As fa prest a dir

Stampa questo copione

                                                                                                       (Codice SIAE 897049 A)           [1]

Commedia brillante in mantovano

DUE ATTI

DI

ENRICO SCARAVELLI

                               

PERSONAGGI:  

Pacifico Boninsegna      marangòn

Matilde                          so fiöla

Lisa                               mojer ad Pacifico

Terenzio Capiluppi       contadin tuttofare

Giorgio Bellagamba      immobiliarista

Nicoletta                       amiga dla Lisa

Rocco Messora             autotrasporador

Lo Buono                      funsiunari

Orfea Truzzi                    giornalista

In un paesìn ad campagna

ATTO PRIMO

Scena I

(Lisa – Matilde – Pacifico)

Interno di una casa rustica di campagna. Finestra con tendine sul fondale, sui vetri spruzzi di neve. Ingresso accanto alla finestra, orologio alla parete. Stufa a destra. Tavolo e sedie. A sinistra una porta conduce alle camere, a destra porta che va alla cucina, alla dispensa al bagno. Un giornale sul tavolo. Un piattino con la focaccetta (chisöla). All’apertura del sipario si odono alcuni brani della canzone”Lisa dagli occhi blu”

Lisa          :- (scialle sulle spalle. Si scalda le mani al fuoco della stufa…spenta) “Ma cusa staghia a scaldaram li man cun la stüva smorta… Tsé… as fa prest a dir: sparagna in sla legna ch’la costa un möch ad bèsi… Brr… a sun bisa dal fred” (con le mani sui fianchi, brontola tra sé) “Povra ad mé… chi ’m’l’ha fat far ad maridaram cun al Pacifico. Me madar la m’a’dseva: <Pösetost che gnint, maré vèc!>. Vèc al na l’è mia… insòma… a siéma lé… vedov e con du fiöi za fat… Gnanca mal che v’un, Giacomin, l’è maridà e föra ad casa e che ogni tant am vé a catar mae neuda, Giada, fiöla ad mé fradèl..”(si porta sull’uscio della camera e ad alta voce) “Vè… a déghi a tè Matilde… dasgalétat che i linsöi cald i fa vegnar la söpa fréda!” (rientra, prende una scopa e brontola) “L’è comé ‘na marmòta!”

Matilde     :- (fuori scena) “Ma cusa gh’èt da tuàr… at m’è spavantà… Am vöt far vegnar un’asident?”

Lisa          :- (tra sé) “A n’è mia incora la volta buna…” (va in camera della ragazza e fuori scena) “Tira via la strapunta e mòla ch’al telefonin… Con chi gh’èt da bablar la matina bunura…” (attraversa la scena agitata ed esce andando in cucina. Fuori scena) “Éco… al saveva mé... a l’arés giürà… al café al bòi… A as fa prest a dir <intant ch’at fé i master, mét sö al café>…” (rientra col bricco del caffè) “L’è come al lat… fin ca t’al vardi al sto ferum, quant a t’at volti, al vé föra… Oh, il bivrò com l’è!” (posa il bricco sul tavolo)

Matilde     :- (entra in scena in camicia da notte sbadigliando. Piuttosto bruttina col viso pieno di foruncoletti e i cappelli con due code sulla nuca, alla…<pippizalzelunghe>)

Lisa          :- (sta versando il caffè in tre tazzine: ne porge uno alla ragazza dopo aver messo lo zucchero) “Tö, porta la chicara a tö padar…” (salace) “… in laburatòri, acsé al ‘na s’indormensa mia e al’n’as do una pialàda in dna man. Mésiat ca gh’è d’andar anca in dl’ort a alvar la nev da la carsada”

Matilde     :- “Ma quèl l’è un laur par Terenzio”

Lisa          :- “Terenzio?... Col bagài lé ch’lé sempar fiàp? Al gh’à incora da scargà al fürgòn con la legna stlada”

Matilde     :- (beve il caffè e fa la faccia schifata)

Lisa          :- “Ma cus’a fèt? A t’ho dét ad portar la chicara a tö padar, dopo at bivré la tua” (porge un’altra tazzina) “Portagh questa e dopu fa sö al lèt e leva borsa ad l’aqua calda ch’l’inümidés i linsöi”

Matilde     :- “A n’i mia vrü métar al riscaldament autonomo e a mitéma incor al pret a let”

Lisa          :- (ironica) “In mancansa ad tö padar a va ben anca al pret… Dài, portagh al café”

Matilde     :- (posa la tazzina e indossa un cappotto o tabarro: E’ in ciabatte e sta dimenticando la tazzina)

Lisa          :- (osserva Matilde) “Agh vét in savàti, dascalsa e sensa la chicara?”

Matilde     :- “A t’am fe confondar con al tö bruntular” (prende la tazzina ed apre l’uscio proprio mentre il padre sta entrando)

Pacifico    :- (di mezza età, grembiule da falegname. Berretto di lana sul capo, prende la tazzina e richiude l’uscio) “Se il caffè non va al marangone, il marangone va al caffè” (sorseggia, fa le smorfie, sbruffa e alla moglie) “Ma che café m’èt dà?... Cicoria?” (sorseggia ancora di malavoglia) “Al sa fin ad brüsà!”

Matilde     :- (va in camera per vestirsi)

Lisa          :- “Un’atra volta a t’al fé far da tö fiöla acsé la brüsa anca la cafetiera… E po’ digh quél anca tè… La dorum sempar e quand l’è dasdada l’as taca al telefonin”

Pacifico    :- “Tempi moderni. Una volta al telefono a t’admandavi: <Com’a stet?>. Ades a s’admanda: <In dua sét?> (vede una schiacciata e se la sgranocchia) “Meno male ca gh’è armas dli chisulini… almen am levi al güst… ansi al<disgöst> dal cafè… Ma an gh’éa da vegnar tö neuda incö?”

