu mai! U fissa ju sugnu ca ti dugnu cuntu e ancora ci perdu tempu ccu tia. Ti vo spiccicari di stu muru ca mi sta parennu na zazzamita, ti pigghi st’anticchia d’acqua e ninni iemu o travagghiu ca si fici tardu?
PUDDU - Ju di cca non mi scugnu, ossia ci appuntidda qualche cosa ca se no mi scantu.
JANU - (con aria rassegnata prende una sedia e l’appoggai al muro) Ddocu, ti piaci accussi? Ora ti vo’ livari, e nesci fora ca nautra anticchia scurau e ancora semu cca a non cunchiudiri nenti?
PUDDU - (Con aria dubbiosa si guarda intorno, tasta il muro un po’ indeciso e poi di colpo lascia la presa e scappa fuori tenendosi le mani sulla testa)
JANU - (mentre si versa da bere) Ma cu mi ci purtau u diavulu a cummattiri ccu chissu? ‘Nta dda tistazza fracita non havi mancu un grammu di ciriveddu, oh santa paci...
ALFIU - (entrando da fuori) Oh pa’, ma chi havi Puddu ca nisciu currennu e ora è misu dda fora ca talia a casa, ca pari ca avissa cascari di un mumentu all’autru?
JANU - Chi havi? Chi ci manca! A chissu (segnando la testa) ci manca direttamenti l’ultimu pianu.
ALFIU - Però è un brav’omu, dai... fidatu, travagghiaturi, ubbidienti...
JANU - Macari troppu! Ju vaiu ppi darici na battuta di spiritu e chistu mi pigghia ‘mparola e ora è cunvintu ca a casa sta cascannu.
CUNCITTINA - (da fuori) E lassimi, lassimi ti dissi e chi ti pigghiau sta matina? Lassimi stari! (entrando) Auh, ma chi ci desiru a mangiari a Puddu stamatina? Mi sta parennu chiù pigghiatu da bumma di l’autri voti.
JANU - Ma chi fu Cuncittina, a figghia, chi ti pigghiau?
CUNCITTINA - A mia chi mi pigghiau? Ca vo rricogghiti a chissu ddoca a fora, oddiu ca mi vuleva fari trasiri, si chiantau davanti e non mi vuleva fari passari...
JANU - Ppi favureddu stamatina.. quantu mu carriu ‘ncampagna ca mi fici acchianari a prissioni ppi daveru.(esce)

SCENA V
(Alfiu, Cuncittina, Pippu)

ALFIU - Poviru papà, non ci abbastunu i patati pi cummattiri? Macari Puddu ci voli, certi voti è peggiu d’un picciriddu.
CUNCITTINA - Certu ca ci nivoli pacenzia, cu u chiama a destra, cu u chiama a sinistra, cu voli patati, cu voli soldi...e Puddu ‘nveci di aiutari stramma.
ALFIU - Ntantu è l’unicu di cui si po’ fidari. U sintisti ca all’autru iornu si non era ppi iddu l’operai si stavunu purtannu un saccu all’unu di patati, sunu ocche vinti...
CUNCITTINA - Bedda matri pi chissu è veru è n’omu bonu...
ALFIU - Comunqui, senti ju staiu iennu n’attimu o ciumi, chiu tardu, a ura di mangiari vegnu. (esce)
CUNCITTINA - (rimasta sola) Certu a vita ‘ncampagna è bella, ma me patri pari sempri pigghiatu de turchi, me matri è sempri ittannu vuci... almenu putissi stari ‘mpocu cu Pippu, iddu si ca mi capisci e ju u vogghiu beni chiù assai da me vita... ma me patri non ni voli sentiri mancua brodu...
PIPPU - (che è entrato ed ha sentito le ultime parole) Ciatu miu, non ti preoccupari ca tutti cosi s’abbersunu...
CUNCITTINA - (colta di sorpresa si volta di scatto) Pippu...
PIPPU - Vita mia...
CUNCITTINA - Pippu ma cu ti ci porta cca?
PIPPU - Non ti preoccupari ca vinni ppi parrari cu to patri, ma u visti partiri p’a campagna ... megghiu ... accussì putemu stari anticchia suli. Dimmi, ci n’ha parratu a to patri...
CUNCITTINA - ...si ... ma ...
PIPPU - Ma o solitu non ni voli sentiri, averu? Ma ju mi fazzu i vudedda fraciti ma non capisciu chi ci haia fattu a ssu cristianu.
CUNCITTINA - Ma veramenti ma l’ha dittu, ma macari m’affruntu a diriti chi è...
PIPPU - Di mia t’affrunti? E dimmillu accussì videmu chi avi e si ci putemu dari aiutu.
CUNCITTINA - Ma veramenti pensu ca si tu dicu o ti metta a ridiri o ti siddii bonu ppi bonu...
PIPPU - Cuncittina, e fra nuautri chi ci hana essiri segreti? E dimmillu...
CUNCITTINA - Dici... va... dici : ca si tu voi a mia ‘ntantu prima ca mi canuscevi ci l’hava diri a iddu, ma non sulu: “comu fazzu”, dici “ cu na figghia a vint’anni, accessoriata di tuttu, chi scoli auti, a dariccilla a un tintu pumaduraru...”
PIPPU - Ah, daccussì dici? Ma iddu chi si cridi di essiri ppi ddi quattru patati ca chianta e st’annu mancu sarà capaci di vinnilli?
CUNCITTINA - U sapeva ca ti siddiavi! ‘Ntantu iddu dici ca la patata è un prodotto nobili, adattu ai tavuli fini, all gente altolocata, tant’è veru ca è preferita d’a genti del nord ca su chiù istruiti e civilizzati di nuautri mentri inveci u pumadoru è villano e volgare, allorda, ‘nfracitisci prestu e cu lu coltiva ha essiri ppi forza un pezzu di viddanu senza civiltà...
PIPPU - Bedda matri si non fussa ppu rispettu ca haiu ppi tia na cascia di pumadoru ci a ccuppulassi ‘nta testa a stu vecchiu strolicu... mah... voli diri ca ancora non è tempu di farimi avanti... ca si mi cumincia un discursu di chissi non sacciu comu va a finiri...
CUNCITTINA - Nenti Pippu, voli diri ca ancora hama a fari un pocu di pacenzia...
PIPPU - Ti salutu Cuncittina, ni viremu stu pomeriggiu o solitu postu
CUNCITTINA - Ciau..
PIPPU - Ciau...
CUNCITTINA - Ciau...
PIPPU - Ciau...
'NZUDDA - ( entrando canta ) Ciao, ciao, bambina...
CUNCITTINA - Avaia, ‘Nzudda, mi facisti scantari, mi parsi ca era me matri
'NZUDDA - Ma dopu ca stati cca comu du fissa a farivi ciau ciau..
PIPPU - Iu mi ni vaiu prima ca veni daveru to matri...( esce )
CUNCITTINA - ‘Nzudda, m’ha cridiri non sacciu daveru comu haia a fari.
'NZUDDA - Vaddassi signurina, cu da testa gluriusa, m’ha scusari si ciu dicu, di vostru patri, sacunnu mia ca è megghiu ca v’arrizzittati e mancu ci pinsati a maritarivi, eccettu ca rinisciti a truvari ‘n zitu figghiu di re, di prisidenti da repubblica o megghiu ancora di coltivatori di patati, picchì vostru patri chissu havi ‘nta testa, diversamenti non ci n’è unu ca ci va bonu e tantumenu Pippu, ca iu u sacciu ca è ‘ncarusu d’oru ma non rientra ‘nte categorii di so patri e perciò...( fa segnale con le dita per dire: niente )
CUNCITTINA - Certu ca si una cerca cunfortu di tia, ‘Nzudda, ... si na spiranza c’haiu tu macari ma fa passari ...
'NZUDDA - Mi dispiaci, signurina, si s’affinniu ma a virità chista è: si non si rinesci a fari ragiunari o signor Janu ‘nta sta casa non s’arreggi chiù! Con permessu, ca vaiu a fari l’autri sirvizza...( esce dal fondo)
CUNCITTINA - Iu ci vaiu a dugnu na manu a me matri...( esce verso la cucina)
SCENA VI^
( Janu - Puddu )

JANU - ( entrando da fuori parla con Puddu che rimane fuori dalla porta ) U vidi com’è? Siddu non ci dugnu l’occhiu iu u travagghiu non va avanti di un pilu e daccussì tuttu u iornu mi passa a furriarti avanti e arrere terri terri...( si accorge che Puddu non lo ha seguito ) Puddu... oh Puddu ca trasi arrip... ( ripensandoci ) no, ca chissu mi fa nautra cummedia, ( a Puddu ) trasi intra ( tra se ) puntu!
PUDDU - ( da fuori ) Zu’ Janu sicuri semu? Vidissi ca iu mi scantu, ‘nzamai a casa...
JANU - ( interrompendolo ) Ti dissi ca a casa bona è! E trasi, ma quantu si citrolu. Non tu spiegai ca fu un malinteso, un “qui pro quo”
PUDDU - E chi centrunu Qui Quo Qua ‘nta stu discursu?
JANU - Si Qui Quo Qua Paperinu e Topolinu... “qui pro quo” significa ca antura capisti na cosa a postu di n’autra.
PUDDU - ( entrando timidamente e guardandosi intorno ) Ah u capii allura a casa non si ni stava calannu?
JANU - Esattamenti
PUDDU - E chi è ca si ni stava calannu allura, u malazzeni?
JANU - ( mettendosi le mani ai capelli ) Puddu, unu ca parra ccu tia hava nesciri pazzu ppi forza! Nenti si ni stava calannu, cca l’unica cosa ca si nni cala è u prezzu de patati, ca mi pari ca hama travagghiatu un annu ppi nenti! U capisti a quantu mi vulevunu pavari? Si m’addumannavunu di rialariccilli chiù cuntentu era, m’ha cridiri.
PUDDU - ( mentre Janu parla si mettea frugare in tutti gli angoli )
JANU - ( continuando senza fare caso a quello che fa Puddu ) Vol diri, unu ppi n’annu s’ammazza a zappari, a livari l’erba, a ssicutari aceddi, a mmazzari vermi, a pumpiari, a tratturari... e poi pirchì? Ppi rialarici u travagghiu e u suduri di n’annu a ssi quattru usurari di grossisti e u restu cci l’ha dari e sinzali, ca senza fari nenti ci hana mangiari macari iddi...( si accorge di Puddu che fruga per la stanza ) ...Puddu! Ma chi sta facennu?
PUDDU - Nenti zu’ Janu, stava virennu si c’erunu ancora Qui Quo Qua, ‘nta ocche gnuni ammucciati.
JANU - Puddu! Ma chi c’hai o postu du ciriveddu? Chi è ca cerchi Qui Quo Qua, si po’ sapiri? Maliditta dda naca ca t’annacau! Lassa perdiri veni, cca, almenu ascutimi quannu ti parru e cerca di capiri zzoccu ti ricu.
PUDDU - Ma pirchì? Iu no capisciu sempri zzoccu dici, zu’ Janu?
JANU - Si comu andurazza quannu erumu ‘ncampagna, ca ti dissi d’attaccari u mulu...
PUDDU - Eh... no ttaccai?
JANU - Si propriu, unn’è ca u ttaccasti?
PUDDU - Zu Janu, erumu ‘ncampagna?
JANU - Si
PUDDU - Ci n’erunu arbuli nte vicinanzi?
JANU - No
PUDDU - E allura fici bonu ca u ttaccai ‘nta ‘n peri di patata?
JANU - Bellu scinziatu si! E u mulu non sulu scippau u peri di patata, ma poi a ssaggiau, ci parsi bona e continuau a mangiarisilli, ca si non vireva iu già m’hava ruvinatu un cantaru di patati...
PUDDU - Vabbè e chi ci fici, ppi du patati... n’havi tanti...
JANU - Testa di cacocciula ca non si autru, a parti ca ogni chilu di patati havi la so ‘mpurtanza, no sai ca i patati su un ortaggiu spiciali? No sai ca su un tubero sui generis?
PUDDU - Sui generis? A me mi pari ca l’hama chiantatu sempre sutta a terra no supra ssi generis ca non sacciu mancu chi su!
JANU - Carnaluvari cco giummu! Sui generis significa “a modo so”, comu per esempiu a tia, tu si un tipu sui generis.
PUDDU - No m’ha scusari zu’ Janu, iu sugnu a stu minutu sui scappi, e qualche vota al massimu supra u mulu ma supra ssi generis non ci haiu caminatu mai...
JANU - E iu ca ancora ti dugnu cuntu! Sentu diri ca i patati su un prodotto speciali ca quannu su crudi su difficili di digiriri, quasi si po’ diri vilinusi, e u mulu puteva macari moriri, nveci quannu su cotti su u megghiu di tutti i mangiari.
PUDDU - Accussì dici? A me non m’arrisutta sta cosa, lei na vota mu spiegau stu fattu, quannu su crudi su avvilinati, quannu su cotti diventunu boni, Iu vosi pruvari e non m’arrinisciu, a diri a virita a ddu minutu patati non n’aveva e pruvai cu ddi puppetti avvilinati ca auma fattu ppe vurpi ca si mangiavunu i iaddini, s’arrivorda? I cucinai e, sacunnu chiddu ca mi sta dicennu lei, avuna a divintari bboni, ‘nveci ci desi o cani e chiddu cascau tisu tisu ca pareva di lignu...
JANU - Oh lu svinturatu! Allura tu fusti ca mi facisti moriri u cani! E iu ca pinsava ca hava statu qualche vicinu mmiriusu... ma almenu chiddi ca t’arristaru i ittasti?
PUDDU - No, picchi dissi, accalluoti ne cucinai bboni e i torna a misi ‘nta pignata...
JANU - Disgraziatu! Vo pigghili e i vai a vurricari subbitu prima ca fa succediri ocche macellu, curri, sveltu, e chi è ancora cca si?
PUDDU - ( scappa precipitosamente per fuori )
JANU - Stu cristianu è la me ruvina, ma si po essiri accussi ‘mbecilli? Chissu è tantu ‘mbecilli ca si fanu u concorsu di ‘mbecilli arriva sacunnu! Primu no, picchì è troppu ‘mbecilli!
PUDDU - ( rientra con aria dispiaciuta ) Zu’ Janu nenti attruvai. ( si avvicina a Janu con aria di intesa ) Però forsi u sacciu cu si pigghiau!
JANU - Cui?
PUDDU - Sicuru non sugnu ah! Però haiu un sospettu, picchì visti o maiali ca sta facennu cosi ca non l’ha fattu mai..
JANU - Chi vo riri?
PUDDU - Vah ca... ora ciu fazzu viriri, è misu ca fa acccussì... ( si pone a terra a pancia in su e con le mani e i piedi mima lo scalciare del maiale avvelenato mentre ne imita il grufolare ) ..., e vistu ca non ci l’ha vistu fari mai pensu ca si mmuccau iddu
JANU - E macari u beddu maiali si ni ivu! Ma almenu ci talisti si ci n’è ancora?
PUDDU - Ca quali ddu pezzu di porcu tutti si mangiau...
JANU - E taliatilu ci arristau mali! Chi ni vulevi lassata occheruna tu ppi casu? Signuri mei, non s’arreggi! Iu pazzu staiu niscennu. Non ci abbastunu tutti i problemi c’havemu cu sti biniritti patati? No macari stautru scinziatu ci vuleva casa casa, e chi u ttruvaru ‘nta l’ovu di pasqua?
PUDDU - Si, ca ora, chi semu picciriddi? Iu ‘nta l’ovu di pasqua spuntai, avaia, zu Janu, ssi cosi si sanu comu su, iu comu tutti i picciriddi ca nasciunu fui purtatu ... da cicogna!
JANU - A si? A cicogna ti purtau? ( pausa, poi gridando ) E nuddu ci fu ca ci sappi sparari a sta cicogna?
PUDDU - Ma chi dici zu’ Janu? Quannu arrivai iu ‘nta me famigghia erunu tutti cuntenti, me patri mu diceva sempri: figghiu, quannu arrivasti tu n’arricchemu ppi daveru! E me omà sempri m’ha dittu: figghiu na casa linchisti...
SCENA VII^
( Janu - Puddu - ‘Nzina )

