“AMORE VUOL DIR
GELOSIA...”
COMMEDIA COMICA IN TRE ATTI DI
Marco VOERZIO, Diego MARIUZZO e Stefano TROMBIN
PERSONAGGI:
FILIBERTO TAMAGNONE, titolare della compagnia di assicurazioni “MORS TUA VITA MEA ” CLOTILDE, sua moglie
MADAMA ERMINIA, madre di Clotilde
CRISPINO TAMAGNONE, cugino di Filiberto
GASPARE BINELLO, medico in capo delle assicurazioni “MORS TUA VITA MEA” UGO MARIA DROGGIA, socio di Filiberto
DON PACO CABEZA HOMENIDÈS DE HISTANGUA, focoso allevatore di tori MARGHERITA, sua moglie
GIUSPIN, cameriere in casa TAMAGNONE
LUSSIÒTA, sua moglie e cameriera in casa TAMAGNONE
ANASTASIO GRATTAPAGLIA, proprietario dell' albergo “LO STAMBECCO REALE”
OLIMPIA, sua moglie
BATISTIN, zio di OLIMPIA
DERBY, cliente dell' albergo “LO STAMBECCO REALE”
TÒNIA, cameriera dell' albergo “LO STAMBECCO REALE”
CICHÈT, facchino dell' albergo “LO STAMBECCO REALE”
L' azione ha luogo a Torino nei primi anni del '900
Posizione S.I.A.E. n° 907774A
1
ATTO PRIMO
LA SCENA RAPPRESENTA IL SALOTTO DI CASA TAMAGNONE. È UN AMBIEMTE BORGHESE DI INIZIO '900 ARREDATO
CON BUON GUSTO. SUL FONDO A DESTRA, LA COMUNE, A SINISTRA UN FINESTRONE CHE DÀ SULLA STRADA. LA
PARETE DI FONDO TRA LA COMUNE ED IL FINESTRONE FA UNA SPECIE DI ANSA NELLA QUALE VI È UNA PORTA CHE
INTRODUCE IN UN ALTRO AMBIENTE. SULLE PERETI DI LATO, SIA A DESTRA CHE A SINISTRA DUE PORTE CHE
INTRODUCONO IN ALTRETTANTI AMBIENTI. NELL' ANGOLO DI SINISTRA UNO SCRITTOIO APERTO DALLA QUALE SI
SCORGONO DELLE CARTE E L' OCCORRENTE PER SCRIVERE. TRA LA COMUNE E LA PORTA DEL TRAMEZZO UNO
STIPETTO. SULLA DESTRA IN AVANTI UN DIVANETTO. IN CENTRO ALLA SCENA UN TAVOLINO CON DUE SEDIE E
SOTTO IL FINESTRONE UNA CASSAPANCA.
ALL’APRIRSI DEL SIPARIO, LA SCENA E’ VUOTA.
SCENA 1 ^
CRISPINO solo, poi LUSSIÒTA, indi GIUSPIN e il DOTTOR BINELLO
CRISPINO
(ENTRA DALLA PORTA DEL TRAMEZZO, SI RECA VERSO LO SCRITTOIO, PRENDE ALCUNE CARTE E CONSULTANDOLE SI PORTA VERSO IL CENTRO DELLA SCENA RIMANENDO DI SPALLE ALLA PORTA DI SINISTRA)
LUSSIÒTA
(FA CAPOLINO DALLA PORTA DI SINISTRA. LANCIA UNA RAPIDA OCCHIATA INTORNO ALLA STANZA E NON VEDENDO ALCUNO, GLI SI AVVICINA DI SOPPIATTO ALLE SPALLE, GLI AFFERRA LA TESTA CON LE DUE MANI E GLI DÀ UN BRUSCO BACIO )
CRISPINO
(SORPRESO RIPRENDE A STENTO L' EQUILIBRIO E BRONTOLA) Ma 't ses fòla?! (SI DEVE CAPIRE: “A E Ò-A?!”)
LUSSIÒTA
A l' era mach un basin...
CRISPINO
Nò! (“Ò!”)
LUISA
Tant ij padron a-j son nen...(ENTRA DA SINISTRA)
CRISPINO
Nò! (“Ò!”)
LUSSIÒTA
E dai...(FINTAMENTE)
CRISPINO
Nò! (“Ò!”)
LUSSIÒTA
Mach un basin...
CRISPINO
Nò! (“Ò!”)
LUSSIÒTA
Mach un...
CRISPINO
Nò! (“Ò!”)
LUSSIÒTA
E dai...
CRISPINO
Nò! (“Ò!”) (POI DI COLPO LA PRENDE LA PORTA VERSO IL TAVOLO, LA CORICA SOPRA E LA BACIA ARDENTEMENTE)
GIUSPIN
(D. D.) Prego ch' a ven- pura avanti...
LUSSIÒTA
(DI SCATTO) Mè òmo!!! (VELOCEMENTE SI ALZA E SI RICOMPONE, MENTRE CRISPINO RECUPERA LE CARTE CHE STAVA CONSULTANDO E SCAPPA ALLA PORTA DA CUI ERA ENTRATO)
GIUSPIN
(ENTRANDO SEGUITO DAL DOTTOR BINELLO) Ch' as acòmoda dotor, ch' a fasa come ch' a fussa a cà soa...
BINELLO
Grassie, Giuspin...
GIUSPIN
(VEDENDO LUSSIÒTA) E ti còsa 't jë fase ambelessì?
LUSSIÒTA
Gnente!... Pròpe gnente!
GIUSPIN
Ël salòt al' è nen el pòst per la cusinera!
2
LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA BINELLO GIUSPIN BINELLO
(ARRANCANDO) I j' era vnuva a pijè ij ordin…
Che ordin?
Ij ordin per ël disnè...
It lo sas che ancheuj a l' è giòbia e giovedì... gnocchi!
Venerdì pesce...
Sabato trippa!
Nò, saba: risòt.
S' a l' è con ij bolè i-j ven-o 'dcò mì!
(A LUSSIÒTA) E adess, lesta, torna a tò potagè!
Ti pensa per tì, che a mé potagè i-j penso mì!!! E tant perchè it lo sappie, costa a l' è nen l' ora 'd vischè 'l
potagè, trantapurghe!
Trantapurghe 'n còrno! Bogia! Gav-te da 'nt ij pè!
Ufff!!!...(SBUFFA E PARTE. SI AVVICINA AL DOTTOR BINELLO E LO SALUTA CON UN INCHINO) Dotor
Binel... (ESCE DA SINISTRA)
(SALUTANDO ANCHE LUI CON UN INCHINO) Lussiòta... (POI A GIUSPIN) Parlapà, che veemenssa! Che
autorità! Che ghëddo!
I lo sai, ma con le fomne a venta fè parej, mé car dotor: a venta esse dur per nen smijè mòl. Se i soma nen noi
a comandè, lor a comando noi, e mì i pè 'n testa da le fomne, im jë faso nen butè!
Nò, nò, nen chiel, mì i disija soa fomna. A deuv avej un caraterin... con quat paròle a l' ha dobialo. D' andova a
'è chiel Giuspin?
GIUSPINBra.
BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN
E soa fomna?
Sommariva bosco.
Certo ch' i l' eve fane dë strà!!!
Dotor i peus dije 'na còsa an confidennssa?
Ch' a disa...
A ved dotor, cola fomnin-a lì, an fatto 'd fedeltà a l' è 'n can da pajè, ma a l' è gelosa, ma gelosa, ma gelosa...
...ëd chiel?
Si, si, ëd mì...
Misteri 'd la natura!
...che se a saveissa che mì i buto ij còrn a diventeria 'na tigre...
...e chiel a jë buta?
Certo che nò!
Brav, mì i farija l' istess! Bin, alora vist che l' avocat a riva nen, mi i vado...
Ma i son mì! I ten-o companìa mì, i l' hi tut ël temp. Tant i l' hai gnente da fè...
Grassie, bin gentil Giuspin, ma mi l' hai da fè: i l' hai 'n malavi sì davsin d' andè a visitè. I vado, i lo faso fòra e i
torno!
Ma nò!...
3
BINELLO
Nen come a pensa chiel. Mì ai malavi i-j ten-o. I vorija dì: ch' i vado, i lo visito e i torno andarera.
GIUSPIN
Ah beh, s' a l' è parej i ansisto nen.
BINELLO
(A vorerà scuseme, ma se i scapo nen a va a finì ch' a më scapa...
GIUSPIN
Còsa?
BINELLO
Ël mé malavi! (P. P.) Ah, Giuspin, ch' a-j disa a so padron ch' i l' hai visità col cliente ch' a l' ha mandame, ël so “HIDALGO” a sta benone. Salute perfetta! Don Paco Cabeza Homenidès de Histangua gode...
GIUSPIN
...gode?...
BINELLO
...ottima salute!!!
GIUSPIN
I son pròpe content!
BINELLO
I lo sai che a chiel a-j n' an fa gnente, Giuspin, ma a-j n' an fa a sò padron, ch' a l' è titolar ëd la Companìa d' Assicurassion “MORS TUA VITA MEA” e ch' a l' ha trovà 'n autr polastr da piumè.
GIUSPIN
E che polastr?
BINELLO
Don Paco Cabeza Homenidès de Histangua!!!
GIUSPIN
Ah, ma mì i lo conòsso col “PACO” lì. A son vnù a sin-a l'autra sèira chiel e soa sgnora. Anssi, soa fomna a l' è da là ch' a speta...
BINELLO
Perchè, a l' è “in dolce attesa”?
GIUSPIN
Nò, a speta la madama ch' a riva!
BINELLO
Ma come ch' a l' è cit ël mond: stamatin Don Paco Cabeza patanù e ancheuj soa fomna vestija da là ch' a
speta... madama.Come: ma perché?! Chi a l' avrija mai pì dilo?!
GIUSPIN
Ch' a scusa dotor, prima ch' a vada, vist che i soma da soi, pasios, tranquij come doi colombòt ant ël so nì...
BINELLO
Esageroma nen...
GIUSPIN
… senssa gnun ch' an rompa ij ghitarin...
BINELLO
Lòn ch' am pias ëd chiel, Giuspin, a l' è ch' a l' è un ch' a gava subit la gena.
GIUSPIN
Grassie, bin gentil. (FA CENNO AL DOTTORE DI ACCOMODARSI) Ma prego ch' as seta...
BINELLO
Lì?
GIUSPIN
Nò, mej là. I veuj nen che la sgnora a senta, a peudrija ampressionesse...
BINELLO
Soa padron-a?
GIUSPIN
Nò, mia fomna! As ricòrda pì nen: la “tigre”!
BINELLO
Ah già, Sommariva Bosco! Alora, ch' am disa...
GIUSPIN
A ved dotor, mi, a l’è da ‘n pòch ed temp ch’i l’hai sempre na mal a la testa, un cit dolorin si e n’autr cit dolorin si…
BINELLO
Uhm… un dolorin sì e n’autr dolorin la…
GIUSPIN
A l’è grave?
BINELLO
A l’è normal!
GIUSPIN
Come normal?
BINELLO
(SCUOTENDO LA TESTA) Chiel a l’è marijà, nò?
GIUSPIN
E si con la tigre…
BINELLO
A tuti coj marijà a-j pija ‘n cit dolorin lì e n’autr cit dolorin là! Però con el temp…
4
GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO
A passo?
Nò! A-j fa l’abitudine! Bin, mi i lo saluto… (P.P.)
Ch’a speta dotor…
Còsa ch’a-j’è ancora?
A ved dotor, da ‘n pòch ed temp l’hai un dolorin ch’am pija…
Oeh, ma a-j ha tute chiel, Giuspin!
Am pija ‘n cit dolorin si (INDICA L’ADDOME A DESTRA)
Lì?
Si, e n’autr cit dolorin si… (INDICA L’ADDOME SINISTRA)
Anche lì?
Si!
Eee… lì… soenss… squasi sempre… a dipend da ij ovaje!
Ma dabon? Alora a l’è prope ‘l mè caso!
E ‘n col caso a venta… rancheje via!
Ah nò, gnanca per seugn! Mi j’hai e mi ‘m je ten-o!
(P.P.) Ma tant mi i veuj nen!
Lòn as sa pa mai. Vojautri medich… i seve tuti bon…
La proprietà è sacra!
SCENA 2 ^
MARGHERITA e DETTI
MARGHERITA GIUSPIN MARGHERITA GIUSPIN MARGHERITA GIUSPIN MARGHERITA GIUSPIN MARGHERITA GIUSPIN MARGHERITA GIUSPIN MARGHERITA
(ENTRANDO DA SINISTRA) Ch’a senta ‘n pòch chiel… (VEDENDO BINELLO) Ch’a scusa monssù… (A
GIUSPIN) Ma a l’è sicur che madama a torna presto?
Sicura, sicura. A l’ha fin-a dime quand a ven madamin De His… De His… De Hos…
… De Histangua!
Giust! Brava! Pròpe col-lì! A l’ha dime quand a ven madama De…
…Histangua!
…Lass-la nen scapè perché ci ho assolutamente da manca di parlarci.
A l’è lòn ch’a l’ha scrivume, a veul dì ch’i speterai ancora. (P.P.)
Un moment madama, prima i l’hai da fè le presentassion…
E va bin, ch’a fasa pura.
El dotor Binello. El medich “In capo” a la compania d’assicurassion “Mors tua vita mea”. (A BINELLO) Dotor, i
presento donna Margherita De His… De His…
De Histangua!...
Si, ansoma la fomna del paco. (A MARGHERITA) El dotor pòch fa a l’ha dime che stamatin a l’ha vist so òmo
patanù.
(SBALORDITA) Come?!
5
GIUSPIN MARGHERITA BINELLO GIUSPIN BINELLO MARGHERITA BINELLO MARGHERITA BINELLO MARGHERITA BINELLO MARGHERITA BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN MARGHERITA BINELLO MARGHERITA BINELLO GIUSPIN MARGHERITA BINELLO GIUSPIN BINELLO
Patanù!
(C.S.) Patanù?!
Ch’a lassa ch’a je spiega madama: stamatin i l’hai avù l’onor e ‘l piasì, come medich, ed visitè so òmo.
Don Paco Cabeza a l’è fasse visitè e a l’ha dime gnente?!
A son coj cit obblighi che le companie d’assicurassion a pretendo per podere fè ij assicurassion ans la vita.
Madama, i faso ij compliment per so marì. Che òmo!... Che salute!... Che temperament!... A deuv esse tutto
un “Fuego”!
Mach un fuego?!... A l’è ‘n vulcano!!!
Stromboli!!!
S’a saveissa dotor…
Con n’òmo parej a deuvrija esse pì che contenta…
Si, ma a staje darera…
Quand ch’a-j’è ‘l sol el parasol e quand ch’a-j’è la pieuva el parapieuva…
Si, ma quand a tempesta…
Santa Barbara e San Simon protegime da la lòsna… e dal tron!
(INTERVENENDO) E pensè ch’a sarija ‘l seugn ed madama Piciòca.
E chi a l’è madama Piciòca.
Mia fomna. E si perché mi im ciamo Giuspin Piciòca, e quindi marijand-me mi a l’è diventà na Piciòca.
E còsa a j’intra son con l’òmo ‘d madamin?
E si, perché mia fomna…
La Piciòca?!
Precisament. A l’è sempre ch’am mortifica…
Perché?
Perché mi i faso, im ampegno, i ven-o mars ed sudor, però chila a dis ch’a sent gnente. A-j andarija n’òmo
come el marì ed la madama.
S’a l’è mach per lòn con el permess ed madama e con el consenss ed Paco Cabeza as peudrija rangesse, a
puro scopo terapeutico, a s’intend…
Ah nò! Mi disija tant per dì!...
E peuj dotor, mi el permess i lo darija mai.
Ch’a scusa, madamin, ma a l’è cost diav ed Giuspin ch’am fa perde la cognission e am fa dì ‘d le gavade. Bin
mi i scapo, piasì d’avej fait la soa conossenssa.
(TENDENDO LA MANO) “Onni soi qui mal y pense”
(FACENDO IL BACIAMANO) “Onni soi…”
Chi a l’è ch’a l’ha mal la pansa?
Ma nò: Ci sia vituperato chi pensa male”.
Madamin… (P.P.)
(FERMANDOLO) Ah, dotor, e per le mie ovaje?
Ch’a pija na bela purga!!! (ESCE. CAMPANELLO)
6
GIUSPIN
Ch’a scusa, madama, i rivo subit… (ESCE)
MARGHERITA
Che tipo dròlo! (TRA SE) Che stoffia! El bel a l’è ch’a
l’ha scrivume:
“Ti attendo con impazienza”. E peuj… a
riva… a riva e a riva nen!... (ESCE)
SCENA 3 ^
GIUSPIN e ERMINIA, poi CRISPINO, indi MARGHERITA
GIUSPIN ERMINIA GIUSPIN ERMINIA GIUSPIN ERMINIA GIUSPIN ERMINIA GIUSPIN ERMINIA GIUSPIN ERMINIA GIUSPIN ERMINIA GIUSPIN ERMINIA CRISPINO ERMINIA CRISPINO MARGHERITA CRISPINO MARGHERITA CRISPINO MARGHERITA CRISPINO MARGHERITA CRISPINO MARGHERITA CRISPINO
(ENTRA DALLA COMUNE CON DUE GROSSE VALIGIE SEGUITO DA ERMINIA) Ch’a ven-a pura avanti,
madama… ch’as a còmoda…
A-j’è da manca ch’am lo disa, a cà mia… faso lon ch’i veuj! Mia fija a-j’è?
Nò!
Col falabrach ed mè genner?
Nò!
E chi a-j’è an cà?
Mach monssù Crispin el cusin ed so genner, a veul ch’i-j lo ciama?
Per carità, n’autr fòl ed pianta!...
Alora, mentre ch’a speta, s’a veul, i ten-o compania mì, tant i l’hai gnente da fè…
Ma per chi a l’ha pij-ame?! I son pa soa sorela!
Sorela, nò, ma na veja magna…
Ch’a fasa nen tant le spiritos!... Quand a riva mia fija ch’am ciama!
Come a veul magna… Ehm, ch’a scusa, madama…
(P.P.) Ch’a pija le valis…
(SOPPESANDO LE VALIGIE) Madama a pensa ‘d fermesse mach quaj dì ò tre meis come l’ultima vòlta?
A chiel a-j anteressa nen, a son mè afè! Forssa ch’a bogia… (FA PER USCIRE DAL TRAMEZZO, MA
S’INCROCIA CON CRISPINO CHE ENTRA)
(VEDENDO ERMINIA) Oh! Oh!... Cerea madama… (“o-o e-e-a a-a-a)
(SECCA) E chiel con ij ani ch’a l’ha, a l’ha ancora nen amparà a parlè? Còsa ch’a speta? Che le galin-e a
pisso? (A GIUSPIN) E chiel ch’as daga n’andi, fagnan! (ESCE SEGUITA DA GIUSPIN CON LE VALIGIE)
Però, che carater ch’a l’ha la veja! (e-ò e a-a-e a-a a-e-ia)
(FACENDO CAPOLINO DA SINISTRA) Tòh un neuv… Ch’a scusa monssù, i vorija savej se…
Oh! Oh! … Cerea madama… (ò-ò e-e-a a-a-a) A l’è ancamin ch’a speta ‘l diretor ed l’assicurassion “MORS
TUA VITA MEA”?... (SI DEVE CAPIRE: “A-e a-a-in a-e-a i-e-o a-i-u-a-ion o-ua i-a e-a”)
Prego?
…(C.S.) A l’è ancamin ch’a speta ‘l diretor ed l’assicurassion “Mors tua vita mea”.
Ch’a scusa, ma fòrse, i l’hai nen capì bin lòn ch’a l’ha dit.
(PIU’ LENTAMENTE) A l’è ancamin ch’a speta ‘l diretor ed l’assicurassion “Mors tua vita mea”?
I capisso pròpe nen. A l’è nen colpa mia. Io italiana… Piemontese…
Anche mì! (a-e-i)
Di Carmagnola.
Mi ‘d Turin! (i-u-in)
7
MARGHERITA
Sarà meglio che si rivolga al domestico, io non appartengo alla casa. Io aspetto la signora Tamagnone.
CRISPINO
Mia cusin-a… (i-a u-i-a)
MARGHERITA
Ho un appuntamento…
CRISPINO
Alora i ciamo scusa, mi i pensava ch’a speteissa ‘l diretor, ma s’a speta la madama… a riva… “Au revoir”… o-a i-a-o u-a, i i-e-a-a a-e-ei-a e-i-e-o, a-a e-a a a-a-a a i-a, o-e-ua-a…) (ESCE DA DOVE ERA ENTRATO)
(a-
MARGHERITA
Che tipo! A deuv esse scapà da quaj manicòmio. I l’hai capì gnente ed lòn ch’a l’ha dit. A sarà
turch!
GIUSPIN
(ENTRANDO DALLA COMUNE) I disturbo? I son passà a vedde se a la madama a l’è vnuje la barba.
MARGHERITA
Che barba?
GIUSPIN
A fòrssa de spetè.
MARGHERITA
(RIDE) Ah! Ah! Ah!...
GIUSPIN
S’a veul, nell’attesa i ten-o compania mi, tant i l’hai gnente da fè…
MARGHERITA
Pòch fa a l’è intraje n’òmo. A l’ha parlame ma i l’hai capì gnente ‘d lòn ch’a l’ha dime. A fasija tut: “A-i-u-e-a-o…”
GIUSPIN
(REALIZZANDO) Ah! Ma a l’è monssù Crispin…
MARGHERITA
Un forestè…
GIUSPIN
Ma che forestè!? Chiel-l’ a l’è pì nostran che mi e chila, a l’è ‘l cusin ed terzo grado per via ‘d pare ed l’avocat Tamagnon. A l’è che monssù Crispin a l’ha ‘n cit difet ed prònuncia… A peul nen dì lolì… come ch’as ciamo già? Ah si: le consonanti.
MARGHERITA
Ma dabon?
GIUSPIN
Si, ma a l’è pa gnente madama. A basta feje l’abitudine. Mi adess, i capisso squasi tut.
MARGHERITA
A l’ha daje ‘d lession?
GIUSPIN
Nò! A l’è che a fòrssa ‘d sent-lo i l’hai faje l’orija. Lavocat a l’ha pija-lo come so segretari perché s’a lo pijava nen chiel chi a lo pijava?
MARGHERITA
E già, n’òmo ch’a l’ha mach le vocaj, a l’ha ‘n po’ pòch.
GIUSPIN
Si, ma quandi ch’a scriv a l’ha ‘dcò le consonanti. As capiss ch’a peul nen sempre scrive, a venta anche ch’a parla. A l’è ‘n darmagi! Un così bel fiolin ch’as presenta tanto bin, epura, ch’a resta tra noiutri, gnun ch’a sapia s’a l’abbia n’amante, na morosa, na sòcia, ne strass ed fomna qualunque… Almeno ch’i sapia mi…
MARGHERITA
A l’è bin ciapà ‘s Crispin!
GIUSPIN
(GRATTANDOSI LA FRONTE, AI DUE LATI) A l’è lòn ch’i diso ‘dcò mi.
MARGHERITA
Ma còsa ch’a l’ha? La grataròla?
GIUSPIN
I sai nen perché, ma tute le vòlte ch’i parlo ‘d monssù Crispin am ven un cit smangisson ambelessì e n’autr cit smangisson ambelessì…
MARGHERITA
A sarà òrticaria!
SCENA 4^
CLOTILDE e DETTI
CLOTILDE
(ENTRA DI CORSA DALLA COMUNE) I son si…
GIUSPIN
Oh eccò, madama…
MARGHERITA
A l’era ora!
8
CLOTILDE
Scus-me, scus-me tant. Dòpo i te spiego!
GIUSPIN
Madama a deuv esse bin nervosa, a va come 'l treno 'd Gasso...
CLOTILDE
(A GIUSPIN) Giuspin ch’a vada pura dedlà, grassie.
GIUSPIN
Subit, madama... (RICORDANDOSI) Ah madama, im desmentijava, a l' è rivaje soa mama.
CLOTILDE
Mia mama?!
GIUSPIN
Si. Con doe valis!
CLOTILDE
E andova ch' a l' è adess?
GIUSPIN
Ant la soa stanssia ch' a speta...
CLOTILDE
E ch' a lassa ch' aspeta, i la vedrai dòpo. Adess i l' hai da fè. Ch' a vada pura Giuspin...
GIUSPIN
(A MARGHERITA) E se la madama a l' aveissa ancora piasì 'd la mia compan'a, a l' ha mach da feme ciamè.
MARGHERITA
I veddo nen l' ora! (GIUSPIN ESCE DALLA COMUNE A DX)
CLOTILDE
I l' hai fate spetè?
MARGHERITA
Nòòò! Ma còsa it dise!?!? Ma gnanca na frisa!!!
CLOTILDE
(AFFANNATA) A l' è ch' i ven-o da cà del diav. I l' hai scrivute de vnì subit, perchè a l' è ancamin ch' a-j capita 'l finimond! Mè òmo... (A DENTI STRETTI) ...am je pianta!!!
MARGHERITA
Scusa, ma i l' hai nen capì...
CLOTILDE
(C. S.) Mè òmo am je pianta!
MARGHERITA
Come?
CLOTILDE
(C. S.) Mè òmo am je pianta!
MARGHERITA
Scusa, ma i contiuo a nen capì...
CLOTILDE
(FORTE) Mè òmo am je pianta!!!
MARGHERITA
M còsa ch' al' è ch' at pianta?
CLOTILDE
Ij còrn!!!
MARGHERITA
(INCREDULA) Ma chi? Filiberto?
CLOTILDE
Si, si, si!!! Filiberto!!!
MARGHERITA
(SBOTTA IN UNA FRAGOROSA RISATA) Ah! Ah! Ah! Scusa s' it lo diso, ma col pinòt ed Filiberto ch' at buta ij còrn a son còse da nen cherdije...
CLOTILDE
E alora còsa it na dirije, ti, se 'n òmo, ch' a l' è stait per ani come... come... come 'n torent ed montagna, focos, viril, co soe bele trute 'ndrinta... un bel dì, i diso nen na bialera, i diso nen un paciass... pì gnente! Gnanca na stissa d' acqua!!!
MARGHERITA
A sarà vnuje la suitin-a!
CLOTILDE
Ah, ma tant prima ò peuj i lo ciapo!
MARGHERITA
(INCURIOSITA) Ecome? E come?
CLOTILDE
It em giuteras ti!
MARGHERITA
Mì!?
CLOTILDE
Si, tì! E dime nen ed nò. It ricorde pì nen, an colegi, da le “ORSOLINE”, ti it j' ere la mia pì cara amisa, la mia amisa del cheur. It ricòrde pì nen?
MARGHERITA
Oh si, ma i j' ero così diverse. Ti it j' ere tant ingenua, per nen dì ancutija...
9
CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE
… ti anvece it j' ere già ' piòta a dete da fè...
… ma la colppa a l' era nen mia se 'l giardinè a l' avija d' argoment così anteressant...
Si, a l' è vera ch' i soma perdusse 'd vista per tanti ani, ti it ses finija an Argentin-a andova it l' has marijà col
tabaleuri ch' a anleva ij tòr damonta nella “Pampa sconfinata”, però it ses sempre ò nò la mia pì cara amisa, la
mia amisa del cheur?
Si...
E alora, it deuva deme na man!
Mì!?
Si, si, si, pròpe tì!!!
E còsa i deuvrija fè?
Ma it se sti ch' it deuve savej-lo!
Ma per fè còsa?
Per smascherè Filiberto! Per ciapelo con le man ant la marmlada!
Ed bergne?
Per piasì, but-te nen edcò ti, Margherita!
Ma se a va bin it l' has gnanca na preuva...
(SI ALZA, VA VERSO AL CASSAPANCA, LA APRE E NE ESTRAE UN PAIO DI BRETELLECHE MOSTRA A
MARGHERITA) E alora coste còsa ch' a son?
Bertele...
Nò! A son nen bertele! A son le … bertele! Ed Filiberto!!!
Ma come ch' it fase a dì ch'a son pròpe 'd Filiberto con tuti ij òmo ch' it l' has an cà?
E alora it veule spiegheme perchè a l' han mandai-je per pòsta... soe bertele?
(INCURIOSITA) Per pòsta?!
Si, ant un pachet postal.
Ma ti it je duverte la pòsta a tò òmo?
Per fòrssa! Se i veuj savej còsa ch' a j' è andrinta a venta bin ch' i-j la duverta!
It fasija nen parej ficapocio!
E se a l' han mandai-je per pòsta, soe bertele, a venta ch' a l' abia desmentija-je da quaiche part!
Ma nò! Ma ti it l' has un sesto senso!
E it sas andova?
Oh, si! Dim-lo! Dim-lo! Ch' i stago pì nen ant la pel! (RIDE) Ah! Ah! Ah!...
A j' è gnente da rije!... A l' hotel “ LO STAMBECCO REALE”.
“LO STAM...”?
(FACENDO LE CORNA) “... BECCO REALE”.
Che nòm original per n' albergo...
Per un albergo schifos!
10
MARGHERITA Perchè?
CLOTILDE Perchè a l' è un ed coj hotel andova a cambio pì 'd client che 'd linseuj...
MARGHERITA Ma dime nen...
CLOTILDE E anvece it lo diso. It vedejsse che pòst.
MARGHERITA Perchè ti it l' has vist-lo?
CLOTILDE I ven-o da là. Per lòn ch' i son rivà ' ritard. A l' è a l' autr mond!
MARGHERITA Andova? Andova?
CLOTILDE A Cavoret. Strada Valpattonera...
MARGHERITA Valpatto...?
CLOTILDE … nera!!!
MARGHERITA Oh, pòvra Clotilde...
CLOTILDE E adess dime tì còsa i deuvo fè...
MARGHERITA Facil: ciamm-je na spiegassion a Filiberto.
CLOTILDE Oh per carità! A j' è gnente 'd pì busiard che ij òmo... a part le fomne!
MARGHERITA D' autra part a son “esseri parlanti” 'dcò lor. (PASSEGGIANDO AVANTI ED INDIETRO PER LA STANZA)
Speta... speta... speta... speta che fòrse i l' hai treuvà la manera...
CLOTILDE (ESULTANDO) I lo savija! I lo savija! I lo savija!... Grassie, grassie Margherita...
MARGHERITA It pije 'n feuj 'd carta bin parfumà e it je scrive a Filiberto na bela lettera pien-a 'd feu, ed passion come ch' it
fusse n' autra e it je daghe 'n apontament.
CLOTILDE Un apontament!?
MARGHERITA Un apontament d' amor! E se chiel a ven eccò ch' it l' has ciapalo “in flagrante”.
CLOTILDE Brava! (VA ALLO SCRITTOIO A PRENDERE L' OCCORRENTE PER SCRIVERE) Però a venta ch' it je scrive
tì...
MARGHERITA Mì!?
CLOTILDE Si, tì! It veule pa ch' riconòssa mia scritura!?
MARGHERITA Ah, nò, nò... a son còse dlicà!
CLOTILDE It ses ò it ses nen la mia pì cara amisa, la mia amisa del cheur?
MARGHERITA (PRENDENDO L' OCCORRENTE PER SCRIVERE) Clotilde, ti it em manderas a l' infern!
CLOTILDE It ancontreras Filiberto!!!
MARGHERITA Dame 'n feuj da lettera...
CLOTILDE Subit!.. (VA A PRENDERE ALLO SCRITTOIO UN FOGLIO DI CARTA BIANCO E LO PORGE A
MARGHERITA)
MARGHERITA (VEDENDO IL FOGLIO) Ma nen costa! It vedde nen ch' a l' è la carta 'ntestà 'd Filiberto...
CLOTILDE (RITORNANDO ALLO SCRITTOIO E PRENDENDO UN FOGLIO DI CARTA GIALLO) Ah si, scusa, ancheuj i
son pì dedlà che dedsà. (RITORNANDO AL TAVOLO DA MARGHERITA) Cost a deuvrija andè bin...
MARGHERITA S' it l' has mach costì...
CLOTILDE (SECCA) Sent, a j' è mach col-lì: prendere o lasciare!
MARGHERITA E va bin! Bin parfumà a deuvrija fè so efet.
11
CLOTILDE
I l' hai giusta 'd “PEONIA BLEUVA”. I l' hai lì da chissà vaire, i l' hai mai deuvrala perchè a spussa tròp, ma per l' ocasion a va benissim... (INTANTO SUONA IL CAMPANELLO PER CHIAMARE LA SERVITU')
SCENA 5^
CRISPINO e DETTE, poi LUSSIOTA, indi ERMINIA
CRISPINO
(ENTRA DALLA PORTA DEL TRAMEZZO) I ciamo scusa... (i ia-o u-a)
CLOTILDE
Còsa a j' è Crispin?
CRISPINO
Filiberto a l' è rivà? (i-i-e-o a-è i-à)
CLOTILDE
Nò, ancora nen. It lì avije da manca 'd quajcòsa?
CRISPINO
Nò, nò. Ma a-j sarija tuta la corispondessa da firmè. (ò-ò/ a/ a-j/ a-ia/ u-a/ a/ o-i-on-en-a/ a/ i-è)
CLOTILDE
A la firmerà quandi ch' a riva. A peul nen tardè... (A MARGHERITA CHE DURANTE IL DIALOGO CON CRISPINO L' HA FISSATA STUPEFATTA) Perchè it em goarde parej?
MARGHERITA
(IMBARAZZATA) Nò, nò... gnente, gnente...
CRISPINO
(A MARGHERITA) A l' ha vist madama che mia cusin-a a la fin a l' è rivà? (a-a/ i/ a-a-a/ e/ ia/ u-in-a/ a-a/ in/ a-è/ i-à)
MARGHERITA
(C. S.) Efetivament... si, si, im ricòrdo ed chiel e 'd la bela ciaciarada ch' i l' oma fait pòch fa...
CLOTILDE
Ma còsa it l' has capì!?
MARGHERITA
Gnente!
CLOTILDE
A l' ha dite: “a l' ha vist, madama, che mia cusin-a a la fin a l' è rivà?”...
CRISPINO
(RIPETENDO) A l' ha vist, madama, che mia cusin-a a la fin a l' è rivà? A-a/ i/ a-a-a/ e/ ia/ u-in-a/ a/ a-a/ in/ a-è/ i-à)
CLOTILDE CRISPINO
Pì ciair che parej!...Oh, ma che stupida, i l' hai gnanca fait le presentassion: (A MARGHERITA) nòstr cusin
Crispino Tamagnone...
(CON UN INCHINO GALANTE) Tant piasì 'd fè soa conossenssa, madama... (an/ ia-ì/ d-è/ oa/ o-o-
en-a/ a-a-a)
CLOTILDE
… donna Margherita Homenidès de Histangua y Santacruz y Santafè...