Lisa          :- “La Giada la gh’à da stüdiar… la gnirà pö tardi”

Pacifico    :- “Invéci la Matilde la stüdia col ‘cellulare’… al suna sempar con i mesagin… A s’a scriv via etere… Tè at fè senza fa i mesàgi…as santeva la tö vòs fin in laburatòri”

Lisa          :- “Esagerà… A dseva a la Matilde d’alvaras sö invéci ad cünaras e po’ a sarés anca ura ch’l’as catés un maré… la dev imparà a far i master, a forbì zò, far da magnar… Chi vöt ca la töga sl’an so far gnint”

Pacifico    :- “Ma adés i-è i òm che s’in so mia far gnint in casa i resta pöt”

Lisa          :- “As véd che tö fiöla l’è informada parché a let l’as bràsa la bursa dl’a- qua calda e la fa di <gnau gnau> al celulare… chisà cun chi po’…”

Pacifico    :- “Però a t’an parli mia acsé ad tö neuda”

Lisa          :- “Vè… preciséma… la Giada l’è…”

Pacifico    :- “…ospite…”

Lisa          :- “… mé neuda… ospite ogni tant e sul fin a che mé fradél al ritorna da l’éstar in doa l’è andà a far di colaudi. T’al sé ch’là pers sö madar e mé a la trati come sl’a fés me fiöla…” (con una punta di acredine) “..vest che nuantar dü a’n n’em mia fat”

Pacifico    :- (salace) “A n’è mia culpa mia s’a s’è rot la machinéta!.. Comunque i dev èsar tratà a la stésa manéra, sensa diferensi, sionò in ved l’ura ad tajar la corda e… i-a pardema…”

Lisa          :- “Adés sta mia esagerar. Mé la Matilde a l’ho tirada sö da picolina e agh vòi ben… A serchi ad dascantarla… ch’l’as senta ütile… In fond la véta l’è una röda…Oggi a te e…”

Pacifico    :- “…domani anca…Va ben.. cambiema discors e parlema ad fat pö sèri: cus’as magna incö? <Ceci ripieni?>“

Lisa          :- “Se tö fiöla l’am iütes, inveci ad perdar dal temp a cünaras, at prepararés quél ad fin”

Pacifico      :- “Sì, cuspitòn e pulenta coi brufadéi”

Lisa          :- “Ma se poch temp fa a t’ho fat i caplet e tnè magnà anca una scüdèla col bevr’in vin (o surbir)”

Pacifico    :- (con comicità) “Porca paléta! At gh’è ragiun…a m’era pasà ad ment… l’era al Nadal ad tri an fò”

Lisa          :- “E l’ora védat ca ti ho fat?... E po’ la pö buna pietansa l’è l’apetit”

Pacifico    :- “Sì, bèla questa… a preferèsi magnar quèl ad bun e faram pasà l’apetit”

Lisa          :- “Al dotòr al t’ha det da star alser, almen a la sira; sena lunga, véta cürta”

Pacifico    :-“E sena cürta véta lunga? Ma se la sena l’è cürta a sa scürta anca la véta. L’è propria vera che chi laùra gh’ha ‘na camisa e chi fa festa agh n’ha do”

Matilde     :- (rientra vestita un po’ goffa. Ha il cellulare all’orecchio)

Lisa          :- (disapprova scuotendo il capo) “Va ben che a la Vèla[2]i n’agh fa mia tant casu, ma dat ‘na giüstadina… chi völ ca ta staga a dré… cal sgagnafilfer dal Terenzio?” (cerca di aggiustarle un po’ il cappotto (o tabarro), i capelli, ecc.)

Matilde     :- (al cellulare) “Ma no… l’è la Lisa, la mojer ad me pàdar… mé madrégna”(si apparta per conversare)

Pacifico    :- (alla moglie, mentre si versa un bicchier d’acqua) “Lasla star…l’è ‘na pütèla sensa malisia…l’è ancora zovna” (sorseggia)

Lisa          :-“Ma fam al piaser malisia. a s’era sensa malisia, timida e ingenua”

Pacifico    :- (alla battuta della moglie sbruffa con comicità, tossisce)

Matilde     :- (non staccando il cellulare dall’orecchio, gli batte una mano sulla schiena)

Pacifico    :- “A t’a m’è fat andar l’aqua par traves dal rédar”

Lisa          :- “L’è propria acsé… Am sont lasada convinsar quand, cumpagnà dal mandolin, a t’am cantavi: <Lisa dagli occhi blù!> Che frigada ch’hò ciapà… e s’an basta mia at déghi che  <a me mi stavano a dietro i più meglio del paese>, e nella sala da ballo della bocciofila a gh’era un zuvnòt che ciaveva anche il negossio da fruttarolo… e inveci varda che… Ho spusà un marangòn”

Pacifico    :- “Un artigiano del legno, prego, che fa mobili su misura, infissi e…”

Lisa          :- “Càsi da mort!”

Pacifico    :- “E l’ura? L’è un’atività in dua i client in manca mai. Pensa ch’im mnà ordinà 47…”

Lisa          :- “…càsi da mort… Che sodisfasiun!”

Pacifico    :- “As ved chi ha fnì la scorta. Dal rest, <cara mogliera> l’è… com’as pöl dir… l’è un cuntenitur ötil e a t’agh’n’arè bisogn anca te un bel dé”

Lisa          :- (fa le corna con la mano) “Un bel dè forsi par tè, ma at làsi la precedenza.

Cambiéma discurs…” (alla ragazza che è seduta in disparte con telefonino all’orecchio) “Et fnì cun ch’al bagài tacà a l’urècia?... ‘Sculta, a gh’è Rocco ch’al va a Süzèra (o Guastàla) ca gh’è al marcà e t’am cumpri quél ch’ho scrét in dla nota” (porge un biglietto) “… e ché a gh’è i bèsi... portam al rest, né?”

Pacifico    :- “E za ch’at ze lé a gh’ho una nota da darat anca mé. A m’agh völ un chilo ad ciò, ad la misüra ch’ò sgnà e dla còla arabica”

Matilde     :- (spegne il cellulare) “E in doa is compra?”

Pacifico    :- (ironico) “Ma dal frütaröl… quello <dei più meglio del paese> ch’al stava adré a… qualchidöna…. A t’andrè ben dal feramenta, no?” (si appresta ad andare in ‘laboratorio’ e tira una frecciatina alla moglie) “A vaghi in laboratori a laurà ME, e… grasie par la cicoria!”(mima la bevuta dalla tazzina del caffè. Esce)

SCENA II

(Lisa – Matilde)

Lisa          :- (invita la figliastra a sedere) “Sentat e fa un po’ ad clasiu. A gh’è la chisulina…”

Matilde     :- (mette in funzione il cellulare) “Scüsa Dorina, ma ho dovù sarà al celulare pröma… Figürat ch’im dis ca son sempar al telefonin…varda tè…Ma s’an parli mia cun ‘n’amiga…”

Lisa          :- (con le mani sui fianchi, scuota le testa e disapprova)

Matilde     :- “…a vaghi a Susèra (o Guastàla) al marcà, ma a sunt adré a far clasiun ….Cusa magni? Al solit… chisolina e lat col… zemag col cafè, e te?”

Lisa          :- (spazientita) “La magnarò lat e café anca lé, no?”

Matilde     :- “Come? Croissant?... Che roba èla?.... Ma a schersi… ma madrégna la mi a prepara töti li matini” (guarda Lisa e mima che non sa che cosa sono i croissant) “….A n’agh crédat mia?”