JANU - Va beni, va beni, ca si iu secutu a raggiunari ccu tia diventu chiù scemu di quantu non sugnu...
'NZINA - ( entrando ) Janu tuttu a postu?
PUDDU - A postu di chi?
JANU - A postu semu! E chi rispunni a postu me ora macari?
'NZINA - A postu di sciarriarivi pirchì non m’arrispunni?
JANU - E si chistu a postu di stari mutu parra a postu miu.
'NZINA - A postu daveru semu aoggi...
PUDDU - ma scusatitmi ‘nta chi postu semu, ca ancora non l’haia caputu?
JANU - ( adirato ) Senti vatinni tu ‘nta ddu postu e lassimi un pocu ‘mpaci ccu me mugghieri. Va beni?
PUDDU - Va beni.( esce )
JANU - Oh finalmenti si potti stari ‘mpocu ‘nta paci.
'NZINA - Perciò Janu, c’ha fattu oggi
JANU - Oggi? Oggi...
PUDDU - ( rientrando veloce interrompe ) Zu Janu unni era stu postu ca dici lei, ca non capii bonu...
JANU - Unni ta va a rumpi li corna ca hai, va beni?
PUDDU - Va beni...( fa per uscire, poi ci ripensa e ritorna ) zu’ Janu iu momentaneamenti non mi pari ca haiu corna, osia chi fa si cci l’havi ‘mparu mi presta, i vaiu a rumpu e po’ tornu..
JANU - ( furente ) Vattinni davanti a vista di l’occhi mei e non ti fari avvidiri mancu mortu...( lo insegue, Puddu scappa spaventato )
'NZINA - Janu non fari daccussì ca peggiu è, allura assettiti e stai ‘mpocu tranquillu.
JANU - Tranquillu, tranquillu... na parola è, u vidi chissu? Già basta iddu ppi farimi arruvinari na iurnata, e diri ca non è u peggiu di tutti, anzi scemu ppi com’è è u chiu fidatu di tutti chiddi ca furriunu ‘nta sta casa...
'NZINA - Bih Janu mi sta parennu ‘mpocu agitatu, stramazzatu aoggi...
JANU - Agitatu? Sugnu ccu ‘ndiavulu ppi capiddu! Ma tu u sai chi sta capitannu di sti tempi chi patati?
'NZINA - Ma chi n’haia a sapiri, ti vidu sempri siddiatu, ma non è ca ni capisciu assai di patati.
JANU - E alluta tu spiegu iu: ppi cu coltiva patati non c’è chiù spiranza picchì ppi fari un chilu di patati ci volunu ‘ncafolu di sordi, veni unu ppi zzappari chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e l’ha pavari, veni unu pi pumpiari chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e l’ha pavari, veni unu pi livari l’erba chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e l’ha pavari, veni unu pi cogghiri i patati chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e l’ha pavari, veni unu pi carrialli chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e l’ha pavari, veni unu pi purtalli o mircatu chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e l’ha pavari, arrivu dda veni unu p’accattarasilli e i voli a un prezzu ca quasi quasi i sordi ci l’haia dari iu a iddu, Chi ti pari un sistema ca funziona chissu? Certu ca no, tu chi ni dici?
'NZINA - ( fa prima la mossa di parlare per vedere la reazione del marito, poi visto che non è interrotta parla ) ... sicuru ca pozzu parrari?
JANU -E chi è m’addumanni macari?
'NZINA - No, siccumu...vabbè...senti ppi mia è na situazioni cumplicata, ma dimmi na cosa pirchì sti patati non ti volunu pavari per comu si devi?
JANU - Pirchì? Ca pirchì c’è troppu concorrenza, eccu pirchì. Cu tutti sti patati ca arrivunu di fora non c’è putenza di putirisi isari u prezzu pirchì arrivunu tutti a prezzu troppu vasciu e a povira patata nustrana e umiliata e sconfitta, ca quasi mi veni i chiangiri ( comincia a piagnucolare ) Povira patatedda indifesa..., certu non po’ competiri cu na patata straniera picchì tra i spisi e itassi a nostra patata ppi forza ha custari chiossai ... si non fussimu di cca, si non avissimu a dari cuntu a nuddu, si i prezzi de spisi i decidissi iu allusra si ca a me patata fussi concorrenziali, ma avissi aviri u statu ppi cuntu miu, allura si...( improvvisamente si blocca, guarda fisso verso il pubblico, comincia a fare giravolte e salti di gioia, bacia la moglie in fronte, corre per la stanza sotto gli occhi preoccupati di ‘Nzina, mentre esegue queste evoluzioni va esclamando... ) ... U ttruvai!...U capii... Ora si!... L’unica è!....E comu non ci hava pinsatu prima!...
'NZINA - ( Lo guarda preoccupata, si fa il segno di croce ) Bedda matri pazzu nisciu, accussì senza preavvisu? ( cerca di fermarlo ma luicontinua a danzare e a saltare ) Janu, Januzzu, beddu da mugghieri chi ti succidiu? Fermiti, calmiti. ( fra se ) Pazzu nisciu, sicuru, e cu l’hava diri? Chissi tutti i pinseri foru! ( cerca di bloccarlo ) Fermiti Janu! ( l’afferra )
JANU - ( placcato dalla moglie cade a terra )
'NZINA - ( si rialza, si rassetta in tempo per vedere Janu alzarsi )
JANU - ( si rialza, si erge maestoso e si avvia deciso cverso la moglie )
'NZINA - ( al vederlo arrivare si spaventa, resta impietrita, si segna e prega sicura della imminente tragedia ) Ccu mia ci l’havi, sugnu persa...
JANU - ( afferra la moglie spaventatissima, e la bacia in fronte ) ?Nzina di stu momentu fineru tutti nostri problemi! Finalmenti a truvai!
'NZINA - Ma chi hava persu qualche cosa? O maritu mi facisti scantari, u sai.
JANU - Persu? A speranza hava persu ma ora d’un trattu a truvai di novu! Donna: ho trovato la soluzione a tutti i nostri preoccupazioni!
'NZINA - Spieghiti megghiu Janu ca nenti ci staiu capennu...
JANU - Muta e ascuta: Picchì i nostri patati non si vinnunu?
'NZINA - Picchì...
JANU - ( la interrompe ) ... chiddi ca venunu di fora costunu chiù picca, brava. E picchì i nostri patati costunu chiòssai?
'NZINA - Ca pirchì...
JANU - ( la interrompe ) ... pirchì nuatri hama pavari ‘nsaccu di spisi e di tassi, brava. E Picchì hama nesciri tutti sti sordi?
'NZINA - ( ‘Nzina indisposta non risponde e aspetta la risposta del marito... )
JANU - E chi fai non parri chiù? Tu dicu iu picchì: picchì non semu uno stato indipendenti ma hama dari mussu o nostru guvernu! U capisci chi vol diri?
'NZINA - No!
JANU - E va be’ ti cumpatisciu, tu dicu iu: significa, e chisa fu l’idea grandiosa ca sulu ora a capii, ca si iu non fussi soggettu o guvernu, putissi fari i prezzi e i spisi ca dicu iu. U capisci ora?
'NZINA - Iu non ci capii chiùnenti. Chi vo’ fari u fuorileggi, l’anarchicu, mu vo’ spiegari chi ti sta caminannu ‘nto ciriveddu?
JANU - Ca quali dilinquenti, quali anarchicu: di più, cara moglieri!
'NZINA - Di più? Oh bedda matri, e chi vo fari? Chi sta spirimintannu? Non mi teniri supra i spinguli...
JANU - ‘Nsumma l’idea è chista: Si a me patata è competitiva, u mercatu non fussi do miu?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Si i prezzi e i spisi i decidu iu, a me patata diventa chiù competitiva?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Si fussi indipendenti putissi fari i prezzi e i spisi ca dicu iu?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Allura: haiu bisognu di essiri indipendenti?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Perciò: per essere indipendenti, decidiri iu i prezzi di mercatu, e cumannari nel mondo della patata ... da oggi iu non fazu chiù parti di stu governu ma mi fazzu u governu ppi cuntu miu! U capisti ora?
'NZINA - ( fa segnale di no ancora piu spaesata )
JANU - Moglie: da oggi in poi la nostra proprietà non sarà più soggetta alle leggi dello stato ma sarà uno stato ppi cuntu sò: La repubblica indipendente delle patate! Ti piaci u nomu?
'NZINA - ( guarda fissa Janu si porta una mano alla fronte e sviene )
JANU - Eh certu l’emozioni di sapiri ca so maritu addivintau tuttu ‘nta ‘ncorpu presidenti da repubblica fu troppu forti! ( cerca di farla rinvenire )
'NZINA - ( si riprende, alza la schiena, restando a sedere, guarda il marito intontita ) Janu u sai chi mi ‘nsunnai? Ca tu niscevi pazzu e ti cridevi Prisidenti d repubblica...
JANU - Ma chi dici? Pazzu no ma prisidenti da repubblica certu ca ci addivintai...
'NZINA - ( sviene nuovamente )
JANU - Si ma ora mi pari ca ci pigghiau gustu, e chi no capisci ca ‘mprisidenti havi un mari di cosi di fari, chi mi pozzu mettiri appressu e svinimenti iu? ( ritenta di farla rinvenire )
'NZINA - ( si ripiglia, si mette in piedi barcollando e ancora guardando il marito in faccia ) Senti janu ti dispiaci si chiamu e carusi?
JANU - No anzi chiama a tutti l’autri ca accussì ci damu a notizia e cuminciamu a organizzarini...
'NZINA - ( esce girandosi ogni tanto verso il marito guardandolo con compassione, facendo gesti di commiserazione e segnandosi di frequente )