CRISPINO
Parlapà che 'd nòm... (a-a-à/ e/ òm)
MARGHERITA
Bin onorà 'd fè soa conossenssa, cugino. I ciamo scusa se prima i l' hai nen capì pròpe tut quand i l' oma fait cola piacevola conversassion...
CRISPINO
A l' è nen colpa soa, ma mì, i sai nen s' a l' è ancorsuss-ne, ma i l' hai 'n cit difet ed pronuncia... (a-è/ en/ o-a/ o-a/ a-ì/ i-ai-en/ a-è/ a-o-u-e/ a-i-ai/ un-it/ i-et/ ed/ o-un-ia)
MARGHERITA
(NON CAPENDO) Efetivament... (PIANO A CLOTILDE) Còsa a l' ha dit?
CLOTILDE
(PIANO) Ch' a sa nen s' it ses ancorzut-ne ch' a l' ha 'n cit difet ed pronuncia...
MARGHERITA
Dabon?! S' am lo disija nen im n' ancorzija gnanca!
CRISPINO
Grassie... (a-ie)
MARGHERITA
Prego!
LUSSIOTA
(ENTRANDO DA SX) Madama a l' ha sonà 'l ciochin?
CLOTILDE
Si, ma nen per tì, mì i l' hai sonà per Giuspin...
LUSSIOTA
As ved che Giuspin a l' è anta la soa stanssia ancamin ch' a pluca e alora i son vnuita mì!
CLOTILDE
A va bin, a fa l' istess. Va subit anta la mia stanssia...
12
LUSSIOTA CLOTILDE LUSSIOTA CLOTILDE LUSSIOTA CRISPINO CLOTILDE CRISPINO MARGHERITA CLOTILDE CRISPINO MARGHERITA CLOTILDE CRISPINO CLOTILDE CRISPINO CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE LUSSIOTA CLOTILDE LUSSIOTA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA MARGHERITA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA
(P. P.) Come a veul la sgnora...
Speta! Ansima a mè taolin da neuit a j' è 'n amolin ed “PEONIA BLEUVA”...
(P. P.) Come a veul la sgnora...
Speta! It lo pije e it em lo pòrte 'n sà subit.
(P. P.) Come a veul la sgnora... (NON VISTA DA' UN FORTE PIZZICOTTO A CRISPINO SU DI UN FIANCO E
POI CON ARIA DA SANTERELLINA ESCE A DX)
(URLA PER IL DOLORE) Ahiaaaa!!!...
Còsa a j' è Crispin?
Gnente! Gnente!... A l' è mach na cita fita at un fianch... (e-e/ e-e/ a-è/ ach/ u-a/ i-a/ i-a/ a-u/ ian)
Còsa ch' al' ha dit?
(RIPETE) Ch' a l' ha na cita fita ant un fianch...
I vado da là a finì mè travaj... (on/ e-e/ i-a-o/ a-à/ a/ i-ì/ è/ a-aj)
E adess?
(C. S.) A va da là a finì so travaj...
(a MARGHERITA) Madama, ij mè òmaggi... (a-a-a/ ij/ è/ ò-a-i)
(C. S.) Madama ij mè òmaggi...
Con permess... (on/ e-e)
(C. S.) Con permess...
Grassie... (CRISPINO ESCE DALLA PORTA DEL TRAMEZZO. APPENA È USCITO LE DUE SI GUARDANO
E SCOPPIANO A RIDERE) Ah! Ah! Ah!... Ma come it fase a capilo?
La fòrssa 'd l' abitudine...
(RIENTRA DA SX CON UN BOCCETTINO DI PROFUMO) Madama a l' è costa la “PEONIA BLEUVA”?
(PRENDENDO IL BOCCETTINO DI PROFUMO E APPOGGIANDOLO SUL TAVOLO) Si, grassie, va pura da
là 'n cusin-a, Lussiòta...
Come a veul la sgnora... (USCENDO DA SX) Chissà perchè ancheuj a veulo mandeme tuti an cusin-a?!
E adess, Margherita, a venta desgagesse a scrive la lettera prima ch' a-j riva Filiberto
(APPARENDO A DX DELLA COMUNE CON UNA BUSTA IN MANO) Clotilde!?
(CHE ERA DI SPALLE TRASALE) Mama, ma che sorpreisa! (SI AVVIA VERSO DI LEI PER BACIARLA)
(SCANSANDOLA IN MALOMODO) Lassa perde, it lo sas ch' a son mai piasume coste smancerie. A son
mach perdite 'd temp!...
Madama...
La mia amisa Margherita, it la ricòrde...
(SECCA) Nò!
… an colegi, da le “ORSOLINE”...
(C. S.) Nò!
It la presento...
(C. S.) Nò!
13
MARGHERITA ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE MARGHERITA ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE ERMINIA CLOTILDE MARGHERITA
(TRA SÉ) Verament grassiosa...
(A CLOTILDE) Clotilde, i deuvo parlete!
Nen adess, mama...
E anvece i na parloma pròpe adess!
Adess i l' hai da fè, mama...
As trata 'd tò òmo!
Ed Filiberto?!
Si! A l' è 'n crin!
Ma perchè, it lo sas già 'dcò ti?
(PORGENDO LA BUSTA A CLOTILDE) As capiss, a l' ha mandame sòn. A l' ha scrivum-lo...
(PRENDE LA BUSTA, POI A MARGHERITA) It l' has vist, ti, che it je cherdije nen?!
Beh...
A veul feme l' assicurassion ans la vita!
Còsa?
A veul fenme l' assicurassion ans la vita!
L' assicurassion ans la vita?!
Si, l' assicurassion ans la vita! It ses ciòrgna?
(LEGGENDO SULLA LETTERA) E già, a j' è fin-a scrit sì...
Perchè còsa ch' it cherdije?
Nò, gnente, mi i pensava a...
Còsa ch' a pensa, ed feme meuire prima del temp e pijesse tut chiel? Ah, ma a sta fresch! A peul
tachesse al...
Mama!...
… al tranvaj!!!
(CERCANDO DI CALMARLA E DI FARLA USCIRE) A va bin, mama, i l' hai capì, i na parloma
dòpo...
E nò, i na parloma subit!
(C. S.) Adess i l' hai da fè...
Ah, ma s' a l' è parej, mì i masso prima chiel!
(TRA SÉ, SEMPRE CERCANDO DI FARLA USCIRE) Eccò, brava, parej it em gave 'l sagrin a mì!
Ah, ma quandi i lo ciapo...
Dòpo, mama, dòpo. I na parloma dòpo...
(SULL' USCITA) Clotilde...preparte la vesta neira: presto it saras vidoa! (ESCE A DX DELLA
COMUNE)
Oh, a l' è andaita... a-j mancava anche costa!
Sempre parej?
14
CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE
Oeh, anche péss! Su, dai adess a venta desgagesse a scrive la lettera prima ch' a-j riva quaich
autr rompaciap...
(SEDENDOSI AL TAVOLO E PRENDENDO LA PENNA) A l' è vera! E... come i-j lo preparoma 'l
pitansin?
A l' è 'n bel “busillis”...
Prima 'd tut andova a l' è che “la bella sconosciuta” a peul avej-lo vist? Andova ch' a l' è ch' a peul
avej ciapà “il colpo di fulmine”?
Andova?
I seve pa staite da quaj part un-a 'd coste seire?
Mercol passà. Al teatro “GIANDOJA”. A Filiberto a-j piaso ij buratin.
Oh che babacio!
E ansema a noi a j' era 'dcò monssù Ugo Maria Droggia...
E chi a sarija monssù Ugo Maria Droggia?
A l' è 'l sòciò 'd Filiberto.
E' dcò a chiel a-j piaso ij buratin?
Nò, a chiel i piaso mì! A l' è da 'n tòch ch' a me sta daprès e mì... i son staita lì lì per...
Ma Clotilde, da tì i sarija mai pì spetam-lo!
As sa mai, a peul sempre vnì a taj!
Andoma avanti... (SCRIVE) “Signore, l' altra sera vi ho visto al teatro GIANDOJA...”
A te smija nen un pòch tebbia per “un colpo di fulmine”?
It treuve?
(CAMBIANDO FOGLIO) Mi i scriveria decisament: “Io sono... colei, che non ha cessato per un
istante di... di divorarvi con gli occhi, mercoledì sera al teatro GIANDOJA...”
Ma ti it l' has la vocassion...
I l' hai studià con tì da le “Orsoline”!
(SCRIVENDO) “... voi eravate...” (A CLOTILDE) Andova?
“... in un palco...”
(C. S.) “... con vostra moglie ed un signore...”
“... monssù Ugo Maria Droggia...”
Ma sossì, “la bella sconosciuta” a deuv nen dilo... (SCRIVENDO) “... delle persone che mi erano
vicine...”, anzi “... daccanto...”
Si, si, buta “daccanto”...
“... hanno fatto il vostro nome...”
“... e così sono venuta a sapere chi eravate...”
“... e da quell' istante in avanti non faccio altro che sognare di voi...”
A te smija nen esagerà?
A l' è lòn ch' a-j veul. ( CONTINUANDO A SCRIVERE) “... e sono pronta a fare una … follia...”
Follia?!
15
MARGHERITA Si, follia, follia!
CLOTILDE Dai, dai, scriv-lo, scriv-lo, ch' am pias!
MARGHERITA (C. S.) “... la volete fare con me? Vi aspetterò alle cinque della sera di oggi all' albergo LO
STAMBECCO REALE. ”
CLOTILDE (FERMANDOLA) Ohmmi, nò! A l' è l' albergo ch' a frequenta, d' andova a rivo le bertele. A peudrija
sospetè quajcòsa ...
MARGHERITA Mej, a sarà ancora pì picant!
CLOTILDE S' it lo dise tì ...
MARGHERITA (SCRIVENDO) “.... strada Valpattonera. ”
CLOTILDE “.... Cavoretto.. ”
MARGHERITA “.... chiedete della camera prenotata a nome del signor Tamagnone ”
CLOTILDE Ricordom-se mach ed fè 'l telegramma per prenotè la stanssia la firma i-j la buto mì: “. una
donna che … vi.. ama!”
MARGHERITA E adess el parfum.. (PRENDE IL BOCCETTINO E VERSA SULLA LETTERA IL CONTENUTO)
CLOTILDE Nò, basta, Margherita, vaire ch' it na bute? Ma goarda mach còsa ch' it l' has fait. Adess a l' è tuta da
rifè ...
MARGHERITA Gnanca per seugn! (PRENDE IL FOGLIO E SCRIVE) “.... post scriptum: perchè scrivendole non
riesco a fermare il pianto? Dipende solo da voi che siano lacrime di gioia e non di disperazione ”
CLOTILDE Certo che anche tì a vocassion i te staghe bin!
MARGHERITA Am ven natural! E peuj anche mì o l' hai studià da le “Orsoline”!
CLOTILDE A te smijo nen un pòch tròpe tute ste lacrime per mach doi euj ch' a pioro?
MARGHERITA A je smijerà la còsa pì natural del mond ...
CLOTILDE S' it lo dise tì ...
MARGHERITA (SCRIVENDO SULLA BUSTA) “.. all' avvocato Filiberto Tamagnone via della Rocca”
CLOTILDE “.... 21.. ”
MARGHERITA (SCRIVENDO) “.... riservata personale. ” (METTE LA LETTERA NELLA BUSTA)
CLOTILDE (STRAPPA LA BUSTA DI MANO A MARGHERITA, LA CHIUDE E LA SBATTE SUL TAVOLO)
MARGHERITA Adess a venta treuvè quajdun ch' la pòrta ...
CLOTILDE Treuv-lo tì!
MARGHERITA Mì!? Ma m' i l' hai già scrivula la lettera. A venta anche ch' it treuva 'l fachin?
CLOTILDE It veule pa ch' i lo teuva mì 'l fachin! Se Filiberto a-j ciamejssa al fachin come ch' a l' era la sgnora,
la frità a sarija bele che faita! E nò, mia cara, ti' t ses la person-a pì giusta. E peuj it ses ò it ses nen
la mia pì cara amisa, la mia amisa del cheur? (PORGE LA LETTERA A MARGHERITA) A toca a tì!
MARGHERITA A mì a me smija ch' it n' aprofite un pòch tròp! (CAMPANELLO)
CLOTILDE (DI SOPRASSALTO) Ohmmi! A deuv esse Filiberto! Margherita, date 'n andi! Passa da la pòrta '
servissi... (INTANTO RITIRA L' OCCORRENTE PER SCRIVERE)
MARGHERITA Aaah, ma come ...
CLOTILDE (DANDO A MARGHERITA BORSA E CAPPELLO) Tòh, pij-te anche sòn! I son pa 'n fachin! Va, va
e fa ampressa!.. (SPINGE MARGHERITA FUORI A SX)
16
MARGHERITA Ma che manere! (ESCE A SX)
CLOTILDE
Avanti, bogia!... Date da fè!!! (DI CORSA VA A SEDERSI SULLA CASSAPANCA)
SCENA 6^
GIUSPIN, FILIBERTO, UGO MARIA e CLOTILDE, poi CRISPINO, indi il DOTTOR BINELLO
GIUSPIN FILIBERTO GIUSPIN FILIBERTO GIUSPIN FILIBERTO GIUSPIN FLILBERTO GIUSPIN FILIBERTO CLOTILDE FILIBERTO UGO MARIA FILIBERTO UGO MARIA FiLIBERTO UGO MARIA FILIBERTO CLOTILDE FILIBERTO CLOTILDE FILIBERTO CLOTILDE FILIBERTO CLOTILDE FILIBERTO CLOTILDE FILIBERTO
(ENTRA DALLA COMUNE PRECEDENDO FILIBERTO E UGO MARIA) Prego monssù...
(A GIUSPIN) Giuspin, a l' è pa passaje 'l dotor Binel a cercheme?
Si, ma sicome chiel a j' era nen a l' ha dit ch' a andasija a fè fòra 'n passient e a sarija ripassà.
Anssi, al' ha dime 'd dije che monssù De His... His... His...
De Histangua...
Brav! Gode!
Gode?!
Ah: ottima salute!
Grassie Giuspin, va pura...
Prego monssù... (ESCE DALLA COMUNE)
(A UGO MARIA) At despias, Ugo Maria, s' it lasso da sol na minuta. I vado mach a firmè la
corispondenssa...
A j' è giusta Crispin ch' a te speta come ch' it fusse 'l “Messia”...
(SORPRESO) Ah, it je ses edcò tì?
(SALUTANDO) Madamin... ch' a-j daga pa da ment, a l' ch' a deuv andè a...
Grassie, a fa nen da manca ch' it i-j lo dise. (A CLOTILDE) I l' hai treuvà Ugo Maria ch' a
montava per le scale e parej... i l'oma montaje ansema...
Verament i son mì che i l' hai treuvà chiel per la strà, stermà ant un canton, ch' a traficava ant la
botonera 'd le braje...
(A UGO MARIA) Grassie, basta parej!...
I son vnute a porte la lista dij client neuv ed la “MORS TUA VITA MEA” S.P.A....
(FACENDO STRNI MOVIMENTI PER SISTEMARSI LE BRETELLE) Si, grassie, it em la daghe
dòpo...
Perchè it tire su le braje? Le bertele at dan fastidi?
Si, un pòch...
A son cole ch' i l'hai regalate mì?
Si, perchè?
Fin-a a ier at dasijo gnun fastidi, però...
As ved ch' i l' hai tiraje 'n pòch tròp...
It veule ch' it je smòlo mì?
Nò, im je smòlo peuj daspermì!
(A DENTI STRETTI) Come ch' am fa piasì!
I ven-o subit... con permess... ( ESCE VELOCEMENTE DALLA PORTA DEL TRAMEZZO)
17
UGO MARIA |
(ANDANDO VERSO CLOTILDE E BUTTANDOSI IN GINOCCHIO AI SUOI PIEDI) Clotilde... |
|
Clotilde... i l' hai seugnala tuta la neuit! |
||
CLOTILDE |
Ma còsa ch' a fa monssù Ugo Maria? Ma chiel a l' è mat! Se a-j riva da sì Filiberto e a lo teuva lì |
'n |
ginojon parej, còsa ch' a-j dis? |
||
UGO MARIA |
Ch' i l' hai perdù 'n boton... |
|
CLOTILDE |
Nò! |
|
UGO MARIA |
Un gemel! |
|
CLOTILDE |
Nò! |
|
UGO MARIA |
Na gucia da baila! |
|
CLOTILDE |
Nò! |
|
UGO MARIA |
La testa! I l' hai perdù la testa per chila! (TENTANDO DI ABBRACCIARLA) Madamin Clotilde, |
|
madamin Clotilde... mì i-j la faso pì nen!... |
||
CLOTILDE |
(FERMANDOLO) Eh nò! Fermo là! Ch' as lo gava da 'nt la testa! Pròpe mentre mè òmo am tradiss |
|
i peuss nen pensè 'd felo 'dcò mì! |
||
UGO MARIA |
Filiberto a la tradiss? |
|
CLOTILDE |
I son ancora nen sicura, ma staseira i lo savrai... |
|
UGO MARIA |
Alora doman a sarà la mia vòlta? |
|
CLOTILDE |
Ma monssù Droggia, come a peul pensè che mì i peuda sbasseme a esse l' amante d' un |
|
come chiel, mach per rendije pan per fogassa a Filiberto. Mè òmo a l' è sempre mè òmo! |
||
UGO MARIA |
Grassie per la considerassion! |
|
CLOTILDE |
Cole a son còse ch' a van bin quand na fomna a l' ha nen d' autre còse per la testa... |
|
UGO MARIA |
Però chila a l' avija dame na speranssa... |
|
CLOTILDE |
A peul esse, ma a j' ero ancora nen sautaje fòra le bertele... (SI AVVIA VERSO SX) …adess ch' a-j |
|
son la bertele a peul butesse 'l cheur an pas! Cerea! (ESCE A SX) |
||
UGO MARIA |
(AFFRANTO) Cerea!... (POI TRA SÉ) Le bertele?! E còsa a j' intro le bertele?! |
|
CRISPINO |
(INTANTO È ENTRATO DALLA PORTA DEL TRAMEZZO E SI DIRIGE VERSO UGO MARIA) |
|
Monssù Ugo Maria, mè cusin a lo speta da là... (o-ù/ o-ò/ a-ia/ è/ u-in/ a-o/ e-a/ a-à) |
||
UGO MARIA |
(NON CAPENDO) Scrivere!... |
|
CRISPINO |
(SI DIRIGE VERSO LO SCRITTOIO, PRENDE UN FOGLIETTO E SCRIVE) Ah si... (a-i) |
|
UGO MARIA |
(TRA SÉ) Còsa a j' intro le bertele? |
|
CRISPINO |
(TORNA DA UGO MARIA E GLI PORGE IL FOGLIETTO) Eccò sì... (e-ò/ ì) |
|
UGO MARIA |
(LEGGE) “Mio cugino la vuole”. It peudije anche dilo subit! (ESCE DALLA PORTA DEL |
|
TRAMEZZO) |
||
CRISPINO |
(SOLO) Ma mì i l' hai dilo subit! (a-ì/ i-ai/ i-o/ u-i) Cribbio! Cribbio! Cribbio! Cribbio! Cribbio! (i-io/ i-io/ i-io/ i-io/ i- |
|
io) Mì im destorbo de vnilo a ciamè e chiel am pija anche 'n gir! (ì/ im/ i-u-o / a-i-o/ a/ a-è/ e-iel/ a-ija/ a-e/ an-ir) |
||
Ma si, d' acòrdi, i l' hai 'n cit difet ed pronuncia, ma a sarà pa tut ant la vita... (a-i/ a-ò-i/ i-ai/ un-it/ i-et/ ed-ò-u- |
||
ia/ a/ a-a-à/ a/ ut/ a/ a-ia) E peuj mì i l' hai 'l fisich, i son bel, i-j piasoa le fomne e anche lor am piaso a mì... |
||
(e/ euj/ ì/ i-ai/ el-i-ich/ i-on/ el/ i-ia-o/ a-e/ omne/ e-a-e/ or/ am/ ia-o/ a-ì) Per esempi, am piaserija avejne un-a sì |
||
davanti adess e pian pian desbotoneje la vesta fin-a al fond e peuj ambrassela, strafognela... (e-e-e-i/ am-ia- |
||
e-ia/ a-ej-ne/ u-a/ ì/ a-a-i/ a-es/ e/ ian-ian/ i-o-oeje/ a-e-a/ in-a/ a-on/ e-euj/ a-a-e-a/ a-o-e-a) (INTANTO IL |
||
DOTTOR BINELLO È ENTRATO DALLA COMUNE ED HA ASSISTITO A TUTTO IL MONOLOGO DI |
||
CRISPINO IL QUALE SI ACCORGE CHE LO STA OSSERVANDO E DI COLPO SI BLOCCA) |
||
BINELLO |
Ah bene! I foma anche i monologhi, adess! Ah, balòss, sempre gòga e migòga, eh, ganimede!? |
|
18 |
CRISPINO
Ciuto dotor, ch' a parla pian! (iu-o/ o-or/ a-a-a/ ian)
BINELLO
Si,si i lo sai che sì per tuti it ses “IL CASTO CRISPINO”, ma a mì it em la conte nen. Alora, it l' has scotalo mè consej?
CRISPINO
Che consej? (e/ o-ej)
BINELLO
It ses andait a col albergo ch' i l'hai dite?
CRISPINO
Che albergo? (e/ a-e-ò)
BINELLO
Fa nen l' erlo ch'it l' has capime: l' albergo “LO STAMBECCO REALE”.
CRISPINO
(DOPO UNA BREVE PAUSA) I son andait!... (i/ on/ a-ai)
BINELLO
Eee... come it ses trovate?
CRISPINO
(CON UN AMPIO GESTO DELLA MANO) Oeh!!!...
BINELLO
Eh, còsa ch' i l' avija dite? Prezzi modici, letti morbidi e soprattutto... massima riservatezza. Su, va a ciamè tò cusin... (CRISPINO FA PER ANDARE, MA LO FERMA SUBITO) Nò, nò. Speta Crispin, ven sì, ven sì ch' i l'hai portate 'l marchingegno... (TIRA FUORI UNA SCATOLETTA DALLA SUA BORSA)
CRISPINO
El marchingegno?! (e/ a-i-e-io)
BINELLO
(IMITANDOLO) Eh... “el a-i-e-io”...
CRISPINO
E andova a l' è? (e/ a-o-a/ a-è)
BINELLO
(APRENDO LA SCATOLETTA) A l' è sì! Ti it l' has “un vizio congenito”, at manca la vòlta del palato...
CRISPINO
I lo sai... (i-o-ai)
BINELLO
… e mì i l' hai fat-ne fè un-a d' argent...
CRISPINO
D' argent?! Parlapà, che lusso! (a-ent/ a-a-à/ e-u-o) (LO PRENDE E FA PER METTERSELO IN BOCCA)
BINELLO
(FERMANDOLO) Nò, speta! Cò 't fase? Prima a venta butelo a meuj ant un bicer con un pòch d' acid bòrich per disinfetelo. Igiene, Crispin, igiene!
CRISPINO
I vado subit a pijè-lo... (i/ a-o/ u-it/ a/ ije-o)
BINELLO
(PORGENDOGLI LA SCATOLA) Tòh, pija anche la scatola!
CRISPINO
(PRENDENDO LA SCATOLA) I rivo subit... (i/ i-o/ u-it) (ESCE DA SX)
FILIBERTO
(D. D.) Crispin?... (ENTRA DALLA PORTA DEL TRAMEZZO) Crispin?...
BINELLO
A riva subit. A l' avija na cita facenda da desgagè...
FILIBERTO
Oh, cerea dotor, i son pròpe content ed vedd-lo. I l' avrija da manca 'd parleje...
BINELLO
(TIRANDO FUORI DI TASCA UN FOGLIO E PORGENDOLO A FILIBERTO) S' a l' è per col certificato 'd Don Paco Cabeza Homenidès de Histangua, i j' era già passà prima, a l' ha nen dij-lo Giuspin?
FILIBERTO
(PRENDE IL FOGLIO E LO RIGIRA PER LE MANI) Si, si i lo sai: gode!
BINELLO
Ah si, salute perfetta!
FILIBERTO
(TRA SÉ) Beato chiel!
BINELLO
Come?
FILIBERTO
(METTE IL FOGLIO IN TASCA) Nò, nò... gnente...
BINELLO
Alora, còsa a vorija dime?
19
FILIBERTO
A l' è na ròba 'n pòch dlicà, a l' è mej settese... (SI SIEDONO AI LATI DEL TAVOLO)
BINELLO
(VEDENDO CHE FILIBERTO NON PARLA) E alora?
FILIBERTO
(TERGIVERSANDO) Eccò... a ved... cole pastiglie ch' a l' ha dame per la pression am fan sempre core...
BINELLO
Bene!
FILIBERTO
Nò, male!
BINELLO
Nò, bene, perchè a veul dì ch' a fonssion-o, ch' a descarijo la pression arteriosa.
FILIBERTO
Nò, male, perchè i son péss che 'n can. I deuvo fermeme an tuti ij canton a aossè la piòta. I son ancamin ch' i-j faso concorenssa a ij torèt!
BINELLO
Bin, s' a l' era mach lòn ch' deuvija dime, mì i farija che andè. I l' hai 'd malavi ch' a speto...
FILIBERTO
Un moment dotor, a-j sarija 'dcò d' autr...
BINELLO
Ah!...
FILIBERTO
(FA SEGNO AL DOTTORE DI ASPETTARE E VA AD ASSICURARSI CHE NON CI SIA ALCUNO AD ASCOLTARE, POIPORTA LA SEDIA DI FIANCO A QUELLA SU CUI È SEDUTO IL DOTTORE, SI SIEDE, MA RIMANE TITUBANTE)
BINELLO
(VEDENDO FILIBERTO INCERTO) E ch' a parla!...
FLILIBERTO
(DOPO QUALCHE ATTIMO DI ESITAZIONE) Dotor, chiel a sa che mì i l' hai marijà mia fomna e che se i l' aveissa nen marijà mia fomna, mia fomna a sarija nen mia fomna...
BINELLO
Natural...
FILIBERTO BINELLO
E chiel, dotor, a sa anche che mia fomna a l' è bela come 'l sol, a l' è bela come la lun-a, a l' è bela
come... come... come 'l sol e la lun-a! E a se stupirà nen se mì i confido che mia fomna, an mì, a l'
ha treuvà tut, tut, pròpe tut!
Tut còsa?
FILIBERTO
Tut lòn ch'as peul treuvesse ant un òmo fòrt, robust e san. E a chiel i peus anche dije ch' i son sempre stait un marì come dì?... Un marì come dì?... Un marì come dì?... A l' autessa!
BINELLO
Dabon?
FILIBERTO
Come dabon? Perchè a dis dabon?
BINELLO
Còsa a veul ch' i na sapia mì?
FILIBERTO
I-j lo diso mì ch' i lo sai...
BINELLO
S' a lo dis chiel...
FILIBERTO
I-j lo diso mì: a l' autessa e... anche 'n pòch ed pì!
BINELLO
(DOPO UNA BREVE PAUSA) Ma ch' scusa, ma còsa i j' intro mì?
FILIBERTO
E si, mé car dotor, chiel a j' intra, ecome s' a j' intra. Un bel dì ò pitòst na bruta neuit, quaich sman-a fa, mì i j'era da là con mia fomna ch' fasija le spluve e 'dcò chila a l' era con mì ch' a fasija le spluve... i la lasso mai sola an costi moment... quand tut ant un colp... (DÀ UNA FORTE PACCA SUL GINOCCHIO DEL DOTTORE)
BINELLO
Ahiaaa!!!...
FILIBERTO
Ch' scusa... come spieghesse... tut d'un colp i son tornà come... come... come...
BINELLO
Come?...
FILIBERTO
Na masnà!
20
BINELLO |
Uuuhhh... |
|
FILIBERTO |
Ma a l' è ancora nen finija lì, perchè i son dime: dòp tut na vòlta as peul |
anche perde na bataja e |
alora 'l dì dòpo... |
||
BINELLO |
...goera! |
|
FILIBERTO |
E anvece nò! El dì dòpo come ' dì prima: spluve, spluve, spluve... masnà!... spluve, spluve, |
|
spluve... masnà!... spluve, spluve, spluve... masnààà!!! |
||
BINELLO |
Oh,ma pòver Filiberto!... |
|
FILIBERTO |
Ma chiel, dotor, a peudrija nen treuvè la manera per feme tornè a fè ij feu artificiaj? |
|
BINELLO |
Ma i l' hai già dij-lo tante vòlte, chiel a travaja tròp, a fa na vita tròp sedentaria. A deuvrija fè 'n pòch |
|
ed ginnastica, esercizio fisico. A l' ha na spin-a dorsal ch' a fa paura. A propòsit: a-j pòrta cole |
||
bertele òrtòpediche ch' i l' hai ordinaje? |
||
FILIBERTO |
E già ch' i-j pòrto. Ch'a goarda... e per esse obligà a porteje, tute ij autre i l' hai regalaje via. I l' hai |
|
daj-je tute a Crispin ij autre. Tute a Crispin i l' hai daj-je. Certo che coste sì a son verament oribile... |
||
BINELLO |
E còsa a j' intra? A l' è mach chiel a vedd-je... |
|
FILIBERTO |
Pa vera... |
|
BINELLO |
Come pa vera? |
|
FILIBERTO |
Un moment fa a peudija vedd-je anche mia fomna... |
|
BINELLO |
Oeh, a sarà pa la fin del mond! |
|
FILIBERTO |
Am pija anche 'n gir dotor? |
|
BINELLO |
Sù, ch' as gava la giaca ch' i foma na cita visita... |
|
FILIBERTO |
Oh si, che bel, foma na cita visita... (FA PER TOGLIERSI LA GIACCA, MA SUONA IL |
|
CAMPANELLO) Nò, i la foma dòpo la cita visita... |
SCENA 7^
GIUSPIN, MARGHERITA e DETTI, poi CLOTILDE, indi UGO MARIA
GIUSPIN
(APPARENDO SULLA COMUNE) Prego madama, ch' as acòmoda...
MARGHERITA
(ENTRANDO A GIUSPIN) Per piasì, ch' a-j disa a la madama ch' i son sì...
GIUSPIN
Subit madama... (ESCE A SX)
FILIBERTO
(ANDANDO INCONTRO A MARGHERITA) Madamin Margherita, che piasì, a l' è vnuva a feje visita a Clotilde?
MARGHERITA
I torno a feje visita. I j' era seurtija 'n moment per na comission, ma pòch fa i j' era sì con chila e anche 'l monssù...
BINELLO
I l' hai nen bogià ij pè da sì per spetè chila...
FILIBERTO
Mej, parej i risparmioma anche le presentassion.
CLOTILDE
(ENTRANDO DA SX, A FILIBERTO) Ah, it ses sì ti?
FILIBERTO
Si, i son sì, perchè?
CLOTILDE
(PIANO A MARGHERITA) E alora?
MARGHERITA
(PIANO) Tut fait. Adess a riva.
CLOTILDE
(FORTE) Grassie, grassie, Margherita, it l' has fame pròpe 'n bel regal.
MARGHERITA
I son ò i son nen la tua pì cara amisa, la toa amisa del cheur? (RIDONO) Ah! Ah! Ah!...
21
FILIBERTO
Eh! Eh! Eh!... E i peus savej 'dcò mì che regal ch' a l' è ch' a fa tant rije parej?
CLOTILDE
Nò, a tì a t' anteressa nen!
FILIBERTO
Come non detto!
CLOTILDE
A l' è... na sorpreisa.
BINELLO
Le fomne a son sempre pien-e 'd sorpreise...
FILIBERTO
Speroma ch' a sio nen tròpe!
GIUSPIN
(ENTRA DALLA COMUNE CON UNA LETTERA) Ch' a scuso, ma a j' è na lettera per l' avocat.
FILIBERTO
Per mì?
GIUSPIN
A j' è scrit parej.
FILIBERTO
It ses sicur? (PRENDE LA LETTERA)
GIUSPIN
Ch' a goarda ch' i sai lese, mì! (ESCE DALLA COMUNE)
FILIBERTO
(APRENDO LA LETTERA) Chissà còsa ch' a sarà mai? (INTANTO SI PORTA A DX PER LEGGERLA, MENTRE GLI ALTRI, SOPRATTUTTO LE DUE DONNE, RIMANGONO IN ATTESA DELLE SUE REAZIONI. FILIBERTO, LEGGENDO LA LETTERA, HA ESCLAMAZIONI DI STUPORE) Ouh... òh... ah... oeh... uh... oeh... eeehhh...
CLOTILDE
Còsa a j' è?
FILIBERTO
Eee... gnente!
CLOTILDE
Quajcòsa ch' a va nen?
FILIBERTO
(EVASIVO) Eee... a son afè 'd la “MORS TUA VITA MEA” S. P. A. di TAMAGNONE, DROGGIA &C.
CLOTILDE
Aaahhh!!! (A MARGHERITA) It l' has vist? Adess a l' è tut ciair!!! (ESCONO A SX)
FILIBERTO
(ANDANDO BUFFAMENTE AD ASSICURARSI CHE LE DUE DONNE SE NE SIANO EFFETTIVAMENTE ANDATE) Eh! Eh! Eh!...
BINELLO
(RIDE ANCHE LUI) Eh! Eh! Eh!...
FILIBERTO
Còsa a l' ha da rije dotor?
BINELLO
(IMITANDOLO) Perchè chiel a marcia parej!...
FILIBERTO
Ah! Eh! Eh! Eh!... Le fomne a na san un-a pì che 'l diav. A saveissa còsa ch' al' han scrivume?
UGO MARIA
(ENTRA DALLA PORTA DEL TRAMEZZO) Tì, ma a te smija la manera ed lasseme da là come ' betè?
FILIBERTO
Ven avanti, betè! It rive pròèe al moment giust. Ven, ven, ven...
UGO MARIA
(AL DOTTORE) Cerea dotor...
BINELLO
Monssù Droggia...
FILIBERTO
(RIDE) Eh! Eh! Eh!... Tenive fòrt: edcò mì i faso 'd conquiste!
UGO MARIA
Tì?!
(INSIEME)
BINELLO
Chiel?!
FILIBERTO
I seve restà a boca larga, eh?... Stè mach a sente: (LEGGE) “io sono colei...” ma goardè che bel “colei”. Na bela paròla. A peudija butè: quella, la quale, la donna, cola- là... e anvece a l' ha butà “colei”...
UGO MARIA
… colei...
22
FILIBERTO
(RIPRENDENDO A LEGGERE) ...”io sono colei che non ha cessato di divorarvi con gli occhi l' altra sera al teatro Giandoja...” anche a chila a-j piaso ij buratin! (AI DUE) I peule sarè la boca, adess. (PASSA LA LETTERA A UGO MARIA) It l' has capì? Non ha cessato di divorarmi con gli occhi...