Lisa          :- “Gnanca mé”

Matilde     :- “Alura a s’avdéma a Süzèra (o Guastàla)… Come?... Am cumpagna Rocco cun l’Ape” (pausa) “Ah, a lilö agh piasarés ma a mé al n’am pias propria par gnint, e po’…gent dal paés… Ciao, ciao…”

Lisa          :- (scimmiottando Matilde) “Mé… gent dal paés… Ma chi credat d’èsar… A gh’è dla brava genti ché… Mè, n’ontia mia tòt v’ün dal paes?...” (incuriosita e cambiando tono “Ma dim sö… cos’éi i croi… croissant che me at prepararés töti li matini a clasiun…”

Matilde     :- “A i ho vest in dal bar, in stasiun… I s’asméia a dli banani, ma fat come di panin dols”

Lisa          :- (ironica) “Alura admatina, quand at magni la chisulina pensa ai…ai croi.. croissant … Con chi parlavat?”

Matilde     :- “L’era la Franca dal bchèr… La va anca lé al marcà a Süséra (o Guastàla)” (si sente suonare un clacson)

Lisa          :- “L’è Rocco ch’alt ciàma e at gh’è incora da vastirat”

Matilde     :- (esce a sinistra per vestirsi) “A magni quan a végni… Digh ch’al m’aspéta ca faghi prest”

Lisa          :- (apre la porta e ad alta voce) ”Rocu… l’a vé söbit…a speri… A m’arcman- di, andè pianin… mitiv al casché”

Matilde     :- (fuori scena) “Al casco e mia al casché”

Lisa          :- “Va ben… ch’l’a ròba lé”

Matilde     :- (rientra pronta per uscire) “Ciao”

Lisa          :- “Sa t’a t’alvavi pröma ad podevi far clasiun”

Matilde     :- “A turò un café al marcà con la Franca, magari a tasti i croissant. Ciao” (esce)

Lisa          :- “I zoan… i va a magnà dla roba cunfesionada chisà con cosa, quand i pudrés tör ‘na scüdèla ad lat con di grostìn ad pan casalin…” (prende la scodella dal tavolo) “…e intant a gh’è armas al lat… a farò un budin…” (pensando) “Però l’è ‘na brava fiöla… ma sempar cun al telefonin e con i dï svelt in séma a chi tast a far i mésàgi… Eh, al mond l’è cambià … forsa Lisa… va a far i let!” (esce a sinistra)

SCENA III

(Terenzio – Pacifico)

Pacifico    :- (entra con Terenzio) “At darés una man a sc-iapar la légna ma a gh’ò dal laur da portar avanti”

Terenzio   :- (sulla trentina. Ha una camicia colorata a quadretti, come si indossa in montagna, bretelle e anche la cintura, un cappellaccio di panno) “L’è listés…” (salace) “Tant… i sol vint quintài!”

Pacifico    :- (accenna alle bretelle ed alla cintura) “At gh’è li tirachi e a t’at s’è més anca a santürel?”

Terenzio   :- “Parché a gh’ò poca fidücia in dal véta…Ritornand a la legna, una volta sc-iapada bisogna métla a sit… cus’a vöt ca sia…”

Pacifico    :- “Vè…am par ch’at scapösi in un òs ad furmiga… L’è al tö laur, no? E po’ at paghema par quél ch’at fè”

Terenzio   :- “Ah, am paghé…Am paghé come s’a fès un extra-comunitari”

Pacifico    :- “E ‘lura parché gh’a stèt?”

Terenzio   :- “Ma mé at pianti lé e a t’at ‘rangi” (fa l’atto di uscire e viene bloccato a Pacifico)

Pacifico    :- “Pröma at fnési al laur e po’... in dua vöt andar cun ‘sta nev… A proposit, intant ca t’at riposi, spala la nev intoran a la casa e in dl’ort”

Terenzio   :- (ironico) “… e gnint àtar? Vöt ‘na man anca in laburatòri? Vuoi che faccia il falegname?”(riflettendo) “...parché po’as dis in italian <fa-legname> … al legnam l’è za fat…”

Pacifico    :- “Vöt métar inveci <marangon>?” (prende intanto una bottiglia e due bicchieri  versa due grappini, offrendone uno a Terenzio) “Manda zò un grapin ca s’ascal- dema li büdèli intant che la Lisa l’han véd mia… sionò la taca a dir ch’am vé al colest …”

Terenzio   :- “…. Al polistirolo”

Pacifico     :- “Sé… al polistirolo… Colesterolo as dìs… pansema a la salöt ch’an gh’è bèsi par poder pagarla e atenti al tö… <polistirolo>”

Terenzio   :- (beve e mima che è forte e che brucia in gola. Si guarda attorno)

Pacifico    :- (che ha immaginato) “L’an gh’è mia”

Terenzio   :- “Chi?”

Pacifico    :- “Quéla ch’at serchi… l’è andata a Süsèra (o Guastàla)…” (accentuando) “cun al furgunsin ad Rocco!”

Terenzio   :- (ha un gesto di stizza e poi nervoso) “Ma propria cun ch’al marlös lé la gh’ea d’andar?”

Pacifico    :- “I n’è mia fat ch’it gh’à da interesar… Andéma tortel sguasaròt che la legna l’han s’a sc-iapa mia da par lé” (escono)

Terenzio   :- (fuori scena, come imprecasse) “Al Rocco l’è v’ün ch’al slunga li man…”

Pacifico    :- “Vè bagài, dat ‘na calmada”

SCENA IV

(Lisa – Giorgio)

Lisa          :- (rientra e sulla soglia si volta a guardare i due appena usciti) “Chi dü l’è im l’a cunta mia giösta…” (guarda l’ora) “L’è incora prest par metar sö al disnà. Intant al ragù o l’ho cumprà za fat in coperativa, al rüviot a l’ho tòt in scatola za còt… basta daragh ‘na scaldata in dla padéla. Al pan al porta la pü- tléta, i pom da téra a gh’i-ò,… cus’agh manca… Ah, la poligrina… adés i la ciama <candeggina>... Alura a pòsi ciamar la me amiga Emma” (al telefono compone un numero e intanto commenta da sé) “Ho fat ben a tegnar incora al telefono fés… Al telefonin al gh’à i tast acsé picolin ca m’a sbali sempar… Pronti?... Scüsa… a bablava da par mé e an t’éa mia santü… Cosa fet ad bèl?” (pausa. Cerca di parlare ma non ci riesce e fa comiche gesta) “..no ma…Ma vedat… si a capési… però…Et fni? Ho capi ch’at sé a dré preparar ul sügo con i funs… ah, anca li salamèli e…no… chi…mé?… sì…” (alza la voce) “Emma adés a tòca me parlar!... Pòsia? …Grasie! At m’é admandà cosa faghi da magnà par Pacifico ma s’an t’a n’am làsi mia al spasi…. Sì, va ben: alura agh sunt adré a preparagh un disnà da alcaras li uréci. Mé maré l’è stöf ad magnar töti i dé i caplét, o tajadéli cun la tridüra,  tortéi cun la söca…” (ironica) “Sì, propria acsé cara…. E ‘lura?... e ‘lura…” (riflette un attimo, prende il giornale dal tavolo e legge una ricetta e poi la spara grossa) “…a t’al déghi in italian, gli faccio…”(stende il braccio per focalizzare meglio l’articolo e legge) “…due porzioni di pesce galoppante del Baltico con pasticcio di mais!” (pausa) “Cum’is fa…?” (legge ancora e poi mimando che non lo sa) “…l’è un po’ lunga par telefono, al t’al dsirò…” (fa capire al pubblico che c’è un’altra ricetta sul giornale) “Agh faghi anca, come da spés, <bec ad pit con cotghi e polenta a la valdostana>. Ciao cara!” (posa soddisfatta il ricevitore volgendo le spalle al fondale) “Meno male ch’ò let la ricéta in sal giornal… La cunta tanti ad ch’lì bali…Ah, ah… s’la saves che <il pesce galoppante del Baltico con pasticcio di mais> l’è polenta e bacalà… L’as dà sempar tant importansa … acsé a l’ho brasada!”