SCENA VIII^
( Janu - ‘Nzina - Puddu - Alfiu - Cuncittina - ‘Nzudda )

JANU - ( si aggira per la stanza ragionando tra se, facendo ogni tanto delle pose da oratore, o da militare, cominciando ad assaporare il suo nuovo status di presidente )
'NZINA - ( si affaccia dalla porta, circospetta, osserva la situazione di relativa calma, si gira indietro e chiama i figli e ‘Nzudda, che entrano cautamente ) Viniti, trasiti ca ... u papà v’ha parrari...
'NZUDDA - Oh signura, ma daveru ... ( fa segnale di pazzia )
'NZINA - Muta! Ppi carità, no cuntrariamu, viremu chi voli e poi viremu su putemu arripigghiari.
CUNCITTINA - Oh pà, chi è ca n’ha diri?
JANU - Carissimi e fidati parenti nonchè mugghieri e figghi mei. Oggi in questa casa è successa una cosa straordinaria...
ALFIU - ( piano alla madre ) Chi voli diri ca nisciu pazzu?
'NZINA - Mutu statti ca non c’è di schirzari...
JANU - Noto tra il popolo un poco di cassarìo, prego stare attenti...
CUNCITTINA - Bih veru è, accussì mai ci ha parratu u papà...
JANU - Macai tu, signurina, attenta, oggi ,dicevo, in questa casa è accaduta una cosa fenomenale: siamo diventati indipendenti!
ALFIU - Ma chi senti a diri oh pà?
JANU - Sento a dire caro e illustre figlio ca da oggi medesimo, questa non è più una semplice azienda agricola
ALFIU - E chi divintau albergo a cincu stelli?
JANU - No chissu ppi tia ha sempri statu... ma lassamu perdiri... siamo indipendenti pirchì da oggi questa è la Repubblica Indipendente dei Patati! Familiarmente Patania! Siti cuntenti?
CUNCITTINA - Bih matruzza! Ma chi voli diri papà?
JANU - Voli diri ca non siamo più vincolati da nessuna legge, sopratutto di mercato se non quelle che decideremo noi, membri della Republica Indipendete delle Patate, ciòè della Patania.
'NZUDDA - Ma chi ci vinni tutta ‘nta na vota sta pinsata, non erumu boni com’erumu prima?
JANU - Serva gnurante e mantinuta di ddu fissa di to patruni, ca appoi fussi iu, Non capisi ca staiu facennu un investimento per il vostro futuro?
ALFIU - Iu capisciu ca forsi ‘nvististi tu e capaci ca sta divintannu chiù ‘ntrunatu di Puddu...
JANU - ‘Ntantu cerca di non sbagghiari a parrari cu to patri nonchè tuo presidente, ca a quantu vidu, vistu ca semu ripubblicani, ‘nto guvernu ti ci mettu u stissu ma ti fazzu fari l’opposizioni, ma di l’organizzazioni appoi ni parramu, mentri a prospositu di Puddu, unni è? ‘Nzina, non ti dissi di chiamari macari a iddu?
'NZINA - Chi sacciu, iu u chiamai e mi dissi ca stava vinennu, sulu quantu si priparava ca tu ci hava datu un cumannu...
JANU - ( chiamando fuori dalla porta ) Puddu, o Puddu, veni, ma comu ti cumminasti?
PUDDU - ( entra completamente nascosto da un sacco ) Zu’ janu ma lei chi mi dissi andurazza: non ti fari vidiri di l’occhi mei, s’arrivorda? E allura haia persu tempu a pripararimi stu saccu accussì lei non mi viri, fici bonu?
JANU - Senti leviti ssu cosu di ‘ncoddu ca hama parrari di cosi ‘mportanti, avanti mittitivi tutti ddocu ca ni spartemu i compiti e poi spurugghiamu i carti pi la proclamazioni ufficiali. ( tutti si dispongono guardandosi dubbiosi in faccia, mentre Puddu esegue, si pone in prima fila e pende dalle labbra di Janu ) Dunque ( mima un discorso mentre lentamente si chiude il sipario )

Fine primo atto


ATTO SECONDO
SCENA I^
( ‘Nzina - Alfiu - Cuncittina - ‘Nzudda - Elio )

ELIO - Eh certo se la situazione è come me l’avete descritta, ha la sua gravità ma non è una cosa irrisolvibile...
'NZUDDA - Iu l’hava dittu ca non mi pareva tantu licitimu ‘nta l’ultimi tempi
'NZINA - Si certu ora semu tutti dutturi, ha diri ca qualche signali l’ha datu ma tutti pinsaumu ca era a stanchizza...
'NZUDDA - .. ma ‘nveci di na semplici stanchizza capitau ca n’o ciriveddu si ci abbruciaru tutti valvuli ‘nta na vota...
CUNCITTINA - ‘Nzudda ppi piaciri non parrari daccussì di me patri, non basta quantu semu preoccupati... perciò dutturi lei chi dici?
ELIO - Dico che se fossi riuscito a visitarlo sarei più sicuro di quello che dico, ma in ogni caso, da quello che mi ha detto la signora, non mi pare un caso gravissimo.
ALFIU - Ma pirchì non l’ha visitatu, dutturi, non è megghiu ca si sincera?
'NZUDDA - Non l’ha visitatu pirchì u patruni, anzi u prisidenti ci mannau a diri o signor dutturi ca iddu non ricevi visiti si non dopo appuntamento, e che in ogni caso l’appuntamenti si pigghiunu cu segretariu di stato, ma siccomu ancora le alte cariche da Repubblica de Patati non hana statu decisi, per i prossimi tre mesi non si ni po fari nenti....
CUNCITTINA - Bi matruzza! E u papà ppi tri misi ava ristari a fari sti cosi streusi? E chi nenti ci putemu fari?
ELIO - No, no, signorina, non è che dobbiamo aspettare tre mesi, secondo me si tratta di un leggero esaurimento nervoso causato dallo stress del troppo lavoro, se è così come penso nel giro di qualche giorno dovrebbe dare segni di miglioramento e fra una settimana queste stranezze saranno solo un bruto ricordo.
'NZINA - Ma allura chi ci hama fari nenti? Non c’è qualche cura?
ELIO - Le cure ci sarebbero ma data la lievità del danno e dato che il signor Jano non si vuole fare visitare ne curare, tutto quello che dovrete fare è di farlo riposare, sopratutto di non contrariarlo e stare un poco al gioco al limite, se non dovesse poi migliorare, gli procurerete qualche violenta impressione, anche assecondando le sue momentanee fantasie, e lo shock sicuramente lo farà ritornare alla realtà.
'NZINA - Grazii dutturi, mi sta dannu na speranza, chi fa sa pigghia qualche cosa prima ca si ni va?
ELIO - No grazie che ho altre visite da fare, già che sono in giro preferisco completare le visite che ho da fare qui in campagna, arrivederci e auguri.
'NZINA - Arrivederci dutturi. ‘Nzudda vadda chi fai, o pigghia ‘mpocu di ova frischi, qualche saccareddu di patati e ddu fasciu di virdura e ci metti ‘nta machina o dutturi, i ccetta veru dutturi?
ELIO - Grazie, non dovrebbe disturbarsi, ma un po’ di prodotti genuini non dispiacciono mai, anzi se ci fosse un po’ di quel buon vino... e insieme alle uova anche la gallina non mi dispiacerebbe affatto...
‘NZUDDA - U capii, si... ossia va’ pigghia ssu furguni ca ci u caricu...
ELIO - Grazie a voi e arrivederci.
TUTTI - Arrivederci... arrivederci...( il dottore esce con ‘Nzudda )
ALFIU - Oh mà chi ni dici tu, u papà ci ha fa a turnari normali?
'NZINA - Chi sacciu, Alfiu, iu sugnu chiù cunfusa ca pirsuasa...
CUNCITTINA - Ma si u dutturi dissi di sta manera vol diri ca guarisci, nuatri siguemu precisi i cosi ca ni dissi e u papà torna megghiu di prima.
'NZINA - Speriamo ca è accussì comu dici tu.
ALFIU - Ma a stu minutu u papà unn’è?
'NZINA - Per ora sta arripusannu ca avi tutta a nuttata ca, dici,sta priparannu a costituzioni e tutti i reguli di sta nova repubblica, era stancu e ci calau un sonnu ca no smovunu mancu i bummi.
ALFIU - Allura u sai chi ti dicu? Mi va fazzu na passiatedda e comu s’arrusbigghia viremu chi è ca voli fari.
CUNCITTINA - Macari iu mi fazzu na passiatedda...
'NZINA - Ma taliatili chi su’ beddi tutti e dui, e mi lassti sula cu vostru patri ca non sapemu comu ci gira? Appoi si, a passiatedda, ca non sapemu ca tu ti ni vai o lavaturi a brattiari cu Nedda e tu ‘nveci ti ni vai casualmenti a passiari vicinu e pumaroru di Pippu Masticazzoddiri, averu?
ALFIU - Ma mamma sempri na discussioni hama a fari?
'NZINA - Già sempri a stissa discussioni! Ma no capiti ca ora è un mumentu dilicatu? Ora ci sunu cosi chiù ‘mportanti, viremu prima comu finisci cu vostru patri patri e poi pinsati ognunu e vostri ... passatempi!
CUNCITTINA - Vabbeni mamma, ma basta ca sta storia non dura assai, picchì s’ha durari assai...
'NZINA - ...dura quantu havi di durari! Va beni? A saluti di vostru patri è chiù ‘mportanti di tutti cosi e a stu mumenti havi bisognu di aiutu, chiù di qualsiasi autru mumentu...
SCENA II^
( Janu - ‘Nzina - Alfiu - Cuncittina )

JANU - ( spunta stiracchiandosi dalla camera da letto ) Giustu sta dicennu, ‘Nzina, a stu mumentu haiu bisognu di aiutu picchì avemu un saccu di cosi di fari, , hama fari l’elezioni p’o governu, hama distribuiri i carichi...
ALFIU - ...i brisculi...
JANU - ...c’è a costituzioni di stenniri, i leggi di stenniri...
ALFIU - ...i robbi di stenniri...
'NZINA - ( sottovoce a dAlfio ) A vo’ finiri? Già t’u scurdasti chi dissi iu dutturi...
JANU - ...c’è l’esercitu di reclutari, e ‘nsaccu di autri cosi di fari.
CUNCITTINA - Para papà dinni ch’hama fari ca tutti semu a to disposizioni.
JANU - ‘Ntantu cara Cuncittina, ancora ancora ca semu cca fra di nuautri mi poi chiamari papà ma davanti all’autri arricorditi di chiamarimi Prisidenti, e chissa è a prima cosa, poi avrei bisogno del mio Segretario di Stato l’hata vistu stamatina?
'NZINA - Cu dici Puddu? Stamatina u visti nesciri prestu cu na pocu di canni e ca fascia russa e ghianca, chidda ca usunu ‘nte strati quannu travagghiunu, ca parteva versu ‘ncampagna e ancora n’ha turnatu.
JANU - Bravo e fedele segretario è andato già a segnare i limiti di frontiera, sarà, diciamo così, abbunazzatu, ma è il cittadino più a modello di tutta a Repubblica! Fussuvu tutti comu a iddu...
ALFIU - ...fora a porta ci putissimu scriviri: “Manicomiu da Repubblica”...
JANU - Cittadino Alfiu, vidu ca non t’arridduci e continui nella tua opera di vilipendio dello Stato stai attentu ca appena completamu u regolamentu giudiziariu u primu carciri u nnauguri tu, va beni?
ALFIU - Chiedo scusa prisidenti è ca ancora sugnu abbituatu cu a vecchia repubblica e mi pari ca i cosi su ancora comu prima, ‘nveci mi staiu accurgennu ca semu iunti assai chiù avanti...
JANU - Sugnu cuntentu ca ricanusci i to sbagghi, chistu è un segnu di miglioramentu, bravu!
ALFIU - Grazi.
JANU - Bravu.
ALFIU - Grazi.
JANU - Bravu.
ALFIU - Grazi, ma hava durari ancora assai?
JANU - E si tu non ti stai mutu! u sai ca in qualità di prisidenti mi tocca sempri l’ultima parola... ‘nsumma a Puddu comu si po’ fari ppi truvarlu?
CUNCITTINA - Ca si è ‘ncampagna macari ca u chiamamu non è ca ni po’ sentiri, prisidenti voli ca ci vaiu iu a chiamarlu?
JANU - Si, va chimammillu ca haiu bisognu di iddu.
CUNCITTINA - Subitu opà...
JANU - ( redarguisce la figlia ) ...ah...
CUNCITTINA - Prisidenti sbagghiai, ancora m’haia ‘mparari bona...( esce )
ALFIU - Chi dici prisidenti, megghiu ci vaiu macari iu, na povira carusa sula, metti ca nesci in terra straniera...
JANU - Ragiuni hai, vacci e dacci l’occhiu, m’arraccumannu.
'NZINA - ( tra se ) E daccussì ficiru sempri da tistazza so...
JANU - Chi dici ‘Nzina?
'NZINA - Nenti, dicu spiriamu ca u trovunu subbitu...
JANU - Si si ca hama mentiri manu a ordinari la Patania. Senti chiuttostu, mentri aspittamu chi fa c’è qualchi cosa di mangiari ca ancora stamatina non haia tastatu mancu l’acqua.
'NZINA - Veni amuninni dabbanna ca ti priparu qualche cosa. ( escono )
SCENA III^
( Nittu - ‘Nzudda - Janu - ‘Nzina )