UGO MARIA
Ij mè compliment!
FILIBERTO
Grassie... grassie...
UGO MARIA
(LEGGE) “... voi eravate in un palco con vostra moglie ed un signore...”
FILIBERTO
(RIMARCANDO) “... ed un signore...” (AD UGO MARIA) … col-lì it ses tì: el doi da cope!
UGO MARIA
Ma...
FILIBERTO
(PRENDENDO LA LETTERA DI MANO AD UGO MARIA) Na vòlta a pr' un a caval ed l' aso! (LEGGE) “... delle persone che mi erano daccanto...” ma goarda che bel daccanto. Na bela paròla. A peudija butè: appresso, vicino, di fianco, a randa... e anvece a l' ha butà “daccanto”...
UGO MARIA
...daccanto...
FILIBERTO
(CONTINUANDO A LEGGERE) “...delle persone che mi erano daccanto hanno fatto il vostro nome e così sono venuta a sapere chi eravate...”
UGO MARIA
Bela furbissia!
FILIBERTO.
(C. S.) “… e cosi da quell’istante in avanti non faccio altro che sognare di voi...”
UGO MARIA
Ampossibil!!
FILIBERTO
(ANDANDO VERSO ILL TAVOLO E SEDENDOSI SOPRA) Ampossibil? A l’è tut scrit si nero su bianch.
BINELLO
Verament a saria nero su giallo!
FILIBERTO
E va bin: nero su giall, nero su bianco,, cosa ch’a amporta? L’important a l’è che si un-a fa nen che seugnè ‘d mi! Capì Droggia?
UGO MARIA
Ah, se una a l’è bòrgna!.......
FILIBERTO
(A BINELLO) A j’è un-a ambelessi ch’a fa nene d’aut che seugnè d’mi! Capì dotor?
BINELLO
A-j è seugn e seugn………a dipend da lon che un a mangia la seira
FILIBERTO
A parla’d seugn, nen d’incubi! (girando la lettera) Oh!…Oh!…Oh!…Oh!..Oh!…Oh!...Oh!... Oh!
…Oh!... Uh!... Uh!.......
BINELLOEh?!
FILIBERTO
I l’avja ancora nen girà la pagina……..(LEGGE ) “ sono pronta a fare una…….”(SI INTERROMPE)
BINELLO
EH?
FILIBERTO
(FORTE) “Sono pronta a fare una follia, la volete fare con me? (SI BLOCCA) una follia? (SI VOLTA VERSO UGO MARIA) eh!...eh!....eh!....
UGO MARIA
Còsa a-j’è?
FILIBERTO
(GIRANDOSI VERSO BINELLO PIANO) Pòvra dòna a casca pròpe mal. A l’è nen vera dotor? Spluve, spluve... spluve... masnà… spluve... spluve...
BINELLO
Aaaaaaaaaahhhhhhh!!! Ma no, ansiiiii
FILIBERTO
Anssi?
BINELLO
A podri-a esse ‘n rimedi…
FILIBERTO
Giust! Na panacea! Magara! (LEGGE) “Vi aspetterò alle cinque della sera di oggi all’albergo “LO STAMBECCO REALE”
BINELLO
“LO STAMBECCO REALE”?”
23
FILIBERTO
A-j’è scrit parej! Strada Valpattonera, Cavoretto.
BINELLO
Ah, ma alora a l’ è un-a ch’a la sa longa...
FILIBERTO
Perché?
BINELLO
Perché col albergo lì...
FILIBERTO
A lo conòss?
BINELLO
Oeh! A se sta da pocio!
FILIBERTO
Dabon? Mi i savija gnanca ch’a esisteissa! (DI SCATTO) Oh bòja faus!
BINELLO UGO MARIA
Cosa a-j’è?
(INSIEME)
Cosa a j’è?
FILIBERTO
A l’ha piorà!
BINELLO
Piorà?!
(INSIEME)
UGO MARIA
Piorà?!
FILIBERTO
Piorà! Piorà! Piorà! Stè a sente: “ P.S Post scriptum: perché scrivendovi non riesco a terminare il pianto”
UGO MARIA
Come? Il pianto? (ABBASSO LA TESTA SULLA LETTERA INSIEME A BINELLO, COPRENDO LA VISUALE A FILIBERTO)
BINELLO
Ch’a fasa vedde!......(COME UGO MARIA)
FILIBERTO
“... dipende solo da voi che siano lacrime di gioja...” i leso pi gnente (PRENDE IL FOGLIO DI SOPRA) “... e non di disperazione” pòvra dona, as peul nen dise ch’a l’abia nen piorà... (PASSA LA LETTERA A UGO MARIA) … goarda ti, Droggia………
UGO MARIA
(PRENDENDO IL FOGLIO) Oeh! N' inundassion!!! (ANNUSA IL FOGLIO)
FILIBERTO
Cò’ t fase Droggia?
UGO MARIA
Còsa a l’ha butaje ‘ndrinta a ste lacrime ch’a spusso parej? (FILIBERTO PRENDE LA LETTERA A DI MANO A UGO MARIA)
BINELLO
Ogni lacrima a l’ha sò segret, ogni lacrima a l’ha sò misteri……..
FILIBERTO
Eh! Eh! Eh! Còsa ch' i l' avija dive, edcò i faso ‘d conquiste! Edcò mì i son un piceur!! Chi l’avrija mai pì dilo che l’ autra seira mentre ch' i j’era lì a teatro ch' i fasija gnente, a j' era na fomna ch’am divorava con ij’euj!
BINELLO
Pròpe dròlo!
FILIBERTO
(A UGO) Ti ‘t j’ ere ancorsut-ne che l’autra seira a teatro a-j era un-a ch’am divorava con ij euj?
UGO MARIA
A l’ era smijame, ma sicome i pensava ch’a goardeissa mì...
FILIBERTO
Ah! Ah! A l’era smija-te, ma anvece am beicava mì, anvece... (PENSANDO) Oh, bòja faus, bòja flip, bòja flin!!! Che balengo ch’i son stait...
BINELLO UGO MARIA
Balengo?!
(INSIEME)
Balengo?!
FILIBERTO
Si, si, si! Balengo! Balengo! Balengo! Tre vòlte balengo!…(INTENDENDO UGO MARIA) It ses ti ch’a l’ha pijà per mì!
UGO MARIA
Mi?
FILIBERTO
Chiel?
24
BINELLO
Chiel!
FILIBERTO
Chiel!
UGO MARIA
Mi?
FILIBERTO
Si ti! Ti! Il ses ti ch’it l’has faje colp, nen mi! Ma si, si, a goardava tì ma a pensava ch' it fujsse mì!
UGO MARIA
E già,a peul nen esse che parej!
FILIBERTO
It ses tì che ‘t je fase girè la testa a le fomne, ti’ t ses bel...
UGO MARIA
Oddio, bel…piasos!!!!
FILIBERTO
Ti 't pess che na cocotte… a lo sa dotor ch’ a l' ha na fila infinita 'd fomne ch’a lo speto...
BINELLO
Ah si? As ved ch’a l’ha ij gioiellini di famiglia dotor……
UGO MARIA
Pròpe d’ òr, nò... ma i-j ten-o da cont…a son la còsa pi cara ch’i l’hai…
FILIBERTO
A lo sa, dotor, che 'd le fomne a son fin-a massasse per chiel-sì?
UGO MARIA
Mach un-a! E peuj adess a stà benone...
FILIBERTO
A l' è resussità!
UGO MARIA
A l' ha cercà d' anvelenesse mangiand ed bolè...
BINELLO
Dabon?!
UGO MARIA
Ed bolè! Ma adess, dotor, chiel ch’a sa, ma se un-a a veul massesse, a va a serne pròpe ij bolè?
BINELLO
A l’ ha pija-la 'n pòch a la larga.
FILIBERTO
Comunque costa lettera a l’ è nen per mì, ma a l’è per ti e quindi it deuve andeje tì a
l’apontamentment e peuj mi peudrija gnanca perché i l’hai un disnè gròs con un diretor
d’assicurassion ed Roma, n’ afè amportant…
UGO MARIA
Se prope it ansiste... a vorerà dì ch’ i_j vado mi a tò pòst. Dame la letera….
FILIBERTO
Nò, nò, un moment, cosa ‘t na fase ti de sta letera. A basta ch’it vade li a l’albergo “LO STAMBECCO REALE” e it ciame ‘d la stanssia prenotà Tamagnone
BINELLO
Tant lì a “Lo STAMBECCO REALE” a controlo pa ij document….
UGO MARIA
Ma tant ti cosa it na fase li ‘d la lettera?
FILIBERTO
E beh,mì lettere parej i l' hai mai ricevune e alora am piaserija che ‘n bel dì ij mej fieuj, ij mè nevod, butà ch’i n’ abia, trovand sta lettera a podeisso di “...oh, goarda nòstr pare! Goarda nòno! Edcò chiel a l’era bel, chi a l’avrija mai dilo…edcò chiel a l’era bel… sempre ij nevod…(AL DOTTORE) Beh dotor, andoma a finì la visita… (P. P.)
UGO MARIA
Ma e coj document ch’ i deuvijo firmè?
FILIBERTO
Na minuta, che pressa ch’ it l’has? Prego, dotor per da sì...
UGO MARIA
Ma…e mi?
FILIBERTO
Ciama mia fomna ch’at ten-a compania. Prego, dotor (ESCE CON IL DOTTORE DA DX)
UGO MARIA
(ANDANDO VERSO IL FINESTRONE) “LO STAMBECCO REALE”… chissà chi a l’è costa autra fomna ch’a brama per mì?
SCENA 8^
CLOTILDE e UGO MARIA, poi CRISPINO
CLOTILDE
(ENTRA DA SX) E mè òmo? Che fin ch’a l’ ha fait? A l’ era nen sì con chiel?
25
UGO MARIA |
A l’è andait da là con el dotor. A veul ch’i-j lo ciama? |
|
CLOTILDE |
No, no, a l’ è nen el cas…s’ a lo ved ch’a-j disa che mi i son seurtija con Madama De Histagua e |
|
che se ij tardo ch’as preoccupa nen che forse i mangeroma fora |
||
UGO MARIA |
Cherdo che anche so omo a mangerà fora….. |
|
CLOTILDE |
E chiel come a lo sa? |
|
UGO MARIA |
A l’è stait Filiberto a dim-lo. A l’ha un disn+ gros gros con un diretor ed Roma |
|
CLOTILDE |
(NERVOSAMENTE) a l’è na bala…. |
|
UGO MARIA |
Madama. |
|
CLOTILDE |
Na cuca, na busia. I l’hai vist-lo l’ anvit. El disnè a l’è doman…. |
|
UGO MARIA |
I vado a dije ch’a l’ha sbaglà dì. (P. P.) |
|
CLOTILDE |
No, ch’a bogia nen da li!!! A l’ha nen abaglià di, el merlo a l’è mach preparasse la scusa... |
|
UGO MARIA |
Ma mi a me smijava tut autr che na scusa. Con mi a l’avrija gnun motiv per conteme na bala... |
|
CLOTILDE |
Monssù Droggia, ch’a modera le parole! |
|
UGO MARIA |
Ma prima a l’ ha dilo anche chila… |
|
CLOTILDE |
Mi i son na madams e peuss di lon ch’i veuj, chiel anvece a l’è mach |
|
UGO MARIA |
I son mach? |
|
CLOTILDE |
Quand an vena n menti j lo diso… |
|
UGO MARIA |
Ma mi i vorija mach dije che Filiberto a l’era smija-me sincer quand a l’ha dim-lo... |
|
CLOTILDE |
Ah si, adess mach perché i l’ hai dije che per chiel a j' era gnun-a speranssa, a veul feme cherde |
|
che Filiberto a l’è ‘l pì sant ed ij òmo?! |
||
UGO MARIA |
Ma i-j lo giuro ansima a lò n ch’i l’hai ‘d pi car…. |
|
CLOtilde |
E còsa? |
|
UGO MARIA |
I peus nen dij-lo! |
|
CLOTILDE |
E alora tant pess per chiel….(P. P.) |
|
UGO MARIA |
Ma madamin Clotilde… |
|
CLOTILDE |
Ch’a vada ‘ns la forca!!!! (ESCE A SX) |
|
UGO MARIA |
(ANDANDO VERSO L’USCITA DI SX) Ch’a vada ‘ns la forca? Ma come ch’a vada ns la forca? |
|
CRISPINO |
(ENTRA DA DOVE È USCITA CLOTILDE CON IN MANO UN BICCHIERE ED IL FINTO PALATO |
E |
SI TROVA A FACCIA A FACCIA CON UGO MARIA) Monssù Ugo Maria... (o-ù/ u-ò/ a-ia)) |
||
UGO MARIA |
Crispin?! |
|
CRISPINO |
Si?! (i) |
|
UGO MARIA |
Va 'ns la forca!!! (ESCE DALLA PORTA DEL TRAMEZZO) |
|
CRISPINO |
Che maleducà! Cribbio!!!! (e/ a-e u-a/ i-io) (SI RECA VERSO IL TAVOLO) A l' è stait dificil trovè |
|
l’acid bòrich... (a/ è/ a-i/ i-i-il/ o-è/ a-i/ ò-ich) (ALZA IL BICCHIERE CON UNA MANO E CON |
||
L’ALTRA IL FINTO PALATO) Lav-te… lav-te… (a-ue/ a-ue) (LASCIA CADERE IL FINTO PALATO |
||
NEL BICCHIERE CHE POSA SUL TAVOLO PERCHÉ SENTE ARRIVARE GIUSPIN) |
SCENA 9^
GIUSPIN, DON PACO e CRISPIN, poi FILIBERTO e IL DOTTOR BINELLO, indi UGO MARIA
26
GIUSPIN DON PACO CRISPINO DON PACO CRISPINO DON PACO CRISPINO FILIBERTO DON PACO BINELLO DON PACO FILIBERTO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO BINELLO DON PACO BINELLO CRISPINO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO
(APPARENDO SULLA COMUNE) Don Paco, Cabeza De His...De His... De his...
(ENTRANDO E STRAPAZZANDO GIUSPIN) …Homenides de Histangua y Segovia y Santacruz y
Santafè!
Oh cerea Don Paco Cabeza….(ò/ e-e-a/ on/ a-o/ a-e-a)
Buenas dias. El senor Tamagnone està in la casa?
È qui... (è/ ui)
Parlez vous francais?
Oh, no no…è qui che arriva….(ò/ ò-ò/ è/ ui/ e/ a-i-a)
(ENTRA DA DX CON IL DOTTORE) Oh, Don Paco Cabeza, che sorpreisa...
Doctor, todo bueno?
Bueno… bueno… grassie. Nen come chiel ch’ a s-ciòpa 'd salute…
(PORGENDO LA MANO A FILIBERTO) Senor Tamagnone...
Don Paco...(STRINGE LA MANO A DON PACO E GIRANDO SU SÉ STESSI FANNO UNA
SPECIE DI FLAMENCO)
Olè !!!
Està bueno?
Bueno! Oddio am gira un pòch la testa, ma bueno...
Bin, alora mi i vado….
Doctor...
(A CRISPINO) E per chi ci andrà: buon “STAMBECCO REALE””! (ESCE DALLA COMUNE)
(AL DOTTORE MENTRE ESCE) Ciuto Dotor! A l' è mat? (iu-o/ o-o/ a-è/ at) (ESCE DALLA PORTA
TRAMEZZO)
Senor Tamagnone por favor, mia mujera està aqui?
Si a l’è ded-là con mia fomna, si accomodi, a veul che ij la ciamo?
Mucias Gracias!!! Esta magnana yo fui alla “MORS TUA VITA MEA” di Tamagnone e Droggia
S.p.A. & C.
Si, i lo sai…
Yo vidi el doctor...
Si i lo sai...
… el me ha fatto orinar…
Come?
… fare pipì!
Ah si, si, i lo sai.
E por que esto?
Esto cosa?
Por que me ha fatto fare pipì?
27
FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO
A l' è la prassi, per potere fare l’assicurazione, a venta far pipì...
E cossa centro yo? Es mia mujer che yo voi assicurar! Es Margherita!
Ah ah ah!!! Però chiel son a l’avija nen dim-lo, farinel!
Yo dissi: yo voi far una assicuracion! Ma voi no me avete chiesto por qui?
Comunque senor don PacoCabeza, non se preocupe, a basta che la sua senora vada lei alla
“MORS TUA VITA MEA” di Tamagnone e Droggia S.p.A. & C. e...
E?!
Eee...
E le faranno far pipi como a migo?
Si, ma i goardoma nen… a l' è la regola!
(NERVOSAMENTE) Yo no quiero!! Yo le regole le “pisso”!
(INTIMIDITO) Aponto...
Yo ho fatto pipì per ela!!!-
Ma a va nen bin...
E alora vorrà dir che Margherita no verrà assicurada!!!
Ma andoma, la Don Paco, a venta pa esse gelos parej...
Esta no es gelosia! E ela sabe bien che no puede osar trairme...
Trairme?
(FA LE CORNA)
Compriendo!
(VELOCEMENTE) Por que solo yo soi que ela sabe que yo sarei terible!!!
I l' hai nen capì l' assunto...
(RIPETE PIÚ LENTO) Por que solo yo soi che ela sabe que yo sarei terible!
Adess, si, a l' è tut ciar!
Ela no puede osar trairme!
A l' ha già dilo!
(TIRA FUORI UNA PISTOLA DALLA TASCA E LA BRANDISCE TENENDO LA CANNA PUNTATA
VERSO FILIBERTO) Des pues, senor Tamagnone, la vede esta giargiatola?
Oh che bela!! Da cit i n’avija 'dcò mi un-a parej, precisa, ch’a sparava la nata: pum!
Filiberto, mira el pistolino...
(GUARDA LA CINTA DI DON PACO)
Non lì! Esto pistolino!!!
Ma cost a l’è un ed coj pistolino ch’a sparo?
Seguro che spara!
(SPAVENTANDOSI) Ch' a tira mach giù loli’, a l’è pericolos! Ch’a tira giù loli! Ch’ a lo tira giù!
No te preocupe, tiene la segura...
28
FILIBERTO
I son pa tant sicur ch’a ten-a la sicura!
DON PACO
Seguro che tiene la segura!
FILIBERTO
Alora ch' a la ponta da n' autra part… che a mi am fa paura... ch’as lo buta an sacocia “el pistolino” per piasì, che a miìan fa paura 'l sò pistolino!!!
DON PACO
(RITIRANDO LA PISTOLA, ) Filiberto, se yo tomo mia mujer con un altro hombre… yo esto hombre voy plantar una bala nella schiena… che va sortir da la schiena de ela…..
FILIBERTO
Ah i l’hai capì!... Perché chiel a imagina già ‘d treuveje...
DON PACO
Yo no imagino nada!
FILIBERTO
Ch’a scusa, mi i disija parej per parlè, i savija nen còsa dì…
DON PACO
(PIÚ CALMO) Yo le ho fatto advertencia a mia mujer la premiera noche de nosse... (LO FA SEDERE SUL DIVANO)
FILIBERTO
Meno male ch’ a j' era ‘l sofà, desnò i finijo tuti e doj con el darè per tera...
DON PACO
Question de vida...
FILIBERTO
Question de vida...
DON PACO
Question de muerte...
FILIBERTO
Question de muerte...
UGO MARIA
( ENTRANDO DALLA PORTA DEL TERRAZZO) E alora... (VEDE I DUE ABBRACCIATI) ... i voroma travajè?
FILIBERTO
(DIVINCOLANDOSI DA DON PACO) E mì còsa i son ancamin ch’ i faso?
UGO MARIA
Ah, i lo sai nen mì!… Perché peuj, mì, I l’hai anche d’autr da fè…….
FILIBERTO
Ah già, scusa, im ricordava pì nen. Prepara tut ch’ i rivo...
UGO MARIA
I te speto da là…(ESCE NON VISTO DA FILIBERTO)
DON PACO
Qui es esto hombre?
FILIBERTO
Al' è Ugo Maria Droggia... (FA PER CERCARE UGO, MA NON LO TROVA) … Ugo Maria... Ugo Maria... (A DON PACO) Ugo Maria a l’è andait via! A l’ è ‘l mè socio della “MORS TUA VITA MEA” di Tamagnone e Droggia S.p.A. & C. A l’ è ‘n brav fieul, ma ha solo un piccolo difetto: a l' è pì smorfios ed na bela fija…
DON PACO
Como?
FILIBERTO
A l’è pì smorfioso de una bela cita...
DON PACO
No compriendo...
FILIBERTO
È più “smorfiosso” di una muchacha!
DON PACO
Ah!
FILIBERTO
Adesso a l’ha pressa di scappare, perché c’è una totina, una donna, una mujer che lo aspetta...
DON PACO
(FA IL GESTO DI ACCOPPIARSI)
FILIBERTO
Precisament!... Però, verament questa “muchacha” non aspetta lui, ma aspetta me…
DON PACO
Tigo?! (SCOPPIA A RIDERE) Ah! Ah! Ah!
FILIBERTO
E a l’ è… a l' è a mi che questa donna, questa mujer ha scritto una lettera… ribollente d’amore!!!
DON PACO
(C.S) Es verdad? E qui es esta “mujer”?
FILIBERTO
Non si sa, perché questa lettera non è firmata...
29
DON PACO |
Ah! Yo pienso, yo pienso, yo pienso... anonima!!! |
|
FILIBERTO |
E ti 't pense, ti 't pense, ti 't pense… giust!!! Bravo!!! (TIRANDO FUORI DI TASCA LALETTERA E |
|
MOSTRANDOLA A DON PACO) E comunque se vuole farsene una idea, ma si, tenga… |
||
DON PACO |
(PRENDENDO LA LETTERA RIDENDO) Alora està un cornudo aquì? |
|
FILIBERTO |
Verament a venterija nen rije ‘d le desgrassie dij autri, ma s’a veul rije ch’a rija pura…. |
|
DON PACO |
Con mucho gusto!!! Ah! Ah! Ah!... |
|
FILIBERTO |
A lo fa rije? |
|
DON PACO |
(C. S.) Cornudo!!! |
|
FILIBERTO |
Ch’a rija pura…. |
|
DON PACO |
(APRE LA LETTERA E LA RISATA SI TRASFORMA IN UNA SPECIE DI LAMENTO) Aaaahhhh!!!... |
|
FILIBERTO |
Don Paco as sent nen bin? |
|
DON PACO |
Ehi carramba!!! (SI INFURIA MIMANDO IL TORO NELL’ARENA, GUARDA A TERRA) |
|
FILIBERTO |
A l’ha perdù quajcòsa? |
|
DON PACO |
(PERCORRENDO LA SCENA DI CORSA) Hija de la perra que te parria!!! |
|
FILIBERTO |
Ch’ a goarda, se a deuv torna urinè, el bagn a l’ è an fond al coridor... |
|
DON PACO |
(INSEGUENDO FILIBERTO) Hija de la perra que te parria!!! |
|
FILIBERTO |
Ma monssù Don Paco, ch’ a speta, ch’a fasa nen el torero….. |
|
DON PACO |
Es la scritura de mia mujer!!! |
|
FILIBERTO |
Ed soa fomna?! |
|
DON PACO |
(ACCHIAPPA PER LA GIACCA FILIBERTO E LO SOBBALZARE) Aaahhh miserable!!! |
Ah |
canaglia!!! Ah puerco!!! |
||
FILIBERTO |
No, ch’ am buta giù per piasì!!! I patissu de stomi!!! Da sì ’n poch i gomito!!! |
|
DON PACO |
Donde està? |
|
FILIBERTO |
Cçsa? |
|
DON PACO |
El mio pistolino? |
|
FILIBERTO |
Ant le mudande… |
|
DON PACO |
La mia giargiatola!!! |
|
FILIBERTO |
Ah! A l’avija butala ‘nt la sacòcia drita! Nò!!! |
|
DON PACO |
Muchas gracias!!! (TIRA FUORI DI TASCA LA PISTOLA E LA PUNTA VERSO FILIBERTO) E cossì |
|
mia mujer te scrive!!! |
||
FILIBERTO |
Ma nò a l’ è nen possibil! Ch’ a goarda che ultimament la calligrafia ‘d le fomne a l’ è tuta ‘l istessa |
|
medesima... |
||
DON PACO |
No! Yo soj seguro!!! (TOGLIENDO LA SICURA ALLA PISTOLA) Non tiene più la segura!!! |
|
FILIBERTO |
Si, i lo sai ch’i soma pì nen sicur ed gnente, ma ch’ a gava la pistola, i l’hai già dij-lo ch’am fa paura |
|
la pistola… e poi non si deve sagrinare più di tanto, perchè i son nen mì ch’ i deuvo andè a col |
||
apontament… |
||
DON PACO |
E qui es? |
|
FILIBERTO |
Ugo Maria Droggia... |
|
30 |
DON PACO
Ah, l’ombre che entrò aquì….
FILIBERTO
Chiel!
DON PACO
Bueno! Yo lo vo a matar!!! (P. P.)
FILIBERTO
Nò, Nò, nò, ch’ a speta, ch’ as calma. Adess a sa còSa chsi foma? I vado mì da Ugo Maria, i-j diso di non andare all’appuntamento e tout ‘s’ arange…
DON PACO
Parlez-vous francais?
FILIBERTO
Nò, i disija tut as rangia!
DON PACO
Nò! Aquì no se rangia nada!!! (STROPICCIANDO LA LETTERA DAVANTI AGLI OCCHI DI FIL) Yo, prima, voglio veder consumar la cossa…
FILIBERTO
Nò, la mia lettera ch’ i vorija ten-e per ricord...
DON PACO
… aver la prueva! Y duepo... “PAM” li matarò!
FILIBERTO
Ma nò, ma nò, ma nò, monssù Don Paco, ma perché vuol “matare”? Qui a l’ è pà ‘l caso di “matare” gnun… nessuno... nincuno…
DON PACO
(PUNTANDO LA PISTOLA VERSO FILIBERTO) E tigo prega por tigo che esta es la verdad, por que si no es la verdad… (PRENDENDOLO CON IL DITO INDICE ED IL DITO MEDIO DELLA MANO DESTRA PER IL NASO E PORTANDOLO AD AVERE LA TESTA SOTTO IL BRACCIO SINISTRO) … yo te priendo y te spiezzo, y te rompo, y te stritolo, y te riduco comeouna boja panatera, como el “rat nella ratera”...
FILIBERTO
(CERCANDO DI LIBERARSI) Ma nò monssù Don Paco, i-j giuro ch’ a l’è la verità. Per piasì ch’am lassa andè, am fa mal, am gira la testa, da si ‘n poch i gomito.
SCENA 10^
ERMINIA e DETTI, poi CLOTILDE e MARGHERITA
ERMINIA
(PROROMPENDO IN SCENA DALLA DX DELLA COMUNE CON UNA LETTERA IN MANO. VEDE FILIBERTO TRA LE GRINFIE DI DON PACO) Filiberto Tamagnone!!!... Còsa 't fase? Ch' it fusse nen tant furb i lo savija, ma fin-a a cola mira lì...
FILIBERTO
(DIVINCOLANDOSI DA DON PACO) I l' hai mai avù così tant piasì 'd vedd-la come an cost moment, mama.
ERMINIA
I son nen toa mare! Ciam-me madama!
FILIBERTO
Come a veul mama... mama... madama!
DON PACO
(SALUTANDO) Senora...
ERMINIA
(A DON PACO) Tì sta ciuto, Africa! (A FILIBERTO) E tì, bogia, ven sì ch' i deuv parlete, falurco!
FILIBERTO
Sempre gentila! (P. P.)
DON PACO
(TRATTENENDO FILIBERTO) Qui es la vieja?
FILIBERTO
Como?
DON PACO
Qui es la vieja?
FILIBERTO
I l' hai nen capì...
DON PACO
(SCANDENDO LE PAROLE) Qui es la... vecia?
FILIBERTO
Ah! A l' è mia mare-madòna...
DON PACO
Bueno, manda via la madòna!
FILIBERTO
Nò, a l' è mia mare-madòna, mia suocera...
DON PACO
(PUNTANDO LA PISTOLA IN UN FIANCO A FILIBERTO NON VISTO DA ERMINIA) Y alora
31
manda via la suocera-madòna!
FILIBERTO
I preuvo, ma i j' assicuro nen la riuscita...
ERMINIA
Alora it veule vnì sì ò i deuvo spetè ancora tant?
FILIBERTO
S' am lassa andè! (A DON PACO) Ch' am lassa andè... ch' am lassa andèèè... (SI LIBERA DA DON PACO E VA VERSO ERMINIA) Òh, eccò, i son tut so mama... mama... madama.
ERMINIA
(METTE LA LETTERA SOTTO IL NASO DI FILIBERTO) It veule dime còsa ch' a l' è sòn?
FILIBERTO
A l' è na lettera...
ERMINIA
I lo sai 'dcò mì, aso!
FILIBERTO
(IMBARAZZATO A DON PACO) Ah! Ah! Ah!... Che combinassion, anche chila a l' ha na lettera...
(LEGGENDO) Vedoma 'n pòch... ah si, i l' hai mandaj-la mì...
ERMINIA
I lo sai 'dcò mì, aso!
FILIBERTO
A l' è per l' assicurassion ans la vita...
ERMINIA
I lo sai 'dcò mì, betè!
FILIBERTO
(A DON PACO) Tòh, stavòlta a l' ha cambià!
ERMINIA
E alora? I speto na spiegassion!
FILIBERTO
Ma al dì d' ancheuj a l' è na còsa normal...
ERMINIA
Normal un un paira 'd ba... ed caussèt!!!
FILIBERTO
Ma al dì d' ancheuj a la fan tuti. (INDICANDO DON PACO) A la fa fin-a chiel...
DON PACO
Non migo, mia mujer!...
FILIBERTO
Si, ansoma, soa “mujer”, chiel, tuti...
DON PACO
(PUNTANDO LA PISTOLA) Solo mia mujer!
FILIBERTO
Si, mach soa “mujer”!
ERMINIA
It l' has pensà bin ed feme meuire, fingard!
FILIBERTO
Ma gnente d' autr tut, cara mama... mama... madama. Per fè l' assicurassion ans la vita a venta gode di “ottima salute”, a venta fè una “accurata visita medica”. (INDICANDO DON PACO) Fin-a chiel a l' ha fala...
DON PACO
El dotor mi ha fatto urinar...
FILIBERTO
A l' è la prassi...
DON PACO … dentro de un “tupinos”...
FILIBERTO
Si, ma a l' è gnente d' impegnativ. A venta mach fela andrinta un bicerin. A l' è facil, a l' è come 'n giegh d' abilità, a basta centrè ' l pertus sensa bagnesse le man... eh! eh! eh! (VEDENDO CHE DON PACO GLI PUNTA LA PISTOLA E GLI FA CENNO DI MANDARLA VIA) Comunque adess mama... mama... madama i l' hai da fè... i peudoma parlene dòpo con còmod...
ERMINIA
Nò! I na parloma subit!
FILIBERTO
Subit, subit... i peus nen. I l' avrija 'n cit impegn...
ERMINIA
Mì i bogio nen da sì! (SI SIEDE SUL DIVANETTO)
FILIBERTO
Ch' a goarda, i na parloma da sì sinch minute. Giusta 'l temp ed mandè via 'l torero e i son tut sò, a peul fè ' d mì lòn ch' a veul... (CERCA DI FARLA ALZARE DAL DIVANETTO)
ERMINIA
Ma còsa ch' it fas? It em toche? Ten giù le man!
32
FILIBERTO FILIBERTO FILIBERTO ERMINIA FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO CLOTILDE MARGHERITA DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO MARGHERITA DON PACO CLOTILDE DON PACO CLOTILDE DON PACO CLOTILDE DON PACO CLOTILDE MARGHERITA CLOTILDE MARGHERITA DON PACO
A l' era per giutela a aussesse...
Ma per chi it l' has pija-me? Per na veja rimbambija? I l' hai nen da manca 'd la balia.
(PICCHIANDOLO SULLE MANI) I l' hai dite 'd ten-e giù le man!!!
Ahia!!! A l' ha fame mal!
A te sta bin! Parej it ampare a te-e le man a pòst! E va bin i ven-o da sì sinch minute, ma ch'a sio
sinch minute, desnò it desmonto, chiaro?! E permette pì nen ed tocheme... satiro!!! (ESCE DALLA
COMUNE A DX)
Òh, a l' è andaita... (VEDE DON PACO CHE GLI PUNTA LA PISTOLA ED ALZA LE MANI)
Cossa es “satiro”?
Eee... crin!
Ah, puerco!!! Anche la suocera-madòna sabe che tu es un puerco!
Nò, nen mì. Ugo Maria!
(D. D.) Margherita it ses pronta?
(D. D.) Na minuta, i rivo subit...
Mia mujer ……(A FILIBERTO)……….nascondite!
Nò, perchè?
Nascondite!
Perchè? Ch' a goarda ch' i son a cà mia ambelessì...
Nascondite!
Mi i l'hai gnun-e intensiun de stermeme!
Te ordino de nasconderti!
Mi i l'hai nen veuja dë stermeme...
(PUNTANDO LA PISTOLA) Yo miro …
Io mi nascondo... (ESCE A DX MENTRE DON VA A CHIUDERE A CHIAVE LA PORTA)
(ENTRA DA SX SEGUITA DA CLOTILDE, A DON PACO) Ah, ma tu stai aquì my amor...
(ANDANDOLE INCONTRO ) Aquì, my amor...
Buenas dias senor Don Paco Cabeza...
Buenas dias , seňora … e il marido todo bien?
Bien...
E los niňos chico?
Verament i n'oma nen...
Bueno! Sarà por un'altra ves!
(A MARGHERITA) Còsa ch'a l'ha dit?
Ch'a sarà per n'autra vòlta...
Ah, s' a lo dis chiel, alora …
(A DON PACO) Yo voi sortir con Clotilde,ti it l' has nen da manca 'd mì , my amor?
(ACCOMPAGNANDOLE VERSO LA COMUNE) No! Andate,ve prego, andate...
33
MARGHERITA CLOTILDE DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO
Asta la vista , my amor...
Asta la vista , seňor... (ESCONO DALLA COMUNE)
Asta … la vista! Oh, la puta sinverguenza !
(D.D BUSSANDO ALLA PORTA) Fatemi uscire! … Fatemi uscire! …
Yo miro …
(D.D.) Io non esco ….
SCENA 11^
UGO MARIA e DON PACO, poi CRISPINO, poi FILIBERTO, indi ERMINIA
UGO MARIA DON PACO UGO MARIA UGO MARIA DON PACO UGO MARIA DON PACO UGO MARIA DON PACO UGO MARIA DON PACO UGO MARIA DON PACO UGO MARIA DON PACO UGO MARIA DON PACO UGO MARIA DON PACO CRISPINO DON PACO CRISPINO DON PACO CRISPINO FILIBERTO CRISPINO
(ENTRA DAL TRAMEZZO) Oh , ch'a scusa, il signor Tamagnone non era qui?