Giorgio     :- (bussano alla porta ma Lisa non sente. Giorgio capelli brizzolati, ben vestito, modi signorili entra non visto dalla donna e con voce squillante) “Stè ben siura!”

Lisa          :- (ha un comico scatto per l’inaspettata intrusione e si porta una mano al petto) “Ah!”

Giorgio     :- (che non se lo aspettava si agita e poi cerca di soccorrere Lisa) “Ch’l’an sa spaventa mia siura…l’ha m’ha spavantà anca mé… O picià a la porta e vest ch’l’era ‘verta a sun…”

Lisa          :- (ansimando si lascia quasi cadere su una sedia) “A gh’è mancà poch ch’am gnés un culp…” (riprendendosi e con fare accusatorio) “A gh’a scométi ch’l’è sta mé maré a mandaral ché in cal modu!” (si deterge il sudore mentre Giorgio le fa vento col giornale preso dal tavolo. Premuroso le passa una mano sulla testa)

Pacifico    :- (entra e vede la scena, equivocando esplode) “Cus’èli ‘sti sgnauladi?...” ( si avvicina minaccioso alla moglie mentre Giorgio si allontana) “E acsé a t’am fè i coran cun cal bagài chè?!... Gh’ontia forsi pö sé còran che che un camion ad lümaghi sensa saveral?… Sentat la prömavera o… li prömaveri?”

Lisa          :- (tranquilla) “L’am fa fresch”

Pacifico    :- (su di giri) “Fresch? Parché par farat scaldar a gh’han völ dü?”

Giorgio     :- (imbarazzato) “Mi scusi, lei è Pacifico?”

Pacifico    :- “No! In questo momento sono più incazzato che pacifico!” (lo prende per il bavero)

Giorgio     :- (spinto da Pacifico indietreggia come fosse un passa di danza. Poi viene tirato in avanti nello stesso modo) “Ma siur Pacifico… ch’al faga unur al sö nom. A gh’è un sbalio…”

Lisa          :- (tranquilla e divertita, si fa vento col giornale. Al marito, con pacatezza) “Stat mia rabì e laslal andar… Però…” (compiaciuta) “…a n’at fava mia gelus… Alura quant a t’am mandi di asident l’è parché a t’am vö ben”

Pacifico    :- (che aveva nel frattempo lasciato Giorgio) “A volema dar una spiegasiun?!”

Giorgio     :- (sistemandosi il colletto della camicia. Risponde imbarazzato) “Ho picià a l’ös ma la siura l’han m’ha mia santù. A sun gnü dentar e…”

Lisa          :- “…ho santü una vòs da dré a li spàli e am sun spavantada… a gh’ mancà poch ch’am gnés un culp…”

Pacifico    :- (ironico)  “...e invéci… gnint!”

Lisa          :- “…am sunt sintada e al siur, con al giornal l’am fava fresch”

Pacifico    :- “S’a t’at sintavi ad föra, in mès a la nev, a gh’era pö sé fresh!” (a Giorgio, con severità) “E lö chi èl, cus’agh fal in casa mia?”

Giorgio     :- “S’al parmét am presenti: a sunt Giorgio Bellagamba”

Pacifico    :- (gli guarda comicamente le gambe) “…Bellagamba… mah”

Giorgio     :- (estrae dal taschino un biglietto da visita e lo porge a Pacifico) “Immobiliarista”

Lisa          :- “Che mastér èl?”

Pacifico    :- “Nuantar a n’ém mia bisogn ad mobil… Quei a-i a faghi mé”

Giorgio     :- “Dabun al fa i mobil?... Interesant parché a podrés averagh ad bisogn”

Pacifico    :- (pensando ad un possibile cliente, cambia atteggiamento, con comicità si disinteressa della moglie) “Interessant al dis?... Ma ch’al’s comuda… ch’al na staga mia in pé…”

Lisa          :- (sconfortata e comica) “Al s’è béla dasmangà ad mé!”

Pacifico    :- “A faghi divers laur par quei dal paes e dintoran. Fina da Mantua, da Modna e da Rès i vé par far di mobili a l’antiga, in dal stile chi völ”

Lisa          :- (ironica, interviene) “Tra ‘na casa da mort e l’àtra!” (si dà da fare per la casa)

Giorgio     :- “Ma bene!”

Pacifico    :- (un po’ seccato) “Eh, si… anca feretri”

Giorgio     :- “Am ripeti e a déghi: Bene! Cum’a gh’ò det a podrés avergan ad bisogn par… par al sudamerica”

Pacifico    :- “Parché là in fa mia di feretri?”

Giorgio     :- (con mestiere) “Sì ma i n’è mia come quéi fat in Italia… I m’agh vrés con un’intercapedine in sal fond ad sinch o des fènich… Al pöl farli acsé?”

Pacifico    :- “Bèla questa… col dopi-fond… as ved che là i mort i patés l’ümidità”

Giorgio     :- “L’è… l’è l’üsansa… Agh savrò dir quanti agh m’an völ… am mitarò in cuntat con di me sòci la zò… a sa scambiéma i client parché, com’a gh’ò det a faghi l’immobiliarista e…”

Pacifico    :- (fa la faccia di chi non sa cos’è e gira attorno all’argomento) “Ah… al <mobiliarista>… al dev’èsar un bel master… Magara as n’as dröva mia la sàpa”

Giorgio     :- “Am fa piaser a sentarl spiritus… la sàpa… ah, ah, ah..”

Pacifico    :- “Eh, am pias scarsà… Ma cun ch’al master lé as và… a càcia…” (sta in guardia per sapere se… ci ha azzeccato)

Giorgio     :- “Bravo! L’è come andar a càcia… Védal, riguard al mé laur.. l’arò ben capì che…”

Pacifico    :- “Ma natüralment… come <mobiliarista> al fa… al fa…”

Giorgio     :- “A tràti casi, teren, vèli, compra-vendita ad mobil d’epoca…”

Pacifico    :- “Al m’ha tolt la parola d’in bòca”

Giorgio     :- “A son chè parché a m’ha indirisà un certu…” (legge un bigliettino che aveva in tasca) “… Rocco Messora”

Lisa          :- “Al Rocco? E quand l’al vést?”