'NZUDDA - ( entra da fuori con la scopa e la paletta, mentre si spolvera il grembiule, parla con Nittu mentre entra anche lui ) Caru Nittu i cosi si misuru mali cca intra, di quant’havi ca u zu’ Janu divintau ( con la mano fa segno di pazzia ) prisidenti ‘nta sta casa non s’arreggi chiù, tutti sunu applicati a nova repubblica, e a mia mi tocca travagghiari ppi quattru...
NITTU - Ma fammi capiri na cosa u zu’ Janu nisciu pazzu completu?
'NZUDDA - ( mentre rassetta ) Pazzi sta facennu nesciri a nuautri, nenti, u dutturi dici ca è na cosa passeggera, e ca fra un pocu ci passa, ma a mia mi fa diri a testa ca finisci a tozzula.
NITTU - Poviru mischinu, e allura u dutturi dici ca ci hama a ghiri daccordu, averu?
'NZUDDA - Esattamenti, non cuntrariarlu e aspittari ca ci passa, al limiti dici di procurarici uno shock...
NITTU - E pi scioccu non c’havi gia a Puddu ( ridono )
'NZUDDA - Tu ci scherzi, ma a me a cosa mi pari gravi, ‘ntantu viremu comu camina e poi pensa Diu!
NITTU - Ma a stu minutu unni è, iu ava vinutu ppi parrarici di ddu pezzu di tirrenu a pasculu ma mi pari ca mancu è u casu...
'NZUDDA - No. no ppi ssi cosi è benissimu in sensi, anzi tutta a scerra fu propriu ppi chissu, dici ca ssa repubblica s’hava fari ppi forza picchi accussì iddu po’ amministtrari megghiu i so patati e po’ trattari da pari a pari ccu l’autri mercati, perciò di sicuru ti duna cuntu si si trata di affari ma considera comu si tu a stu minutu fussi, chi sacciu a Franci, all’Inghilterra, a n’autru paisi ‘nsomma.
NITTU - Certu ca cummattiri cu n’esauritu e sparti pigghiallu sul seriu non è na cosa facili...
'NZUDDA - A mia mu dici? Iu non ci sapeva discurriri mancu quann’era bonu, pensa ora... Comunqui, iu mi ni vaiu dda baana e no frattempu tu chiamu, ciau Nittu. ( si avvia verso la cucina chiamando) Prisidenti, oh prisidenti...
JANU - ( da fuori ) Ma certu ca ‘mpocu di protocollu mai tu ‘nsigni, accussi si chiama u prisidenti?
'NZUDDA - ( sulla porta della cucina) C’è quani fora un diligato di n’autro paise, sua eccillenza virisse chi è ca vole! ( fra se ) E viremu quantu ha durari sta camurria!( esce da fuori)
JANU - ( entrando ) Oh carissimu Nittu, m’ha scusari si ti ricivu daccussì, am ancora tanti cosi da Patania l’avemu a organizzari, chi c’è?
NITTU - Nenti zu Janu è ca...
JANU - ( lo interrompe ) Senti Nittu, capisciu ca ancora non si siti abituati ma ora v’aviti a ‘mparari a parrarimi cu giustu rispettu, si non ti dispiaci accumincia a chiamarimi prisidenti...
NITTU - ( incerto ) ...certu prisidenti... iu hava vinutu si , cogìmu ogn’annu putissi usari ddu pezzu di tirrenu a pasculu chiddu dopu a muntagnola... chi fa è possibili?
JANU - ( pomposo ) Possibili si, tuttu è possibili, ma capisci ca di quant’havi ca c’è a repubblica qualche cosa canciau... Per esempiu, Puddu sta finennu di signari i frontieri e non è ca appoi i to vacchi ponu passari liberamenti di ca e di dda do confini, u capisci, veru? U pasculu u po’ usari, e considerannu ca nte vicinanzi non ci n’è autri, e ca si trova nei mieri territori, è chiaru ca u prezzu u fissu iu, sacunnu i me ligi ...
NITTU - Va beni zu..
JANU - ...ah...
NITTU - ...prisidenti, ma u prezzu è u solitu ca si usa a tutti banni...
JANU - Tutti i to, banni. a mia non m’intaressa chiù di chiddu ca capita ‘nta l’autri paisi, iu pigghiu bonu sulu ppa me repubblica e ni mia si stila comu dicu iu, al limiti vol diri ca facemu un accordo internazionali.
'NZINA - ( entra dalla cucina ) Ciau Nittu, chi stati discurrennu du solitu pasculu?
NITTU - Stamu discurrennu do pasculu ma non è chiù u solitu a quantu viru...
JANU - Certu ca non è u solitu, non sulu, considera ca i to vacchi hana a passari a fruntera e abbisognunu di permessu bullatu e adeguato documento di riconoscimento.
NITTU - E chi è ssa nuvità?
JANU - Una cosa ordinarissima quannu si passa di nu statu a n’autru, un permesso di transito rilasciatu dalla competente autorità, ca poi fussi iu, e un passaporto con fotografia e generalità della vacca medesima rilasciatu dalla competente autorità, ca poi fussi iu, non sulu, ci voli infini il pagamento alla competente autorità,ca poi fussi iu, di un pedaggio di entrata...
NITTU - E chi fussi?
JANU - Ca pi trasiri si pava: ogni vota ca si trasi..
NITTU - Ci manca sulu ca haia pavari macari ppi nesciri...
JANU - Logicu! Tu otrepassi la frontiera e pavi la dogana, sia ca trasi e sia ca nesci.
NITTU - Ma zu...
JANU - ...ah...
NITTU - ... prisidenti. non ci pari ca si ni sta apprufittannu do fattu ca terrenu a pasculu cca vicinu ci l’havi sulu lei?
JANU - Chi centra approfittari? Chista è a ligi, prima hava dari cuntu a tutti i consuetudini di vuautri stranieri ma ora ‘nta me repubblica a ligi a fazzu iu, chissa è: o ti piaci o ti ni vai, a propositi a prossima vota ca veni viri di procurariti u passaportu ma se no statti fora dai confini, daccordu?
NITTU - Daccordu. ( a ‘Nzina ) Sintissa: viriti di guarillu prestu ca iu non ci sacciu discurriri cumminatu daccussì, ( forte ) Arrivederci!
'NZINA - Arridederci.
JANU - Arrivederci a lei e aa tutti i so connazionali, e mentri ca c’è ci cuminciassi a spiegari i novi reguli da Patania.
NITTU - Resterà servitu zu...
JANU - ...ah...
NITTU - ...prisidenti.( esce )
SCENA IV^
( Janu - ‘Nzina - Puddu - Alfiu - Cuncittina )

'NZINA - Staiu stannu ‘mpinseri, i carusi nisceru a circari a Puddu e ancora non tornunu? Non è ca ci successi qualche cosa.
JANU - Non ti preoccupari, a mugghieri, ca fina ca su dintra i confini da Patania nuddu i tocca e nostri figghi.
'NZINA - Già veru non ci hava pinsatu, ancora non mi ci haia abituatu a ssa nuvità da Repubblica...( si odono le voci di alfio e Concettina ) ...bih cca su, turnaru ( si affaccia alla porta )
ALFIU - ( entrando a braccetto con la sorella, seguito da Puddu ) Salutamu omà, salutamu op...
JANU - ...ah...
ALFIU - ...prisidenti, persimu un pocu di tempu ppi circari a Puddu...
'NZINA - ...o ppi ghiri a cimiciarisi cu i rispettivi amichetti?
CUNCITTINA - Carissimu prisidenti ci purtamu o so segretariu...
JANU - Bravissimi, allura Puddu a chi puntu si cu i confini?
PUDDU - Viri zu...
JANU - ...ah...
PUDDU - ( con aria interrogativa ) ...ah?...
JANU - ( con aria di rimprovero ) ...ah...
PUDDU - ( come se ricordasse ) ...ah...
JANU - ( con aria soddisfatta ) ...ah...
PUDDU - Viri zu Janu, u fattu è...
JANU - ( alterato ) Chiamimi ... prisidenti!
PUDDU - ( va verso la porta di uscita e chiama forte ) Prisidentiiii...Prisidenti...( poi rivolto a Janu ) ma cu è su signor Prisidenti ca mi fici chiamari u canusciu iu?
JANU - Testa di crapa iu sugnu u prisidenti
PUDDU - E si vossia già è cca pirchì l’ha chiamari?
JANU - Vogghiu diri ca quannu mi chiami m’ha chiamari prisidenti.
PUDDU - Ho capito...ma ora non fu lei ca mannau a chiamari a mia, chi centra ca l’haia chiamari iu?
JANU - ( rassegnato ) Lassamu perdiri e dimmi comu finiu cu sti confini.
PUDDU - Ah si. Havi di stamatina ca chiantu canni e mettu striscia russa e ghianca, ma ancora non haia finutu..
'NZINA - E comu mai, Puddu?
CUNCITTINA - Omà, iu forsi u sacciu...
ALFIU - A si è picchissu macari iu...
JANU - Muti vuatri e facitime intrelloquire col miu segretario di stato, continua Puddu.
PUDDU - Allura: iu stamatina mi fici u giru ppi chiantari i canni tuttua giru o tirrenu...
JANU - A Patania.
PUDDU - No iu attornu o tirrenu i chiantai...
JANU - ( marcando ) Chiama_la Patania...
PUDDU - ( si affaccia alla porta di uscita e chiama forte) Patania... Patania....( poi verso Jano ) Ma chi è a mugghieri di ddu signori ca mi fici chiamari antura?
JANU - ( sconsolato ) Lassa perdiri e vai avanti...
PUDDU - Allura: finii di mettiri i canni e cuminciai a stenniri a striscia ianca e russa, sulu ca non ci abbastau tutta allura, pi non turnari o paisi a cattarini n’autra, ( esegue la mimica di quello che dice ) pigghiai u capu di l’iniziu, ca tantu già l’hava stinnutu, e mu purtai avanti pi stenniri a striscia chiù avanti, oh, macari chista non ci abbastau e allura pigghiai u capu d’arreri e u stinnii chiù avanti: ‘nsumma quannu arrivai o puntu di partenza, ci criditi? Non c’era chiù a prima striscia ca hava stinnutu!
JANU - ( si mette le mani ai capelli e poi si morde le mani di rabbia )
PUDDU - Ora dicu iu: o ca a striscia non ci abbastau o ca quacchedunu mentri iu era giratu m’ha livau. Chi dici lei?
JANU - ( irato ) Dicu ca si non ti levi davanti ppi subitu ti levu do munnu definitivamenti. Possibili ca non ti pozzu affidari mancu un incaricu babbu comu chiddu di fissari i confini da repubblica? E quannu poi ha sviluppari incarichi chiù ‘mportanti comu fai, mu vo’ diri?
PUDDU - ( asciutto ) No.
JANU - A non mu vo’ diri?
PUDDU - E si no sacciu comu ci u dicu?
JANU - ( ancora più arabbiato ) Livatimmillu davanti. E’ un ordine.
'NZINA - ( invita Puddu ad uscire per evitare di contrariare ancora il marito )
JANU - ( con mimica di persona arrabbiata segue la moglie e sta sulla porta ad assicurarsi che Puddu vada via, facendo gesti per cacciarlo... )
CUNCITTINA - (nel frattempo al fratello ) Matruzza bedda, sta peggiorannu a vista d’occhiu...
ALFIU - Cui Puddu? Chi dici sempri accussì ha statu.
CUNCITTINA - Avaia! U papà vogghiu diri: no viri comu smania?
ALFIU - Certu ca u viru ma si u dutturi dissi di dda manera...
CUNCITTINA - Però dissi macari ca si non s’abbirsava ci hauma a dari u shock.
ALFIU - Iu dicissi di aspittari ancora, po darisi ca ancora è prestu.
CUNCITTINA - Spiriamu...
'NZINA - ( cercando di rabbonire il marito mentre ritornano ) Senti Janu...
JANU - ( confidenziale, disturbato ) ...e non mi chiamari Janu davanti al popolo...
'NZINA - Va beni, Prisidenti chi ni dici di irisi a ripusari un pocu, ppi riordinari l’idei, ed essiri chiù lucidu pi l’inaugurazioni ufficiali da Patania?
JANU - Ma sai ca forsi hai ragiuni? Ora mi ritiru un pocu a pinsari e a riflettiri e chiù tardu tutti pronti e schierati ca nnauguramu a Patania e spartemu i carichi. ( si ritira in camera da letto ).
'NZINA - Iu vaiu dabbanna a priparari, speriamu ca stu riposu ci fa beni...( esce preoccupata verso la cucina )
SCENA V^
( Alfiu - Cuncittina - Pippu - Nedda - ‘Nzudda )