(DI SPALLE A UGO) Droggia !!!
Si, i son mì an persona... ( SI VOLTA VERSO UGO E MIMA IL TORO CHE CARICA)
A l'era nen si?
No, seňor, no...
(INDIETREGGIANDO) Se lo vede gli dica per piacere che è tutto pronto, è solo da firmare...
Si seňor,si...
Perché io non posso più aspettare...
Ah,no puede aspetare?
Vado un po' di fretta...
Se no puede, no puede … (GLI BLOCCA LA VIA D'USCITA)
E no...
E alora vada...
Io vado...
E vada...
Io vado...
E vada!!! (TOGLIENDOSI DI MEZZO) Le pregunto un favor!
A l'è pròpe gròs chiel-sì ! ( ESCE DALLA COMUNE)
(DA SOLO) Esti italiani son todos puercos! Todos crin! (VA VERSO IL TAVOLO,PRENDE IL BICCHIERE CON
L'ACIDO BORICO LASCIATO DA CRISPINO ,LO BEVE E SUBITO SPUTA) Ma cossa es esta??? Mierda !!!
(ENTRA DAL TRAMEZZO E VEDE DON) Oh, Don Paco Cabeza, tutto solo? ( ò/ òn/ a-o/ a-e-a/ u-o
o-o)
U-o o-o! U-o o-o! ( DANDO LA CHIAVE DELLA PORTA A CRISPINO ) Obrite la puerta al vostro padrone...
Padrone? ( A-o-e )
A-o-e! A-o-e! (ESCE DALLA COMUNE)
Ma come parla? As capis gnente 'd lon ch'a dis. ( A/ o-e/ a-a-a/ a/ a-i/ e-e/ ëd-o/ a-i)
(D.D.) Feme seurte! … I l'hai dit ëd feme seurte!
Filiberto! ( i-i-e-o ) ( VA AD APRIRE LA PORTA)
34
FILIBERTO
(USCENDO) Finalment! (A CRISPINO) A l'è andait via?
CRISPINO
Chi? ( i )
FILIBERTO
Don Paco Cabeza!
CRISPINO
Si! ( i )
FILIBERTO
E anche soa madama?
CRISPINO
Anche chila a l' è andaita via... (a-e/ i-a/ a-é/ a-ai-a/ i-a)
FILIBERTO
Meno male! E Ugo Maria?
CRISPINO
A l'è andait via 'dcò chiel! ( a-è// a-ai i-a/ ò -iel )
FILIBERTO
Bin! Nò , bòja flin! A l'è andait via 'dcò chiel? A-j'è nen na minuta da perde! Chi peus mandé ad avertilo che Don Paco Cabeza a riverà ans ël pì bel a rompe ij euv ant la cavagna? Giuspin! (P.P.)
CRISPINO
(CORRENDOGLI DIETRO) Andova a va ? (a-o-a/ a-a)
FILIBERTO
Al còso lì … a col afé là … ansoma fica 'l nas ant ij tò afè!
CRISPINO
Ma cosa a-j capita? (a/ o-a/ ai/ a-i-a)
FILIBERTO
( A CRISPINO ) Ah e se a-j riveissa Ugo Maria disije ch' a vada nen a col apontament ch'a sa, s' a veul ancora portè a cà ij gioielli di famiglia sani e salvi!
CRISPINO
Ij gioielli di famiglia? (i/ o-e-i/ i/ a-i-i-a)
FILIBERTO
Si, ij gioielli di famiglia! Che tragedia!!! (ESCE A SX )
CRISPINO
Ma cosa ch'a l'han tuti, ancheuj? (a/ ò-a /a-an/ u-i/ a-euj)
UGO MARIA
(RIENTRA VELOCE DALLA COMUNE) I l'hai desmentiame sì mia cartlin-a...
CRISPINO
(VEDENDO UGO) Ah, monsù Droggia (o-ù/ ò-ia)
UGO MARIA
(VEDENDO LA BORSA SUL TAVOLO) Ard-la sì...
CRISPINO
Monssù Droggia... (o-ù/ ò-ia)
UGO MARIA
Còsa a-j'è torna?
CRISPINO
A deuv nen andè a col apontament ch'a sa... (a/ euv/ en/ a-è/ a/ o / a-o-a-en/ a-a)
UGO MARIA
Scrivere...
CRISPINO
S'a veul ancora portè a cà ij gioielli di famiglia ( a ue a-o-a o-è a-à i o-e-i i a-i-ia )
UGO MARIA
Scrivere...
CRISPINO
A deuv nen andè a col apontament... (a/ euv/ en/ a-è/ a/ o/ a-o-a-en)
UGO MARIA
Còsa?
CRISPINO
Ij gioielli di famiglia!? (i/ o-e-i/ i/ a-i-ia)
UGO MARIA
I capisso gnente...
CRISPINO
Na tragedia! (a/ a-e-ia)
UGO MARIA
Ma va 'ns la forca! (ESCE DALLA COMUNE)
CRISPINO
(URLANDOGLI DIETRO) A l' è 'n gieugh la soa vita! (a/ e/ ieu/ a/ o-a i-a) (SI RICORDA DEL SUO PALATO D'ARGENTO) Andova a l' è? (a-o-a/ a-è) ( VEDE IL BICCHIERE SUL TAVOLO ) A l' è lì... (a/ è/ ì ) (LO PRENDE DAL BICCHIERE) Vedoma s' a fonsion-a... (LO POSIZIONA IN BOCCA E PROVA A PARLARE) Drrrr...oggia … Ugo Marrrr..ia ... Drrrr... oggia... (ANDANDO VERSO LA COMUNE) Monssù Droggia! Monssù Droggia! Monssù Droggia!
35
FILIBERTO
(RIENTRANDO DA SX) Crispin, ma cò 't l'has da crijè parej? Crija nen,sta ciuto!
CRISPINO
I crijo per Monssù Droggia, a l' è 'n bel maleducà. Mi i l'hai dije lòn ch'it l'avije dije e chiel a l' ha dime d'andè 'ns la forca!!!
FILIBERTO
( STUPITO) A parla!!!
CRISPINO
( USCENDO ) Monssù Droggia! Monssù Droggia! Ch'a vada chiel ans la forca!!!FILIBERTO ACCASCIANDOSI SU UNA SEDIA ) A parla !!!
(
ERMINIA
(INTANTO E' ANTRATA DALLA COMUNE A DX E SI E' PORTATA ALLE SPALLE DI FILIBERTO) Alora?
Sinch minute a son passà da 'n toch. It veule deme na spiegassion?
FILIBERTO
( ALZANDOSI ) Si, ch'a speta mach un moment, i rivo subit ...( AVVIANDOSI ) Monssù Droggia! Monsù Droggia! Ij gioielli di famiglia!!! (ESCE A SX DELLA COMUNE )
SIPARIO
FINE PRIMO ATTO
36
ATTO SECONDO
IL PRIMO PIANO DELL'ALBERGO “STAMBECCO REALE” A CAVORETTO.
LA SCENA E' DIVISA IN DUE SEZIONI.
A SX UNA GRANDE HALL DALLA QUALE SI ACCEDE DA UN INGRESSO SUL FONDO.SEMPRE SUL FONDO A SX UNA PORTA DALLA QUALE SI ACCEDE AD UN CORRIDOIO SECONDARIO.IN PRIMA QUINTA A SX UNA PORTA CHE INTRODUCE ALLA CAMERA OCCUPATA DA DERBY.SULLA PARETE DI FONDO UN QUADRO DI SUONERIE ELETTRICHE CON I NUMERI DA 1 A 6 RIGUARDANTI LE CAMERE DEL PIANO.IN UN ANGOLO ATTACCAPANNI CON APPESI UN CAPPELLO ED UNA LIVREA DA FACCHINO.IN CENTRO UN ELEGANTE DIVANETTO ROTONDO.
A DX DELLA HALL UNA PARETE CHE SEPARA LA HALL STESSA DALLE DUE CAMERE CONTIGUE,LA PRIMA DELLE QUALI E' VISIBILE AL PUBBLICO E COMUNICA CON LA HALL TRAMITE UNA PORTA PRETICABILE.IN SECONDO PIANO ,SEMPRE SU QUESTA PARETE UNA PORTA CHE DA' NBELLA CAMERA A FIANCO,MENTRE IN PRIMO PIANO,UNA PANCHETTA CHE DELIMITA LA CAMERA A VISTA DELLA HALL.
NELLA CAMERA DA DX UN LETTO A BALDACCHINO SUL FONDO,CON A FIANCO UN COMODINO.IN PRIMO PIANO A DX UNA PORTA CHE CONDUCE NEL BAGNO.A DELIMITARE LA CAMERA DALLA HALL UNA SEDIA.A FIANCO DEL LETTO UN CORDONE CHE FA ALZARE E SCENDERE LA TENDINA CHE COPRE IL LETTO,
ALL'APRIRSI DEL SIPARIO LA SEZIONE DI SX E' VUOTA MENTRE NELLA SEZIONE DI DX ,OVVERO NELLA CAMERA A VISTA C'è TÒNIA CHE METTE IN ORDINE LA STANZA
SCENA 1 ^
TÒNIA e ANASTASIO , POI BATISTIN e DERBY
ANASTASIO
( ENTRA DAL FONDO ) Tònieta ! ( SI FERMA DAVANTI ALLA CAMERA ) Tònieta !
TÒNIA
( DALLA CAMERA ) I son si !
ANASTASIO
E cò 't fase lì? ( ENTRA NELLA CAMERA )
TÒNIA
Òh bela ! I faso la stanssia !
ANASTASIO
E costa second ti a sarija na stanssia faita?
TÒNIA
Mi i l'hai fait come a l'ha dime chiel: i l'hai campà tut l'amnis sota 'l let.
ANASTASIO
E cost,second ti, a sarija 'n let fait?
TÒNIA
Mi i l'hai fait come a l'ha dime chiel: ij linseuj da dzora i l'hai butaje sota e coj da sota i l'hai butaje 'dzora...
ANASTASIO
Aussa nen tant la crësta ch'it la faso bassè mi!
TÒNIA
Chicchirichì !!!!!
ANASTASIO
Uhm! De sto pas ël me “Hotel” a diventerà 'n ciabòt!
TÒNIA
Come s' a lo fussa nen già!
ANASTASIO
Ch'a senta madama
TÒNIA
Tòta, prego!
ANASTASIO
Tòta?
TÒNIA
Perché, a l'ha quajcosa 'n contrari?
ANASTASIO
Ògnidun a l'ha ij so gust! Chila a venta ch'as buta bin ant la testa che 'l mé “Hotel” a l'è n' “Hotel” di prima, n' “ Hotel” di lusso, andova ch'a-j ven-o mach ëd person-e marijà
TÒNIA
Si, ma nen tra 'd lor !
ANASTASIO
A ti lòn at rigoarda nen. A veul dì ch'a son marijà doe vòlte!
TÒNIA
Ògnidun per sò cont!
ANASTASIO
Adess,la tòta
TÒNIA
A peul dilo fòrt!
37
ANASTASIO
As permet anche 'd giudiché mia onorata clientela …
TÒNIA
Onorata?
ANASTASIO
Alora,adess,la tòta … ( SCOPRENDO IL LETTO ) .. a fa torna 'l let!
TÒNIA
Chi ch'a travaja a mangia la paja!
ANASTASIO
E ti spuv-la! ( TÒNIA ESCE DALLA CAMERA )
OLIMPIA
( ENTRA DAL FONDO A DX CON UNA CESTA DI BIANCHERIA ) Anastasio … Anastasio …..Ma còsa ch'it l'has sempre?
ANASTASIO
I l'hai con Tònia As ne sbat ed tut . S'i l'aveissa avula 'nt ël mé regiment , i l'avrija pensaje mì a butem-la sota!
OLIMPIA
Anastasio, dis nen ëd ròbe parej!
ANASTASIO
I l'avrija drissaje 'l fil ëd la schin-a i vorija dì. Còsa it vade a pensé ti Olimpia? Sempre a l'avanti e andré?
OLIMPIA
Eh?
ANASTASIO
As na ved già tròp s' indrinta d'avanti e 'ndré. Da fete passè la veuja
OLIMPIA
I spero bin che 'd nò!
ANASTASIO
Va bin, i vedruma staseira
BATISTIN
( ENTRA DAL FONDO A SX DI SOPPIATTO CON LE SCARPE IN MANO )
ANASTASIO
( VEDENDOLO ) Ard-lo lì! D'andova it rive ti? I lo sai mì ! It rive da l' òsto!
BATISTIN
Mì?
ANASTASIO
A l'è sinch ore! Perché it ses nen ant ël tò let? It veule travajè si o no ?
BATISTIN
Si !
ANASTASIO
E alora vate a cogé! Vard-lo lì , un fagnan , un fagnanass, un bon a gnente! Un ch'a l'ha la fortun-a d'avej dij
dolor, dij ver dolor reumatich , e mi , grassie a ij so dolor reumatich i lo faso vive 'd rendita.
( A Olimpia ) Ma perché a lo fa? Perché? Perché i l'hai tròp bon cheur , perché i son tròp bon, perché i veuj nen
che mé Batistin fratel ëd mé pare ….
OLIMPIA
( RIPETE INSIEME AD ANASTASIO ) … fratel ëd tò pare ….
ANASTASIO
… a vada a finì … al pian dij babi !
OLIMPIA
( C.S. ) … al pian dij babi !
ANASTASIO
E con tut sòn , ël monssù , a fa nen ël so dover per andé a fé la procission an tute le piòle dël circondari.
BATISTIN
Ma sent, Anastasio...
ANASTASIO
I sento gnente! Tute le piòle , tuti ij osto a venterija sareje an nòm ëd la pubblica moralità!
OLIMPIA
Ma Anastasio, crija nen parej ch'at ven në s-ciopon!
ANASTASIO
( A BATISTIN ) E se e-j fussa staje da manca del vecchio signore malato quand ti it j'ere a godere degli effluvi dell'alcool?
BATISTIN
A fé còsa?
ANASTASIO
A anciochete! Eh ? Chi a l'avrija falo il vecchio signore malato? Non mi 'd sicur.I sarijo stait ciapà 'nt le fëtte …
BATISTIN
Ma s'it l'avije dim-lo ti che fin-a a sinch ore
ANASTASIO
Altolà! Ciuto! Silenssio! Basta parej! Fila 'nt la toa stanssia! Avanti , marsh !!!
BATISTIN
( P.P. ) Ma sent Anastasio , mi …
38
ANASTASIO BATISTIN ANASTASIO DERBY ANASTASIO DERBY ANASTASIO DERBY OLIMPIA DERBY OLIMPIA DERBY ANASTASIO OLIMPIA DERBY OLIMPIA DERBY OLIMPIA DERBY OLIMPIA DERBY ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO TÒNIA
Silenssio! ( INDICANDOGLI LA CAMERA ) A la bersagliera!!!
( AFFRETTANDO IL PASSO CANTA ) Parapappappapparara ( ENTRA NELLA 1° PORTA CENTRALE )
Ecco come ch'a l'è: la famija a pretend tut e a da mai gente an cambi!
( ESCE DALLA CAMERA DI SX, ALLE SPALLE DI ANASTASIO ) Noboby called ?
Còsa?
Nobody called , I said .
Come?
( SPAZIENTITO VA VERSO OLIMPIA ) Excuse-me ,madam
Òh si, monssù Derby
( CORREGGENDO LA PRONUNCIA ) No, Der … by …
( RIPETENDO ) Deur … bi
No, Der … by …
It l'has capì? A l'è ba... bi …
Sta ciuto!
( C.S. ) Der …. by …
Der …. by …
Per..fect ! ( VELOCEMENTE ) Now kindly can you tell me if nobody called me, please?
( NON CAPISCE ) Please ?
( LENTAMENTE ) Nobody called me ?
Òh nò, nò , “called” ambelesì fresch
( SECCATO RIENTRA IN CAMERA )
( A OLIMPIA ) Còsa ch'a l'ha dite ?
Ch'a l'avija caud...
Mi i sai nen che mania ch'a l'han sti Ingleis ëd parlé ingleis . Mi i-j parlo bin an piemontèis , no?
Ebin?
Anche chiel a deuvrija parlé piemontèis con mi !
Magara as gena
Macché gena ! Con so “Nobody called “ “Nobody called” a l'ha stoffiame!
Pòvr fieul, a son tre vòlte ch'a ven fin-a si e la soa fiamma as fa nen vëdde.
As capiss, se anche con lor a fa “Noboecoll , nobodecoll “ a-j fa scapè !
E a l'ha sempre pagà camera doppia con servizi
A-j mancherija ch'it l'aveisse faje lë scont !
Mi i vado giù, pòrto via la biancheria
Col a l'è nen tò travaj ( CHIAMA ) Tònia?
( DALLA CAMERA ) I son si!
39
ANASTASIO TÒNIA ANASTASIO TÒNIA ANASTASIO TÒNIA ANASTASIO TÒNIA OLIMPIA TÒNIA OLIMPIA TÒNIA ANASTASIO OLIMPIA TÒNIA OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA TÒNIA OLIMPIA TÒNIA OLIMPIA TÒNIA OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO BATISTIN ANASTASIO BATISTIN
It l'has finila sta stanssia?
( USCENDO DALLA CAMERA CON SCOPA E SECCHIO ) Pì o meno ..
As capiss,na stanssia a l'è faita se un a veul ch'a sia faita...
Come da dësble na vòlta ch'a l'è faita!
Fa nen tanta … nen tanta … filosofia, ansema a mì! Avanti, pòrta via la biancheria...
Mi?
It voreras pa ch'i la pòrta mì o la mia sgnora, ch'a venta già ch'a pòrta 'n gir tute le soe perle?
A peudrija dovré na carëtta!
Tònia, im racomando, daj-la a gnun!
Còsa?
La numero 5 . Prenotata.
Da chi?
A ti a t'anteresa nen!Da chi?
Da monssù Tamagnone ( A TÒNIA ) iT NA RICòRDE?
Si, a l'è col monssù ch'a parla “ A-E-I-O-U”
Precisament
Ma a ven anche ancheuj?
Altroché! ( FACENDO VEDERE AD ANASTASIO UN TELEGRAMMA ) Goarda sì 'l telegramma
ch'a l'ha mandà..,
A podrija quasi fé n'abonament! ( ENTRA NELLA CAMERA A CONTROLLARE )
A va bin , Tònia?
Òh si, mi i stago benone, grassie
Mi i vorija dì: va bin , va pura ch'i l'hai pì nen da manca 'd ti
I l'hai capì madama che chi ch'a travaja nen … a mangia 'l fen … ( FA PER AVVIARSI VERSO IL FONDO )
Ma nò, nen da lì . Passa dal coridor, it voreras pa fete vëdde da ij client con la lingeria 'n man
Come a comanda la sgnora ! ( ESCE A SX )
( ENTRA ANCHE LEI NELLA CAMERA ) Anastasio, còsa ch'it fase?
I son sì ch'i campo l'euj dël padron
It l'has campalo anche 'nt ël còmo?
Camp-lo ti!
Ël gabinet ëd toaleta a l'è la còsa pì amportanta. A venta ch'aj manca gnente
Mi i controlo se col plandron a l'è a so post ëd combatiment . ( COSì DICENDO TIRA LA CORDICELLA A
LATO DEL LETTO , SI CHIUDE LA TENDA, POI TIRANDO LA SECONDA CORDICELLA SI RIAPRE LA
TENDA,LASCIANDO APPARIRE NEL LETTO BATISTIN IN CAMICIA DA NOTTE E CUFFIETTA )
( LAMENTANDOSI ) Ahia che dolor ! Ahia che mal ! Ahia ij mé reumatismi ! Ahia che mal!
Strach-te nen adess! I të s-ciaire nen ch'i son mì?
Ah! It ses it! Ti, che 't ëm braje sempre,it vëdde: mi i son sì a mè pòst ch'i travajo
40
ANASTASIO
A l'è to dover ! Mi it pago per lòn ! ( RICHIUDENDO LA TENDA ) Torna ant toa caponera!
BATISTIN
E braja nen sempre parej che it më s-ciorgnisse!
ANASTASIO
( RIAPRE LA TENDA ED IL LETTO E' VUOTO ) Tutto alla perfezione . E Cichèt? Andova a l'è Cichèt?
OLIMPIA
( RIENTRANDO DAL BAGNO ) A pijè 'l bòsch per la caudera. A l'è andait an cròta.
ANASTASIO
An cròta? Ma ti 't ses mata!!! Un ch'a s'ancioca ti 't lo mande 'n cròta?
OLIMPIA
Le bote a son sarà a ciav, a-j 'è gnun pericol
ANASTASIO
Perché mi i lo conòsso bin col falabrach!Per tre ani a l'è stait...
OLIMPIA
Tò atendent …
ANASTASIO
S'a vedija na bota...
OLIMPIA
A l'era finija!
ANASTASIO
Però an servissi a l'era na perla. Travajeur, onest, mai strach, ëd bon comand,gnun orari e peuj per mì a l'avija n'adorassion , i peudija feje tut lòn ch'i vorija : ten-lo 'n pè patle-lo, bastonelo , masselo... am basava ancora la man...
OLIMPIA
Ti it patele così bin...
ANASTASIO
Na vòlta i patlava , adess un pòch meno perché patlè a straca .. I l'hai pì nen vint ani, gnanca tranta, gnanca......
OLIMPIA
Ssssshhhhhhtttt!!! Ti 't ses sempre col ch'a l'ha ròbame 'l cheur a Castagnole Lanze , cola vòlta, sota cola tòpia d'uva fròla …
ANASTASIO
Eee.... Ma na vòlta , a l'era na vòlta . Adess a l'è mach pì 'n solè!
OLIMPIA
It ricòrde col valzer..
ANASTASIO
Si, a l'era 'l valzer aij strass
OLIMPIA
Ma nò! Ël valzer di Strauss
ANASTASIO
( LA PRENDE E CANTICCHIANDO LA FA VOLTEGGIARE IN UN VALZER ) “Il valzer di strass bòja fauss , bòja fauss , da Susa a Venaus ,bòja fauss, bòja fauss , as bala dëscauss, bòja fauss, bòja fauss....... “
SCENA 2 ^
CICHÈT,e DETTI , poi TONIA , poi DERBY indi BINELLO
CICHÈT |
( APPARE SUL FONDO PORTANDO UNA GERLA PIENA DI LEGNA E UNA BUSTA CHE TIENE |
IN |
BOCCA . E' IL SOSIA PRECISO DI FILIBERTO,MA DI UNO STRATO SOCIALE INFERIORE ) |
||
ANASTASIO |
( VEDENDOLO ) Vard-lo lì ! It parle dël diav... |
|
OLIMPIA |
… e a jë sponta chiel ! |
|
ANASTASIO |
( A CICHÈT ) Còsa a -j è , Cichèt ? |
|
CICHÈT |
( CON VOCE IMPASTATA ) A-j'è 'n dispaccio urgent per chiel , cap |
|
ANASTASIO |
Còsa? |
|
CICHÈT |
A-j'è 'n dispaccio urgent per chiel , cap |
|
ANASTASIO |
Andova a l'è? |
|
CICHÈT |
I l'avija si! ( PASSA LA BUSTA AD ANASTASIO ) Ch'a ten-a son un moment … ( CERCA NELLE TASCHE |
|
,POI VEDE CHE CE L'HA ANASTASIO IN MANO , RIPRENDENDOLO ) Vard-lo lì , mi i lo cercava e a l'avija |
già chiel!
41
ANASTASIO
It ses già cioch la matin bonora , dam-lo sì ! ( GLIELO STRAPPA DI MANO ) Òrcô s'a l'è brut . A l'è contra le bòje chiel – sì ! ( APRE LA BUSTA )
CICHÈT
A l'è 'n dispaccio , cap … ( METTE LA TESTA SUL TELEGRAMMA )
ANASTASIO
Cò 't l'has da goardé parej ?
CICHÈT
Dispaccio cap...
ANASTASIO
( LEGGE ) A l'è torna 'd monssù Tamagnone n'autr telegramma
OLIMPIA
As ved ch'a-j ten
ANASTASIO
( LEGGENDO ) “ Prego, riservare camera a mio nome …. “
OLIMPIA
Vist? A-j ten pròpi !
ANASTASIO
( C.S. ) “ … introdurre la persona che la chiederà a mio nome … “ Andova a l'è Tònia? Tònia!?
TÒNIA
( ENTRA DALLA CAMERA SUL FONDO ) I son si, i son si !
CICHÈT
A l'è lì !
ANASTASIO
Sta ciutu, tì ! ( A CICHÈT E TÒNIA ) Alora i l'eve capì vojautri doi : Se quajdun a cerca la stanssia “prenotata Tamagnone” , introdurre la persona an costa stanssia sì ( INDICA LA CAMERA A VISTA ) I l'eve capì ?
TÒNIA
Oeh , come nò ?( ESCE DAL CORRIDOIO )
CICHÈT
Capì cap !
ANASTASIO
Rompete le righe ! ( A CICHÈT CHE NON SI MUOVE ) Còsa 't fase lì 'mbajà ? I l'hai dite d'andè! Fila via! Dietro front ! ( CICHÈT SI VOLTA ) Avanti marsch !!! ( MANDA VIA CICHÈT A CALCI NEL SEDERE )
OLIMPIA
( RIENTRANDO ) Ma Anastasio, crija nen sempre,it vëdde nen ch'at adora?
DERBY
( COMPARE ALLE SPALLE DI ANASTASIO ) Nobody called ?
OLIMPIA
Eh ?
DERBY
Nobody called , I said . This is the second time I ask nobody called for me!
ANASTASIO
Nobody,nobody , balengo!
DERBY
Thank you, thank you, sir , thank you very much ( RIENTRA NELLA CAMERA )
ANASTASIO
It vëdde che stavòlta a l'ha capì?
OLIMPIA
Ah, l'òmo an-nanorà a smija pròpe 'n bibin...
ANASTASIO
Ma che bibin? A l'è 'n taramòt chiel-lì!
OLIMPIA
A mì am fa vnì fin-a ij frisson...
BINELLO
( CHE INTANTO E' ENTRATO DAL FONDO ) Cerea colonel..
ANASTASIO
Bondì dotor...
OLIMPIA
Dotor che piasì...
BINELLO
Madama Gratapaja come ch'a va?
OLIMPIA
A peul nen andè mal
BINELLO
A l'avrija na stanssia per mì?
OLIMPIA
Òh per chiel lòn e d'autr dotor...
BINELLO
A l'è pa vnù quajdun ch'a l'ha cercà 'd mì?
OLIMPIA
Pa 'ncora , dotor
42
BINELLO ANASTASIO BINELLO OLIMPIA BINELLO OLIMPIA BINELLO OLIMPIA BINELLO OLIMPIA ANASTASIO BINELLO ANASTASIO BINELLO ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO BINELLO OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA BINELLO ANASTASIO OLIMPIA BINELLO ANASTASIO BINELLO ANASTASIO BINELLO ANASTASIO BINELLO ANASTASIO BINELLO
Mej parej!
Na bon-a vendëmmia ?
Bhh, vendëmmia … disoma, na cita lyaisons
Non per fiché 'l nas ant ij so afè dotor...
Òh ma ch'a fica … ch'a fica...
A l'è pì d'un meis ch'i l'oma mai pì vist-lo...
Eee … Di fiore in fiore . Un pòch da sì, un pòch da là …
Male,male! A venta essere fedeli!
Eh,ma sempre l'istessa mnestra a stoffia!
Ma mi i disija pa “ in amore” , mi i parlava 'd mè albergo! Ah! Ah! Ah!
E già, se tuti a fussu fedeli in amore, noi, ambelessì i peudrijo sarè botega!
Pì che giust! A propòsit i l'hai vist che sì a s' intra e as seurt a piacimento . E 'l portiè?
I l'oma licenssialo...
Che darmagi! A l'era così decorativ.
Anche tròp!
A fasija 'l cascamòrt con le cliente. Un client ch'a ven sì an bela companìa a peul nen arzichè che 'l portiè ,
decorativ fin ch'a veul , a-j pòrta via la sgnora...
A-j veul “ disciplina” ! Mi son stait militar, i son militar e i sarai sempre militar!
Pròpe colonel, eh?!
Altroché!
Òh già! I j'era sergent magior...
A l'è per lòn ch'a lo ciamo colonel
E già, an borghies, colonel...
Grado pì, grado meno , pì o meno i soma lì .. ( A OLIMPIA ) Olimpia , tesòr , it sarije così gentila d'andè su , al
numer 10 , a vëdde s'a l'è tut a pòst per monssù ël dotor?
Òh , per ël dotor , sòn e d'autr .. ( ESCE DAL FONDO A DX )
Certo ch'a l'è sempre così pien-a 'd finëssa soa madama.
Ah e peuj così seria , pien-a 'd gust …
Dròlo, soenss i penso andova i peuss già avej-la vista …
Facil ! Chiel as na ricòrda , dotor, i parloma d'un bel pòch d'ani fa , d'un-a mantnuva , di lusso …. “La bella
querida”
“La bella querida” ?
Si, che dë stranòm a fasija “ Culòta 'd pel “
( C.S. ) “La bella querida” ..
Si ch'a l'era staita fin-a l'amante del Duca d'Aosta . Soa mare a l'era “ Ginòta Pluciarissa “ meglio nota come “
Pipì d'òr “ ch'a l'avija faje concorenssa a la bela Rosin
Figlia d'arte !
43
ANASTASIO
E nipote d'arte ! La nòna a l'era nientemeno che “ Berta Viaunsotal'autr” detta “ La ciavalesta” che 'nt la campagna d'Italia a l'avija faje perde la testa a Napoleon....
BINELLO
Ma si! Adess in ricòrdo! Come nò! “ Culòta 'd pel”! A l'è cola che a na festa a l'era fasse serve , come dessert ansima an gròs platò d'argent tuta patanuva...
ANASTASIO
Brav, dotor! Pròpe chila! Bin a l'ha passà 'n rassegna pì 'd batajon chila che 'l re! Adess a l'è mia fomna, i l'hai sposala!
BINELLO
Felicitazioni!
ANASTASIO
Grassie,grassie! A l'era an-namorasse ëd mì quand oramai straca e frusta a l'era ritirasse a vita privà a Castagnole Lanze e mi i j'era lì con ël mé batajon a fé le grandi manovre. Na caplin-a!
BINELLO
E già e peuj tuti e doi giovo,pien d'ardor …
ANASTASIO
Nò,nò, giovo … chila a l'è pì veja che mì.A l'avija quajcòsa da part e na bela liquidassion … I l'hai dije mariom-se e i soma mariasse...
BINELLO
Ij mé compliment!
ANASTASIO
E peuj i l'oma pensà bin ëd duvertè la bòita.
BINELLO
Che bòita?
ANASTASIO
Cost albergo!
BINELLO
“Lo stambecco reale”!
ANASTASIO
E già!
BINELLO
E come mai cost nòm : “ Lo stambecco reale”
ANASTASIO
An onor a tuti coj ch'a ven-o decorà a l'arma dë Stupinis!
BINELLO
Che bon cheur!
ANASTASIO
Ch'a senta,dotor,i l'hai pensà da bin a lòn ch'a l'ha dime l'autra vòlta.I l'hai decidù 'd fela cola assicurassion ans la vita...
BINELLO
Am fa piasì!
ANASTASIO
E si, perché mi i l'hai ancora nen 50 ani , anvece mia fomna a n'ha 52, praticament 60. I l'hai decidù 'd fela assicurè la pòvra cara, an manera che a la soa mòrt...
BINELLO
A 52 ani, praticament 60 , a-j costerà na s-ciopatà...
ANASTASIO
Dabon?
BINELLO
Oeh! Se anvece a fussa chiel a assicuresse a-j costerija motobin ëd meno...
ANASTASIO
Ah,per mì a basta che quand chila a tira ij causset...
BINELLO
Ah nò...nò...nò …. an cost caso a sarà chila, quand chiel a tirerà ij causset che a ancasserà...
ANASTASIO
Quand che mi i tirerai ij causset?!
BINELLO
E sì …
ANASTASIO
Ah nò,nò alora s'a l'è parej as na fa gnente ( SENTENDO ARRIVARE OLIMPIA ) Sssshhttt !!! Ciuto ch'a l'è sì …
OLIMPIA
( RIENTRANDO DAL FONDO A DX ) Se 'l dotor a veul controlè la stanssia …
BINELLO
Ma certo ,certo ch'i ven-o … “ Culòta 'd pel “! ( ESCE DAL FONDO A DX )
OLIMPIA
( AD ANASTASIO ) “ Culòta 'd pel “ ?!
ANASTASIO
Va,va ch'at conòssia 'dcò chiel! ( OLIMPIA ESCE DAL FONDO A DX )
44
DERBY ANASTASIO DERBY ANASTASIO DERBY
( USCENDO DALLA CAMERA DA UNO SPINTONE AD ANASTASIO ) Nobody called?
Ouh! Ma a jë smija la manera 'd fè?
Nobody called , I said!
E s'a l'ha sej ch'a vada a beive!!!
What?
SCENA 3 ^
CLOTILDE,e DETTI , poi CICHÈT,poi UGO
CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO DERBY CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CLOTILDE ANASTASIO CICHÈT
( INTANTO E' ENTRATA DAL FONDO A SX . HA IL VISO COPERTO DA UNA VELETTA ) Mi scusi signore....
Madamina desidera?
La camera prenotata dal signor Tamagnone
( INDICANDO LA CAMERA A VISTA ) Prego, da costa part madamin...
( FERMA CLOTILDE , LA PORTA AVANTI E GIRANDOLE INTORNO CANTA ) “ Turning around town,
knocking people down, kissing every girl I meet , my sweet love “ ( LE ALZA LA VELETTA E CONSTATA CHE
NON E' COLEI CHE CERCA ) No, that's not that one!!!! ( SCAPPA IN CAMERA )
( SPAVENTATA ) Chi a l'è chiel- lì?
Ch'a-j daga nen da ment, madama. A l'è 'n vigliach ch'a ven da l'Inghiltera, là a son tuti mat.
A l'ha 'n bel topè! Non è venuto alcuno a domandare della camera?
Gnun! Ma chila madamin, e paròla d'onor i më sbaglio nen, chila a l'è già vnuva stamatin.
Si sbaglia!
Ch'a scusa madama.... La stanssia a l'è costa ( FA ENTRARE CLOTILDE NELLA CAMERA A VISTA )
( ENTRANDO ) Grazie …
Se la madama a veul preuvé 'l let …
Non mi serve ..
S'a veul sté 'n pè …
( SBALORDITA ) Òh!