Giorgio     :- “Un qual dé fò e sicome a sircava un lucal in afét da dovràr come ufési in loco…”

Pacifico    :- “Loco?... Che a siém a la Vèla, Loco an so mia in doa l’è”

Giorgio     :- “Ah, ah… sempar spiritus… L’ha capì söbit ca vréa dir in sal post… Al Rocco al m’ha dét da vedar dal siur Pacifico se par caso al gh’és un local da daram in locasiun, acsé a gh’ares un post, föra dal sapél dla cità, par.. par i me afari insoma”

Pacifico    :- (guardando la moglie come a chiedere consiglio) “An savres mia… an siém mia vià aver dla gent…”

Lisa          :- “…in di pé…” (esce verso le camere)

Pacifico:- : “…aver di forest in casa…”

Giorgio     :- (sornione) “…agh podrés vegnar föra dal laur come marangon par sistemar i mobili d’antiquariat ch’a catarés in gir… e anca li càsi…”

Pacifico    :-  “Agh savrò dir… an parli con me mojer e po’ sl’am làsa al nömar… agh darò una telefonada”

Giorgio     :- “Una telefonada?... Ma no, a sun sempar in gir…a pasarò mé, s’an distürbi mia…” (si alza)

Pacifico    :- (si alza anche lui)  “Cum’al créd”

Giorgio     :- “S’as mitem d’acordi a starem ben töti dü. Al ciaparés i bési dl’afèt e quei dal laur ch’agh darò. Ch’l’am salöta la sö siura e…arvedas”

Pacifico    :- “Al cumpagni, intant agh faghi védar al me laboratori” (escono)

SCENA V

(Terenzio – Lisa)

Terenzio   :- (poco dopo entra e chiama) “Lisaaa… agh sét?”

Lisa          :- “Stam mia a dir ch’a t’è fnì ad sistemar la legna!

Terenzio   :- “Eh… as fa prest a diral, ma a far l’è diferent. A gh’è incora més furgon da scargà”

Lisa          :- (scopa a pulisce con uno straccio) “E ‘lura parché a perdat dal temp?”

Terenzio   :- (imbarazzatissimo) “Parché… a gh’arés una dmanda da farat… ma an so mia s’a pòs zardaram…”

Lisa          :- “Vè, basta ch’an ta m’admandi mia di bèsi perché at s’è com’as dis… ch’as fnirés par perdar i bèsi e l’amicisia. Alura, ad cosa as trata?”

Terenzio   :- “ Éco mé… mé..”

Lisa          :- “Anca mé… Dasbroiat e di sö ch’an gh’ò mia temp da perdar mé”

Terenzio   :- (facendosi coraggio) “Sì insòma..” (deglutisce e poi si lancia) “Am sunt inamorà ad dna dòna da ‘sta casa. Èco, a l’ho dét!”

Lisa          :- (smette di colpo le pulizie. Fa il visto tra il piacere e la sorpresa, sorride e poi si dà un contegno) “Cosa? Inamorà ad chi? Ma an gh’l’et mia vargogna?”

Terenzio   :- (balbettando) “A… a dmandi scüsa ma… com’i dis a la televisiun: al cuore non si comanda”

Lisa          :- (si compone, si aggiusta i capelli e con voce dolce) “Al cuore non si comanda… A fa sempar piaser a ‘na dòna sentas desiderada… Ma Terenzio mé a sunt pö vècia che te… a gh’è un limit a töt… A son sposada con Pacifico e in fond agh vòi ben”

Terenzio   :- “Ma cos’et pansà?... Me a parlava dla Matilde”

Lisa          :- (bloccandosi con comicità) “Ah!...” (facendo l’indifferente) “Ma… a l’éa capì söbit. Ho sul fat ‘na pröva par vedar sl’era vera” (si mette a pulire rabbiosamente) “E te at credi che la Matilde la torés il qui presente Terenzio?”

Terenzio   :- “E parché no?... L’han starés mia mal. A gh’ò ‘na casa a Pigugnaga (o Lüsèra), con al riscaldament autonomo, un po’ ad tèra a la Galvagnina (o a Brügné)  ca m’ha lasà me sìo Snés e…”

Lisa          :- “…e padar e madar da stagh’adré”

Terenzio   :- “Ma i-è autonomi”

Lisa          :- “Sì come al riscaldament. La Matilde a ta gh’l’è da lasar sta siòno ad mandi a spigular e adés va a scargà la legna. Volta via e mésiat!”

Terenzio   :- “Ma che manéri… Ma l’an fnés mia ché parché, com’ho vest in d’un film: <l’amore trionferà!”> (esce sveltamente)

Lisa          :- “Tsè... trionferà… L’amor da zoan l’è un föch ad pàja” (si specchia aggiustandosi i capelli e… tirandosi sul comicamente il seno) “Eh, meno male ch’ò lasà perdar al frütaröl… ch’al balös l’è andà in rovina… Ma questo a Pacifico an gh’l’ho mia dét, sionò l’am toleva in gir... Però, Pacifico gelus… Al Terenzio…pr’un momento ho cardù che…invéci...” (suonano alla porta, Lisa va ad aprire) “A sarò la Matilde…” (apre)

SCENA VI

(Lisa – Nicoletta – Terenzio

Nicoletta   :- (fazzoletto in testa, scarponi, sporta, entra dall’esterno e con voce remissiva) “Ciao Lisa, scüsa s’at distürbi ma a gh’arés d’admandarat un piaser…una richiesta…” (titubante)…un prestit….”

Lisa          :- “S’a pos al faghi ‘lontera, basta ch’in sia mia di bèsi parché a n’ho mia incorà imparà a stampài”

Nicoletta   :- “No, no… l’è ch’ò vest al Terenzio ch’al scarga dla légna…”

Lisa          :- “Vreat dargh una man?”

Nicoletta   :- (a disagio) “L’è che mé maré al l’ha ordinada... diversi quintài, ma i gh’à dét ch’l’era fnida… A n’è mia vera parché a te i l’ha portada…”

Lisa          :- “E a l’ho anca pagada in sl’òngia”

Nicoletta   :- “A capési ma se… ècu… s’at podési dir a Terenzio ad portarman un qual quintal dla tua… dopu ad daghi i bèsi… apena a pòs..”

Lisa          :- “Ma l’an basta gnanca par mé… l’inveran l’è lung…Anca l’an pasà a t’ho dat dla legna, vera?” (siede e invita l’amica a sedere) “Vedat Nicoletta, se mé at daghi la legna a tè, l’a n’at bastarés mia e dopo l’am mancares a mé. A fnirésum col ciapàr dal fréd töti do. Se invéci an tl’a daghi mia, a resta al fred sul v’öna… Deghia ben?”