ALFIU - E chi ni finiu bedda a sta iurnata...
CUNCITTINA - Ma chi ci putemu fari? Speriamu ca daveru si calmassi ‘mpocu... Iu haiu un disiu di viriri a Pippu eppuri andura ficimu appena a tempu a salutarini e mancu ni pottumu parrari...
ALFIU - E pirchì iu cu Nedda ca mancu ni vistimu? Idda era luntana ca truscia ‘nta testa, iu ci faceva signali e idda non mi vireva, ci mannai a diri di passari di cca o turnari, speriamu ca si fa viriri...
PIPPU - ( da fuori, circospetto ) Cuncittina...Cuncittina...
CUNCITTINA - Bih iddu è, ( affacciandosi ) Pippu, Pippuzzu miu..
PIPPU - ( entrando cauto e parlando a bassa voce ) Aveva ‘n spinnu di vidiriti, ca dissi: iu ci vaiu u stissu, ca si ‘ncocciu o zu’ Janu qualche cosa ci a ‘nventu... comu si?
CUNCITTINA - Ca comu ha essiri? Per comora ca intra c’è u ‘nfernu addumatu...
NEDDA - ( affacciandosi cauta dalla porta ) Alfiu, oh Alfiu, pozzu trasiri?
ALFIU - ( illuminandosi in volto ) Certu ciatu miu, ma alleggiu ca me patri è dabbanna ca riposa e si s’arrusbigghia... sa chi ci po’ veniri ‘nta testa. ( abbraccia la fidanzata )
NEDDA - Ma certu ca semu tutti e quattru cumminati beddi! Già era difficili vidirisi prima ma ora cu ssa malatia du zu’ Janu...
CUNCITTINA - U dutturi dici ca ci hava passari prestu...
ALFIU - Ma a mia mi pari ca chiù tempu passa e peggiu addiventa.
NEDDA - Alfiu, e tu ca pinsavi di dichiarariti a me patri intra sta simana... sa quannu si ni parra accussì!
ALFIU - No chi dici? Ni to patri ci vaiu u stissu, ma u problema è ora me patri, ma si iddu non s’abbersa facemu comu dissi u dutturi...
PIPPU - Picchì chi vi dissi?
CUNCITTINA - Ni dissi ca avissa migliorarim ma ca si non migliora allura ci hama procurari nu shock.
NEDDA - E chi senti a diri?
ALFIU - Una emozioni violenta, forti, ca u stona e u fa turnari comu prima.
PIPPU - Ma si vuliti ci pensu iu, ci dicu ca mi vogghiu maritari a Cuncittina...
ALFIU - Ca bisogna vidiri comu a pigghia, già era chiù ca cuntrariu prima pinsamu ora ca ppi iddu oltri ca viddanu e pumaduraru addivintasti macari stranieru...nenti viremu comu si susi, ca in ogni casu p’u shock na ragiunamu ‘nfamigghia...
JANU - ( dalla camera da letto ) Cuncittina, oh Cuncittina...
CUNCITTINA - Chi c’è papà? ( fa segnale a Pippu di andare )
JANU - ( c.s. ) Veni nattimu cca banna.
ALFIU e CUNCITTINA - ( abbracciano e salutano in fretta l’uno nedda e l’altra Pippu che escono entrambi )
CUNCITTINA - Vegnu, vegnu, o pà
JANU - ( c.s. )...ah...
CUNCITTINA - ( rassegnata ) ...prisidenti...( si avvia )
'NZUDDA - ( entra da fuori ) Visiti di turisti stranieri a quantu vidu ah?
ALFIU - ‘Nzudda lassa stari ca a mia macari mi sta passannu u piaciri di schirzari, sta malatia di me patri mi strammau a vita a me e a me soru...
'NZUDDA - Ma u dutturi chi dissi? Ca s’abbersa prestu, no? E allura ( canticchia ) Aspetta e spera... ( si avvia in cucina )
SCENA VI^
( Janu - ‘Nzina - Alfiu - Cuncittina - ‘Nzudda - Puddu )

JANU - ( entrando con la figlia vestito col vestito della festa) Cuncittina chiama a tutti ca ni spartemu i carichi e poi facemu a proclamazioni ufficiali.
CUNCITTINA - Subitu papà
JANU - ...ah...
CUNCITTINA - ...prisidenti, iu vaiu ‘n cucina a chiamari a mamma e a ‘Nzudda, Alfiu tu vo chiama a Puddu ddoc’a fora...( esce per la cucina )
ALFIU - Subitu...( esce fuori )
JANU - ( sistema il tavolo, come palco per i suoi proclami, stende una bandiera con lo stemma della repubblica su cui è effigiata una patata, e prepara le sedie disposte per l’ascolto quando ha finito, si ferma a rimirare il tutto, soddisfatto )
'NZINA - ( entrando ) Chi c’è, Janu?
JANU - ...ah...
'NZINA - Prisidenti...
JANU - C’è ca vi mittiti comudi ca spurugghiamu l’ultimi formalità p’a Repubblica de Patati.
CUNCITTINA - ( entrando ) Cca semu, chi facemu?
JANU - Mettiti ddocu ca ora u vidi.
'NZUDDA - ( entrando ) Ma non si potti aviri un mumentu di paci? Chi successi?
JANU - Successi ca ora ti metti bedda muta e pulita e m’ascuti.
ALFIU - ( entrando ) Cca semu o pà...
JANU - ...ah...
ALFIU - Prisidenti...semu pronti?
JANU - E Puddu unn’è?
ALFIU - Ddocu arreri a porta, si scanta di trasiri picchì andura fu assicutatu...
JANU - Dicci di trasiri, ca nenti ci fazzu, forza non pirdenu tempu...
ALFIU - ( si affaccia e chiama ) Puddu, oh Puddu, trasi ca nenti ti fa, daveru ora ora m’u dissi...
PUDDU - ( si afaccia timidamente ) ...sicuri semu? ( a Jano ) Veru è zu’ Janu?
JANU - ...ah..
PUDDU - ( scappa spaventato )
ALFIU - ( lo acciuffa ) Nenti, non ti scantari: è ca voli essiri chiamatu prisidenti.
PUDDU - Ma si u chiamu prisidenti, sta bonu bonu?
ALFIU - Si, si, tranquillu stai, assettiti ddocu ca accuminciamu, se no arrivamu a manziornu e ancora semu cca ca ni cunnucemu...
( tutti siedono ordinatamente e Jano prende il suo posto sul tavolo )
JANU - Ora che simo tutti qui riuniti, voglio con somma gioia e commozione che dichiaro fondata la Repubblica delle Patate, La conservazione del sacro fuoco della libertà, il destino della Patania e il modello di governo son giustamente considerati definitivi e affidati nelle mani del popolo patataro; un’ora segnata dal destino, batte il cielo della nostra patria, l’ora... l’ora delle decisioni irrevocabili, la dichiarazione di indipendenza è stata consegnata agli ambasciatori ....scendiamo in campo... Assolviamo il nostro dovere, diamo tutto ciò che abbiamo, e se la Patania sopravviverà per altri mille anni, potremo dire: fu il nostro momento di gloria. L’unica cosa di cui dobbiamo avere paura è la paura stessa...un terrore irraggionevole e ingiustificato che paralizza l’azione e il desiderio di reagire. Abbiamo, lo sapete i pieni poteri, la rivoluzione ha vinto le forze nemiche e prendendo il potere abbiamo promesso assistenza e libertà per tutti...( si asciuga il sudore ) ..havi tri ghiorna ca mi priparu, ma bona nisciu, averu?
TUTTI - ( si continuano a guardare stupiti tra di loro senza riuscira a parlare, facendo gesti di meraviglia )
JANU - ( continua imperterrito nel suo sproloquio ) Nenti diciti? Vol diri ca siti d’accordu. Allura, ora ni spartemu i carichi: Cuminciamu di tia ‘Nzina ca si me mugghieri, a tia ti tocca il titolo di Frist Laidi, picchi tutti i mugghiri di capi si statu sunu Fristi Laidi
'NZINA - ( annuisce imbambolata e senza parole )
JANU - Pi tutti l’autri stabilemu una regola fondamentali: siccomu semu picca e non putemu cumannari tutti facemu accussì: iu cumannu e vuautri faciti u populu, sannunca finisci daveru, comu si dici, a repubblica...
TUTTI - ( annuiscono come poco fa ‘Nzina, Puddu mostra dolori di testa e va a rinfrescarsi la testa )
JANU - Allura: tu Alfiu facemu ca ti occupi dei rapporti con l’estero, tu Cuncittina della popolazione animalee da misa in regola dei lavoratori stranieri, ‘Nzudda tu , comu ha sempri fattu ti occupi delle basse mansioni servili, e infini Puddu...Puddu unni si, chi sta facennu
PUDDU - M’hava scusari zu...
JANU - ...ah...
PUDDU - ... zu’ prisidenti, ma ppi stari attentu a tutti di cosi ca dissi a mia m’accuminciau a doliri a testa, ( batte le mani ) bellu, bellu discursu ppi daveru, ma chi vvuleva diri?
JANU - Mizzica ti duliu a testa e sempri non capisti nenti: in poche parole semu indipendenti ppi cuntu nostru e cca cumannu iu, va beni accussì?
PUDDU - Ah si, ora qualche cosa a capii, e iu chi haiu a fari?
JANU - Tu sarai il mio segretario nonchè addetto alla produzione delle patate, e mi collabbori mentri iu pensu alla vinnita e allo smercio delle patate medesime, u capisti?
PUDDU - Cridu di si: iu chiantu i patati e lei si vinni...
JANU - Più o meno ci siamo, ora scusatemi che vado a prendere visione dei miei territori, Alfiu mentri ca si incaricatu de pubblichi relescion, dacci a tutti l’annunziu da nascita d’a Patania ca ‘nto mentri iu e Puddu n’hama fari un giru ispettivu. ( prende Puddu sotto braccio ed escono fuori )
TUTTI - ( si guardano per un po’ stupiti e in silenzio in faccia poi in ordine: )
'NZINA - ( scoppia a piangere )
CUNCITTINA - ( continua a fere muti gesti di meraviglia )
'NZUDDA - ( si mostra nervosa ) U dissi iu ca chissu ava nisciutu pazzu e nuddu mi vuleva cridiri...
ALFIU - E’ inutili ca ni dispiramu, u dutturi l’hava dittu po essiri ca guarisci po essiri no, e siccomu mi pari ca sta ghiennu a peggiorari è megghiu ca pruvamu ccu shock, prima ca è troppu tardu..
'NZINA - E chi ci dicemu ppi farici ssu shock?
'NZUDDA - Chi ci dicemu? ( facendo segno di legnate ) chi ci facemu!
CUNCITTINA - ‘Nzudda ma chi dici? o papà...?
ALFIU - Iu n’idea ci l’avissi, sintiti cca: iu haia a dari l’annunziu a tutti di sta Patania, giustu?
TUTTI - ( annuiscono )
ALFIU - ...oh, allura facemu ca ci dicu ca ppo’ statu va beni, ma tutti i nostri vicini a sta notizia si ficiru a Repubblica ppi cuntu so e mi dissiru: vistu ca semu tutti indipendenti ora tutti ni vutamu a guerra contru di ssa Patania, iu dicu ca l’impressioni di stu focu ranni ca s’addumau, e u scantu di na guerra contru di iddu u shock ci u dunanu bbonu ppi bonu e iddu s’abbersa, chi diciti?
'NZINA - Chi sacciu, iu sugnu troppu cunfusa...
'NZUDDA - Ppi mia v’u dissi chi sistema ci voli, un bellu corpu di lignu a centru di testa, aspittamu ca s’arrusbigghia, epoi si è bonu va beni, si è u stissu, cci ni caricamu n’autru e u purtamu o manicomiu...
CUNCITTINA - ‘Nzudda ma a vo finiri, o papà tutti sti cosi, non t’u permettu! Pruvamu chissa di Alfiu ca mi pari chiù dilicata, e sacunnu me aviss’a funziunari.
ALFIU - Daccordu allura? ‘nZudda, tu affacciti fora e vo chiamulu ca iu mi priparu u discursu.
'NZUDDA - ( ‘Nzudda esce mostrando la sua disapprovazione per la decisione presa )
ALFIU - Mittitivi tutti e vostri posti, faciti i facci preoccupati e lassati parrari a mia...
'NZUDDA - ( da fuori ) Prisidenti, oh prisidenti, vinissi cca ca ci sunu notizi importanti...( rientra ) ancora era a vista, mi ‘ntisi e sta vinennu, iu chi fazzu?
ALFIU - Mettiti ddocu e pulizia, lassa fari a mia.
'NZUDDA - E tantu ppi canciari fazzu a serva...
ALFIU - Ma picchì ti lamenti non si pavata pi cchissu?
'NZUDDA - E ci abbatti a coppi..! Ma quali pavata, avi du misi ca non viru na lira, cca iu per ora staiu facennu a beneficienza.... u vuliti capiri?
ALFIU - E vabbè, bona, lassa ca sistimamu a me patri e poi sistimamu macari a tia
'NZUDDA - ...u sapissi iu comu sistimallu a stu vecchiu strolucu...
ALFIU - ( udendo la voce del padre ) Muta tu, tutti pronti...
JANU - ( entrando ) Chi fu? Picchì mi chiamastuvu?
ALFIU - Prisidenti ci haia a dri na brutta notizia...
JANU - C’è cosa? Parra!
ALFIU - u fattu è...ca iu haia fattu un giru di telefonati ppi dirici a tutti da nova Repubblica di Patania...ora... ppu statu va beni, dici na repubblica di chiù po fari sempri comudu... daccordu...ma appena u sappuru tutti i vicini, ddocu successi i finimunnu
JANU - ( Janu sgrana gli occhi e si fa più attento ) parra non mi teniri supra i spini...
ALFIU - ... u fattu è ca tutti i vicini, appena sappuru di sta cosa reageru tutti a stissa manera, uni ppi unu, dissiru: ah si? Accussi si stila? E allura macari iu mi fazzu a me repubblica, anzi vistu ca semu libbiri ora ci tintamu ppi cunquistarini macari i terreni du zu Janu..
JANU - Accussì dissiru: zu’ Janu?
ALFIU - ...certu...
JANU - ...mancu prisidenti? ...zu’ Janu?
ALFIU - .. autru, e hava sentiri comu ‘ncarcavunu, zzu Janu, ccu tri zeti...
JANU - ...ma allura...( si mostra stordito )
ALFIU - Allura semu ‘nta un mari di guai, si non smuntamu stu fattu da Repubblica, ni truvamu tutti intra e hama pirdutu tutti cosi...
JANU - ( barcolla si tiene la testa, gira stordito per la stanza )
TUTTI - ( si guardano in facci acontenti, annuiscono, si fregano le mani, dicendosi sottovoce )... u shock... u shock...
JANU - ( si riprende istantaneamente, con un balzo si pone al centro del palco e acquista un’aria fiera da condottiero deciso a tutto ) ah si? a guerra volunu?...
TUTTI - ( si bloccano a guardarlo sospesi )
JANU - ...E guerra sia! guerra ppi tutti! Armiamoci e priparamuni! Chi per la patata muor vissuto è assai!
TUTTI - ( svengono chi a destra chi a sinistra mentre si chiude il sipario )