( DIRIGENDOSI VERSO IL BAGNO ) Di qua c'è il gabinetto di decenza : acqua calda, acqua freida, bidé …
Basta! I n'hai nen da manca!
Tuti ij gust a son gust! ( ANDANDO VERSO IL LETTO DOVE C'E' IL CORDONE ) Ah sòn a l'è important : an
cas ëd sorpreisa...
Basta parej! Ch'am lassa da sola...
Come a veul la sgnora.. ( ESCE DALLA CAMERA ) Bon-a seira...
Bon-a seira...
( CHIUDENDO LA PORTA DELLA CAMERA ) Che isterica chila lì...
Che grossè chiel-lì! ( INTANTO ISPEZIONA LA CAMERA ED ENTRA IN BAGNO )
( ANDANDO VERSO IL FONDO VEDE COMPARIRE CICHÈT DA DX ) Cichèt !!!
Si,cap?
45
ANASTASIO
It l'has finì 'd fè su e giù con la gabassa?
CICHÈT
Si cap! Ancora na caria cap, e peuj i l'hai finì.
ANASTASIO
E alora dësciol-te!
CICHÈT
Si,cap.
ANASTASIO
E it veule feme 'l piasì 'd butete la livrea. Col-lì a l'è nen ël so pòst. A l'è l'ora ch'a-j rivo ij client e ti 't deuve esse an divisa!
CICHÈT
Si,cap! ( SUONA IL CAMPANELLO SUL MURO )
ANASTASIO
Speta! ( VA A SPEGNERE IL CAMPANELLO ) A l'è torna l'Ingleis , va a vëdde còsa a veul ( SI AVVIA VERSO IL FONDO )
CICHÈT
Si cap! ( VA ALLA CAMERA DI DERBY , BUSSA ) Ingleis ?
DERBY
( D.D. ) Come in ! ( CICHÈT ENTRA )
UGO MARIA
( APPARENDO SUL FONDO AD ANASTASIO ) Ch'a scusa ,la stanssia del signor Tamagnone?
ANASTASIO
Ma chiel a l'è nen monssù Tamagnone!
UGO MARIA
I lo rapresento...
ANASTASIO
Ah bhè! Ël telegramma a disija 'd fé intré chi a la cercava a sò nòm. La stanssia a l'è costa e la sgnora a l'è già 'ndrinta bele che pronta ( P.P. )
UGO MARIA
( FERMANDOLO ) E ch'a më scusa , che tipo ch'a l'è. A l'è na bela pola?
ANASTASIO
E còsa a veul che i disa? S'a-j pias a chiel!
UGO MARIA
Nò, a l'è perché mi i la conòsso nen...
ANASTASIO
Ah! …
UGO MARIA
… e s'a l'è 'n rabadan mi i ausso le sòle.
ANASTASIO
Nò,nò, ch'a staga tranquil … a l'ha 'n caraterin, però a l'è na bela fomna...
UGO MARIA
Ma 'l carater a va e a ven …
ANASTASIO
Peuj quand as fan certe còse as goarda nen ël carater...
UGO MARIA
Ah nò!
ANASTASIO
( INTRODUCENDO UGO NELLA CAMERA A VISTA ) Prego monssù , la stanssia a 'è costa...
CICHÈT
( USCENDO DALLA CAMERA DI DERBY ) Ël monssù a sarà servì! ( AL PUBBLICO ) A l'ha ciamame un “ Nobody called” . Mi i sai nen còsa ch'a sia... Mi i pòrto 'n vermouth! ( ESCE DAL FONDO A SX )
ANASTASIO
( DALLA CAMERA ) Sì a-j'è gnun... ( A UGO ) Ch'a speta .. ( BUSSA ALLA PORTA DEL BAGNO )
CLOTILDE
( D.D. ) Chi è ?
ANASTASIO
Ël monssù 'd madama a l'è rivà!
CLOTILDE
Un momento!
ANASTASIO
( USCENDO DALLA CAMERA ) La barbera a l'è 'dcò già na bela uva! ( ESCE E VA VIA PER IL FONDO )
UGO MARIA
( SOLO GUARDANDOSI INTORNO ) Parlapà, che spatuss! ( GUARDANDO IL LETTO ) Aj son fin-a ij ridò … A venterija trovè quajcòs per presenteme an manera original. Treuvà! ( SALE SUL LETTO E TIRA LE TENDINE PER NASCONDERSI )
CLOTILDE
( IRROMPE FUORI DAL BAGNO. HA SEMPRE IL CAPPELLO IN TESTA ) Ah, it ses rivà! (NON VEDE NESSUNO ) A-j'è gnun! Andova a l'è?
UGO MARIA
( DA DIETRO LE TENDINE ) Cucù!
46
CLOTILDE
Cucù? It lo dago mi 'l cucù!
UGO MARIA
Cucù!
CLOTILDE
( VA VERSO IL LETTO , APRE VIOLENTEMENTE LA TENDINA ED APPIOPPA UN SONORO CEFFONE AD UGO ) Ciapa sòn !
UGO MARIA
(D. D.) Ahiaaaa !!!
CLOTILDE
A l'è nen chiel!
UGO MARIA
( SCENDENDO DAL LETTO CON UNA MANO SULLA GUANCIA ) Madamin Clotilde?!
CLOTILDE
( SBALORDITA ) Monssù.... Ugo Maria?!
UGO MARIA
Ma che sorpreisa! … Anssi che bela sorpreisa!
CLOTILDE
Ma còsa ch'a fa chiel ambelessì?
UGO MARIA
Ma còsa i faso mi ambelessì a l'ha gnun-a amportanssa . L'amportant a l'è ch'a-j sia chila ambelessì...
CLOTILDE
Ma ch'a fasa nen ël badòla!
UGO MARIA
I son sì per na sgnora,un coup de foudre, a l'ha vist-me na seira a teatro, a l'ha scrivume, a l'ha dame l'apontament e mi per bontà d'anim e lassame corompe , ma adess ch'a-j'è si chila ,Clotilde cola madama a passa an second ordin...
CLOTILDE
Ma nò,nò, a peul nen esse monssù Ugo Maria...
UGO MARIA
E anvece si! Còsa a veul ch'am na fasa 'd cola madama, adess a j 'è chila davanti a mì , ël seugn ëd la mia vita, tuta per mì … ( PRENDENDOLE UNA MANO PER BACIARLA ) A l'è 'l ciel ch'a l'ha mandala...
CLOTILDE
( TOGLIENDO LA MANO COMPIACIUTA ) Ch'am toca nen...
UGO MARIA
E nò, nò, nò …
CLOTILDE
A l'è nen a chiel ch'a l'ha scrivuje la lettera... A l'è a mè òmo !
UGO MARIA
Ma Filiberto a l'è brut , cit e gras. Cola fomna a l'è confondusse a l'ha vist-ne ansema a teatro e...
CLOTILDE
Ma gnanca per seugn! Cola lettera a mé òmo i l'hai scrivula mì!
UGO MARIA
E chila a-j'è scriv ëd lettere d'amor a so òmo?
CLOTILDE
I vorija butelo a la preuva . Vëdde s'a vnisija a l'apontament
UGO MARIA
( TRIONFANTE ) Ah! A l'ha vist chila ch'a vorija nen tradì so òmo pensand che chiel a-j buteissa ij corn, adess ch'a l'ha la preuva che chiel a la tradiss nen chila a peul tradilo ansema a mì.
CLOTILDE
E già!
UGO MARIA
Ma a lo sa còsa ch'a l'ha dit Filiberto quand ch'a l'ha ricevù la lettera? A l'ha dit: “ Ma còsa ch'a veul da mi sta sgnora? A lo sa nen che mi i tradirai mai mia fomna?”
CLOTILDE
A l'ha dit.... parej?
UGO MARIA
Pròpe parej!
CLOTILDE
( GIOISCE GIRANDO PER LA CAMERA ) Òh, che gòj! … Che gòj …
UGO MARIA
E a l'ha mandame mi a so pòst.
CLOTILDE
( SI AVVICINA AD UGO ) Òh monssù Ugo Maria ….. Monssù Ugo Maria …. Ugo Maria … ( LO BACIA SULLA GUANCIA )
UGO MARIA
( ABBRACCIANDOLA TIMIDAMENTE ) Clotilde,Clotilde … adess a sarà pentija d'avej dubità 'd Filiberto?
CLOTILDE
Òh si, pentija .. pentija . Monssù Ugo Maria, a l'ha rason. I l'avija tòrt
47
UGO MARIA
Quindi adess a l'ha pì gnun motiv ëd sospeté ëd Filiberto?
CLOTILDE
Òh nò! I son staita grama a dubité 'd mé òmo . Tant grama...
UGO MARIA
Quindi adess a l'ha pì gnun motiv per nen tradì Filiberto?
CLOTILDE
Òh nò, nò,gnun motiv. Adess i peuss pianteje tuti ij corn ch'i veuj...
UGO MARIA
Finalment!
CLOTILDE
E se Filiberto a ven a savej-lo? Am perdonerà mai.....
UGO MARIA
E noi i-j lo disoma nen
CLOTILDE
Òh si, disumij-lo nen!
UGO MARIA
Però a venta ch'a sia mia adess
CLOTILDE
Si! A l'è 'l castigh ch'i son meritame! ( POSA BORSA E CAPPELLO E SI ABBANDONA TRA LE BRACCIA DI UGO ) Monssù Ugo Maria : i son soa!
UGO MARIA
Clotilde,Clotilde , mi i la veuj , mi i la bramo...
CLOTILDE
Ugo Maria! … Ugo Maria! … Ch'am lassa tirè 'l fià..... a ved nen come ch'i son bolversà?
UGO MARIA
Batoma 'l fer fin ch'a l'è caud...
CLOTILDE
Ch'as pasia
UGO MARIA
Clotilde
CLOTILDE
Ch'as ambonissa...
UGO MARIA
A l'è nen ël moment …
CLOTILDE
Ah! Ma andova a veul porteme?
UGO MARIA
( PORTANDOLA SUL LETTO ) Ambelessì , Ant ël nì d'amor.
CLOTILDE
( TIRANDOSI SU DI SCATTO ) Ma a-j giro ij cop?! Per chi a l'ha pija-me?
UGO MARIA
Ma s'a l'è staita chila ch'a l'ha dime ch'a l'era disposta...
CLOTILDE
A esse la soa amante , sicura , ma fé cole ròbe lì ant ël let...
UGO MARIA CLOTILDE
Perché andova a-j fa sòlitament chila?
Mi i son nen come ij autre!
UGO MARIA
Ma e alora còsa ch'i foma?
CLOTILDE
A basta l'emossion ëd na relassion segreta.Parlesse con ij euj, la man ant la man.Mi i dago la part mej 'd na person-a
UGO MARIA
Che part?
CLOTILDE
La testa... ël cheur …
UGO MARIA
Bela ròba!
CLOTILDE
Perché ? Chiel a che part a pensava?
UGO MARIA
Cola part che a tuti ij òmo a j'anteressa 'd na fomna!
CLOTILDE
Òh ! Monssù Droggia!....
UGO MARIA
Mi còsa a veul ch'i na fasa 'd soa testa e 'd so cheur?Mi i son nen abitoà mach a goardeme 'nt ij euj con na fomna.Ten-se per man,andè a fé le comission per chila, portè a spass so cagneto e speté ch'a aussa la piòta.E nò,nò, mia cara Clotilde se chila a conòss nen l'abecedari 'd l'amor, i sarai mi a mostej-lo ( LA AFFERRA E TENTA DI PORTARLA VERSO IL LETTO )
48
CLOTILDE
( DIFENDENDOSI ) Nò, nò, i la supplico !
UGO MARIA
( C.S. ) E adess it saras mia
CLOTILDE
Ch'am lasa andé ò i-j dago 'n paton! ( RIESCE A DIVINCOLARSI DA UGO )
UGO MARIA
( VA A CHIUDERE LA PORTA DELLA CAMERA )
CLOTILDE
I tiro la corda ( URLA ) Aaaaahhh!!! ( SALTA PRONTAMENTE SUL LETTO E NON VISTA DA UGO TIRA LA CORDA E SI CHIUDE LA TENDINA PER RIAPRIRSI E FAR APPARIRE BATISTIN CHE DORME NEL LETTO)
UGO MARIA
Crila , crija fin che 't veule che tant adess it ses mia ( ERA DI SPALLE, NON HA VISTO NULLA, SALTA SUL LETTO E COMINCIA A BACIARE BATISTIN ) Clotilde … Clotilde.. ( SI ACCORGE DELLO SCAMBIO E SCHIZZA FUORI DAL LETTO ) Aaaahhhhh ! Ma chi a l'è?
BATISTIN
( LAMENTANDOSI ) Ahia! Ij mé dolor! Ahia che mal! Ahia, ij mé reuma! Che dolor!!!
UGO MARIA
Ma còsa a l'è capitaje?
BATISTIN
Uh! Uh! … Eh ?
UGO MARIA
Chiel! Chiel d'andova a l'è sautà fòra? Da andova a l'è intrà?
BATISTIN
Ma cò a dis?
UGO MARIA
E Clotilde?
BATISTIN
Clotilde?!?!
UGO MARIA
Andova a l'è Clotilde?
BATISTIN
Mah?!
UGO MARIA
( CORRE NELLA HALL CHIAMANDO ) Clotilde! … Clotilde ! … Ma si a-j'è gnun! ( RITORNA IN CAMERA ) Clotilde ! Clotilde!!! ( ENTRA NEL BAGNO )
CLOTILDE
( USCENDO COME IMPAZZITA DALLA CAMERA ATTIGUA ) Ugo Maria! .. Ugo Maria! .. Ugo Maria! … Ugo Maria ! … I n'hai bele a basta 'd cost albergo. Mi i scapo! ( ESCE DALLA COMUNE A SX )
SCENA 4 ^
DERBY e CLOTILDE, poi CICHÈT, indi UGO MARIA
DERBY
( ESCE DALLA SUA CAMERA ) Hello , boy ! … ( NON VEDE NESSUNO ) Nobody here !! ( SI AVVIA VERSO LA COMUNE E CHIAMA ) Boy!..... Boy!...... ( ESCE A DX )
CLOTILDE
( RIENTRA DALLA COMUNE COME UNA FURIA ) Ommi ,pòvra dòna, i son bele che ruvinà! A-j'è mé òmo ch'a monta le scale!!! ( VEDENDO LA PORTA DELLA CAMERA DI DERBY APERTA SI PRECIPITA DENTRO )
DERBY
( ATTRATTO DALLE URLA DI CLOTILDE RIENTRA E FA A TEMPO AD ACCORGERSI CHE E' ENTRATA NELLA SUA CAMERA ) Ah! That's beautiful darling! ( ASSUME UN'ARIA ECCITATA ) Tonight will be a nice night!!! I'm coming , darling ! ( A GRANDI FALCATE ENTRA IN CAMERA )
CICHÈT
( ENTRA DALLA COMUNE A SX ) I riesso nen a teuvé la bota dël vermouth. A l'avrà pija-la Batistin ( ENTRA NELLA CAMERA DI FONDO A DX ) Batistin! … Batistin!....
BATISTIN
( CHE E' SEMPRE NEL LETTO E STA LEGGENDO IL GIORNALE ) I son si ! .. I son si!...
CICHÈT
( USCENDO DALLA CAMERA DI FONDO ED ENTRANDO IN QUELLA A VISTA ) Ah, it ses lì, ti?
BATISTIN
E già ch'i son si …
CICHÈT
E cò 't fase ambelelì?
BATISTIN
I travajo!
CICHÈT
E andova it l'has butala la bota del vermouth?
49
BATISTIN CICHÈT UGO MARIA CLOTILDE DERBY CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA DERBY UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA BATISTIN CLOTILDE UGO MARIA BATISTIN CLOTILDE UGO MARIA BATISTIN UGO MARIA BATISTIN CLOTILDE
A l'è 'nt la stanssia dëdlà … ansima a la goardaroba...
Grassie...grassie...grassie.... ( ESCE DALLA CAMERA A VISTA E RIENTRA IN QUELLA ATTIGUA )
( ESCE DAL BAGNO E SI DIRIGE VERSO LA HALL ) Ma andova a sarà andaita a finì?
( CONTEMPORANEAMENTE A UGO ESCE DALLA CAMERA DI DERBY TENTANDO DI LIBERARSI DI
QUEST'ULTIMO CHE VUOLE ABBRACCIARLA )
Aoh!... Darling!.... My darling!...
( SULLA BATTUTA DI DERBY ) Nò , ch'am lassa sté! Ch'am toca nen! I l'hai già dij-lo na vòlta!
( VEDENDOLA ) Ah, a l'è si!.... ( IN QUESTO MOMENTO CLOTILDE HA RESPINTO DERBY E FA PER
DARGLI UNO SCHIAFFO . UGO MARIA CHE ARRIVA PROPRIO IN QUEL MOMENTO TRA I DUE LO
INCASSA )
Tòh ciapa! ( SCAPPA NELLA CAMERA A VISTA )
( TENENDOSI LA GUANCIA ) E doi!
( A UGO ) Thank you, sir ..
Cerea monssù! ( DERBY RIENTRA NELLA SUA CAMERA E UGO RIENTRA NELLA CAMERA A VISTA.
CHIUDE LA PORTA) Clotilde …
Nò, Ugo Maria, ch'a disa gnente. Che sbaruv! … Mé òmo...
Eh?
Mé òmo …
Eh?
Mé òmo a l'è si!
So òmo?
Ma a l'è ciòrgn? Filiberto a l'è sì, travestì da fachin..
Da fachin?
Si da fachin, per ciapene an sul fait...
An sul fait!
Si an sul fait!
Ma a l'è nen possibil! … I l'oma fait gente!
( STARNUTISCE ) Etcccciùùù !!!
( SPAVENTANDOSI ) Ah !!!
Còsa a-j'è?
Ch'a scuso , a peulo pa sarè la pòrta? A-j riva na bisa da lì , i vorerija nen ëd cò pijeme n'anfreidor...
Chi a l'è chiel -lì ant ël let?
A deuv esse 'n malavi. A l'è sautà fòra tut d'un colp. ( A BATISTIN ) Chiel, còsa ch'a fa ambelessì?
Ma ch'a goarda monssù ch'a l'è chiel ch'a l'ha fame rivè
Mi?
Oh già!
( ISTERICA ) Per piasì ch'a lo fasa andè via! I veuj nen vëdd-lo!
50
UGO MARIA
( A BATISTIN ) Ch'as gava da ij pé!
BATISTIN
Se i-j dago tanta gena, ch'a tira 'l cordon
UGO MARIA
Che cordon?
BATISTIN
Ël cordon ëd la tenda che mi i torno da là andova i j'era...
UGO MARIA
E andova a j'era?
CLOTILDE
Ch'a bogia! Ch'a la fasa nen tant longa! Ch'a tira 'l cordon!
UGO MARIA
Subit! Subit! ( TIRA IL CORDONE DELLA TENDA CHE SI ABBASSA ) Via! Ch'a torna andova ch'a j'era!
CLOTILDE
Son a l'è il colmo!
UGO MARIA
Ma i giuro ch'a l'è nen colpa mia .. ( INTANTO TIRA NUOVAMENTE IL CORDONE DELLA TENDA CHE SI ALZA ED APPARE CICHÈT CHE STA BEVENDO DALLA BOTTIGLIA DI VERMOUTH )
CICHÈT
Ohi!Ohi! Còsa ch'a-j capita? Am va 'd travers ël vermouth!
CLOTILDE
( VEDENDOLO ) Aaahhh!!! … Nossgnor!!!!!!
UGO MARIA
Filiberto?
CLOTILDE
Mé òmo?!?! I son bele che panà!
UGO MARIA
Chërd nen a lòn ch'it vëdde! Cherd-je nen ….
CICHÈT
Eeeeh?
CLOTILDE
Prima 'd condaneme … stame a sente …
CICHÈT
Eeeeh ….. eh … !?
UGO MARIA
Le aparensse a son sontrarie , ma it giuro che noi i soma nen colpevoj. A l'è tuta colpa 'd la lettera. A l'è la verità!La verità sacrosanta !!!
CLOTILDE
( PARLANDO CONTEMPORANEAMENTE E QUINDI SOVRAPPOSTA A UGO ) Mi e chiel i pensavo nen ëd trovete ambelessì. A l'è tuta colpa 'd la lettera . La colpa a l'è mia, i l'avija fate scrive la lettera perché i chërdia ch'it fusse ti a tradime! ( RIPETE SOLA ) Perché i chërdia ch'it fusse ti a tradime
CICHÈT
( NON CAPENDO ) Mi?
CLOTILDE
Dime ch'it ëm chërde. Ch'it dubite nen ëd mia paròla
CICHÈT
( C.S. ) Ma còsa ch'a l'han sti doi? As dirija ch'a l'han beivù pì che mì! ( RIDE ) Ah!Ah!Ah!
CLOTILDE
Nò rij nen parej, Filiberto.Cost tò rije am fa tròp mal
CICHÈT
A veul ch'i piora?
CLOTILDE
Nò! Mi i lo vëddo daij tò euj: ti it ëm chërde nen!
UGO MARIA
Epura a l'è tut così ciair...
CLOTILDE
Come l'acqua
CICHÈT
Nò, l'acqua nò! A fa vnì le ran-e ant la pansa.
CLOTILDE
Come i peuss fete convince?
CICHÈT
( ALZANDOSI ) Ch'a scuso, se interompo costa piacevola conversassion, ma i deuvo porteje 'l vermouth al n° 4
CLOTILDE
( FERMANDOLO ) Filiberto, còsa it l'has?
CICHÈT
Mi? … Gnente !
51
UGO MARIA |
( PRENDENDOGLI LA FACCIA CON UNA MANO ) Ant un moment così grave , parlè 'd vermouth? |
|
CICHÈT |
Ma a l'è bon a veul tastene na stissa? Ch'a speta , prima i beivo mì , am fa scheur beive andova a beivo ij |
|
autri |
||
CLOTILDE |
Ah nò! Adess basta con sta comedia!Dame 'd nòm, pij-me a s-giaf ( SI INGINOCCHIA ) , but-me sota ij pé! |
|
Mej lòn che costa calma oribila, spaventosa |
||
UGO MARIA |
( INGINOCCHIANDOSI ANCHE LUI ) Ëd cò mì! Pij-me a s-giaf ëd cò mi! |
|
CICHÈT |
( SEMPRE NON CAPENDO ) Ëd cò chiel? .. Certo che costa a l'è pròpe dròla … ( A CLOTILDE ) |
Mi |
i j'assicuro madama.... |
||
CLOTILDE |
Ma it ëm daghe gnanca pì dël tì? |
|
CICHÈT |
Dël tì? |
|
CLOTILDE |
Si, dame dël tì! |
|
UGO MARIA |
Daje dël tì! |
|
CICHÈT |
Oh per mì … ( A CLOTILDE ) Mi i t'assicuro madama... |
|
UGO MARIA |
Òh nò , gnente madama. It deuve ciamela Clotilde |
|
CICHÈT |
Clotilde? |
|
UGO MARIA |
Si... |
|
CICHÈT |
A va bin! ( A CLOTILDE ) Clotilde, mi i t'assicuro …. |
|
CLOTILDE |
Dime ch'it ëm chërde! |
|
CICHÈT |
E va bin … it chërdo!!! |
|
UGO MARIA |
Finalment! |
|
CICHÈT |
Ma sì... |
|
CLOTILDE |
Dame 'n basin |
|
CICHÈT |
Un basin? |
|
CLOTILDE |
Si! Ò i penserai ch'it ses ancora anrabià con mì |
|
CICHÈT |
Ah eccò … |
|
UGO MARIA |
Su , da brav daje 'n basin … |
|
CICHÈT |
Òh bin volenté … ( DOPO QUALCHE ESITAZIONE SI INGINOCCHIA, SI PULISCE LA BOCCA |
|
CON L A MANICA E ABBRACCIANDO CLOTILDE LA BACIA SULLE GUANCE ) |
||
CLOTILDE |
Òh che gòj,grassie,grassie.. |
|
UGO M,ARIA |
Brav, parej, parej … |
|
CICHÈT |
Che pel fin-a … ( CONTINUA A BACIARLA ) |
|
CLOTILDE |
Adess basta,però |
|
CICHÈT |
I j'era ancamin che i pijava gust |
|
UGO MARIA |
Ëdcò mi ! Bas-me ëd cò mì! |
|
CICHÈT |
Ëdcò chiel? |
|
UGO MARIA |
Si... |
|
CICHÈT |
Mi i preferisso chila |
|
52 |
UGO MARIA CICHÈT UGO MARIA CICHÈT UGO MARIA CICHÈT UGO MARIA CICHÈT CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE UGO MARIA CICHÈT UGO E CLO CICHÈT UGO E CLO CICHÈT CLOTILDE UGO MARIA CICHÈT BATISTIN CICHÈT BATISTIN CICHÈT BATISTIN CICHÈT BATISTIN CLOTILDE BATISTIN UGO E CLO
Si, ëdcò mì per dimostré ch'it l'has ancora fiducia an tò amis Ugo Maria...
Ah! ( SI ALZA ,VA VERSO UGO MARIA ) Bin volenté... ( SI PULISCE LA BOCCA E LO BACIA
SULLA GUANCIA )
Tut lì?
I vorija nen esageré!
Dam-ne ancora un, ancora un …
E va bin ancora un , ma ch'a pija nen l'abitudine ( LO BACIA SULL'ALTRA GUANCIA )
Òh , che gòj …. che gòj....
Chiel lì, parej … chi ch'am fa tanta gòj a l'è madama...
Madama?
Clotilde! Bin adess i vado a porteje la bota dël vermouth al n° 4... (P. P.)
( FERMANDOLO ) Torna?
Adess basta con cost scherss..
It ses mé òmo ò nò?
Nò, mi i son ël fachin ëd l'albergo …
Còsa?
Filiberto a bat ij quart a l'ha 'l servel ch'a va a rabel...
E nò, ambelessì a-j'è staje 'n “ qui-procopio” Mi im ciamo Cichin
Cichin?
Ma tuti am ciamo Cichèt
Cichèt?
Si e se i-j chërde nen ciameje a Batistin …
Batistin?
E chi a l'è Batistin?
Ël vej monssù malavi. Ch'a speto che i-j lo ciamo subit. ( VA AL LETTO , TIRA IL CORDONE
DELLA TENDA , LA QUALE SCENDE E POI SI RIALZA SCOPRENDO BATISTIN )
Ah, ij mé dolor! Ah, ij mé reumatismi!... Ah …...
Ma nò, it vëdde nen ch'i son mi?
Ah,it ses ti! It l'has treuvala la bota dël vermouth?
Si, i l'hai sì . Di 'n po' Batistin ch'i son mì?
Chi ch'it ses ti? Ma perché it lo sas nen?
Mi si ch'i lo sai ma a l'è la mada...Clo......Clo..... Clotilde ch'a veul savej-lo
Clotilde?
Pròpe parej . Chi a l'è 's monssù?
A l'è Cichèt
( INSIEME ) Cichèt ?!
53
BATISTIN
Ël fachin ëd l'albergo
CICHÈT
( A UGO E CLOTILDE ) Ecco. Còsa ch'i l'avija dive mì?
CLOTILDE
Aaah! Ma alora.... a sarà vera!
CICHÈT
Oh già , già mi i son Cichèt ( A BATISTIN ) Dij-lo torna ch'i son Cichèt
BATISTIN
Si,si a l'è Cichèt
UGO
Ma na rassomiglianssa parej a l'è na còsa ancredibila, a l'è da nen chërd-je.
SCENA 5 ^
ANASTASIO e DETTI, poi TÒNIA
ANASTASIO
( APPARENDO SULLA COMUNE ) Cichèt!... Cichèt! ….
CICHÈT
( DALLA CAMERA ) I son si cap! Ch'a scuso ma a-j'è 'l cap ch'am ciama ( P.P. )
CLOTILDE
( MENTRE CICHÈT STA PER USCIRE LO AFFERRA PER UN BRACCIO E LO FA GIRARE SU SE STESSO IN MODO DA POTER PASSARE LEI ) Ël padron? Adess i savroma ( ESCE DALLA CAMERA )
UGO MARIA
( FACENDO LA STESSA COSA A CICHÈT ) E ch'as gava a l'è sempre 'n mes a ij pé
CLOTILDE
( AD ANASTASIO ) Ch'a senta monssù
ANASTASIO
Ch'a disa madama
CLOTILDE
A veul dine chi a l'è col monssù lì ( INDICA CICHÈT CHE INTANTO E' USCITO DALLA CAMERA )
UGO MARIA
Lì!
ANASTASIO
A l' è Cichèt!
UGO e CLO
( INSIEME ) Cichèt ?!
ANASTASIO
Pròpe Cichèt. E con na bota an man. Ven sì ch'it patela ( CICHÈT GLI SI AVVICINA , ANASTASIO LO AFFERRA PER IL BRACCIO DESTRO E AD OGNI EPITETO GLI RIFILA UN CALCIO COMMENTATO DA UGO CICHÈT E CLOTILDE CON UN “OH” ) Testa 'd rol!... Bestion!... Ciocaton!.... E costì per la bota!...
CICHÈT
Ma a l'è 'l vermouth per ël 4!
ANASTASIO
It lo dago mì 'l 4!
CICHÈT
Si,si,si … cap !
ANASTASIO
Pì 'mpressa ch'it peule!
CICHÈT
Si,si,si … cap ! ( A CLOTILDE E UGO ) Còsa ch'i l'avija dive?
ANASTASIO
Spariss!!!! ( CICHÈT ESCE DI CORSA ) Ch'a scuso, madama e monssù , a l'è 'n brav fieul, ma s'a treuva na bota..... ( ESCE DAL CORRISOIO A SX )
CLOTILDE
( RIENTRANDO ESTERREFATTA NELLA CAMERA ) Ël fachin...
UGO MARIA
A l 'era 'l fachin …
CLOTILDE
I l'hai basà 'l fachin....
UGO MARIA
I l'oma basà 'l fachin!
CLOTILDE
I l'hai la gola sëcca …. un po' d'acqua...
UGO MARIA
Subit! ( A BATISTIN ) Andova a l'è l'acqua?
BATISTIN
Ant ël còmod …
UGO MARIA
Grassie … ( ENTRA NEL BAGNO A DX )
54
TÒNIA
( ENTRA DAL CORRIDOIO DI SX CON UN PIUMINO E COMINCIA A SPOLVERARE )
CLOTILDE
( LAMENTANDOSI DI SPOSTA A SX )
BATISTIN
( SI ALZA E NON VISTO SI AVVICINA A LEI CHE E' DI SPALLE ) Clotilde...
CLOTILDE
( SPAVENTANDOSI SI VOLTA ) Ah!!!
BATISTIN
Né che chila a l'è Clotilde?
CLOTILDE
Si! I l'hai basà 'l fachin!
BATISTIN
A veul pa baseme 'dcò mì?
CLOTILDE
( SBOTTA A PIANGERE ) Aaaahhhh!!!!!!!!
BATISTIN
Ch'a scusa tant, madama....
CICHÈT
( INTANTO E' ENTRATO DALLA COMUNE A SX CON LA GERLA CARICA DI LEGNA. UNO DEI CEPPI CADE PER TERRA . A TÒNIA ) Bela passaròta it ëm passerije col tòch ëd bosch?
TÒNIA
( RACCOGLIENDO IL PEZZO DI LEGNO E PASSANDOLO A CICHÈT ) Mach perché it ses tì! E ciam-me nen passaròta!
CICHÈT
Come it veule còcòrita! ( ESCE A DX DELLA COMUNE )
TÒNIA
Fate furb, fabiòc! ( ESCE DALLA COMUNE A SX )
CLOTILDE
Droggia andova a l'è? Droggia chiel a treuverija gnanca d'acqua an Pò!
SCENA 6^
CRISPINO e LUSSIÒTA, poi CICHÈT,POI TÒNIA,poi UGO e CLOTILDE
CRISPINO
( ENTRA DALLA COMUNE A SX, GAIO E DISINVOLTO, TENENDO PER MANO LUSSIÒTA . AVENDO IL SUO PALATO D'ARGENTO PARLA CHIARAMENTE ) Ven,ven mé bel prussòt! Ël tò Crispin a l'è sì!
LUSSIÒTA
Ciap-me , dai ( SALTA IN BRACCIO A CRISPINO )
CRISPINO
Né ch'it lo faras content ël tò Crispin? ( RIDONO DISINVOLTI ) Ah!Ah!Ah! … A-j'è gnugn s'indrinta?
LUSSIÒTA
Iuuuu !!!!!
CRISPINO
( FORTE ) A-j'è gnugn an cost albergo?
CICHÈT
( APPARENDO SULLA COMUNE DA DX )Còsa a veul monssù?
CRISPINO
A deuv ess-je na stanssia prenotà ( RICONOSCE IN CICHÈT FILIBERTO ) Aaaaahhhh …. Filiberto!! ( LASCIA CADERE LUSSIÒTA E SCAPPA NELLA CAMERA ATTIGUA A QUELLA A VISTA MENTRE LUSSIÒTA ENTRA NELLA CAMERA DI DERBY )
CICHÈT
( A TÒNIA CHE SENTENDO LE URLA ENTRA DALLA COMUNE A SX ) Tònia … ma còsa ch'a l'han tuti ancheuj ch'am ciamo Filiberto?!?!
TÒNIA
Perchè as ved che 't je smije...
CICHÈT
A chi?
TÒNIA
A Filiberto! ( TÒNIA ESCE DAL CORRIDOIO A SX E CICHÈT ESCE DALLA COMUNE A SX )
UGO MARIA
( RIENTRA DAL BAGNO DELLA CAMERA A VISTA SORREGGENDO CLOTILDE ) A va 'n po' mej adess?
CLOTILDE
Si... Nò......
UGO MARIA
Si ò nò?
CLOTILDE
I sai nen … a son emossion …. im sento andè giù...
UGO MARIA
Nò,nò... ( ACCOMPAGNANDOLA VERSO IL LETTO ) Ch'as seta un momentin ans ël let ..
55
CLOTILDE
Grassie, i n'hai giusta damanca ( SI LASCIA CADERE SUL LETTO E LANCIA UN GRIDO SENTENDO SOTTO DI SE' IL CORPO DI BATISTIN) Aaaaahhhhh!!!!
BATISTIN
( URLANDO IN CONTEMPORANEA A CLOTILDE ) Aaaahhhh, ij mé reuma!!! Ij mé dolor!!!
UGO MARIA
( A BATISTIN ) Ancora chiel? Ma quand ch'a l'è ch'as na va?
BATISTIN
Ma s'a l'è chiel, monssù , ch'a l'ha fame rivé!
CLOTILDE
( A UGO ) Ch'a staga nen a discute. Ch'a lo fasa andé via. Subit!