Nicoletta   :- “Atar ché… Cusa gh’èt paüra ch’a n’an t’l’a paga mia?”

Lisa          :- (muove in senso negativo il capo, poi subito annuisce) “Sì! Dal rest l’è ben par quel chi t’ha dét ch’in gh’à mia pö legna”

Nicoletta   :- (triste, a capo chino, col magone) “A capési… i pochi bèsi ca ven dentar i va quasi töti par pagar al mutuo dla casa. Pröma la rata l’era bastansa ragiunevol … a stricaum un po’ al santürèl, ma a s’andava avanti; adès la banca l’ha aumentà al rateo e par mia faras pignorà la casa éma rinunzià a la legna e… anca a dl’atar…” (si alza) “Scüsam Lisa… ma at gh’è ragiun … par ciapar dal fréd in dò… a basta v’üna…” (si avvia all’uscita)

Lisa          :-  (con dolcezza) ”Spèta un moment… T’han s’é mia sul te con di strolich… In töti li casi agh’n’è öna, anca si n’al do mia da vedar. Anca nuantar a dovema sta atenti a li spesi… La Matilde l’han laura mia…i l’ha doveva ciamàr a radio taxi a Mantua (oa a Rés) ma incora gnint e s’an basta mia a gh’éma da riparar i dan dl’alüviun ad quand è gnü föra l’aqua dal lac ad mès (per il reggiano dal Secchia). Ema fat la richiesta ad dàn a la Provincia ma fin adés a n’è saltà föra gnanca un fénich”

Nicoletta   :- “Pörtrop sa gh’è da pagar bisogna faral a la svelta ma s’at gh’né da tör alura i va par li lunghi… Grasie listés Lisa”

Lisa          :- “S’a t’ho det <spéta>, speta, no?” (apre la porta esterna e chiama) “Terenziooo… ve ché un moment” (a Nicoletta) “Adès al vé”

Terenzio   :- (entra) “Cusa gh’è?... bungiuran Nicoletta”

Nicoletta   :- “Ciao Terenzio”

Lisa          :-  (a Terenzio) “A che punt sét con la legna?”

Terenzio   :- “Quasi a la metà”

Lisa          :- “Agh déma pianin né zovnot?”

Terenzio   :- “Ma s’am ciamè sempar… Pröma a m’ha ciamà Pacifico par spostar un machinari, adés tè…”

Lisa          :- “Sculta, t’e un pèr ‘d quintài ad legna e portài a casa dla Nicoletta”

Terenzio   :- “Ma Pacifico èl d’acordi?”

Lisa          :- “Cus’a t’importa tè dal Pacifico… Tè fal e basta”

Terenzio   :- “Ma dopo, Pacifico…”

Lisa          :- “…l’armagnarò pacifico!”

Terenzio   :- “A dseva acsé parché la stagiun pasada ho portà la legna a casa dla Nicoletta senza che lö l’as saves; al sn’è acort ca gh’an mancava e al m’ha acüsà d’averla portada a casa mia… e an vrés mia che anca stavolta…”

Lisa          :- “Tranquilo… agh pensi mé”

Terenzio   :- (salutando militarmente) “Agli ordini signora Pacifica!...” (esce)

Nicoletta   :- “Grasie Lisa…. Apena a pòs…”

Lisa          :- “Va tranquila”

Nicoletta   :- (abbraccia l’amica commossa) “I-è pochi quei ch’aiöta chi gh’ad bisogn… A s’era un po’ in vargogna admandarat dla legna anca st’an ma…”

Lisa          :- “Adès va da tö maré e quand at gh’è d’ bisogn a sun ché, ma…” (sorridendo bonariamente) “Però stagh mia ciapàr a vési né? An vorés mia ch’il saves in gir e cataram di atar client”

Nicoletta   :- “Grasie… Ho catà un’amiga ch’an saveva mia d’avergla”

Lisa          :- “Spèta ch’am méti quèl in sli spàli e a vaghi da la Zoraide a vedar sl’a gh’à di öf da daram” (escono)

SCENA VII

(Rocco – Matilde – Pacifico)

Matilde     :- (entra con Rocco con delle borse) “Métli in sla taola e grasie dal pasàgio”

Rocco       :- “L’è sta un piaser starat darent” (si avvicina con intenzione) “A t’am piasi Matilde…”

Matilde     :- (si allontana) “Ma stam mia cuntar dli fòli”

Rocco       :- “Quand a sunt darent a tè…”

Matilde     :- (interrompendolo) “…am par d’èsar darent a la polenta coi brufadèi…”

Rocco       :- “Ma cusa dit?”

Matilde     :- “A tl’è det ai tö amich in dl’ostaria d’Isidor e qualchidün am l’ha riferì”

Rocco       :- (a disagio) “Ma… a n’è mia vera… a t’al giüri in sla testa ad tö padar”

Matilde     :- “Ma varda tè… Sta lontan e va pör e… grasie incora dal pasagio”

Rocco       :- “Ma par mé l’è un piaser e ansi, s’it ciàma in cità a radio-taxi, at cumpagni mé”

Matilde     :- “Grasie, ma i n’am ciamarò mia oramai… Comunque a gh’è la coriera”

Rocco       :- “Ma agh sun mé e quand a t’è fni at porti a balar”

Matilde     :- “A balar? Ma s’a gh’ò gnanca un vastì cum’as def…”

Rocco       :- (si avvicina e, guardandosi attorno, sottovoce) “Prest a gh’arò tanti bèsi e at cumprarò di béi vastì”

Matilde     :- “Ah, ah… vèt a svalisà una banca?”

Rocco       :- “No, ma a gh’ò par li man un afari che s’al va ben… An pos mia dirat di pö… Matilde… dam un basìn” (si avvicina alla ragazza mentre entra Pacifico)

Pacifico    :- “Oh, s’if ‘rivà? Matilde èt tot i ciò e la còla arabica?”

Matilde     :- “A gh’è töt in dli bursi”

Pacifico    :- (a Rocco) “Dim sö, cume mai a t’è det a cal Giorgio s’agh dém un local in afét?... com’et fat a cunosal?”

Rocco       :- (un po’ a disagio) “A l’ho cunusü par caso a Viadana ch’ea fat un trasport par Bertolotti e al gh’éa bisogn da far di trasport anca lö. Al m’éa det ch’al vréa largar la sö atività da ‘sti bandi, ch’al sircava un lucal e ho pensà ad farat guadagnà quél…”

Matidle     :- “Papà… afetat una camara?”