Fine secondo atto.


ATTO TERZO

SCENA I^
( Janu - Puddu - Cuncittina - Alfiu - ‘Nzudda )

( All’apertura del sipario la stanza è stata trasformata in un bunker, Janu si è costruito la sua postazione di manovra, ha un fucile in mano e un cannocchiale, Puddu va in giro con un fucile, una giubba militare e uno scolapasta in testa per elmetto ed è contento del suo stato..., ‘Nzina è stata risparmiata e osserva impotente dalla porta della cucina, Cuncittina è vestita da simil crocerossina, Alfiu ha una giubba militare, un berretto da posteggiatore e un fucile, ‘Nzudda va in giro con una scopa a mo’ di fucile e un secchio di plastica per elmetto, non è contenta del suo stato e lo fa vedere...; i mobili son stati spostati in modo strategico, alla finestra sono poggiati dei sacchi di patate, la porta è chiusa e la chiave la tiene Janu )

JANU - Calmi, fermi, a postu, a postu...Puddu unni è ca vai? Chi ti pari ca è un ghiocu? E’ la guerra! E quannu è guerra è guerra ppi tutti! il nemico è alle porte, ma noi lo respingeremo!
PUDDU - Ma ci ni ‘ntaressa si è a li porti? tantu a porta è chiusa e a chiavi s’a pigghau ossia...a propositu e si hama a nesciri?
JANU - Nenti pi comora non si trasi e non si nesci, perchè dobbiamo resistere, a chiavi a tegnu iu ppi sicurezza e si qualcunu voli trasiri deve prima passare sul mio cadavere...
PUDDU - Ma veramenti, vistu ca a chiavi ci l’havi lei cca dintra, è o cuntrariu: si unu ha passari supra u so cadaviri prima hava trasiri
JANU - Non ni pirdemu a chiacchiri, ca il momento è tragico, Puddu com’è il morale della truppa?
PUDDU - Aspittassi ca ci addumannu...( chiama a raccolta gli altri ) Sintiti, sintiti cca: comu ci l’aviti u mantali?
JANU - U morali ti dissi, scunchiudutu! U morali
PUDDU - Ah si, giustu, Comu ci l’aviti u mortali?
'NZUDDA - Puddu statti mutu ppi favureddu, sulu tu ci manchi, no vidi comu semu arridduciuti?
JANU - Vedo che il morale è un poco basso, radunativi ca vi fazzu na rringa ca vi fazzu cchianari u morali a tutti
ALFIU - Ppi favureddu ... prisidenti, ... rispettamu la difficoltà del momento e non ci iuncemu chiacchiri, ca se no inveci du morali cca n’acchiana a prissioni...
CUNCITTINA - Oh pà...
JANU - ...ah...
CUNCITTINA - Prisidenti, non ci parissi chiù giustu, chi sacciu... arraggiunari, trattari, viriri comu è l’ariata docu a fora, ‘nveci di fari tutta sta cunfusioni...
JANU - Taci figlia pavida e gnuranti di cosi guerreschi, chiddi pi comora su tutti ammucciati arreri i cantuneri e quantu agghica e sautunu tutti cca intra, ca la Repubblica d Patania ci fa gola a tutti...tu occupati delle centinaia di feriti e contusi che ci saranno tra poco...
CUNCITTINA - Centinaia? Ma chi fa no viri ca ca intra semu in tuttu sei?
JANU - E megghiu accussì travagghi chiù picca.
'NZUDDA - Scansatini! E chi ni voli a tutti morti chistu ccà?
ALFIU - ‘Nzudda, ‘Nzudda ppi favuri, calmiti ca ora viremu zzoccu s’ha fari... lassimi u tempu di arraggiunari ca qualche cosa a spirimintamu...
'NZUDDA - Si ma si ‘nto frattempu o vecchiu ci scappa qualchi fucilata e ni pircanta qualchedunu comu a mittemu?
ALFIU - ...appuggiata o muru a mittemu, ‘Nzudda non ti ci mettiri macari tu, lassimi truvari na ‘ncagghia ca sta facenna a sistimamu.
'NZUDDA - ...a soluzioni iu vi l’hava dittu...
ALFIU - ...e in casu a consideramu macari ora circamu di calmarlu e poi si viri.
JANU - Eih voi due chi stati discurrennu, e chi è non cridu ca vi stai scurdannu a guerra?
ALFIU - Quannu mai, prisidenti, staumu discurrennu di zzoccu fari si succedi un attaccu improvvisu.
JANU - Bravi allura continuati e non facemini pigghiari di sorpresa. Ma a frist laidi unn’è, avi ‘mpezzu ca na vidu, ‘Nzina oh ‘Nzina...
SCENA II^
( Detti più ‘nNzina - Pippu )

'NZINA - ( facendosi vedere dalla porta ) cca sugnu, chi c’è?
JANU - Che situazione c’è nelle retrovie? Tuttu a postu?
'NZINA - Tuttu, tuttu, non c’è mancu un cani, ma dimmi na cosa vistu ca a situazioni è calma chi ni dici di lassari stari tuttu stu cinima, rapiri a porta e turnari alla vita normali?
JANU - Donna tu non conosci la durezza della trincea e l’asprezza delle marce forzate...
'NZUDDA - Ma quali marci, ca nuautri dddivintamu marci, si chiusi macari a porta ca non si po’ smoviri un passu fora...
JANU - Ma unn’è ca vulissi iri tu cu tutta dda fudda di stranieri nemici ca va furriannu? Non capisci ca semu assediati?
'NZINA - Ma Janu...
JANU - ...ah...
'NZINA - Prisidenti, si, scusa... a mia non mi pari ca a situazioni è accussì tragica...
JANU - Ma chi n’ha capiri tu di sti cosi pari calma ma non è...
PUDDU - ( alla finestra ) Pirsona nimica in arrivuo!
JANU - u viri? chi ti diceva iu?
'NZINA - Matri e cu è?
CUNCITTINA - ( affacciandosi ) Matruzza bedda Pippu è...non facitici mali...
JANU - E chi fai intrattieni conoscenze col nemico...
'NZINA - ...conoscenze, chidda su voli maritari...
JANU - Che dici frist laidi?
'NZINA - Nenti dicu ca chidda ci fa pena
JANU - E’ un nemico e basta si s’avvicina troppu sparamu, Puddu m’arraccumannu a tia...
PUDDU - Subbitu ( si pone alla finestra )
PIPPU - ( da fuori ) Zu Janu, Zu Janu, rapissi ca ci haia a parrari..
JANU - E mi manca puru di rispettu... Puddu fuoco
PUDDU - ( scappa per la cucina )
JANU - Ma unni è ca vai?
PUDDU - Mi dissi focu? E siccomu non haiu pospiri stava iunnu ‘ncucina a pigghialli...
JANU - Bestia ca cura! Focu vol diri spara!
PUDDU - Sparari? e cu u sapi usari stu cosu? Si ci tiru i patati non è u stissu?
JANU - E tirici zzoccu voi, basta che lo respingi.
PIPPU - ( da fuori, bussa ) Zu janu...
JANU - Puddu: focu!
PUDDU - Bih truvai i cirini...
JANU - Spara!
PUDDU - Sparu?
JANU - I patati...!
PUDDU - ah si...( esegue e lancia una serie di patate a Pippu dalla finestra )
PIPPU - Fermu auh! E chi divintaru tutti sciamuniti ‘nta sta casa...
PUDDU - Il nemico scappa.
JANU - Bravu soldato Puddu, hai segnato la tua prima vittoria...
PUDDU - Chi è comu quannu unu fa gol?
JANU - Eh, si, na cosa di chissa...
PUDDU - Bih che bellu, bih che bellu...
CUNCITTINA - Poviru Pippu speriamu ca non u struppiau...
'NZUDDA - ( ad Alfiu ) u vulemu firmari, prima ca iddu ccu dd’autru sdunatu di Puddu cumminunu ocche macellu?
ALFIU - Si mi staiu cunvincennu macari iu, ma sunu tutti e dui armati, non facemu ca iemu ppi firmalli e ci scappa qualche scupittata...
'NZUDDA - E allura stamu daccussì e aspittamu ca succedi a tragedia...
ALFIU - Aspittamu ancora un pocu, non è ca po stari sempri mpurtusatu dda intra cu fucili a manu... appena molla un pocu diciremu zoccu s’ha fari...
SCENA III^
( Janu - Puddu - ‘Nzina - Alfiu - Cuncittina - ‘Nzudda - Nittu )