UGO MARIA
Subit! ( TIRA IL CORDONE DELLA TENDA CHE SI ABBASSA )
CLOTILDE
( A BATISTIN MENTRE CALA LA TENDA ) E chiel come ch'as permet ëd fiché 'l nas ant ël let dij autri? ( INTANTO LA TENDA SI RIALZA E NEL LETTO APPARE CRISPINO ACCOVACCIATO CON LA TESTA SOTTO IL CUSCINO )
CRISPINO
( URLANDO ) Aaaahhh!!! Clotilde?
UGO E CLO
( RICONOSCENDO CRISPINO ) Aaaahhhhh Crispin!!!!
CRISPINO
Nò, i son nen mì . A l' è 'l let ch'a gira!
UGO E CLO
( SI PRECIPITANO COME DUE PAZZI FUORI DALLA CAMERA )
CLOTILDE
Ma a peul nen esse Crispin... a parla!
UGO MARIA
E già, s'a parla … a l'è nen chiel!
CLOTILDE
( TERRORIZZATA ) Ugo Maria : si a-j è quaicòsa ch'a va nen. Scapoma!
UGO MARIA
Si,si scapoma!
CLOTILDE
( PRENDE PER LA MANO UGO MARIA E SCAPPANO PER LA COMUNE A SX )
CRISPINO
( USCENDO DALLA CAMERA A VISTA ) Clotilde e Monssù Droggia ambelessì? Còsa ch'a veul dì? S'a l'han riconossume si ch'i stago fresch! E Lussiòta ? ( GUARDANDO LA PORTA DELLA CAMERA DI DERBY ) Lussiòta a l'è seurtija da cola pòrta lì . Lussiòta! Lussiòta! ( ENTRA NELLA CAMERA DI DERBY E SI SENTE UN BACCANO INFERNALE )
CLOTILDE
( RIENTRANDO COME UNA PAZZA DALLA COMUNE A SX SEGUITA DA UGO ) Aaaahhh!!! Crispin, a-j'è dcò Giuspin!
UGO MARIA
A-j mancava 'dcò Giuspin! Dio che tojro!!! ( ESCONO DAL CORRIDOIO A SX )
CRISPINO
( VIENE SCARAVENTATO FUORI DALLA CAMERA DI DERBY )
DERBY
( ENTRA SEMI SVESTITO E SI PRECIPITA SU CRISPINO ) Get away! Get away!
CRISPINO
Ma monssù...
DERBY
( LO PRENDE PER IL BAVERO E LO SPINGE VIA ) Get away!
CRISPINO
Ma, rasonoma , rasonoma 'n moment : la tòta a l'era con mi...
DERBY
( SI METTE AD AGIRE DI BOXE E DOPO ALCUNE MOSSE DA UN PUGNO IN PIENO VISO A CRISPINO )
CRISPINO
( ACCUSANDO IL COLPO ) Ouh! … ( NUOVO COLPO CHE GLI FA SPUTARE IL PALATO D'ARGENTO E RICOMINCIA A PARLARE COME NEL PRIMO ATTO ) Ël mé palato I l'hai perdù ël mé palato! ( Ë – é a-a-o i a-i e-ù é-é a-a-o )
DERBY
( AFFERRANDOLO PER LA VITA E PORTANDOLO NELLA CAMERA ATTIGUA A QUELLA A VISTA ) Get away!
CRISPINO
I veuj ël mé palato ! ( I euj e é a-a-o )
DERBY
Do you understand? I said : get away! ( LO BUTTA NELLA CAMERA , CHIUDE LA PORTA ) Have you ever seen somebody with such cheek! ( AVVIANDOSI BALDANZOSO VERSO LA SUA CAMERA ) Oh ! It's me, darling. I am coming. Get you ready! ( ENTRA NELLA CAMERA DI SX )
56
SCENA 7 ^
GIUSPIN ,poi TÒNIA ,poi DERBY, poi LUSSIÒTA, poi CICHÈT
GIUSPIN
( ENTRA DALLA COMUNE A SX ) A-j'è gnun an cost albergo... ( FORTE ) A-j'è gnun? ( IL SUO SGUARDO CADE SUL PALATO D'ARGENTO DI CRISPINO A TERRA ) Còsa a l'è lolì? ( LO RACCOGLIE ) A smija d'argent. A l'è tut bagnà..
TÒNIA
( ENTRA DAL CORRIDOIO DI SINISTRA ) Il signore desiderisce?
GIUSPIN
( PORGENDOLE IL PALATO DI CRISPINO ) Ch'a scusa madama, i l'hai trovà sì per tera costa còsa ch'i sai nen còsa ch'a sia.
TÒNIA
Che ròba dròla. A smija 'n bijoux ( METTENDOSELO TIPO UNA SPILLA ) Come ch'i stago?
GIUSPIN
A smija la Madòna d' Oropa...
CRISPINO
( INTANTO E' USCITO DALLA STANZA, CURVO CON GLI OCCHI A TERRA INTANTO A CERCARE IL SUO PALATO D'ARGENTO, MA RICONOSCE GIUSPIN E RIENTRA DI CORSA IN CAMERA )
TÒNIA
A l'avrà perdulo quajche clienta. A sa , ambelessì a perdo fin-a la testa a l'han d'autr da pensé. I vado a portelo giù al birò
GIUSPIN
Però prima ch'am disa s'a l'è vnuje na madama a ciamè 'd na stanssia prenotà da monssù Tamagnone...
TÒNIA
Si ch'a l'è vnuita...
GIUSPIN
E andova a l'è adess?
TÒNIA
Ah nò, nò, i peuss nen dij-lo , non è abitudine della casa
GIUSPIN
I deuvo parleje. So òmo a peul capité sì da 'n moment a l'autr. A veul massela!!!
TÒNIA
Massela?!
GIUSPIN
I deuv dije ch'a scapa subit!
TÒNIA
Ohmmi signor … ( INDICANDO LA CAMERA DI DERBY ) I l'hai vist-la intré là!
GIUSPIN
Grassie....grassie... ( BUSSA ALLA PORTA )
DERBY
( D.D. ) Come in...
GIUSPIN
I ciamo pardon … ( ENTRA NELLA CAMERA )
DERBY e LUSSIÒTA ( D.D. ) Aaaaahhhhh!!!!!!
CRISPINO
( D.D. ) Mia fomna? ( SI SENTE UN BACCANDO D'INFERNO NELLA CAMERA )
TÒNIA
( CHE AVEVA RAGGIUNTO LA COMUNE ) Oeh, ma che ciadel!
LUSSIÒTA
( ESCE DALLA CAMERA TERRORIZZATA , SEMISVESTITA , CON GLI ALTRI INDUMENTI IN MANO ) Ma còsa a-j capita? Giuspin ambelessì? ( SI INCIAMPA NEL DIVANETTO – PUFF E FINISCE GAMBE ALL'ARIA )
GIUSPIN
( USCENDO DALLA CAMERA ) Ciapela! Ciapela!
LUSSIÒTA
( RIALZANDOSI ) Mé òmo, torna sì ! … ( SCAPPA DALLA COMUNE A SX )
DERBY
( ESCE ALL'INSEGUIMENTO DI GIUSPIN, LO AFFERRA PER UN BRACCIO,LO FA ROTEARE ) Ah, you bloody fool!
GIUSPIN
Ch'am lassa sté!
DERBY
( AFFERRANDOLO PER IL BAVERO ) Now I kill you!
GIUSPIN
Ma a l'è mia fomna!
DERBY
( LO STRAPAZZA , POI LO LANCIA VIA CON FORZA,RIFILANDOGLI UN CALCIO NEL SEDERE, GIUSPIN FINISCE A TERRA ) And now, get away! ( RIENTRA IN CAMERA )
57
TÒNIA GIUSPIN TÒNIA GIUSPIN TÒNIA GIUSPIN TÒNIA GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT TÒNIA CICHÈT
( AVVICINANDOSI A GIUSPIN CHE E' RIMASTO A TERRA ) A l'è fasse mal?
Nò.... avej ij còrno e ciapé anche le bòte!
( SPOLVERANDOLO ) S'a l'aveissa dim-lo ch'a l'era chiel ël marì ….
Ma mì i lo savija nen...
D' esse 'l marì?
D' avej ij còrno!
Deh, se tuti coj ch'a l'han ij còrno a feisso come chiel .. ( SI AVVIA VERSO IL CORRIDOIO DI SX )
( ALZANDOSI ED AVVIANDOSI VERSO LA COMUNE ) Ah, ma lassa ch'it pija bruta slandra!!! ( IN QUEL
MOMENTO ENTRA CICHÈT DA SX CON LA GERLA PIENA DI LEGNA . ALLA SUA VISTA GIUSPIN SI
FERMA SBALORDITO ) Monssù Filiberto!!!
( SBALORDITO ) N' autr!
Monssù con la gabassa?
Ah si i n'hai ancora doe e i l'hai finì.
( AFFRANTO ) Monssù, monssù, a saveissa ….. I son bèch!
( GIOVIALE ) Dabon?
( INDICANDO LA CAMERA DI DERBY ) Là, col ingleis a l'ha fame bèch!
Nobodicol?
Si ch'i sai ël nom a l'ha nen dim-lo. Ma visto che chiel a l'è si, s'am lo permet, i vorerija corije daprès a
cola.......
A cola?
A cola......
…. Bagassa!
Grassie!
Prego!
I vorija nen dilo....
I l'hai dilo mì!
Grassie!
Prego!
I peuss core?
Cor...cor....
Grassie, grassie monssù ( ESCE DALLA COMUNE A SX )
Corije daprès a la bagassa...che tant mi i l'hai mia gabassa! ( SUONO DI CAMPANELLO )
A son-o. A l'è per ti …
A son-o... i vado... i rivo …. ( ESCE DAL CORRIDOIO A SX )
SCENA 8 ^
MARGHERITA e TÒNIA ,poi CRISPINO , poi FILIBERTO
58
MARGHERITA
( ENTRA DALLA COMUNE GUARDANDOSI DIETRO ) Si,si, i më sbaglio nen, a l'è pròpe chiel...
TÒNIA
La signora desiderisce?
MARGHERITA
Col maleducà ch'a calava giù le scale a l'ha dame n'arbuton che a momenti i finija longa e tirà per tera, a l'è nen ël cambré 'd l'avocat Tamagnon?
TÒNIA
I sai nen. Ël nòm a l'ha nen dim-lo. A l'è na stòria da nen capine gnente.A l'è rivà per avertì na sgnora an gran segret pì che 'mpressa. Perché sò òmo a savija tut e a vorija massela.E quand a l'è intrà 'nt la stanssia a l'è ancursuss-ne ch'a l'era soa fomna 'd chiel e alora l'ingleis a l'ha carija-lo 'd patele.Ah! Che 'd rije!...
MARGHERITA
Che paciòch! I l'hai capì gnente.A smija na salada russa.
TÒNIA
Mi i l'hai mach dije lòn ch'i l'hai vist
MARGHERITA
Ch'am disa mach cola ch'a l'è la stanssia 'd monssù Tamagnone.
TÒNIA
La stanssia a l'è cola lì, la numer 5...
MARGHERITA
I peuss intrè?
TÒNIA
Ch'a fasa 'n po' chila!.... Mi i l'hai l'ordin ëd butela a disposission ëd chi a l'ha cerca . ESCE DAL CORRISOIO A SX )
MARGHERITA
Bin gentila,grassie tante ( VA A BUSSARE ALLA PORTA DELLA CAMERA A VISTA)
CRISPINO
( ESCE DALLA CAMERA ATTIGUA A QUELLA A VISTA ALLA RICERCA DEL PALATO ) I veuj pròpe trové 'l mé palato … ( I euj ò-e o-é ë-é a-a-o )
MARGHERITA
( SEMPRE DAVANTI ALLA PORTA ) C'è nessuno?
CRISPINO
( RICONOSCENDO MARGHERITA ) Òh,òh,madama De Histangua... A l'è mej tajè la corda! ( ò-ò a-a-a e-i-an-ua , a-è ej a-jé a o-a ) ( SCAPPA DALLA COMUNE A SX )
MARGHERITA
( ENTRA NELLA CAMERA A VISTA ) Mi i capisso nen, Clotilde ha l'ha dime “mì i sarai tra sinch ore e sinch e 'n quart, ti ven a sinch e meza ch'i veuj nen esse sola,dòpo” Guarduma anche sì! ( ENTRA NEL BAGNO A DX)
CRISPINO
( RIENTRA DI CORSA DALLA COMUNE A SX ) Filiberto!...Filiberto!..... A-j'è Filiberto!!! ( i-i-e-o i-i-e-o , i-i-e-o , a-jé i-i-e-o ) ( ENTRA NELLA CAMERA ATTIGUA A QUELLA A VISTA )
MARGHERITA
( ESCE DAL BAGNO ) Costa i-j la lasso nen passé...
FILIBERTO
( ENTRA DALLA COMUNE A SX ) A-j'è gnun s'indrinta?
MARGHERITA
( RAGGIUNGE LA HALL ) Per intant im na vado....
FILIBERTO
( VEDENDO MARGHERITA ) Donna Margherita...
MARGHERITA
Monssù Tamagnone...
FILIBERTO
Finalment i la treuvo...
MARGHERITA
Perché?
FILIBERTO
A l'ha vist Giuspin ël mé domestich?
MARGHERITA
I l'hai vist-lo. A l'ha dame n'arbuton e a l'ha dime né chërpa né s-ciòpa...
FILIBERTO
Alora meno male ch'i son vnu mì. Pòvra masnà. Che folairà andesse a an-namoré 'd mì! Spluve... spluve...
spluve... masnà...
MARGHERITA
Come?
FILIBERTO
Gnente... gnente... i sai tut...
MARGHERITA
Tut còsa?
FILIBERTO
Perché a l' ha nen firmà cola lettera?
59
MARGHERITA Che lettera?
FILIBERTO Cola ch'a l'ha scrivume per deme l' apontament sì, a “ Lo stambecco reale!”
MARGHERITA Ma chiel come a peul pensé ch'i son staita mì a scriv-la?
FILIBERTO Perché mì, senssa vorej-lo, i l'hai faj-la lese a sò òmo...
MARGHERITA A mé òmo?
FILIBERTO E chiel a l'ha riconossù la soa scritura
MARGHERITA Aaaahhhhhh!!!!!!!
FILIBERTO E adess a veul massela! Col pistolino!
MARGHERITA Carramba! Me bate...
FILIBERTO Còsa a l' è ch' a-j bate?
MARGHERITA El corazon! Ch'a senta como bate...
FILIBERTO Oeh! Como bate!
MARGHERITA E adesso donde està?
FILIBERTO Ch'a scusa còsa a veul dì: donde està?
MARGHERITA Andova a l'è?
FILIBERTO Ah! A l'è ancamin ch'a ven sì... con el pistolino...
MARGHERITA A l' è 'ns le nòstre croste?
FILIBERTO Si!
MARGHERITA E chiel as na sta lì ambajà? Ma scapoma..... ( SI PRENDONO PER MANO )
FILIBERTO Si, scapoma!
MARGHERITA Scapoma!
FILIBERTO Ah l'amor! L'amor! Ma còsa i-j faso mì a le fomne?… (ESCONO DALLA COMUNE A SX)
SCENA 9 ^
OLIMPIA, indi DON PACO, poi FILIBERTO , poi MARGHERITA,poi CLOTILDE, poi UGO MARIA
OLIMPIA
(D.D.) Tònia! … ( ENTRA DALLA COMUNE A DX ) Tònieta !!! … Ma andova a l'è andasse a fiché cola benedeta fija?
FILIBERTO
( D.D. ) A l'è chiel!!!
MARGHERITA
( D.D. ) Mé òmo ! I soma panà!!!
OLIMPIA
Ma còsa a-j'è?
FILIBERTO
( ENTRA DALLA COMUNE A SX SPOSTA OLIMPIA CHE LA MANDA A SBATTERE SU MARGHERITA CHE ENTRA ANCHE LEI ) E chila ch'as gava da 'n mes! ( FA PER ENTRARE NELLA CAMERA A VISTA,MA CAMBIA IDEA E SI DIRIGE VERSO LA CAMERA DI DERBY )
MARGHERITA
( URTANDO OLIMPIA ) E chila ch'as gava!!! ( ENTRA NELLA CAMERA A VISTA ED ENTRA NEL BAGNO )
OLIMPIA
Ohi,ma che manere!!!
CLOTILDE
( ENTRA DAL CORRIDOIO A SX SEGUITA DA UGO MARIA E SI DIRIGE VERSO LA COMUNE URTANDO OLIMPIA ) Se Dio a veul ës n'andoma da cosa albergo....... e chila ch'as gava! ( ESCE A SX )
UGO
Si,si, andoma mach via da sì! ( URTA OLIMPIA ) E chila ch'as gava da ij pé ! ( ESCE A SX )
60
OLIMPIA
DON PACO
UGO e CLO
OLIMPIA
CLOTILDE
OLIMPIA
UGO
OLIMPIA
DON PACO
OLIMPIA
DON PACO
OLIMPIA
( STORDITA ) Ohmmi signor! A gira tut! I smijo na giòstra!
( D.D. ) Donde estas los miserables?
( D.D. ) Aaaahhhh !!!!
Oh,ma còsa ch'a-j'è ancora adess?
( RICOMPARE AFFANNATA ) Don Paco Cabeza!!! ( FACENDO GIRARE OLIMPIA ) Ma a l'è ancora sì? Ch'as
gava! ( SCAPPA NEL CORRIDOIO A SX )
I son a cà mia , madama!!!
( RICOMPARE ANCH'EGLI URTANDO OLIMPIA ) A-j'è 'l torero!!! E chila a veul gavesse?! ( SCAPPA ANCHE
LUI NEL CORRIDOIO A SX )
( AVANZANDO A STANTO ) Ohmmi signor! … Ohmmi signor!.... I peuss pì nen parlé!
( IRROMPENDO SULLA COMUNE CON LA PISTOLA IN MANO ) Aaaahhhh !!!
( SI SPAVENTA ) Aaaaahhhh!!!!
Donde estan? Yo li voy matar con esto pistolino!!! ( ESCE DALLA COMUNE A DX )
Nò!Nò! Ch'a massa gnun !!! Agiut Anastasio! Agiut Anastasio! …. A-j'è un ch'a veul massé tuti!
SCENA 10 ^
ANASTASIO e OLIMPIA,poi TòNIA,poi DERBY e FILIBERTO, poi FILIBERTO ,indi CICHÈT
ANASTASIO TÒNIA OLIMPIA ANASTASIO OLIMPIA ANASTASIO TÒNIA ANASTASIO TÒNIA ANASTASIO TÒNIA DERBY FILIBERTO ANASTASIO DERBY FILIBERTO ANASTASIO FILIBERTO ANASTASIO
( ENTRANDO DI CORSA DALLA COMUNE A DX ) Gioja, còsa a-j'è? Còsa a-j capita?
( ENTRA DAL CORRIDOIO A SX )
Agiut a-j'è un ch'a veul massé tuti
Massé?
Si, massé tuti! … Ohmmi am ven mal! ( SVIENE SU ANASTASIO )
Ohmmi! Ohmmi! ( GETTANDOLA SU TÒNIA ) Pij-la tì!
Ma a peisa!...
E i deuv ten-la mì?
E còsa i na faso mì?
Pòrt-la dëdlà e faje nuffié d'asil!
A ij ordin colonel! ( ENTRA NELLA PORTA VICINA A CORRIDOIO DI SX )
( D.D. ) Get out of my sight! Get out of my sight!
( D.D. ) I peus nen! I peus nen! A-j'è 'l torero ch'am cerca...
( SENTENDO LE VOCI ) E adess còsa ch'a-j capita ancora?
( TRASPORTANDO FUORI DALLA CAMERA FILIBERTO TENEDOLO PER LA VITA ) Will you leave my door!
Will you leave my door!
( CONTEMPORANEAMENTE, CERCANDO DI LIBERARSI ) Ch'am lassa andé! A veul lasseme andé che da
sì 'n pòch i gomito!
( INTERVENENDO ) Basta ! Basta! I l'hai dit basta! ( SPINGENDO DERBY NELLA SUA CAMERA ) E ti torna
a cà toa, noboicol! ( RECANDOSI VERSO FILIBERTO ) Basta!...Cichèt!
Còsa a l'ha dit?
Torna Cichèt!
61
FILIBERTO
Come?
ANASTASIO
( LO AFFERRA PER IL BRACCIO DESTRO E COMINCIA A RIFILARGLI DEI CALCI NEL SEDERE) Vagabond!
FILIBERTO
Ma come...
ANASTASIO
Sporcacion!
FILIBERTO
Ma òhi!
ANASTASIO
Ciocaton!
FILIBERTO
Ma chiel a lo sa ch'i son mì?
ANASTASIO
Nò! Chi chi 't ses?
FILIBERTO ANASTASIO
Mi i son nientemeno che Filiberto Tamagnone direttore generale della “ Mors tua vita mea “ di Tamagnone e
Droggia & C. S.p.A. Con sede in Torino in via Bogino 47...
Vard-lo lì : a l'è torna cioch!
FILIBERTO
Monssù, chiel a riceverà molto presto i miei padrini...
ANASTASIO
( AFFERRANDOLO DI NUOVO PER IL BRACCIO DESTRO E RIFILANDOGLI DEI CALCI NEL SEDERE ) E cost a l'è per ij parin, e cost per le marin-e, e cost per Tamagnone e cost per “LA MORS TUA VITA MEA”...
FILIBERTO
( RIBELLANDOSI ) Adess basta perché chiel....chiel!!!!
ANASTASIO
( AFFERRANDOLO PER IL BAVERO ) Còsa ch'a l'è costa confidenssa? E andova it l'has pija-la costa ròba?
FILIBERTO
Dal sartor!
ANASTASIO
Gav-te sta giaca! ( GLI TOGLIE LA GIACCA )
FILIBERTO
Ma nò, monssù, còsa ch'a fa?
ANASTASIO
Gav-te 's capel! ( GLI TOGLIE IL CAPPELLO E LO BUTTA SUL DIVANO )
FILIBERTO
Ma 'l capel a l'è mé!
ANASTASIO
Ëd chi ch'a l'è 's capel?
FILIBERTO
A l'è mé!
ANASTASIO
( DA UN PUGNO SUL CAPPELLO ) Tòh! … Ëd chi ch'a l'è 's capel?
FILIBERTO
A l' è mé!
ANASTASIO
( C.S. ) Tòh! …
Ëd chi ch'a l'è 's capel?
FILIBERTO
A l'è 'd n'autr!
ANASTASIO
( PORTANDOLO VERSO L'ATTACCAPANNI DOVE SONO APPESI IL CAPPELO E LA LIVREA ) Ven con mì!
( PRENDE IL CAPPELLO DALL'ATTACCAPANNI E LO METTE IN TESTA A FILIBERTO ) But-te 'l bonet!!!!
FILIBERTO
Nò, ël bonet, nò!
ANASTASIO
( GLI DA UN PUGNO IN TESTA PER FISSARGLI IL CAPPELLO )
FILIBERTO
Ahiaaa!!! Ma a l'è mat chiel-sì!
ANASTASIO
E adess la livrea...
FILIBERTO
Nò, la livrea, nò!
ANASTASIO
( METTENDO IL VISO A CONTATTO DI QUELLO DI FILIBERTO CHE INDIETREGGIA ) It l'has anche 'l topé 'd dime che 'd nò?
FILIBERTO
La livrea si! A mi am pias la livrea! Chiel-sì a l'è mat ! A l'è mat! A l'è mat!
62
ANASTASIO
Cò't l'has dit?
FILIBERTO
A-j'è 'l gat! A-j'è 'l gat! A-j'è 'l gat!
ANASTASIO
It vade a pijé 'l gat?
FILIBERTO
Si i pijo 'l gat , i pijo 'l gat, ij pio 'l gat
ANASTASIO
Dë dzora?
FILIBERTO
Si 'dzora , ël gat!
ANASTASIO
Fa ampressa!
FILIBERTO
Si i vado dzora ampressa a pijé 'l gat! ( ESCE DALLA COMUNE A DX )
ANASTASIO
( METTENDO LA GIACCA ED IL CAPPELLO DI FIL SULL'ATTACCAPANNI ) Eeeehhhh un così brav fieul ….
fesse ruviné dal vermouth.
OLIMPIA
( D.D. ) Ahi...ahi....uhi....uhi..... ahia...ahia....ahia....ahiaaaa!!!
ANASTASIO
E còsa a-j'è torna adess?
TÒNIA
( ENTRA DALLA CAMERA DI FONDO ) A madama Olimpia a l'è pija-je n'autr atach.
ANASTASIO
Uffa che stoffia! Va fin-a 'dzora al 10 e disije al dotor Binel ch'a ven-a giù a vëdd-la.
TÒNIA
I vòlo! ( ESCE DALLA COMUNE A DX )
ANASTASIO
E n'assident! Mai un moment ëd pas, ëd tranquilità. Sempre ch'a rompo ij ciap. Quand it j'ere na mant-nuva i të s-ciòpave ëd salute. ( SI AVVICINA ALLA PORTA DELLA CAMERA, LA APRE LEGGERMENTE ) Còsa a-j'è pòvra cara? ( ENTRA NELLA CAMERA )
SCENA 11 ^
CICHÈT, poi TòNIA e BINELLO, poi FILIBERTO , poi UGO e CLOTILDE , indi ANASTASIO
CICHÈT
( ENTRA DALLA COMUNE A DX DI CORSA E SI DIRIGE VERSO L'ATTACCAPANNI DOVE ERA APPESA LA LIVREA ) I son nen ricordame dë spedì la corrispondenssa.... ( VEDE CHE NON C'è PIU' LA SUA LIVREA ED IL SUO BERRETTO ) Oeh! Chi a l'è col bastard ch'a l'ha ciolame mia livrea? ….. e anche mé bonet! … Però a l'ha lassame a so pòst un capel e na giaca ( PROVA IL CAPPELLO ) A smija fait apòsta per mia biòca! ( METTENDOSI LA GIACCA ) Ma sì , ò un-a ò l'autra a fa istess, i-j la renderai quand am renderan la mia! ( ESCE DAL CORRIDOIO A SX )
TÒNIA
( ENTRA DA DX DELLA COMUNE TIRANDO IL DOTTOR BINELLO ) Dotor ch'a ven-a dotor ch'a ven-a ! A vedeissa cola pòvra dòna
BINELLO
( FINENDO DI VESTIRSI ) Ma Tònia a veul pa ch'i ven-a all'albergo “ Lo stambecco reale” per fè lòn ch'i faso ant ël mé studi? Còsa ch'a l'è capitaje a la madama?
TÒNIA
Në stòck!
BINELLO
Në stòck? A l'è anciocasse?
TÒNIA
Ma nò,në stòck!
BINELLO
Në stòck? E còsa a l'è në stòck?
TÒNIA
Ël sangh a l'è andaje da 'dzora 'd la testa fin sòta ij garet
BINELLO
Ah! Në schok!
TÒNIA
Perché còsa ch'i l'hai dit mì?
BINELLO
Ch'a pija 'n sigilin d'acqua e ch'a-j daga na bela rinfrescà! ( P.P. )
TÒNIA
( LO FERMA PRENDENDOLO PER LA GIACCA ) Ma ch'a speta dotor, dë già ch'a l'è sì ch'a ven-a a deje n'uciada, còsa ch'a-j costa?
63
BINELLO
Dë già ch'i son sì a veul che i-j daga n'uciada anche a chila?
TÒNIA
Ah nò, mi i n'hai nen da manca! Mi certe paturnie i son famije passé!
BINELLO
I l'hai capì! Andoma!
TÒNIA
Per da sì dotor... ( APRE LA PORTA DELLA CAMERA DI FONDO ) Madama Olimpia ch'a goarda ch'i l'hai portaje ( ENTRANDO NELLA CAMERA )
FILIBERTO
( ENTRA DI SPALLE DALLA COMUNE A SX ) Meno male , ël mat a l'è andass-ne e adess im na vado ëdcò mì! ( VA VERSO L'ATTACCAPANNI E VEDE CHE LA GIACCA ED IL CAPPELLO NON CI SONO PIU' ) Oeh! Ël mé capel e la mia giaca epira col mat a l'avija penduje ambelessì.... ( INTANTO DAL CORRIDOIO DI SX ENTRANO CLOTILDE E UGO MARIA ) Costa a l'è pròpe dròla!...
CLOTILDE
( A FILIBERTO ) Ch'a ciama na vitura a la lesta.
FILIBERTO
Clotilde?
UGO MARIA
Ma come ch'as n'ancala
FILIBERTO
( A CLOTILDE ) Còsa 't fase ambelessì? Tì con Droggia....
UGO MARIA
Ma s' it lo sas ,nò?
FILIBERTO
Còsa i sai?
UGO MARIA
I l'oma spiegate tut un moment fa...
FILIBERTO
Còsa i l'eve spiegame?
UGO MARIA
Tut i l'oma spiegate...
FILIBERTO
Ma ti cò 't fase si con mia fomna,Droggia?
UGO MARIA
Ma mi...
CLOTILDE
( INTANTO HA RAGGIUNTO LA COMUNE ALLA CHETICHELLA, SCAPPA A SX ) Aaaahhh!!!!
FILIBERTO
( FACENDO INDIETREGGIARE UGO ) Cò 't fase sì con mia fomna, Droggia?
UGO MARIA
Nò, mòl-me, Filiberto!
ANASTASIO
( IRROMPENDO DALLA CAMERA DI FONDO ) I voroma piantela 'd fé ciadel s'indrinta … ( UGO SCAPPA DALLA COMUNE A SX )
FILIBERTO
( VEDENDO ANASTASIO ) Nò, ard-lo sì 'l mat !
ANASTASIO
( VEDENDO FILIBERTO ) Torna Cichèt ! A son nen bastate coj ëd prima? ( LO AFFERRA PER IL BRACCIO DX E COMINCIA A RIFILARGI DEI CALCIONI NEL SEDERE ) E alora ciapa sòn : ciocaton!
FILIBERTO
Ouh!
ANASTASIO
Crinass!
FILIBERTO
Ouh!
ANASTASIO
Sporcacion!
FILIBERTO
Pietà! Pietà! Pietà!
ANASTASIO
Ah! It n'has a basta adess?
FILIBERTO
Si, pietà!
ANASTASIO
It ciame pietà?
FILIBERTO
Si! Chiel sì a l'è mat, a l'è mat, a l'è mat!
ANASTASIO
Còsa?
64
FILIBERTO ANASTASIO FILIBERTO ANASTASIO FILIBERTO ANASTASIO
Torna 'l gat!
Ah!
I vado a pijé 'l gat!
E alora va! I l'hai butalo 'nt ël tromò! ( GLI INDICA LA COMUNE A SX )
Grassie, i sai già la strà! ( ESCE )
E fate pì nen vëdde fin-a a quandi a l'è nen passate la piomba!!! ( ESCE ANCHE LUI A DX DELLA
COMUNE )
SCENA 12^
DERBY, poi CRISPINO, poi MARGHERITA, poi DON PACO, poi ERMINIA, poi CICHÈT , poi TòNIA
DERBY
( ESCE DALLA SUA CAMERA ) Hallo boy! Nobody call for me? Where are everybody? ( ESCE DALLA COMUNE A SX )
CRISPINO
( ESCE DALLA CAMERA ATTIGUA A QUELLA A VISTA CIRCOSPETTO ) A l'è tut tranquil mi im na vado! (a-è/ u/ an-uil/ i-a-a-o) ( SI RICORDA DEL PALATO ) Ah già , ël mé palato! .. ( a-ià/ ë-é/ a-a-o) ( SI INGINOCCHIA PER CERCARLO )
MARGHERITA
( CHE INTANTO E' USCITA DAL BAGNO IN CUI SI ERA NASCOSTA ) As sent pì gnun, mé òmo a deuvesse andait via. ( ESCE DALLA CAMERA A VISTA E RICONOSCE CRISPINO ) Monssù Crispin!
CRISPINO
Madama De Histangua... ( a-a-a/ e-i-an-ua )
MARGHERITA
Monssù Crispin ch'a m'abandon-a nen. Mé òmo a l'è sì , con la pistòla. A veul massé tuti!!!
CRISPINO
( SOBBALZANDO ) Tuti? ( u-i )
MARGHERITA
Si!
DON PACO
(D. D.) Yo li voi matar!!
MARGHERITA
Mé òmo!!!
CRISPINO
Scapoma!!! ( a-o-a ) ( SCAPPANO DALLA COMUNE A SX MA RIENTRANDO SUBITO ) Aaahhhh!!! La suocera 'd Filiberto!!!! ( aaa/ a/ uo-e-a/ ëd/ i-i-e-o ) ( E SI BARRICA NELLA CAMERA A VISTA,MENTRE MARGHERITA SCAPPA DAL CORRIDOIO A SX )
ERMINIA
( PROROMPENDO DALLA COMUNE A SX ) Epura i l' hai vist-lo intrè ambelessì col parpagnaco 'd mè genner! Andova ch' a sarà? A sarà stermasse sì 'ndrinta... ( ENTRA NELLA CAMERA DI DERBY )
DERBY
( RIENTRA DALLA COMUNE A SX E FA IN TEMPO A VEDERE ERMINIA CHE E' ENTRATA NELLA SUA CAMERA ) Ouh, that's a very pretty girl!!! I'm coming, baby!!!! ( ENTRA NELLA SUA CAMERA )
DON PACO
( ENTRANDO DALLA COMUNE A DX ) Donde estan ? Yo li voj matar!!! ( ESCE A SX DELLA COMUNE )
CICHÈT
( ENTRA DA DX DELLA COMUNE ) Ma chi a l'è ch'a crija parej?
MARGHERITA
( APPARENDO DAL CORRIDOIO A SX E ANDANDO VERSO CICHÈT ) Monssù Filiberto, a l'è 'l ciel ch'a lo manda! Ch'am salva, ch'am coata!
CICHÈT
Perché? A l'ha freid?
MARGHERITA
Ma nò! Mé òmo a veul masseme!
CICHÈT
Eh però, anche sti òmo ch'a veulo massé le fomne!!?
MARGHERITA
Ch'am giuta, i la supplico....
CICHÈT
E va bin i la giuterai mì! A-j pias la vinapola?
MARGHERITA
Sì!
65
CICHÈT
E alora ch' a ven-a con mì che se a-j pias i la faso meuire. Ch'a ven-a con mì... ( ACCAREZZANDO IL BOA DI MARGHERITA ) E ch'a pòrta anche la bestia! ( ESCONO DALLA COMUNE A SX MA RIENTRANO SUBITO PERCHE' SOPRAGGIUNGE DON PACO )
DON PACO
( D.D. ) Yo ve tiengo!!!
MARGHERITA
Aaahhh!!!!
CICHÈT
Còsa a-j'è madama?
MARGHERITA
Mé òmo ch'a monta le scale!!! ( SI DIRIGE VERSO LA CAMERA A VISTA , BUSSA ALLA PORTA ) Aprite!Aprite!Aprite!