Pacifico    :- “Pröma a senti cus’a dis la Lisa… Oltre a la camara, quéla darent a l’an- dit, agh saltatrés föra dal laur da marangòn e sla va ben a gh’arò bisogn d’un aiütant. Ah, Matilde, è rivà al postin con ‘na lettra par te, racomandada” (la porge)

Matilde     :- (guarda la busta e mentre l’apre…) “L’è la stasiun radio-taxi ad Mantua (o Rès)… A sarà al solit rifüt” (legge e poi esulta) “Im tös in pröva… finalment... ma…” (guarda il proprio abbigliamento, si tocca le due code di capelli) “..an pòs mia andaragh ingiarmada a ‘sta manéra…”

Pacifico    :- “Adès ca riva dal laur at daghi i bési par farat giüstà i cavì e adman, ca gh’è al marcà in piasa at vardi s’a gh’è un vastidin par te… As pöl dar che anca tö cusina Giada la gh’àbia quèl ch’alt vaga ben…”

Rocco       :- (a Matilde) “Se la pröva a la radio-taxi la va ben… stà mia imparà a parlar com’a fò ch’l’iatri, ch’li par machineti” (imita con voce monocorde) “Suzzara, Suzzara, taxi in piazza Castello-Castello… Mantova-Mantova… stazione-stazione…”

Pacifico    :- (sullo stesso tono a Rocco) “Ch’at-vadi, ch’at vadi… grasie pr’al trasport-grasie…”

Rocco       :- (allo stesso modo) “A-vaghi-a vaghi… stè ben-stè ben” (esce)

Matilde     :- “Che ridècul… a porti li sporti in cusina” (esce)

SCENA VIII

(Pacifico – Terenzio – Lo Buono)

Pacifico    :- “Vest che la rasdora l’an gh’è mia… am bevi un scalfaròt ad ch’al bun”(provvede)

Terenzio   :- (apre adagio la porta prendendo di sorpresa Pacifico. Poi, con irruenza) “Al polistirolo!”

Pacifico    :- (ha un sobbalzo, gli va di traverso il vino, tossisce) “Ma ch’at gnés un lancör!.. Éla la manera questa?”

Terenzio   :- “Al polistirolo.. ah no… colesterolo… at fò mal al figà. A me no. Pòsia?” (sul tavolo c’è un altro bicchiere e si serve. Suonano alla porta. I due, che stanno bevendo, mettono via alla svelta bottiglia e bicchieri. Suonano ancora e Terenzio va ad aprire)

Lo Buono :- (ben vestito, funzionario della Provincia dall’accento meridionale, si presenta sull’uscio con una cartella) “E’ permesso?”

Terenzio   :- “Avanti”

Pacifico    :- “Se mai, avanti al déghi mè”

Terenzio   :-“Alura dìl”

Pacifico    :- “Avanti. Chi desidera?”

Lo Buono :- “Lei è il signor Boninsegna Pacifico?”

Terenzio   :- “Sì, l’è lö”

Pacifico    :- (a Terenzio)  “Et fnì? A sun bun ad rispondar anca mé” (a Lo Buono) “E lö chi èl?... E’ za pasà i marochin e mé an cumpri gnint… se mai a vendi”

Terenzio   :- (ironico) “Casse da morto… Se ne compra due glie ne dà una piccola in omaggio”

Pacifico    :- “An gh’èt gnint da far? Va a laurar e pensa par te”

Terenzio   :- (sorridendo) “Ciao…”(esce)

Lo Buono :- (indicando la sedia) “Posso?”

Pacifico    :- “Pröma l’am déga chi l’è e cus’al völ da mè”

Lo Buono :- (dà la mano) “Permette? Lo Buono”

Pacifico    :- “Eh, l’ho buono anch’io ma an vagh mia in gir a diral”

Lo Buono :- “Mi chiamo Lo Buono e sono un funzionario della Provincia. Sono vento per valutare i danni dovuti allo straripamento del Lago di Mezzo (o del Secchia se è nel reggiano)

Pacifico    :- (scatta con comicità, col fazzoletto pulisce la sedia) “Ma che si accomodisca signor Lo Bello”

Lo Buono :- “Lo Buono” (siede ed estrae dalla cartella dei documenti)

Pacifico    :- “Cumpliment”   

Lo Buono :- (legge) “Allora lei mi conferma di essere Boninsogna…”

Pacifico    :- “Boninsegna”

Lo Buono :- “Ah, già: Boninsegna Pacifico” (scorre il foglio) “Mmmm…sì… mmmm … Coniugato con prole?”

Pacifico    :- “Con prole? No, con Lisa Freddi”

Lo Buono :- “Ah, ah… lei è faceto”

Pacifico    :- “No, Pacifico”

Lo Buono :- “Prole… intendo dire se ha figli”

Pacifico    :- “Ah, ho capì: ciò un prolo e una prola; Giacomino e Matilde”

Lo Buono :- “Ho qui la richiesta di risarcimento danni che lei ha inoltrato recentemente…”

Pacifico    :- “Sì… recentemente un anno fa. L’aqua dal lac (o dal fiöm) l’ha m’ha bütà un möc ad tèra cuntra al mör dla casa.. a s’è alagà i fond e l’è andà a remengo di machinari par al mé master… Sa…faccio il marangone…”

Lo Buono :- “Marangone?”

Pacifico    :- “Ma sì, il falegname…”

Lo Buono :- “Ah, quindi non il marangone”

Pacifico    :- “Lasém andar siur Lo Bullo…”

Lo Buono :- “Ho detto che mi chiamo LO BUONO!... Passiamo alla pratica. Dunque come le ho detto sono venuto a fare un sopralluogo in sito…”

Pacifico    :- “Ma al n’è mia <in sito>, l’è che da dré”

Lo Buono :- (dà segni di spazientirsi)“Ho capito. E andremo a verificare”

Pacifico    :- “Quando vuole a sunt pront signor Lo Bollo”

Lo Buono :- “LO BUONO! LO BUONO! Che.. mi prende in giro?”

Pacifico    :- “Non mi permetterei mai signor Lo..

Lo Buono :- “Lo Buono!”

Pacifico    :- “Ma l’è ben quél cha stava par dir. Vedal…la màsa ad tèra, li predi a i ho fat portà via da un mé amich giometro cun al carterpillar… e ho pagà a me spesi. Ho spedì la relasiun dal tecnich e da un an a spéti al risarciment”

Lo Buono :- “E stato accorto”

Pacifico    :- “No, non è stato <accorto>… è stata la ditta del giometro… e ho ciapà anca la mülta parché ho fat porta via... cum’as dis.. .ah, i detriti sensa parmés. Per i lavori fatti fare, ho messo la fattura”

Lo Buono :- “Allegheremo la fattura alla richiesta di risarcimento in modo che possiamo fare un bonifico alla banca”

Pacifico    :- “E quando arriveranno i soldi?... Parché s’igh mèt come al sopra… sopralluogo…”

Lo Buono :- “C’è tutto un iter burocratico da espletare, ma stia tranquillo… mi darò da fare per quando è di mia competenza” (mette le carte in borsa e si alza) “Vogliamo andare a fare il sopralluogo in…”

Pacifico    :- “…sito!... Andéma e ch’al staga atenti parché al ginecologo ch’à fat vegnar al giometro l’ha det che al terén al n’è mia tant stabil… ca ghè al fenomeno dal… bra… bradi…Mah…l’ha det una parola strana”

Lo Buono   : “Bradisismo?”