JANU - Ma sempri a parrari siti vuatri e dui? La patria chiama e vuatri faciti i surdi?
ALFIU - Ma chi dici, mai mai...
'NZUDDA - ... stamu sempri parrannu di comu sconfiggiri u nimicu...
JANU - Va beni ma dativi un pocu di fari, picchì si non era ppi Puddu già aveuma subutu a prima invasioni...
'NZINA - Janu...
JANU - ...frist...
'NZINA - Prisidenti, ma picchì non lassi un pocu u cumannu a to figghiu e veni dda banna ccu mia ca ti fazzu un pocu di calumidda?
JANU - Non po essiri ca c’è un populu di difenniri...
PUDDU - N’autru ci n’è, n’autru ci n’è, bellu... accussì fazzu n’autru golli...( prepara le munizioni )
JANU - Tutti ai propri posti..
NITTU - ( da fuori ) Zu Ja..no, no, signor prisidenti...
JANU - Ammenu chistu a rucazioni a sapi, Puddu addumannici chi voli.
PUDDU - Chi è ca voli, mu dicissi ca haiu a fari u golli...
NITTU - U gol? E chi ghiucati o palluni ddocu a intra? Vinni ppi pigghiarimi u pasculu, a comu è ghiè, mu pigghiu picchì non ci haiu unni iri...
JANU - Chi è ca si pigghia lei? Na me Repubblica nuddu pigghia nenti, Puddu: respingi...
PUDDU - ( esce le mani dalle grate della finestra ) Prisidenti non c’arrivu a spincillu, non è megghiu ca ci iettu i patati?
JANU - Fa comu voi, ma mannammillu di cca...
PUDDU - ( ricomincia a tirare patate )
NITTU - ( da fuori ) Ma chi divintau manicomiu ddocu a intra? fermu, fermu ccu ssi patati...
PUDDU - E dui! Macari chistu si nni scappau... ( cantilenando come i bambini ) dui a zeru vinciu iu, dui a zeru vinciu iu..
'NZUDDA - Taliatilu, ch’è priatu... boni si iunceru unu pazzu e unu mbecilli, e sunu i massimi autorità do statu! ... Ma chiù ‘mbecilli semu nuatri ca ancora i facemu iucari... fina ca non succedi ocche sconsu...
'NZINA - Senti... janu
JANU - ...ah...
'NZINA - ...prisidenti chi dici, tu fazzu ‘mpocu di cafè? I nimici i respingisti, ora ppi un pezzu non si fanu a vidiri sicuru, poi c’è Puddu di guardia, c’è Alfiu, c’è ‘Nzudda...
JANU - ( pensoso ) ...certu, la logica non fa prevedere altri attacchi immediati ... e sopratutto sti emozioni mi smuveru ... ( si tocca la pancia ) ...a situazioni... vegnu và, vai a priparari ( ‘Nzina esce per la cucina ) Vuatri non vi ni iti de vostri posti, e tu Puddu pigghia ssu fucili e sorveglia a porta, non fari trasiri a nuddu m’arraccumannu! Ccà c’è a chiavi d’a porta. Si sunu amici dumannici a parola d’ordini, si su nimici cafudda patati, mi senti?
PUDDU - Obbedisco, ( alla platea ) spiriamu ca ci su i nimici accussi fazzu tri a zeru...
JANU - ( esce cautamente, a causa delle sue condizoni intestine e si avvia verso la cucina )
SCENA IV^
( Alfiu - Cuncittina - ‘Nzudda - Nedda - Elio )


'NZUDDA - ( ad Alfiu ) Senti ora ca è fora viremu di spirimintari qualche cosa ppi fallu finiri di fari sti scunchiurutaggini, ca iu mi siddiai a fari sti buffunati...
ALFIU - ( piano ) Va beni, va beni, viremu comu facemu prima cu Puddu, ca mi pari troppu ‘ntusiasmatu di sta storia e capaci ca ni ‘mpurugghia i peri.
CUNCITTINA - ( ai due ) Ora ci provu iu e viremu si si ni va... ( a Puddu ) Puddu, senti vistu ca c’è sta tregua momentanea...chi ni dici si t’arriposi n’anticchia?
PUDDU - ( risentito ) Chi dici signurina? U prisidenti è momentaneamenti assenti e iu mi ni vaiu? E a vuatri cu av’addifenni? E poi cu sapi ca veni qualche nemicu e fazzu tri a zeru? No non di cca non mi smovu!
'NZUDDA - A lavarici a testa o sceccu si ci perdi tempu acqua e sapuni...
CUNCITTINA - ( ai due ) Aspittati...( a Puddu ) Senti Puddu, vistu ca haiu a fari u prontu soccorsu avissi bisognu di ‘mpocu di cosi da farmacia, chi dici ci vai a ccattarimmilli?
PUDDU - Eh signurina, chi ci pari ca sugnu babbu? Iu m’u mmagginava ca c’era bisognu di sti cosi e quannu visti ca a situazioni si mitteva mali n’accattai na pocu, dda banna sunu, na stanza di lettu ... fici bonu?
CUNCITTINA - ( simulando ) Bonissimu...! ( verso i due fa segno di non saper che fare )
NEDDA - ( da fuori ) C’è permesso?
PUDDU - ( si pone in posizione di attacco ) Altolà, chivalà, tu chi fà? cu si, chi voi? Fermi tutti o sparo! Parola d’onore!
NEDDA - ( da fuori ) Parola d’onore?
PUDDU - No vuleva diri: parola tortini!
NEDDA - D’onore tortini,...vo diri parola d’ordini?
PUDDU - Si, propriu, ssa cosa ca dissi lei...
NEDDA - Sugnu Nedda a figghia di Nittu Pulici, fammi trasiri Puddu.
PUDDU - No! A nuddu fazzu trasiri, si non mi dici a parola d’ordini non trasi mancu morta!
NEDDA - Ma si n’a sacciu, comu t’ha dicu?
PUDDU - ( girandosi a riflettere ) Certu, veru è...si n’a sapi...( verso la porta, a Nedda ) Si voli trasiri m’ha diri obbligatoriamenti a parola d’ordini...
NEDDA - Ma qual’è?
PUDDU - Patati fritti!
NEDDA - Allura senti: Patati fritti!
PUDDU - Va beni! ( Puddu si affretta ad aprire con la chiave) A vistu chi semu organizzati? Si non mi dicevi a parola d’ordini, mai mai ti faceva trasiri!
NEDDA - ( mentre fa segnale a Elio di entrare ) Veramenti, n’organizzazioni perfetta
ELIO - ( mette piede dentro e si trova il fucile di Puddu spianato in faccia, trema e grida di paura )
PUDDU - Tu chi centri? Altolà, chivalà, tutti ccà, tu chi fà, unni và? Parola d’ordini o sparu!
NEDDA - Ma è u dutturi Eliu Piazzapulita, n’o canusci?
PUDDU - Certu ca u canusciu, ma si non dici a parola d’ordini non si ni fa nenti!
NEDDA - Dutturi lei a sapi a parola d’ordini: patati fritti?
ELIO - A parola...? Ah si! ...Patati fritti!
PUDDU - ( abbassa la guardia e chiude la porta ) Ora va beni, allura chi c’è?
NEDDA - Vulissimu parrari c’o prisidenti, ppi certi affari...
'NZUDDA - ( mentre Nedda parla con Puddu prende in disparte il dottore e gli parla all’orecchio la mimica sta come a dire: non è meglio che lo pigliamo a bastonate? Qui non lo vuole capire nessuno! )
ELIO - ( risponde a soggetto a ‘Nzudda, come a dire: non prendaimo soluzioni estreme... ancora un po’ di pazienza... )
PUDDU - A stu minutu è occupatu cu certi autri affari assai chiù urgenti...putiti diri a mia
NEDDA - No su cosi troppu ‘mpurtanti, megghiu aspittamu.
CUNCITTINA - Puddu picchì non ci fa vidiri ddi cosi ca accattasti p’a ‘nfermeria o dutturi, cu sa ca ci ni volunu autri?
PUDDU - Certu! I va pigghiassi ca ci mmustramu..
CUNCITTINA - ( pensando a cosa dire ) ... u sai chi è: è ca iri sula dda banna mi scantu, cu sà chi mi spunta qualchedunu da finestra, tu si armatu... megghiu ci vai tu...
PUDDU - Certu ragiuni hai, vaiu e tornu ( apre la porta con atteggiamenti da poliziotto americano in azione, punta il fucile fuori dalla porta, si mette carponi ed entra camminando a terra come i marines... )
'NZUDDA - CUNCITTINA - ( appena Puddu è sparito corrono a chiudere la porta e Cuncittina rimane a tenere chiusa la porta )
ALFIU - Carusi mei, a situazioni si fici gravi...
NEDDA - U sacciu, me patri mu dissi...picchissu chiamai o dutturi, chi dici lei dutturi, chi facemu?
ELIO - Dico che se le cose sono al punto che mi ha descritto la signorina ‘Nzudda, il signor Jano non guarirà se non è... diciamo...aiutato.
CUNCITTINA - E chi avissimu a fari?
ELIO - Tentare con un altro shock più forte oppure affidarsi alle soluzioni empiriche
ALFIU - Si spiegassi bonu...
PUDDU - ( da dietro la porta ) Auh chi fu? Picchì a porta è chiusa?
CUNCITTINA - ( inventando ) Nenti si spasciau a firmatura... ora a sistimamu...
PUDDU - Com’è a situazioni ddocu?
'NZUDDA - Tranquilla, aspetta n’attimu ca pigghiamu ‘ncacciaviti e aggiustamu a porta...
PUDDU - Va beni.
ALFIU - Allura dutturi?
ELIO - Allora potremmo assecondare le fantasie del signor Jano, io e La signorina Nella, potremmo presentarci come ambasciatori di pace, convincerlo a smettere questa assurda pagliacciata, dopo vedremo di curalo come si deve..
'NZINA - ( entra dalla cucina, rimane sorpresa e sta per parlare ) Oh...
'NZUDDA - ( corre a tapparle la bocca e fa segno di tacere )
JANU - ( dalla cucina ) Chi c’è ‘Nzina?
'NZINA - Nenti dissi: oh chi paci ca c’è!
JANU - Allura ...finisciu e vegnu
'NZINA - Va beni.
CUNCITTINA - Ma si non si cunvinci chi facemu?
ELIO - Allora bisognarà affidarsi alle cure empiriche
'NZUDDA - ( speranzosa ) Cioè?
ELIO - ( con aria grave fa segnale di legnate ) Gli procureremo uno shok empirico-manuale ...
'NZUDDA - ( si frega le meni ) U diceva iu!
ELIO - Cura da continuare finchè no si notano segni di miglioramento...
ALFIU - ‘Ntantu cuminciamu de cosi chiù facili, e mi dicissi na cosa dutturi, ppi cummincillu a parrari cu sti “ambasciaturi” comu facemu?
NEDDA - A chissu ci pensu iu, dutturi chiamassia me patri e a Pippu, vistitivi eleganti, non vi faciti canusciri, e tra massimu ‘nquartu d’ura prisintativi a porta..
ELIO - Ma...
NEDDA - Nenti ma, ca tempu non ci n’è, fora, prima ca spunta u zu Janu
ELIO - ( esce di fretta )
NEDDA - Signora lei cunnucissi n’autri du minuti a so maritu ca nuatri priparamu...
'NZINA - ( esce verso la cucina )
NEDDA - Cuncittina pronta a grapiri a porta, ‘Nzudda rapimi ddu baullu e poi rimetti a postu tuttu, appena arriva u zu Janu cerca na scaciuni ppi addumari a radiu ...
'NZUDDA - Forsi u capii...
ALFIU - E iu chi fazzu?
NEDDA - Tu non fari dannu e lassa fari a mia, si non ’abbirsamu sta situazioni quann’è ca ni maritamu? Fidati ca prima sistimamu a to patri e prima ni sistimamu nuatri...( scompare nella cassapanca )
SCENA V^
( Janu - Puddu - ‘Nzina - Alfiu - Cuncittina - ‘Nzudda - Nedda )