CICHÈT
( BUSSA SULLA SCHIENA DI MARGHERITA ) Aprite!Aprite!Aprite!
CRISPINO
( BARRICATO DENTRO ) A-j'è gnun!!!! ( a-i-é un )
MARGHERITA
( SI DIRIGE VERSO LA CAMERA DI DERBY ) Da là, da là....
CICHÈT
Nò, da là nò! A-j'è l'ingleis ch'a speta 'l vermouth!
MARGHERITA
E alora andova?
CICHÈT
Ant la stanssia 'd Batistin! ( ENTRANDO NELLA CAMERA ATTIGUA A QUELLA A VISTA )
DON PACO
( ENTRA DALLA COMUNE A SX ) E' inutile que ve nascondite. Yo ve tiengo!
TÒNIA
( ENTRA DALLA CAMERA DI FONDO ) Il signore desidera?
DON PACO
Madam, por favor, donde està la camera del seňor Tamagnone?
TÒNIA
Oh, là signore, in quella stanssia ( INDICA LA CAMERA A VISTA )
DON PACO
Muchas gracias, seňora...
TÒNIA
Tòta, i son ancora tòta! ( RIENTRA NELLA CAMERA DI FONDO )
DON PACO
( VA ALLA PORTA DELLA CAMERA A VISTA ) Obrite esta puerta! Obrite esta puerta!
CRISPINO
( D.D. TENENDO LA PORTA ) A-j'è gnun!!! ( a/ i-è/ un )
DON PACO
( SPINGENDO CON FORZA LA PORTA COME PER SFONDARLA ) Obrite esta puerta!!!! (ENTRA NELLA CAMERA . A CRISPINO ) Donde està mia mujer?
CRISPINO
Mi i l'hai nen, ch'a goarda! (i-i/ ai/ en/ a oa-a) ( GLI MOSTRA LE TASCHE VUOTE )
DON PACO
( PUNTA LA PISTOLA ) Yo te mato!!
CRISPINO
E mi i scapo! ( e i-i a-o ) ( SI BUTTA SUL LETTO E TIRA IL CORDONE DELLA TENDINA CHE A SUA VOLTA CALA )
DON PACO
Ah! Tu tires la cuerda?! Y yo la retiro! ( TIRA IL CORDONE DELLE TENDE DEL LETTO, LA TENDINA SI ALZA E SCOPRE MARGHERITA , CICHÈT E BATISTIN ) Mia mujer!!!
MARGHERITA
Mé òmo!!! ( SCAPPA SEGUITA DA CICHÈT )
DON PACO
( SI LANCIA ALL'INSEGUIMENTO DI MARGHERITA E CICHÈT SPARANDO DEI COLPI CON LA PISTOLA,MA LA SUA CORSA VIENE ARRESTATA DA TUTTA LA GENTE DELL'ALBERGO CHE E' ACCORSA AL RUMORE DEGLI SPARI )
ERMINIA
( ESCE DALLA CAMERA DI DERBY UN PO' DISCINTA SEGUITA DA DERBY SEMISVESTITO ) I veule piantela lì? Si a-j'è 'd gent ch'a veul deurme!!!! ( TUTTI ZITTI ESCONO, POI A DERBY ) Andoma giòja … ( SI AVVIA PER RIENTRARE )
DERBY
( SULLA PORTA ) Help me! Please, help me!!!
ERMINIA
( TIRANDOLO IN CAMERA ) E bogia giòja!!! ( SI CHIUDE LA PORTA E RICOMINCIA LA CONFUSIONE DI PRIMA )
66
SIPARIO
FINE ATTO SECONDO
67
ATTO TERZO
LA STESSA SCENA DEL PRIMO ATTO.
SONO PASSATI ALCUNI MINUTI DALLA FINE DELL'ATTO PRECEDENTE
SCENA 1 ^
LUSSIÒTA, poi GIUSPIN ,poi CLOTILDE e UGO MARIA
LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA GIUSPIN LUSSIÒTA
( ENTRA DI FRETTA DALLA PORTA DI SX. STA FINENDO DI VESTIRSI DA CAMERIERA ) Ohmmi,
nossgnor , mé òmo a l'ha vist-me , chissà adess …
( D.D. ) Lussiòta! … Lussiòta! ….
Ohmmi a l'è già sì ch'a riva! Còsa ch'i faso? … I më stermo ò nò ?
( D.D. ) Lussiòta!
I më stermo!
( ENTRA DALLA COMUNE ) Lussiòta! …
( SOPRASSALENDO ) Aaaahhh!!!!! Come it l'has fait a vëd-me?
I son nen bòrgno
Ma mì i j'era stërmame
E alora n'autra vòlta stërm-te mej! Pitòst it veule dime còsa 't jè fasije ant l'albergo “ Lo stambecco reale”
Andova?
L'albergo “ Lo stambecco reale “
Mì?
Si tì!
Ma còsa a l'è lolì?
Come còsa a l'è lolì? It l'has peuj già na bela facia 'd tòla! S'i l'hai ciapate lì mes 'ora fa!
Mì?
Si pròpe tì!
Ma se mì ancheuj i l'hai gnanca butà ël nas fòra 'd la pòrta.
Còsa ch'it dise?
( FORTE SCANDENDO BENE LE PAROLE ) Ancheuj i l'hai gnanca butà 'l nas fòra 'd la pòrta!
Ancheuj it l'hai nen butà 'l nas fòra 'd la pòrta?! A l'è nen vera busiarda!
Mì busiadra?
Ma s'i l'hai viste mì con costi euj!
E alora but-te le baricole! Perché ch'it l'abie vist-me ò nò : mi i j'era nen!
Ma s'it j'ere meza patanuva ant ij bras ëd col …. ingleis
Mì , meza patanuva ant ij bras ëd col ingleis ?
Si,si, ëd col ingleis ch'a l'ha 'mpijenime 'd patele. E che patele!
Un ingleis, mì? Ma mi i sai pa l'ingleis mì!
68
GIUSPIN
A fa pa da manca 'd parlé! A basta bogiesse!
LUSSIÒTA
Ancheuj i son nen bogiame da sì!
GIUSPIN
Òh cristian d'ör costa-sì a sa conté le bale come le sgnore! E parej ancheuj it ses nen bogiate da sì?
LUSSIÒTA
Si!
GIUSPIN
Ah si e adess i vado a ciameje al portié
LUSSIÒTA
Al portié? Ma 't ses fòl?! Còsa 't veule ch'a-j n'an fasa al portié dij nòstri afè?
GIUSPIN
It lo spetave nen né. Ti 't pensave 'd butem-lo 'nt ël frach e mi anvece i l'hai butat-lo ant la ratòira!
LUSSIÒTA
Ma Giuspin it veule pa fete lese la vita? It veule pa fete rije darera da tuti?
GIUSPIN
( CHE E' ANDATO AL TELEFONO ) Ciuto! ( AL TELEFONO ) Pronti monssù Piumet a l'è chiel? I l'avrija da manca 'd ciameje na còsa 'n pòch dlicà : a che ora mia fomna ancheuj a l'è seurtija? (GUARDA LUSSIÒTA POI RIMANE CON UN'ARIA STUPITA ) Come? A l'è nen seurtija? Ma magara a l'è chiel ch'a l'ha nen vist-la! Come? A l'è vnuita a pijè 'n piat dë mnestra giù da chiel … Ah, perché a-j'era gnun ch'a mangiava sì, alora a l'è vnuita sota vojautri … I capisso … I la ringrassio e ch'a scusa. Cerea!
LUSSIÒTA
( TRA SE' ) A l'è costame sinch lire!
GIUSPIN
… e ch'am saluta tant soa fomna e ij cit … ( RIATTACCA )
LUSSIÒTA
E alora?
GIUSPIN
Sta ciuto! Mi i son pì nen mì ! I capisso pì gnente! I son an camin ch'i ven-o mat! I s-ciairo le balochëtte!
LUSSIÒTA
GIUSPIN
I son pròpe 'n borich!
LUSSIOTA
It lo vëdde ch'it lo sas ëdcò tì? ( CAMPANELLO ) A son-o 'l ciochin! (GIUSPIN RESTA INEBETITO)
A son-o 'l ciochin! ( GIUSPIN C.S. ) ( CAMPANELLO ) A son-o 'l ciochin! ( GIUSPIN C.S. )
( CAMPANELLO ) ( GLI TOGLIE LA GIACCA ) Mi i l'hai dit-lo : mangia nen ij anciove la seira ch'at
fan mal ( CAMPANELLO ) Bogia, va a duvertè la porta! LO SPINGE VERSO LA COMUNE )
( CAMPANELLO )
GIUSPIN
I ven-o! ( ESCE DALLA COMUNE A SX )
LUSSIÒTA
Ij òmo : che delusion! ( ESCE DALLA PORTA A SX )
CLOTILDE
( D.D. ) Còsa i të spetave a vnì a duvertè?
GIUSPIN
( ENTRANDO DALLA COMUNE A SX ) I l'avija nen sentù...
CLOTILDE
( ENTRANDO SEGUITA DA UGO ) Ël monssù a l'è nen tornà?
GIUSPIN
Nò madama...
CLOTILDE
Va bin, va pura....
GIUSPIN
( P.P. ) Borich d'un borich...
UGO MARIA
Con chi ch'a l'ha?
GIUSPIN
Nò, nen con chiel . A l'è che....
CLOTILDE
I l'hai dite d'andé...
GIUSPIN
Va bin , madama ( ESCE DALLA COMUNE A SX )
UGO MARIA
Madamin anlora , mì, i gavo 'l disturb
CLOTILDE
Còsa a veul fè?
69
UGO MARIA
I resto!
CLOTILDE
Ah! Perché i sai nen con che intenssion a tornerà a ca Filiberto. A-j'era dcò chiel a l'albergo “Lo stambecco reale”,nò Droggia? La seconda vòlta ch'a l'ha vist-ne a l'è sautaje al còl , a smijava ch'a vorejssa strangolelo....
UGO MARIA
E second chila a sarija mej ch'i fussa sì quandi chiel a riva?
CLOTILDE
Eh si! A veul pù lasseme sì da sola a soporté tuta la tragedia daspermì?
UGO MARIA
E va bin...
CLOTILDE
A smija nen tant content....
UGO MARIA
Bèh , a sa come ch'a l'è...
CLOTILDE
Monssù Droggia, ant la vita a venta che ognidun as pija le soe responsabilità .
UGO MALE
Che responsabilità ?! Tra mi e chila a l'è capitaje gnente!
CLOTILDE
Si,ma nen per so merit. E peuj Filiberto a l'ha tuti ij dirit ëd dubitene. ( CAMPANELLO ) Ohmmi a l'è si...
UGO MARIA
( AGITATO ) Mi còsa i faso?
CLOTILDE
Là,là, chìas buta là …
SCENA 2^
GIUSPIN, MARGHERITA e DETTI
GIUSPIN
( ENTRA DALLA COMUNE ) Prego madama ( ESCE DALLA COMUNE )
CLOTILDE
Margherita...
MARGHERITA
( ENTRANDO ) Clotilde.... Clotilde …. Che tragedia!... Che tragedia....
CLOTILDE
Dime gnente...
MARGHERITA
( PIAGNUCOLANDO ) Guarda mie gambe...
UGO MARIA
A fan giaco-giaco...
MARGHERITA
Monssù Droggia cerea ch'a më scusa...
CLOTILDE
Sette...
MARGHERITA
( SEDENDOSI AL TAVOLO ) I torno pì nen a cà mia , pitòst i vado a deurme sota ij pont , a basta mach ëd pì nen treuvem-lo davanti cola bestia 'd mé òmo...
CLOTILDE
( SEDENDOSI ANCHE LEI AL TAVOLO ) Na belva feroce!.. Quand a l'ha vist-ne ansema mi e monssù Droggia an col albergo là...
UGO MARIA
“Lo stambecco reale“
CLOTILDE
Ch'a staga ciuto chiel! … A l'ha corune daprès con la pistòla an man chissà peuj perché?
MARGHERITA
Anche a voiautri?
UGO MARIA
Si!
CLOTILDE
A veul ste ciuto chiel?
MARGHERITA
Meno male ch'i l'hai treuvà tò òmo ch'a l'ha giutame a vnì via da là. Chissà altrimenti...
CLOTILDE
Filiberto a l'ha date na man?
MARGHERITA
Per fortun-a! Ma peuj anche chiel a l'ha fame pijè në sbaruv..
CLOTILDE
Në sbaruv?
70
MARGHERITA
A mì a l'è smiame 'n pòch fòra
CLOTILDE
Come fòra?
MARGHERITA
Fòra 'd testa!
CLOTILDE
Anche a tì a l'è smijate
MARGHERITA
Altrochè . Na minuta prima i l'hai vist-lo e a l'era normal, ma dòpo des minute quand a l'è rivaje Don Paco e a l'ha giutame a scapè da … da....
UGO MARIA
“ Lo stambecco reale “
CLOTILDE
A veul sté ciuto!?
MARGHERITA
A l'ha ancaminà a bate ij quart e strada facendo a l'ha ancaminà a straparlé, a dì còse senssa sensso …. Che chiel a l'era 'l fachin … ch'a portava su 'l bòsch .. ch'a l'avijo ròbaje la livrea.... Ansoma na folairà dòp l'autra... A 'n certo punto am fa: “ Da già ch'i soma si , introma” I seve andova?
UGO e CLO
Andova?
MARGHERITA
Ant un-a piòla 'd quart ordin...
CLOTILDE
Òh, che s-giaj!
MARGHERITA
Mi i casco da le nivole e i-j faso : “ Ma monssù Tamagnone...” e chiel :” Ma che Tamagnone?!
Cichèt! Cichèt!
CLOTILDE
E ti còsa 't l'has fait
MARGHERITA
I son pija-me 'n cògnac “Buton” per feme passè le sbeuj , i o pianto an soa piolassa e i son butame a core … a core …. a core.... fin-a sì!
CLOTILDE
( ANDANDO DA UGO ) A l'ha capì monssù Droggia?
UGO MARIA
( NON PARLA )
CLOTILDE
A l'ha capì Droggia?
UGO MARIA
( C.S. )
CLOTILDE
E ch'a risponda!
UGO MARIA
Ma a l'ha dime 'd nen parlè!
CLOTILDE
Adess a peul! A l'ha capì? Torna Cichèt?
UGO MARIA
As ved ch'a l'ha na fissa
CLOTILDE
Mi i capisso pì gnente. A l'è tut così angarbojà: ò Filiberto a l'è vnù mat ò a l'è tut un truch per buteme a la preuva
UGO MARIA
Ohmmi, che giornà!
CLOTILDE
A l'è tut lòn ch'a l'ha da dime?
UGO MARIA
Ma mi i pensava...
CLOTILDE
A l'è nen ël moment ëd pensé! A l'è ël moment ëd fé!
UGO MARIA
Ëd fé còsa? ( CAMPANELLO ) A l'han sonà
MARGHERITA
Chi a sarà?
CLOTILDE
A sarà chiel!
UGO MARIA
( SI ALZA E FA PER ANDARE ) Mi fòrse a l'è mej ch'i vada...
71
CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE MARGHERITA UGO MARIA CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE UGO
Ch'a bogia nen da lì!
( SI RISIEDE ) Va bin... va bin …. ( CAMPANELLO )
Ma possibil che gnun a vada a duvertè?
Epura s'a l'han sonà...
A veul dì ch'a-j'è quajdun...
Che scoperta!
Mi 'm ricòrdo na eira ch'a fiocava...
A veul ste ciuto!!!
Si!
SCENA 3^
GIUSPIN e Detti, poi CICHÈT
GIUSPIN ( ENTRA TRAFELATO DALLA COMUNE ) Madama,madama a-j'è sò òmo da là , mi i sai nen còsa
ch'a l'abia , a l'ha sonà e a sa còsa a l'ha dime?
CLO MAR e UGO Còsa a l'ha dite?
GIUSPIN “ Ch'a scusa a l'è sì ch'a sta monssù Tamagnone? “
CLOTILDE Còsa?
GIUSPIN Mi i pensava ch'a scherseissa e i l'hai dije 'd sì , ma chiel a l'ha dime : “ Ch'a-j disa ch'i son vnù per
la livrea”
CLO MAR e UGO La livrea?!
GIUSPIN Si,si, pròpe parej...
CLOTILDE I-j soma torna n'autra vòlta.E andova a l'è 'l monssù?
GIUSPIN An anticamera ch'a speta...
MARGHERITA An anticamera?
UGO MARIA Come 'n paracqua...
CLOTILDE ( A GIUSPIN ) Adess i lo rangio mì!
GIUSPIN ( SULLA COMUNE ) Prego monssù, ch'a s'acòmoda...
CICHÈT ( ENTRA DALLA COMUNE , E' UBRIACO ) Madama..... Mi i speto monssù Tamagnone …
( VERSO GIUSPIN ) Mi it conòsso ti..... Ancheuj dòpmesdì t-j'ere a l'albergo “ Lo stambecco reale “ ,
tì....
GIUSPIN Verament a l'è chiel ch'a l'ha dime d'andé là...
CICHÈT Ti 't ses col dij còrno! … ( RIDE ) Ah!Ah!Ah!
CLOTILDE Ma a të smija la manera?
CICHÈT ( RICONOSCENDO CLOTILDE ) Anche si la madama i la conòsso! Clo...Clo...Clotilde!!!! I soma fin-a
basasse!
CLOTILDE ( ANDANDOSI A PARARE DIETRO UGO ) Oddio, Droggia ch'a fasa quajcòsa
UGO MARIA Còsa?
CICHÈT ( RICONOSCENDO UGO ) Ard-lo sì : ël moros!
UGO MARIA Ma adess basta Filiberto!
72
CICHÈT |
Nò Filiberto, nò . Basta! Cichèt, mi i son Cichèt! |
|
MARGHERITA |
It vëdde còsa i l'avija dite.... Cichèt.... |
|
CICHÈT |
( ANDANDO VERSO MARGHERITA E STRINGENDOGLI LA MANO ) Ard-la sì la madama |
|
Caramba ch'i l'oma anche deuvù scapè ansema perché a l'è rivaje Buffalo Bill … Che sbaruv, |
||
madama. Ròba da fess-la a còl! ( VEDE IL BOA A TERRA ) Anche la bestia a l'è sbaruvasse tant? |
||
MARGHERITA |
( ANDADO VERSO CLOTILDE E PARANDOSI DIETRO DI LEI ) Ma Clotilde dìs quajcòsa. |
|
CLOTILDE |
Ma còsa 't veule che ij disa? |
|
CICHÈT |
Ma alora vojautri i seve tuti na bela famija.Vojautri i seve tuti ansema...Ròba da s-ciopé dal rije |
|
( RIDE ) Ah!Ah!Ah! |
||
CLO MAR e UGO ( FINGONO DI RIDERE ) Ah!Ah!Ah! |
||
CICHÈT |
Ma iv vergogne nen? ( CANTICCHIANDO ) Òh che bela famija... |
|
MARGHERITA |
( A CLOTILDE ) Falo visitè da 'n dotor, dame da ment a mì |
|
GIUSPIN |
I deuvo ciamé 'l dotor Binel? |
|
CLOTILDE |
Disje ch'a ven-a 'd corsa... |
|
GIUSPIN |
I vado subit.... ( P.P. ) |
|
CICHÈT |
( A GIUSPIN ) Ti, cornèt, andova ch'it vade? Ven un pòch si.... Ricòrd-te 'd dije a monssù |
|
Tamagnon che mi i l'hai da manca ëd la mia livrea |
||
GIUSPIN |
Si,si ch'a staga sicur... |
|
CICHÈT |
E adess cor cornèt, cor cornèt..... ( GIUSPIN NON SI MUOVE ) E cor cornèt! ( GIUSPIN SCATTA |
DI |
CORSA ED ESCE DALLA COMUNE ) |
||
UGO MARIA |
Ma perché a deuv fé 'l badòla an costa manera? |
|
CLOTILDE |
A lo fa per mì. A lo fa apòsta |
|
CICHÈT |
Ma perché? Perché? La mia livrea a l'era penduva al pòrtamantel e anche mé bonèt! I më spiego? |
|
CLOTILDE |
( A CICHÈT ) Adess basta! I l'oma spiegate per fil e per segn come a son andaite le còse. Tra mi e |
|
monssù Droggia a-j'è mai staje gnente. |
||
UGO MARIA |
Gnente! |
|
CLOTILDE |
( A UGO ) A veul sté ciuto .A-j'è sì Margherita ch'a peul dete tute le spiegassion ch'ie veule. |
|
( SPINGE MARGHERITA VERSO CICHÈT ) |
||
MARGHERITA |
I son si.... |
|
CICHÈT |
I lo vëddo ch'a l'è sì! |
|
CLOTILDE |
( PRENDE UGO PER UN BRACCIO E LO SPOSTA VERSO CICHÈT ) E se it ën chërde nen sì |
|
a-j'è monssù Droggia pront a pijesse tute soe responsabilità |
||
UGO MARIA |
Mì? Ma mì..... |
|
CLOTILDE |
E ch'a fasa l'òmo na bon-a vòlta!!! |
|
CICHÈT |
Ma mì i j'era mach vnù a pijè mia livrea |
|
MARGHERITA |
I-j soma torna |
|
CLOTILDE |
Prima it ën chërde e 't ën ampienisse 'd basin e dès minute dòpo it je saute al còl a Droggia! |
|
CICHÈT |
Mì? |
|
CLOTILDE |
Si |
73
CICHÈT CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE CICHÈT UGO MARIA CICHÈT CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE CICHÈT MARGHERITA CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE
A chiel?
Si
( ACCAREZZANDO UGO ) Òh , ch'a më scusa monssù, i son verament costipà...
Basta parej! Alora it ëm chërde ò nò?
E perché i deuvrija nen chërde?
E alora butum-je na bela pera ansima e ch'a sia finija
Butum-je na bela pera ansima .. ( PESTA UN PIEDE A UGO )
Aaaahhhh!!!
Ch'a më scusa monssù . Tant sfortunà st'òmo .. ( SEDENDOSI SUL DIVANETTO ) .. E ch'a sia
finija...
( SI INGINOCCHIA DI FIANCO A CICHÈT ) Adess dame 'n basin...
Torna?... Ebin … ( GUARDA UGO ) Ma dòpo am toca basè 'dcò chiel?
Nò...
Alora a va bin … ( LE SI AVVICINA PER BACIARLA MA CLOTILDE SI ALLONTANA )
Aaaahhhhh ! It l'has beivù!
Mì?
I të spusse 'd vin ! …. ( A UGO ) Ch'a nuffia ëdcò chiel!
( SI AVVICINA A CICHÈT CHE GLI ALITA SUL NASO ) Uhm!! … A smija 'n botal!
( A CICHÈT ) It ses butate anche a beive, adess?
Esageroma nen adess … Beive ... Beive ... Beive … … A më smija 'n pòch tròp dì ch'i beivo per coj
doi ò tre mes liter un darè 'd l'autr per arpijeme da lë sbaruv d'avej vist Buffalo Bill . I l'avrija vorssù
vëdde vojautri a mé pòst
A l'è cioch!
Gnanca na frisa!
A-j'è gnun cioch pì cioch che parej
Mia cara Clotilde … ch'a disa pì nen na ròba parej perché a mi a ancamin-o già a gireme.... le bale!
Ah!
Còsa a l'ha dit?
Ch'a-j giro le ba......
Ch'a staga ciuto, chiel!
SCENA 4^
GIUSPIN, BINELLO e DETTI
GIUSPIN CLOTILDE BINELLO CICHÈT
( APPARENDO SULLA COMUNE ) A l'è rivaje 'l dotor...
Mono male dotor...
Cerea a tuti! … Còsa a l'è capitaje
( CONTINUA A FARNETICARE FINCHE' SI SIEDE AL TAVOLO, APPOGGIA LA TESTA SUL TAVOLO )
74
BINELLO CICHÈT BINELLO CLOTILDE BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE BINELLO CLOTILDE BINELLO CLOTILDE UGO MARIA GIUSPIN BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT CLOTILDE BINELLO CLOTILDE CICHÈT CLOTILDE UGO MARIA CLOTILDE BINELLO
( DOPO AVERLO OSSERVATO ) Come a va monssù Tamagnone?
( RIDESTANDOSI ) A l'è rivaje monssù Tamagnone, andova a l'è? … Andova a l'è monssù Tamagnone?
( A CLOTILDE ) Ma còsa a l'ha?
A l'è cioch! Cioch mars ch'a cola!
Ma nò, a l'è pa possibil... ( AVVICINANDOSI A CICHÈT ) … A l'è vera ch'a l'è cioch?
( ALITANDO SUL NASO A BINELLO ) Ma và....
( INORRIDITO ) Pòrca vaca! Ma còsa i l'eve faje cimpé per riduv-lo parej?
Adess as buta 'dcò chiel ? Ch'a senta bonòm...
Bonòm?
Chiel ch' a me smij 'l pì furb si 'ndrinta, a sa pa 'd le vòlte andova ch' a sia mia livrea? Perchè mì i son vnù sì
per vëdde monssù Tamagnone e im n'andrai nen fin-a a quandi i l'avrai nen vist monssù Tamagnone!Capì? E
am pias nen ch'am pijo per ël …. cul!
Còsa ch'a l'ha dit?
A l'è smijame : cul
A veul sté ciuto!
Sì i soma davanti nientemeno che a 'n caso 'd delirium tremens!
A l'è na còsa grave?
Gravissima! As trata nientemeno che di alcolismo cronico. ( SI AVVIA VERSO CICHÈT CHE SI E' CORICATO
SULLA CASSAPANCA )
( SEGUANDO BINELLO ) Si,ma Filiberto a l'ha mai beivù pì che mes bicer a past...
E 'l pì 'd vòlte a lo finija gnanca...
E per nen sghejrelo i lo beivija mì!
Lòn a veul nen dì. Nen sempre l'alcolismo a l'è question ëd quantità ma question d' idiosincrasia. (CERCA DI
SVEGLIARE CICHÈT) Monssù Tamagnone... monssù Tamagnone...
( RISVEGLIANDOSI DI COLPO) A l' è rivaje monssù Tamagnone? Andova a l' è monssù Tamagnone?
Su, da brav, ch'a preuva a slonghè 'l bras...
Che bras?
Parej come faso mì …. ( TENDE UN BRACCIO )
( TENDENDO UN BRACCIO ANCHE LUI CHE TREMA ) Parej?
Ard-lo lì : a l'ha vist come ch'a tërmola?!
E' il tremito tipico dell'alcolista...
I l' hai dilo: a l' è cioch!!!
E chila ch'am fasa 'l pisì d'andess-lo a pijè 'nt ël …. gnao!
Aaahhh!!! ( SVIENE , MA E' SORRETTA DA UGO E GIUSPIN ) Andova i l'hai d'andè?
A më smija : a pijess-lo …..
A veul sté ciuto, chiel!
( FACENDO USCIRE TUTTI ) Su,su adess andé da là che mì e Giuspin i cercheroma 'd butelo a cogè...
75
CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO GIUSPIN BINELLO CICHÈT BINELLO
( CHE INTANTO CANTICCHIA ) Ch'a vada a pijess-lo ant ël gnao ….. Ch'a vada a pijess-lo....
( AVVICINANDOSI A CICHÈT ) E alora come andoma? A l'ha vist ch'a son andait tuti via?
Brav, a l'ha fait bin a mandeje via tuti, perché a l'avijo già fame montè na flin-a … Ma che rassa 'd gent a l'è
cola lì? A-j manca 'n giòbia?
E anche 'l vënner
Ma perché a l'ha nen dim-lo? A bastava ghiceme l'euj e dime : “ A rivo tuti da Coni!”
Chi da Coni, chi da Dronè....
...Chi da Coni, chi da Dronè....
Chi da Salussi, chi da Carrù....
Chi da Fossan , chi da Savijan....
…. e quajdun da Orbassan....
… che sempre a dijo e mai a van!!! ( TUTTI RIDONO )
E alora adess ch'i soma fasse quat rijade parloma 'ns ël serio perché chiel a sa'i son mì?
Nò!
Come nò?
Nò!
Alora a venta ch'a sapia che mì i son un dotor, un brav dotor...
Bhè, lòn ch'a lassa ch'i lo disa mì...
Col ch'a variss ij malavi, col ch'a gava la bua , ch'a fa le ponture, ch'a fa 'l clistere
Nò, ël clistere nò....a brusa!
E a sa còsa ch'a l'ha dime 'l mé dil mamlin?
Nò, còsa ch'a l'ha dije?
Che chiel a l'è strach!
E a l'ha dij-lo 'l dil mamlin?
Si!
Certo ch'a l'è 'n piòta col dil mamlin lì...
Chiel a l'avrija da manca 'd riposesse, d' andesse a cogè, ed gavesse la giaca...
Se am dà mia livrea!
Giuspin adess a va a pije-je na bela vestaglia...
Si, ma mia livrea?
Ògni còsa a so temp . ( A GIUSPIN ) Giuspin, ch'a bogia ch'a vada a pijè la vestaglia...
Subit … ( ESCE DALLA PORTA DI DX )
…. Da là a-j'è 'n let , ma 'n let....
Che let?
Un let!
76
CICHÈT BINELLO CICHÈT GIUSPIN BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT GIUSPIN GIUSPIN BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT BINELLO CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT GIUSPIN CICHÈT
Ma 'n let ch' a l' è 'n let?
Un let!!!
E alora vist che chiel a l'è così gentil a veul dì ch'i andarai a campeme 'n pòch ans ël pajon..
( RIENTRA DA DX RECANDO UNA VESTAGLIA ) Ecco la vestaglia... ( LA FA INDOSSARE LA A
CICHÈT )
A sta còmod?
Pì che còmod: da pocio!
A veul savej n'autra ròba?
Ch'am disa...
Ël mé dil mamlin....
Sempre col ëd prima?
Si, am dis che chiel … a l'ha sej …
Certo ch'a na sa 'd còse col dil mamlin lì!
( A GIUSPIN ) Giuspin, a venta deje da beive al monssù, ma a venta ch'a lo manda giù tut d'un fià..
Quajcòsa 'd fòrt?
Altrochè!
Ch'a l'abia nen paura che tant mì i campo giù qualsiasi còsa, ch'a-j lo dija lì al so dil mamlin...
( PIANO A GIUSPIN ) Giuspin, i l'eve 'd salcanal?
Si!
Ch'a na buta 'n dil ant un bel bicer d'acqua e ch'a-j lo pòrta...
( GIRANDO CON LA VESTAGLIA ) E la sacòcia.... e l'autra sacòcia....
Content ëd la vestaglia?
I treuvo nen la sacòcia...
E adess a va a fé nana naneta...
Oh si : nana naneta , papà l'è andait a messa, messa sonava, l'angel a cantava...
( SOTTOVOCE ) Ch'a vada con Giuspin... ch'a vada a cogiesse...
( SOTTOVOCE ) si...si...si....
( PRENDENDO CICHÈT PER UN BRACCIO ) Ch'a ven-a monssù...
Grassie, grassie, chiel a l'è pròpi 'n brav fieul … am dëspias tant ch'a l'abia ij còrno!
Ah,ma i j-hai pì nen . Mia fomna a l'era mach andaita dal portiè a pijè la mnestra.
Un piat dë mnestra? A l'è sicur?
A l'ha dim-lo 'l portiè!
S'a l'ha pijà mach lòn.... ( ENTRANDO NELLA CAMERA DX )
SCENA 5^
BINELLO e CRISPINO , poi LUSSIÒTA, poi GIUSPIN , poi CICHÈT
77
CRISPINO
( ENTRA DI CORSA DALLA COMUNE E VEDE BINELLO ) Dotor , dotor, a saveissa còsa ch'a l'è capitame! ( o-o/ o-o/ a/ a-e-i-a/ o-a/ a-è/ a-i-a-e )
BINELLO
Ch'a parla pì pian desnò i sapisso gnente!
CRISPINO
A saveissa còsa ch'a l'è capitame! ( a/ a-e-i-a/ o-a/ a-è/ a-i-a-e )
BINELLO
Ma perché as buta nen ël palato ch' i l'hai portaje?
CRISPINO
I l'hai perdulo! ( i/ a-i/ e-u-o )
BINELLO
A l'ha perdulo?
CRISPINO
( VELOCEMENTE ) Si! L'ingleis a l'ha dame 'n pugn e a l'è andait a finì per tera! ( i/ i-ei/ a-a a-e/ u-ugn/ e/ a-e/ a-ai/ a/ i-i e-e-a )
BINELLO
Eh?
CRISPINO
L'ingleis a l'ha dame 'n pugn e a l'è andait a finì per tera! ( i-ei/ a-a/ a-e/ u-ugn/ e/ a-e /a-ai/ a/ i-i/ e-e-a )
BINELLO
E a l'è finì per tera? Tut lì? Ebin i n'ha foma n'autr...
LUSSIÒTA
( ENTRA DALLA PORTA DI SX ) Madama am manda a vëdde come ch' a sta 'l monssù...
BINELLO
A sta mej, a l'è andasse a cogié... A l'è mej ch'i vada mì a dij-lo … ( ESCE DA SX )
CRISPINO
( GUARDA SEVERAMENTE LUSSIÒTA )
LUSSIÒTA
( FINGE DI PIANGERE, APPOGGIA LA TESTA SULLA SPALLA DI CRISPINO ) Perdon-me Crispin.... (
CRISPINO SI ALLONTANA E LUSSIÒTA LO INSEGUE ) Òh ,ël mé friciolin... ( CRISPINO SI VOLTA E
LUSSIÒTA SI FERMA, POI CRISPINO RIPRENDE A CAMMINARE )... Òh ,ël mé trapolòt.... ( C.S. ) Òh ,ël mé
ratin... ( C.S. ) Òh ,ël mé pocionin.... ( CRISPINO COMINCIA A CEDERE ) …. Frisotin....
fasolin.....povronin....ravanin....prussotin..... I l'hai rangià tut con Giuspin, lass-te nen scapè gnente da 'n boca!
( CRISPINO ANNUISCE ) Mi ancheuj i son nen seurtija. ( GLI DA' UN BACIO SULLA GUANCIA )
GIUSPIN
( D.D. ) Ch'a staga tranquil monssù che mì adess i pòrto subit da beive … ( LUSSIÒTA SENTENDO LA VOCE DI GIUSPIN SCAPPA ED ESCE DA SX ) ( GIUSPIN ESCE DALLA CAMERA DI DX ) Cerea monssù Crispin...
CRISPINO
Chi a-j'è da la? ( i/ a-j-e/ a-a )
GIUSPIN
Sò cusin, monssù Filiberto
CRISPINO
Còsa a l'ha? ( ò-à-à )
GIUSPIN
A sta nen bin .. adess i deuvo andé a cerchè 'l dotor per pronteje la meisina...