PUDDU - Auh comu finiu? a ggiustastuvu sta firmatura?
CUNCITTINA - Si Puddu trasi ( apre )
PUDDU - Oh finalmenti, non vuleva ca succideva qualche cosa e iu non era presenti, tuttu a postu?
'NZUDDA - Tuttu a postu
PUDDU - E ddi dui unni sunu?
ALFIU - Fora si ni eru, dici ca tornunu appena c’è mpocu di paci!
JANU - ( entrando seguito dalla moglie ) A paci? Non c’è paci senza guerra! Prepariamoci alla bataglia finale. Se avanzo seguitemi, se indietreggio...
PUDDU - ... ni canziamu se no ni pista i pedi!
JANU - ‘Gnuranti! ...se indietreggio ...
PUDDU - ...chi...?
JANU - ...sparatemi!
PUDDU - ( spiana ubbidiente il fucile e spara, mancando, Janu )
JANU - ( si accascia a terra credendo di essere morto ) Sugnu mortu, tu quoque Puddu fili mi!
PUDDU - Chi dici zu’ Janu?
JANU - ...( debolmente ) ah...
PUDDU - ...prisidenti.. non m’u dissi lei: sparatimi...
JANU - Bestia cca cuda, carnaluvari cco giummu, animali boschivu, armali di gebbia, accussì si fa, mi sparasti e ora chi facemu? sugnu mortu...
PUDDU - ...‘ntantu putissimu iucari o lottu chissi sunu nummira: spaventu, mortu ca parra...
JANU - ( mettendosi in piedi irato ) Ma ti pari u momentu..( si interrompe meravilgiato di esser vivo ) auh...vivu sugnu..
PUDDU - ... e 23, u viri? chi fazzu i va ghiocu?
JANU - ( si avventa su Puddu ) Pezzu di cosa tinta, mi facisti pigghiari spaventu... Menu mali ca non sa sparari!
PUDDU - Ci u dissi iu ca stu cosu non sacciu usari, a prossima vota ci iettu i patati?
JANU - A prossima vota t’ammazzu ch’i me manu, no fazzu ora ca peccomora mi servi... ma du patati ti tiru iu...( afferra delle patate e bersaglia Puddu fino a quando una patata non colpisce la radio )
'NZINA - Bih a bedda radiu spasciasti...
'NZUDDA - ( prendendo l’occasione al volo ) Aspittassi ca viru si funziona ancora...( la mette in funzione e contamporaneamente col piede bussa nella cassapanca per segnale a Nedda )
NEDDA - ( da dentro la cassapanca con la voce esegue la sigla del telegiornale) ...interrompiamo tutte le trasmissioni per una importantissima notizia: nel corso della guerra in atto tra lo zio Jano, presidente della Patania e gli altri agricoltori costituitisi anch’essi repubbliche indipendenti, visto che la Patania è stata riconosciuta più forte e inespugnaboli di tutte ( Jano si compiace ) è stata inviata una dilegazione di bambasciatori allo scopo di venire a patti con lo zio Jano
JANU - ...ah...
NEDDA - ( c.s. ) ...volevamo dire: il presidente. Lo scopo delle trattative sarà quello di interrompere le ostilità...
JANU - ( alla radio ) Sicura si?
NEDDA - ( c.s. ) Megghiu di mia cu u po’ sapiri?
PUDDU - Certu si u dici a radiu...
JANU - E quannu arrivunu?
NEDDA - ( c.s. ) Sacunnu me su arreri a porta...
JANU - Mizzica stanu arrivannu...n’hama a priparari!
NEDDA - ( c.s.) Circamu di taghialla cu ssa guerra,
JANU - Ca... viremu chi volunu e poi si ni parra...
NEDDA - ( c.s.) ...sacunnu me ha duratu assai...
JANU - ‘Nzudda m’astuti sta radiu ca mi para ca sta parrannu assai!
'NZUDDA - Subitu Prisidenti...( avvicinandosi alla cassapanca fa finta di spegnere la radio e ne approfitta per complimentarsi con Nedda ) ..brava Nedda, s’a calau sana sana...
JANU - ( che vede la scena ) E chi fai parri ca radiu? E chi addivintasti pazza?
'NZUDDA - No chi dici? Parrava ccu mia stissa, dissi speriamo ca tuttu finisci beni...
JANU - E vabbè videmu quannu venunu chisti e poi si ni parra...
SCENA VI^
(Janu- Puddu- ‘Nzina- Alfiu- Cuncittina- ‘Nzudda- Nedda- Pippu- Nittu- Elio)

ELIO - ( da fuori ) E’ permesso? Aprite!
JANU - Cca sunu, e abbirsativi ‘mpocu, accussì ni facemu attruvari? Affiu, addrizziti su cappeddu, Cuncittina, aggiustiti ssa cuffietta, ‘Nzudda, ‘Nzudda sempri ‘nfrasciamata ha essiri’ abbersiti, tutti e so posti e lassati parrari a mia, Puddu aggiustiti l’elmettu e vacci a grapiri.
PUDDU - ( alla porta sta per aprire, poi si gira verso Jano ) Chi fazzu ci addumannu a parola d’ordini?
JANU - Rapi ti dissi, e non essiri sempri imbecilli!
PUDDU - ( apre e accoglie gli ambasciatori, vestiti di gala e con barbe e baffi finti ) Prego accomodativi ca u prisidenti vi sta aspittannu.
JANU - Pregu, pregu assittativi. ( si siedono )
ELIO - Egregio signor jano...
JANU - Prego, presidente...
ELIO - Ha ragione, signor presidente, vede: io in qualità di capo della ambasceria le porto il parere e le proposte delle altre repubbliche confinanti...
JANU - ( solenne ) Sintemu chi è ca volunu.
ELIO - Ecco per parlare preferiremmo essere solo tra noi, capisce che si tratta di trattati internazionali...
JANU - Giustu dici lei, ( rivolto agli altri ) Nisciti fora tutti ca cca hama parrari...fora tutti, itavinni ‘nta cucina ( escono )
PUDDU - Macari iu?
JANU - Tu mettiti fora a porta e non fari passari a nuddu ( Puddu esegue ) Allura chi volunu l’autri repubblichi?
ELIO - La proposta è questa: intanto si sospende la guerra, poi ci sediamo attorno a un tavolo di trattative, per decidere il tipo di rapporti tra le varie repubbliche, in modo da realizzare una convivenza civile e serena per tutti. Che ne dice?
JANU - Belli paroli, mi piaci, ma na cosa non capii di tutti si repubblichi ca, modestamenti sul mio esempio, si furmaru alla fini cu è ca cumanna?
ELIO - Beh ognuna si governerebbe per conto suo...
JANU - Uhmm...ci haia a pinsari ( brevissima pausa tutti ascoltano col fiato sospeso ) ci pinsai: non mi piaci, comu capitau sta vota po capitari ‘nautra vota, o cumannu iu a tutti o non si ni fa nenti!
ELIO - ( guardando in facci agli altri e non sapendo che pesci perendere ) ...ma vede signor ...
JANU - ( lo fulmina con gli occhi )
ELIO - ...presidente... questa non è una proposta ragionevole...
JANU - E chi è chiù ragionevoli ca iu non haia mai putiri amministrari i me poviri patati in santa paci? No...( si alza e comincia a passeggiare per la stanza declamando cio che dice ) non è più possiboli continuari accossì, nosignori cca o cumanno io o sta guerra po’ durari finu a n’autri cent’anni, anzi chi dicu?...
TUTTI - ( si guardano in faccia,mentre Jano parla confabulano e tirano fuori da sotto le giacche i randelli, li palleggiano sulle palme dell mani pronti al segnale di via )
JANU - ( continuando imperterrito ) Chidda de centanni già a ficiru, facemu ducentu accussì ni scrivunu macari ne libri di storia... Jano Sparapagghiazzo, ricco proprietatrio terriero eroe della patata fondò la Repubblica delle patate, detta Patania, e la difese per duecento anni fino a che non divenne il capo assoluto e tutte le altre repubbliche furono assoggettate alla sola, unica Patania. Jano Sparapagghiazzo...
NITTU - ( interrompendolo ) Janu...
JANU - ...prisidenti prego...
PIPPU - Janu...
JANU - E ci torna: pri-si-den-ti...
ELIO - Signor presidente, avremmo da dirle il nostro parere ( si avventano su Jano e cominciano a randellarlo: prima confusamente poi a turno, a ogni randellata Jano si accovaccia e poi ritorna su, fino a quando non si rialza più, rimane flesso sui ginocchi, cammina con un po così abbassato, accenna qualche passo di danza russa e poi stramazza a terra )
'NZINA - CUNCITTINA - ALFIU - 'NZUDDA - ( rientrano cauti e si stringono attorno a Jano mentre gli altrisi tolgono le barbe e baffi finti)
'NZINA - Dutturi chi fici morsi?
ELIO - Non si preoccupi signora abbiamo agito nel suo bene, fra poco si riprenderà e sarà meglio di prima...
JANU - ( si comincia a riprendere, si alza e barcolla come fosse ubriaco, non è completamente guarito, farfuglia ) Tradimentu, tradimentu...
CUNCITTINA - E chi ancora non ha guarutu?
'NZUDDA - Ci pensu iu( afferra uno dei randelli e assesta un colpo deciso sulla testa di Janu )
'NZINA - Chi facisti? U mmazzi!
'NZUDDA - Stassi tranquilla signura, vaddassi dda...
JANU - ( si accascia lentamente a terra come fosse un palloncino che si sgonfia, per un attimo tutti stanno col fiato sospeso, poi di botto Jano salta in piedi come fosse un pupazzo a molla, accenna qualche passo da marionetta poi si ristabilisce ... ) Dutturi, Nittu Pippu, ‘Nzina... chi faciti tutti ccà chi festa è?
TUTTI - ( si guardano contenti in volto, sicuri che adesso è guarito )
JANU - ‘Nsumma si po’ sapiri chi succidiu?
'NZINA - ( abbracciandolo ) Nenti Janu...ti pozzu chiamari Janu averu?
JANU - E chi novità è chissa? Chi mi vo chiamari Francisiu?
'NZINA - Janu, chi pinseri ca haiu avutu, successi ca semu tutti cuntenti.
JANU - Senti iu mi sentu ‘mpocu di duluri di testa appoi m’u spieghi con calma...
CUNCITTINA - Papà...ti pozzu chiamari papà?
JANU - Ma u sapiti ca mi stati parennu tutti pazzi aoggi? Certu ca mi po’ chiamari papà...
PIPPU - E iu u pozzu chiamari papà?
JANU - ( guardandolo un po’ di traverso ) chi vulissi diri?
PIPPU - Vulissi diri ca avi assai ca sugnu nnamuratu di so figghia e mi vogghiu fari zitu ufficialmenti...
CUNCITTINA - ( prendendo con le buone il padre ) Avà papà non diri di no...
JANU - E va beni... ma appoi con calma m’hata spiegari tanti cosi, e accussì me figghia si fici zita, chi ghiurnata...
PIPPU - CUNCITTINA - ( si pigliano a braccetto e si mostrano felici )
ALFIU - ( correndo verso la cassapanca ) A propositu di ziti...
NEDDA - ( da dentro la cassapanca ) Auh comu finiu? Mi vuliti nesciri di cca intra?
JANU - E chi è a radiu addumau sula?
ALFIU - No papà e Nedda a me zita...
JANU - Macari tu si zitu? E chi a teni ammucciata ‘nto baullu? Falla nesciri, ma pi daveru mi sta parennu na casa di pazzi...
NEDDA - Zu Janu m’ha scusari si mi vida nesciri di cca intra ma appena ci u spigamu viri ca non haiu fattu nenti di mali...
ALFIU - Anzi, papà a Nedda ci hama diri grazi ca è misa dda intra..
JANU - Mi staiu cunvincennu ca hama a stari na para d’uri assittati a spiegarimi chi sta capitannu ca ci su troppu cosi ca non capisciu...
NITTU - Comunqui zu Janu ppi quantu mi riguarda nenti in cuntrariu si i carusi si volunu fari ziti, ppi mia va beni...
JANU - E si va bonu ppi tia va bonu macari ppi mia...
ALFIU - Grazi papà...
NEDDA - Grazi papà...
JANU - Sintiti iu haiu bisognu di capiri chi succidiu, ma prima si m’arricordu hava fari un sirvizzeddu ‘ncampagna, unn’è Puddu ca ci mannu a iddu?
'NZUDDA - Doocu a fora avissa a essiri, ci u chiamu?
JANU - No ci vaiu iu stissu ( si avvia , apre la porta ma si trova davanti il fucile di Puddu spianato, fa un salto indietro spaventato )
PUDDU - Parola d’ordini se no non si nesci!
JANU - Puddu iu sugnu chi fa non mi canusci
PUDDU - Certu ca u canusciu ma lei mi dissi di non fari passari a nuddu... parola d’ordini
JANU - E veni cca ca ta dicu a parola d’ordini
PUDDU - ( si avvicina cauto )
JANU - Veni ca ta dicu ‘nta ricchi, prima ca a sentunu tutti
PUDDU - ( avvicina l’orecchio a Jano )
JANU - ( assesta un tremendo schiaffo a Puddu che comincia a girare per la stanza ) E chi su sti cosi ‘nta me casa? A scupetta ‘ncoddu, u sculapasta ‘nta testa, e c’addivintasti ‘mbecilli completu
PUDDU - ( continua a girare )
JANU - ...e statti fermu ‘nminutu ( lo agguanta, lo rimette in sesto ) M’u vo diri ora chi è ca stavi facennu?
PUDDU - ( parla in italiano perfetto e con aria da intellettuale ) Non saprei come esprimere i miei sentimenti, signor Jano, mi ritrovo qui in queste vesti che non mi sono per niente congeniali e non saprei nemmeno dare una spiegazione plausibile di tutto ciò, la prego di volermi scusare e le prometto che appena ci avrò capito qualche cosa le darò le più ampie spiegazioni.
JANU - ( sgranando gli occhi, verso il pubblico ) Possibili ca un tumbuluni sulu potti fari tuttu stu beni, tuttu ‘nta na vota spirtiu... Ma è possibili ca na mala iangata fa tuttu s’effettu?
'NZUDDA - Possibli, possibili
TUTTI - Possibili, possibilissimu...
JANU - Staiu capennu ca c’è qualcosa ca non haia caputu, u sapiti chi vi dicu? Chiudemu sta pezza ddocu avanti e spiegatimi tutti cosi dall’iniziu...

S I P A R I O





F I N E