CRISPINO
A l'è andait da là da Clotilde ( a-e a-a-i a-a a o-i-e )
GIUSPIN
Grassie, con permess ( ESCE DA SX )
CRISPINO
( SOLO, SI SIEDE AL TAVOLO ) Che giornà! E i l'hai anche perdù ël palato! Am ven-o ij nerv, am ven-o! ( e/ io-a/ e/ i /a-i/ a-e e-u/ el/ a-a-o/ a-e-o/ i/ ev/ a e-o ) ( BUSSANO ALLA PORTA DI DX ) Avanti! ( a-a-i )
CICHÈT
( ESCE DALLA CAMERA DI DX ) Permess?... M' chiel-sì i lo conòsso. A l'era ancheuj dòp-mesdì a l'albergo “ Lo stambecco reale “ ma a stan tuti sì?
CRISPINO
( TRA SE' ) A l'ha vist-me! Scota Filiberto mì i son andait a l'albergo “ Lo stambecco reale “ perché a-j'era un-a madama ch'a vorija fè l'assicurassion..... ( a-a/ i-e/ o-a/ i-i-e-o/ i/ i-o/ a-a-i/ a/ a-e-o/ o-aeo/ e-a-e/ e-e/ a-j-e-a/ u-a/ a-a-a/ a/ o-ij-a/ è/ a-i-u-a-ion)
CICHÈT
Cò 't l'has an boca?
CRISPINO
I l'hai gnente an boca... ( i/ a-i/ ie-e/ a-o-a )
CICHÈT
Spuva!
CRISPINO
I l'hai gnente da spuvè! ( i-a-i/ ie-e/ a u-è )
CICHÈT
S'it veule nen spuvè travond.... Tuta ròba che a mi a m'anteressa nen. A l'avijo dime ch'am portavo da beive,as ved ch'a son dësmentijass-ne...
78
CRISPINO
Ma chi? ( a-i )
CICHÈT
A mì!
CRISPINO
Ma chi? ( a-i )
CICHÈT
A mì!
CRISPINO
( CERCANDO DI FARSI CAPIRE ) Ma chi?
CICHÈT
Ah, chi a l'è ch'a l'avrija prometume da beive? Ël dotor col ch'a-j dis tut ël dil mamlin...
CRISPINO
I vado subit ( i7 a-o/ u-i )
CICHÈT
I vado subit …
CRISPINO
A cerchelo! (a/ e-e-o)
CICHÈT
A cerchelo! Brav,va a cerchelo che mi i vado a cogieme ( ESCE DA DX )
CRISPINO
I coro...i coro....i coro...... pian..... a l'ha pija-la bin! Meno male. Mì i pensava ch'am mangeissa viv. E tant peuj a-j'era 'dcò chiel a “Lo stambecco reale” (i/ o-o/ i/ o-o/ i/ o-o/ ian/ a-a-ja-a/ in/ i/ i/ e-a-a/ e/ am/ a-ei-a/ iv/ e/ an/ euj/ a/ je-a/ ò/ iel/ a/ o/ a-e-o/ e-a-e)
SCENA 6^
FILIBERTO e CRISPINO , poi GIUSPIN , poi CLOTILDE , MARGHERITA , UGO MARIA e BINELLO
FILIBERTO
( ENTRA DALLA COMUNE CON LA LIVREA ED IL CAPPELLO DI CICHÈT ) Òh, finalment i son sì...
CRISPINO
( VEDENDO FILIBERTO SI SAPVENTA E SALTA SULLA SEDIA IN QUANTO AVEVA VISTO CICHÈT ENTRARE IN CAMERA ) Aaaahhh!!!
FILIBERTO
Crispin còsa 't fase 'ns la cadrega ,cala giù ch'it fase mal...
CRISPINO
A l'è nen possibil da sì e da là! Da sì e da là! Da sì e da là!( a/ è/ en/ o-i-il/ a-i/ e/ a-a a-i/ e/ a-a/ a-i e a-a )
FILIBERTO
Còsa at capita? ( FA PER AIUTARLO A SCENDERE DALLA SEDIA )
CRISPINO
Nò, toch-me nen!!!! ( ò/ o-e/ en ) ( SALTA GIU' DALLA SEDIA ) Vade retro, satana! (a-e/ e-o/ a-a-a) I son mat, i son mat! ( i-on/ at/ i-on/ at ) ( ESCE DALLA PORTA DEL TRAMEZZO )
FILIBERTO
A l'è ancamin ch'a dà ij numer. Ma còsa a-j'è ancheuj ant l'aria? Parloma nen peuj ëd col albergo... ( INTANTO SI E' TOLTO LA LIVREA ,FA PER APPOGGIARLA SU DI UNA SEDIA E VEDE LA SUA GIACCA) Ma vard-la si mia giaca! Mi chi a l'avrà portala ambelessì? Meno male perché i j'era pròpe stoffi d'andé 'n gir con costa livrea a còl. Ël portiè a l'ha gnanca riconussume , a vorija feme passè da la pòrta 'd servissi...
CRISPINO
( ESCE DALLA PORTA DEL TRAMEZZO ED INVESTE GIUSPIN CHE ENTRA DALLA COMUNE ) I son mat, i son mat ! ( i-on/ at/ i-on/ at ) ( ESCE DI CORSA DALLA COMUNE)
FILIBERTO
Crispin it l'has ancora nen finila?
GIUSPIN
Ma monssù Crispin còsa a l'è pija-je?
FILIBERTO
A l'è lòn ch'am piaserija savej edcò mì, Giuspin...
GIUSPIN
Ma monssù am riconòss?
FILIBERTO
Perché i deuvrija nen?
GIUSPIN
Ël perché i lo sai nen
CRISPINO
(ENTRANDO DALLA PORTA DI SX SEGUITO DA CLOTILDE, MARGHERITA, UGO MARIA E IL DOTTOR BINELLO) A son doi! Iv diso ch'a son doi! Un sì e un là. ( a/ on/ oi/ iv/ i-o/ a/ on/ oi/ un/ ì/ e/ un/ a )
MARGHERITA
Ma còsa a l'è capitaje?
CLOTILDE
Pòvr fieul, doi an famija!
79
UGO
MARGHERITA
CLOTILDE
FILIBERTO
CLOTILDE
UGO
FILIBERTO
UGO
FILIBERTO
CLOTILDE
FILIBERTO
MARGHERITA
FILIBERTO
BINELLO
CLOTILDE
FILIBERTO
CLOTILDE
FILIBERTO
BINELLO
UGO
BINELLO
FILIBERTO
BINELLO
FILIBERTO
BINELLO
FILIBERTO
BINELLO
FILIBERTO
BINELLO
FILIBERTO
BINELLO
FILIBERTO
BINELLO
FILIBERTO
Còsa a l'ha dit?
Mi i l'hai capì gnente!
( A FILIBERTO ) Filiberto caro , i soma noiautri, it ricòrde 'd noi....
Clotilde, còsa it fase ti ambelessì con Droggia? E còsa i fasie quand i l'hai ciapave ancheuj dòp-mesdì an col
albergo da....da...da.... slandre?
Ancora?! ( SI ACCASCIA SU UNA SEDIA )
Ma s' i l'oma già spiegate tut ëd la rava e la fava
Sta ciuto tì!
Ancheuj gnun a veul feme parlè!
Ma còsa i l'eve spiegame? Còsa? Adess basta! Andè tuti e doi fòra da ij pè! Fòrssa!
Ma Filiberto...
I l'hai dive d'andè fòra dij pè!
Ma ch'as capacita monssù...
I la prego madama.. I l'hai dive d'andè fòra dij pè! I veuj gnanca pì vëd-ve an fotografia. Fòra!!!!
( A CLOTILDE ) A l'è 'n piena crisi....
Ah, sta crisi
Fòra!
Filiberto, s-ciòpa!!!! ( TUTTI ESCONO DA SX )
Fòra!
( A UGO ) Anche chiel monssù Droggia ch'a vada....
Ma a cambia idea tuti ij moment!
E alora còsa a-j'è monssù Tamagnone?
Ch'a më scusa dotor, ma a l'è ciapame na ramà...
Bin bin, a le vòlte në sfògh a peul nen fè che bin...
Adess im calmo. Im calmo, im calmo, im calmo.... I son calm
Alora, andoma già mej : a ancamin-a a riconòsse le person-e , a sa mej chi ch'a l'è chiel...
Ma còsa a veul dì? As buta anche chiel adess? Mi nen savej chi ch'i son? Mi nen riconòsse le person-e? Si, a
l'è vera , a l'è ciapame 'n moment ëd flin-a ma mì i rason-o sempre con mia testa, mì!
Però, mi i sarija nen aussame dal let...
Come?
Che bisògn ch'a-j'era 'd butesse la giaca?
Òh bela, perché i j'era stofi d'andè 'n gir tapà come 'n fachin
Fachin?
Si, còsa ch'a pensa, ch'a sia divertent andè 'n gir con na livrea....
Torna la livrea!
… e con la livrea esse obligà a scapè 'ns ij cop...
80
BINELLO FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO GIUSPIN FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO GIUSPIN FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO FILIBERTO BINELLO
Ans ij cop?
Si, perché a l'avijo sarame ant un solè mòrt....
Ant un solè mòrt?
Pròpe parej e a-j'era anche 'n mat ch'a l'ha patlame...
Ma andova?
A l' albergo “ Lo stambecco reale” … col albergo che chiel a conòss bin,bin...
Ma alora a l'è peuj andait?
Si perché 'l disnè gròs a l'era per doman.
( TRA SE' ) A l'è malavi! A l'è pròpe malavi!
( ENTRA DA SX CON UN VASSOIO CON SOPRA UN BICCHIERE ) Ecco dotor...
A l'ha sej dotor?
A l'è pa per mì...
E per chi a l'è?
Per chiel...
Per mì?
( PASSANDOGLI IL BICCHIERE ) Dòpo na giornà come costa a venta ch'a s'arpija...
( ESCE A SX )
A l'ha gnanca tuti ij tòrt. ( PRENDE IL BICCHIERE ) Grassie ( BEVE )
Ch'a lo campa giù tut d'un fià
( ANNASPA )
Ch'a travonda..
( C.S. )
Ch'a travonda..
( VA ALLA FINESTRA E SPUTA ) Ma còsa i l'eve fame beive? Gomitura 'd cioch?
Per chiel a sarija staita na panacea
E ch'as beiva chiel soa panacea! ( SI AVVIA VERSO LA PORTA DEL TRAMEZZO )
E andova a va adess?
FILIBERTO A arzenteme la boca! ( ESCE DALLA PORTA DEL TRAMEZZO )
SCENA 7^
GIUSPIN, ANASTASIO e IL DOTTOR BINELLO, poi LUSSIOTA, indi FILIBERTO
GIUSPIN BINELLO GIUSPIN BINELLO GIUSPIN
(ENTRA DALLA COMUNE) E l' avocat Tamagnon?
A l' è andait a... fè na còsa urgenta...
A j' è 'n monssù ch' a lo cerca...
E falo intrè...
Prego, monssù, ch' as acòmoda...
81
ANASTASIO |
(ENTRA DALLA COMUNE) Grassie... |
|
BINELLO |
Cerea colonel... |
|
ANASTASIO |
Dotor, anche chiel ambelessì? |
|
BINELLO |
I son ed cà mì. E chiel a l' è vnù a fesse assicurè? |
|
ANASTASIO |
Nò, nen a st' ora sì, i l' hai ancora da mangè... (TIRANDO FUORI DI TASCA IL PALATO D' |
|
ARGENTO DI CRISPINO) i son vnù a portè na còsa ch' a l' han trovà ant el mè albergo e ch' a l' è |
||
'd sicur ed monssù Tamagnone. |
||
GIUSPIN |
Ard-lo lì 'l bijoux, i son mì ch' i l' hai trovalo... |
|
BINELLO |
(PRENDENDOLO DI MANO AD ANASTASIO) A l' è 'l palato 'd monssù Crispin... |
|
ANASTASIO |
E già, a l' è fin-a scrit ansima: Crispino Tamagnone, via della Rocca 21. |
|
BINELLO |
I son mì ch' i l' hai avù l' idea 'd feje scrive ansima nòm, cognòm e indirissi... |
|
ANASTASIO |
A l' è còmod, an caso che un a desmentija ij bijet da visita... (MIMA DI TOGLIERSI IL PALATO |
|
ARTIFICIALE) ...pia-e-e... |
||
BINELLO |
Pòvr fieul, a sarà bin content d' avej-lo torna andarera... |
|
LUSSIOTA |
(ENTRA DI CORSA DALLA COMUNE) Dotor!...Dotor! Ch' a ven-a ampressa, monssù Crispin a l' è |
|
da sol ant el bagn tut patanù ch' a fa ' l bagn! |
||
ANASTASIO |
A st' ora? |
|
BINELLO |
Ebin, còsa a j' è 'd mal: a l' n' òmo polid! |
|
GIUSPIN |
(A LUSSIOTA) E tì it l' has vist-lo patanù? |
|
LUSSIOTA |
Ciamm-je al portiè! E bassa j' ale! Ch' a ven-a con mì, dotor. (LO PRENDE PER UN BRACCIO E |
LO |
TRASCINA VIA, USCENDO DALLA COMUNE A SX) |
||
ANASTASIO |
M a l' han l' abitudine 'd fesse ' l bagn a la seira an costa cà? |
|
GIUSPIN |
Patanù! |
|
ANASTASIO |
A vorerà pa ch' a la faso vestì?! ( IL SUO SGUARDO CADE SULLA LIVREA CHE FILIBERTO HA |
|
LASCIATO SUL TAVOLO) Tòh, ma costa a l' è la livrea del mè fachin, ed Cichèt. Ma alora 'l mè |
||
fachin a l' è vnù ambelessì! |
||
GIUSPIN |
E còsa a sarija vnù a fè ambelessì? |
|
ANASTASIO |
E come a se spiega, alora? |
|
FILIBERTO |
(ENTRA DALLA PORTA DEL TRAMEZZO) Che gust gram ch' a l' avija lolà... |
|
ANASTASIO |
(SCAMBIANDOLO PER CICHET) Cichèt!!! |
|
FILIBERTO |
El mat! El mat! Torna 'l mat! (TENTA DI SCAPPARE) |
|
ANASTASIO |
Ciocaton còsa it fase sì? Ven sì... (RIESCE A PRENDERLO PER UN BRACCIO E A RIFILARGLI |
UN |
CALCIO NEL SEDERE) |
||
GIUSPIN |
(CERCA DI DIVIDERLI, POI FILIBERTO SCAPPA DALLA COMUNE) Ma nò, monssù, ma còsa |
|
ch'a fa? Col-lì a l' è 'l mè padron, monssù Tamagnone... |
||
ANASTASIO |
Nò, a l' è Cichèt, el mè fachin... (SI LANCIA ALL' INSEGUIMENTO DI FILIBERTO) ... ven sì |
|
lavativ! |
||
GIUSPIN |
Ma nò, a l' è monssù Tamagnone! (CORRE DIETRO AD ANASTASIO) |
|
FILIBERTO |
(RIENTRA DALLA PORTA DI SX) Meno male, a l' è andait via. I l' hai avù na bon-a idea a fè 'l gir |
dal coridor |
e rientrè da cusin-a. Che giornà ancheuj! Che giornà! E che strachità! (AVVIANDOSI VERSO LA PORTA DI |
||
DX) Quasi, quasi, i vado a cogeme. Ma nò, va', im seto sì na minutà. (SI SIEDE AL TAVOLO) Che strachità! |
||
82 |
SCENA 8^
DON PACO e FILIBERTO
DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO DON PACO FILIBERTO
(COMPARE SULLA COMUNE, SI AVVICINA, NON VISTO A FILIBERTO E BUSSA SUL
TAVOLO)
I son nen per gnun, passè n' autra vòlta...
Senor Tamagnone!...
(SPAVENTANDOSI) Don Paco Cabeza... (SI ALZA E FA PER SCAPPARE)
(PRENDENDOLO PER LA GIACCA) Donde vas? Viene aquì!
Saludos amigo!
Non estan amigos aquì! Vusted siete escapado! Yo ve ho descobrido y ora dovite pagar la vostra
cuelpa!
La mia?
Cuelpa!!!
Ma mì, adess, i l' avrija na còsa urgenta da fè per mia mare madòna...
Lassa star la madòna! Ma no te preocupe, por que esta volta yo no tiengo el pistolino...
Oh, meno male, che piasì ch' am fa, perchè a mì col sò pistolino lì am fasija na paura che...
… esta volta yo tiengo con migo dos pistolinos!
Dos?
Pistolonos! Uno es cargado con un proiettil, l' altro es descargado...
Mì i preferirija 'l prim...
Se punta uno nel corazon de l' altro: “patapum”! Chi ha la bala es muerto!
Ah! E l' autr?
Esto es un duello de caballeros!
De los caballeros con el caballo?
Con el caballo...
Ma mì i l' hai nen el caballo e quindi i peus nen felo 'l duello. Cerea! (P. P.)
Alt! Donde vas, Filiberto?
Andova i vado? I vado... i vado... i vado... a pijè 'l caballo. I l' hai lassalo ant el salòt ancamin ch' a
lesija 'l giornal!
(APRENDO LA VALIGETTA) Filiberto, toma el pistolino!
Eh?
Toma el pistolino!!!
Nòòò, el pistolino nòòò...
Filiberto, toma el pistolino!!!
(CANTANDO) Il pistolino gnornò... gnornò...
(CANTANDO) E toma il pistolino!!!
(C. S.) Il pistolino gnornò... gnornò...
83
DON PACO
Por que?
FILIBERTO
(C. S.) Por que el dotor a veul nen...
DON PACO
Por que?
FILIBERTO
(C. S.) Por que un pistolino al giorno leva il medico di torno... e adess im gavo anche mì! Addio! (SCAPPA DALLA COMUNE)
DON PACO
Filiberto, toma el pistolino!!! (LO INSEGUE USCENDO DALLA COMUNE)
FILIBERTO
(RIENTRA DALLA PORTA DI SX, ATTRAVERSA LA SCENA ED ESCE DALLA PORTA DI DX. D. D. URLA) Aaaahhhh!!!... (RIENTRA DALLA PORTA DI DX, AFFANNATO) Che sbaruv! Mì cogià ant el mè let con mia vestaglia a còl?! Mì cogià a nt el mè let con mia vestaglia a còl?! Ma còsa a-j son? Le masche?
DON PACO
(D. D. CANTANDO COME FILIBERTO) Toma el pistolino!!!
FILIBERTO
Nòòò, a l' è torna sì! Agiut!.. Agiut! Agiut! Agiut!!! (SCAPPA DALLA COMUNE)
DON PACO
(ENTRA DALLA PORTA DI SX) Filiberto, te ordino de tomar el pistolino! (NON VEDENDOLO) Donde està el miserable? Vien fòra, miserable!!! (SI AGGIRA PER LA SCENA ALLA RICERCA DI FILIBERTO)
CICHÈT
(ENTRA DALLA PORTA DI DX) Ma possibil ch' as peul gnanca pluchè na minuta an pas an costa cà? (A DON PACO CHE È DI SPALLE) Ch' a senta, monssù mì a son tre ore ch' a deuvo porteme da beive, ma fin-a adess a l' è ancora rivaje gnente, mì i l' hai sej!
DON PACO
(DI SPALLE) Filiberto...
CICHÈT
N' autr!
DON PACO
(VOLTANDOSI LENTAMENTE) ...toma el pistolino!
CICHÈT
Buffalo bill!!!
DON PACO
Aora yo te mato!
CICHÈT
Nòòò... (FA PER SCAPPARE)
DON PACO
(GLI SI PARA DAVANTI E CON UNA PARTE DELLA LA GIACCA FA COME IL TORERO CON LA MANTILLA) Olè!
CICHÈT
(SCAPPA DALL' ALTRO LATO, MA È DI NUOVO BRACCATO DA DON PACO)
DON PACO
(C. S.) Olè!
CICHÈT
(FA PER SCAPPARE DI NUOVO, MA DON PACO LO PRENDE PER UN LEMBO DELLA VESTAGLIA COSTRINGENDOLO A CORRERE A VUOTO, POI LO LASCIA E CICHÈT, CONTINUANDO NELLA SUA CORSA, VA A SBATTERE CONTRTO LA PORTA DI DX)
DON PACO
(CANTANDO COME FILIBERTO) Filiberto, toma el pistolino!!!
CICHÈT
(GUARDANDOLO) Ciao! (ENTRA DI CORSA NELLA CAMERA DI DX)
DON PACO
(INSEGUENDOLO) Filiberto yo te tiengo! Tu no me scapperai! Yo te mato!!! (RITORNANDO IN SCENA) El s' è butado par la fenestra. El sarà muerto! Meglio, così risparmio un proiettil! (PRENDE IL BICCHIERE SU LA TAVOLO) Asta la vista! (BEVE, MA SPUTA IMMEDIATAMENTE) Ma cossa es esto? Escremiento de ubriacones!!! (FRUGANDOSI IN TASCA) La lettera?! Donde està la lettera? (TIRA FUORI DI TASCA LA LETTERA STROPICCIATA CHE FILIBERTO GLI AVEVA FATTO LEGGERE) Ah, està aquì la lettera de mì cuerna!
SCENA 9^
UGO MARIA e DON PACO, poi CLOTILDE, poi MARGHERITA
UGO MARIA
(ENTRANDO DALLA PORTA DI SX) Ma còsa a l' tut es ciadel?
DON PACO
(PUNTANDOGLI LA PISTOLA) Droggia!!!...
84
UGO MARIA |
El torero! |
|
DON PACO |
(SEMPRE PUNTANDO LA PISTOLA A UGO MARIATIRA GLI MOSTRA LA LETTERA) Aora, o tu |
me |
dai chiarimento su esta lettera o yo te mato!!! |
||
UGO MARIA |
Ma mì i sai gnente... |
|
CLOTILDE |
(ENTRA DALLA PORTA DI SX) Còsa a j' è ancora? |
|
UGO MARIA |
(ANDANDOSI A PARARE DIETRO CLOTILDE) Meno male ch' a l' è rivà: a veul masseme. Ch' am |
|
coata, per piasì, ch' am coata... |
||
CLOTILDE |
(A UGO MARIA) Ch' a staga ciuto! (A DON PACO) Còsa a veul chiel? |
|
DON PACO |
Por que esta lettera tiene los caratteres de mia mujer? Por que? |
|
CLOTILDE |
Por que... |
|
DON PACO |
Por que... |
|
MARGHERITA |
(APPARE SULLA PORTA DI SX) Por que... |
|
CLOTILDE |
Ch' aj lo ciama a soa fomna por que... |
|
DON PACO |
Margherrrrrita!!! |
|
MARGHERITA |
Don Paco Cabezzzza!!! |
|
DON PACO |
(PRENDENDOLA PER UN BRACCIO E STRAPAZZANDOLA) Margherita, una palabra, una sola |
|
palabra può tranquilizzarme. Esta lettera, cosa es esta lettera? |
||
CLOTILDE |
Avanti, Margherita, contije tut! (A DON PACO) E ch' a la pianta, peuj, ch' a l' ha già fame girè ij |
|
ghitarin! (A UGO MARIA CHE LE SI È SEMPRE PARATO DIETRO) E chiel a veul gavesse da lì |
||
darera, ch' a l' ha già tenume caud a basta! |
||
MARGHERITA |
Don Paco... |
|
DON PACO |
Si my amor... |
|
MARGHERITA |
Duverta bin ij orije... (GLI PARLA NELL' ORECCHIO) |
|
DON PACO |
Como? |
|
MARGHERITA |
Si, e... (C. S.) |
|
DON PACO |
Si, ma la carta... |
|
MARGHERITA |
E speta un momentito... (C. S.) Capì? |
|
DON PACO |
No?! Es verdad? |
|
MARGHERITA |
SI! |
|
DON PACO |
(A CLOTILDE) Es verdad? Es verdad? Es verdad? |
|
CLOTILDE |
Còsa ch' a l' ha dit? |
|
MARGHERITA |
S' a l' è la verità... |
|
DON PACO |
(A CLOTILDE) Es verdad, còsa a l' ha dit? |
|
CLOTILDE |
A l' è la verdad, pì verdad ed tute le verdad! |
|
DON PACO |
(DANDO LA LETTERA A CLOTILDE) Muchas gracias! |
|
CLOTILDE |
Prego! |
|
DON PACO |
(A MARGHERITA) Ah querida, querida, querida! Perdona la mia estupidessa la mia tonterias. Yo |
|
quiero! Perdonarme my amor... |
||
85 |
MARGHERITA UGO MARIA CLOTILDE
Ma si, te perdono, my amor!!!
Però, come as capisso bin sti spagneuj!
A veul stè ciuto, chiel!
SCENA 10^
CRISPINO, il DOTTOR BINELLO, FILIBERTO e DETTI, poi ANASTASIO, indi ERMINIA e DERBY
CRISPINO
(ENTRA DALLA COMUNE SEGUITO DAL DOTTOR BINELLO E DA FILIBERTO. È IN ACCAPPATOIO E CIABATTE. PARLA SENZA PALATO) I-j lo giuro, a l' era chiel! I l' hai vist-lo, da lì e da là! (i-o/iu-o/a-e-a/iel/i-ai/i-o/ì/a-/e-a-a)
BINELLO
(DANDOGLI IL PALATO) E ch' as buta 'l palato desnò as capiss gnente!
CRISPINO
(SI METTE IL PALATO) Dotor, i-j lo giuro, i l' hai vist-lo mì, con costi euj, Filiberto ant l' istess moment ambelessì e ambelelà!
FILIBERTO
E anche mì i j' assicuro ch' i son treuvame facia a facia con mì istess medesim cogià ant el mè let con mia vestaglia a còl ant cola stanssia là... (COSÌ DICENDO SI VOLTA SCORGE DON PACO E SI SPAVENTA) Aaaahhhh!!!... Torna Don Paco!!!... (FA PER SCAPPARE)
DON PACO
No, Filiberto, fermate, non ho più intension de matarte, aora!
TUTTI
Eh?
MARGHERITA
A l' ha pì gnun-e antenssion ed masselo, adess.
FILIBERTO
Ciolamenvod!
DON PACO
Cossa vol dir?
FILIBERTO
(RIMARCANDO) Ciolamenvod!
CLOTILDE
(IMBARAZZATA) È... intraducibile, sa...
FILIBERTO
Però, ciolamenvod...
DON PACO
(SI METTE A RIDERE SGUAIATAMENTE) Ah! Ah! Ah!...
FILIBERTO
A rij sempre. Mì i sai nen, ma le disgrassie dij autri a lo fan rije. E perchè a veul pì nen masseme?
DON PACO
Por que, aora, yo so che che la salopas de la lettera, no es mia mujer...
FILIBERTO
Ah nò?!
DON PACO
… no, es vuestra mujer!!!
FILIBERTO
I l' hai nen capì...
MARGHERITA
Che la fomna ch' a l' ha mandaje la lettera (INDICANDO DON PACO) a l' era nen soa fomna, (INDICANDO FILIBERTO) ma a l' era soa fomna.
FILIBERTO
Ma se soa fomna a l' era nen soa fomna as peul saveisse 'd chi ch' a l'era sta fomna?
BINELLO
Ma a l' ha ancora nen capì? A l' era soa fomna, madamin Clotilde!
FILIBERTO
(A CLOTILDE) Come tì?!
CLOTILDE
Si, mì! A son quaranta vòlte ch' i l' oma cercà 'd dit-lo...
UGO MARIA
E tute le vòlte i soma anche basasse!
DON PACO
(SCOPPIA A PIANGERE) Ih!... Ih!... Ih!...
FILIBERTO
A piora...
MARGHERITA
Perchè it piore, my amor?
86
DON PACO |
Por que yo me credevo che el senor Tamagnone fosse muerto... |
|
TUTTI |
Muerto?!?! |
|
FILIBERTO |
Muerto, mì?! |
|
DON PACO |
O per lo meno herido... |
|
TUTTI |
Herido?!?! |
|
FILIBERTO |
Còsa a veul dì: herido? |
|
MARGHERITA |
Ferito! |
|
FILIBERTO |
Mì ferito?! E perchè? |
|
DON PACO |
Por que yo vidi el senor Tamagnone scaraventarse da la ventana! |
|
FILIBERTO |
Cosa a l' è la ventana? |
|
MARGHERITA |
La fnestra! |
|
FILIBERTO |
La fnestra... come da la fnestra?! |
|
DON PACO |
SI... |
|
FILIBERTO |
Ch' guarda che chiel a ciapa 'n bailo, mì i son mai campame da la fnestra... |
|
DON PACO |
Si, si si, yo te dico che yo te vidi scaraventarte da la ventana... |
|
BINELLO |
A son pròpe tuti mat s' indrinta! |
|
ANASTASIO |
(ENTRA DALLA COMUNE CON LA VESTAGLIA DI FILIBERTO SOTTO IL BRACCIO) I ciamo |
|
ancora scusa a tuti sti monssù... |
||
FILIBERTO |
(NEL VEDERLO SI SPAVENTA E SI NASCONDE SOTTO IL TAVOLO) El mat!!! |
|
BINELLO |
El colonel?! |
|
CRISPINO |
Monssù Gratapaja?! |
} INSIEME |
CLOTILDE |
El padron ed “LO STAMBECCO REALE”?! |
|
MARGHERITA |
El padron ed “LO STAMBECCO REALE”?! |
|
UGO MARIA |
El padron ed “LO STAMBECCO REALE”?! |
|
ANASTASIO |
Mentre ch' i passava da sì sota, a l' è robatame 'n testa 'l mè fachin, ch' a sautava e i sai nen |
|
perchè, giù da na fnestra... |
||
TUTTI |
Eh?! El fachin?! |
|
BINELLO |
E a l' è mòrt? |
|
ANASTASIO |
Macchè! A l' è salvasse col fagnanass! E as portava via costa vestaglia. Né ch' a l' vòstra? |
|
CLOTILDE |
Già, a l' è 'd Filiberto! (CHIAMA) Filiberto! Filiberto! Ma andova a l' è? |
|
TUTTI |
Filiberto! Filiberto! Filiberto! |
|
ANASTASIO |
(SCORGENDO FILIBERTO SOTTO IL TAVOLO, SCAMBIANDOLO NUOVAMENTE PER |
|
CICHÈT) Ard-lo sì! Cichèt! |
||
FILIBERTO |
Nò! Nò! Nò! |
|
ANASTASIO |
(COMINCIA A PRENDERLO A CALCI NEL SEDERE NELLO STUPORE DI TUTTI)) Ciocaton! |
|
Fagnanas! Crinasson! Sporcacion! Bestia grama! |
||
CLOTILDE |
(FERMANDOLO) Ma monssù, ma còsa ch' a fa? A l' è mè òmo! |
87
FILIBERTO
ANASTASIO
CLOTILDE
ANASTASIO
FILIBERTO
UGO MARIA
CLOTILDE
ANASTASIO
TUTTI
FILIBERTO
TUTTI
CLOTILDE
UGO MARIA
TUTTI
MARGHERITA
CRISPINO
TUTTI
FILIBERTO
ANASTASIO
FLIBERTO
CLOTILDE
FILIBERTO
UGO MARIA
CLOTILDE
FILIBERTO
CLOTILDE
FILIBERTO
CLOTILDE
FILIBERTO
CLOTILDE
FILIBERTO
CLOTILDE
TUTTI
FILIBERTO
Mì i l' hai ancora nen capì perchè tute le vòlte ch' am ved am pija a cuss?!
Còsa?! Chiel-sì, sò òmo?!
Ma certo, l' avvocato Tamagnone! Filiberto Tamagnone...
… direttore generale della “MORS TUA VITA MEA” di Tamagnone, Droggia & C. S.p.A.
Piacere, si, i son mì...
E mì i son Droggia...
A veul stè ciuto, chiel!
Ohmmi, doe stisse d' acqua. El ritrat spuvà e cagà 'd Cichèt.
Cichèt?!
Ma alora, col ch' i l' hai vist cogià 'nt el mè let e ch' i pensava ch' i fussa mì a lì era...
Cichèt?!
E col ch' i l'oma vist a l' albergo con la bota an man...
E col ch' i l'oma basà a l' era..
Cichèt!
E col ch' l' ha portame ant cola piolassa ed quart ordin...
E col ch' a girava con cola gabassa a spale a l' era...
Cichèt!
Cichèt! Cichèt! Sempre Cichèt! Lòn ch' am dispiass a l' è ch' a sia campasse da la fnestra, a sarija
pròpe piasume conòss-lo el mè dopi...
Gnun-e dificoltà: a basta ch' a ven-a a l' albergo “LO STAMBECCO REALE”...
Ah nò, am dispias, ma i buterai mai pì pè...
Gnanca per ij bej euj 'd la bella sconosciuta 'd la lettera anonima?
Gnanca! E peuj la lettera a l' era nen per mì, a l' era per Ugo Maria...
Ah nò! Mì basta lettere!
A veul stè ciuto chiel?! (A FILIBERTO) Però 'n motiv i l' avija.
Ah si? E che motiv?
Ven sì ch' it lo diso... (GLI PARLA NELL' ORECCHIO)
Per così pòch?
Ciam-lo pòch!
Clotilde!
La gelosia a l' avija butame na pules ant l' orija!
Pules malefica! Ma staneuit, i veuj massela!
Dabon?
Dabon?
Parej per dì... spluve... spluve... spluve... masnà...
88
ERMINIA CLOTILDE ERMINIA FILIBERTO ERMINIA FILIBERTO ERMINIA FILIBERTO ERMINIA DERBY TUTTI CLOTILDE ERMINIA DERBY FILIBERTO BINELLO
(PROROMPENDO SULLA COMUNE) Clotilde?!
(TRASALENDO) Si, mama...
Andova a l' è col falabrach ed tò òmo?
I sarija sì, mama..mama... madama!
Chi non muore si rivede!
N' autra vòlta i vedrai 'd contentela...
I l' hai pensaje, i veuj fela l' assicurassion ans la vita.
E còsa ch' i l' avija dije mì?
Intestà a chiel... (INDICA LA COMUNE) Ven avanti, giòja, gen-te nen!
(APPARE SULLA COMUNE CON L' ARIA E GLI ABITI DIMESSI) Hallo boy! How are you?
“Nobodicol”?!
Ma mama...
I son vnute a salutè. I parto doman per l' Inghiltera con el mè passaòt. (A DERBY) Pa vera giòja?
(ESAUSTO) Oh yes, baby! (SVIENE SUL DIVANO)
(A CLOTILDE) It l' has capì toa mare? (AL DOTTOR BINELLO) E chiel, dotor còsa a na dis?
Còsa a veul che i-j disa? L' osel a l' ha na bela coa, chi ch' a la toca... a l' è soa!
SIPARIO
FINE DELLA COMMEDIA
89