Pacifico    :- “Bravo! As ved ch’lè inteligent… ch’l’à stüdià e che…”(furbescamente, adulandolo) “…al farà in modo ch’a riva prest al risarciment”

Lo Buono :- “Ma cosa c’entra il ginecologo?”

Pacifico    :- “Ma come… non lo sa? L’è quel ch’al stüdia al terén…li predi…”

Lo Buono :- “IL GEOLOGO!”

Pacifico    :- “E ben… ginecologo, geologo… a siéma lé…”

Buono      :- “Ah, ah… comincia ad essermi simpatico… Ma quelli dicono di sapere

tutto e poi non capiscono una mazza, non sanno nulla di bradisismo, di frane, di smottamenti… Vogliamo andare?”

Pacifico    :- “Prima lei”

Lo Buono :- “Grazie” (escono)

                     (poco dopo si ode un gran fracasso, rumore di calpestio di persone e parole libere come “Attenti ché sòta”…. <I-è armas satrà> Ad un tratto entrano Lo Buono e Pacifico, impiastrati di terriccio, barcollanti, accompagnati da Terenzio che li fa sedere)

Pacifico    :- “Siur Lo Buono…gna-gnanca mal che… chi gine…va ben quei chi è... non capiscono una mazza”

Si chiude il sipario

Fine del primo atto

ATTO SECONDO

SCENA I

(stessa scena del primo atto)

(Giorgio – Rocco)

Giorgio     :- (al telefono) “Allo Ramirez? Soy Giorgio… como està?” (pausa) “Muy bien graçias e donde està ahora?” (pausa) “Siempre in Colombia… a Medellin?... Bueno… Te invio el material promiso… cuatro caje da muerto para los pobrecitos… Bueno… hasta la vista” (chiude mentre entra Rocco)

Rocco       :- “Bungioran siur Giorgio… ho portà a l’ufési d’import-export ch’li quatar càsi da spedir… L’è propri un anim generus… al pensa a chi poarét chi n’as pöl parmétar gnanca l’ültim viàs…” (alza gli occhi al cielo)

Giorgio     :- “Eh… l’è che mé a sun fat acsé… Pochi paroli ma tanti fàt… Bene, dopo mé e te as rangema..”

Rocco       :- L’am par cuntent anca Pacifico… afét dal lucal, dl’atar laur… l’ha fin tòt un garson parché da par lö al na gh’l’ha fa mia…”

Giorgio     :- (che non sembra gradire dell’argomento)  “Va ben, va ben… ma adés vò pör.. a s’avdema in dal tö magasin…”

Rocco       :- “Alura… arvédas”

Giorgio     :- “Sì, arvedas… Vè, sta mia dir in gir ch’at fè dli spedisiun e di trasport par me con mibil e..,”

Rocco       :- “…li càsi da mort?”

Giorgio     :- “Men la gent la sa mèi l’è!... Am piàs far dal ben sensa faral saver.. a vòi mantegnar l’anonimato!”

Rocco       :- “Ah, sl’è par mé al pöl mantegnar ch’il völ”

Giorgio     :- (gli squilla il cellulare e abbassa la voce per non farsi sentire da Rocco) “Sì?... Sono i… Dove?... Vico Mantegna?... Okey… fingerò di incontrarti per caso… Sarò li al più presto… il tempo di arrivare… Chiudo!” (cerca di darsi un atteggiamento di noncuranza, poi a Rocco) “An’s’ierum salütà?”

Rocco       :- “S’al völ al cumpagni con l’Ape”

Giorgio     :- “Cumpagnaram… i doa…?”

Rocco       :- “In vico Mantegna”

Giorgio     :- “Vico… Mantegna?... A far cosa?”

Rocco       ;. “A incontrà <par casu> quél o quéla ch’à telefonà”

Giorgio     :- (alterandosi) “Mé an gh’ò d’incuntrà nisün… gnanca pa caso!” (esce all’e- sterno)

SCENA II

(Rocco – Lisa)

Rocco       :- “Content lö… A sperava ad vedar la Matilde. Adés ch’l’a laura a radio-taxi la‘s’véd poch… Cun ch’li cui da caval in testa l’a n’è mia ‘na gran belésa… e po’ l’è sempar vastida a ‘na qual manéra... Però l’è una brava bagaiòta ch’l’as lasa guidar da l’òm…com’am pias a mé :l’uomo guida!”

Lisa          :- (entra alle ultime battue di Rocco) “Sì… l’uomo guida s’al gh’à la patente… A proposit, in dua set andà con al furgunsin? A gh’èa ad bisogn ca t’am cumpagnesi”

Rocco       :- “A sunt andà…” (si rammenta delle raccomandazoni di Giorgio) “An t’al pòs mia dir”

Lisa          :- “Oh, bèla questa… Alura stamal mia a dir… an m’interesa mia…”

Rocco       :- “An pòs mia dirat ca sunt’andà a l’ufési d’import-export in cità a far una spedisiun”

Lisa          :- “E te stamal mia a dir… Cos’èt spedì?”

Rocco       :- “L’è un segrèto e ho promés d’an dir mia a la gent a dl’a bontà d’un òm ca conoséma nuantar dü”

Lisa          :- (sorpresa) “Stam mia a dir ca t’à spedì li càsi da mort!”

Rocco       :- “Infàti an ‘tal deghi mia”

Lisa          :- “L’important che mé maré al sia sta pagà, acsé a paghi la legna a Terenzio”

Rocco       :- “A proposit ad Terenzio… Al sta un po’ tropo tacà a la Matilde”

Lisa          :-“At dà fastìdi?”

Rocco       :- “Gnanca ‘na brisa”

Lisa          :- “A part al fat che Terenzio l’am par un po’ indré ad cotüra… i-e fat ca t’interesa mia… Ma cambiéma discors… Al sét ch’è mort Tènure”

Rocco       :- “Tenure chi?”

Lisa          :- “Antenore Bertazzoni”

Rocco       :- “Mai santù”

Lisa          :- “Ma sl’è sta al tö maestar a li elementari… Conosù come Spulvrun!”

Rocco       :- “Ah, Spolvron…l’è vera… al’s ciamava Antenore…al n’era gnanca tant vèc”

Lisa          :- “Al gh’eva sol novantanöv àn! A mandarò un telegrama ad condoglianzi a seu fiöla, la Delaide”

Rocco       :- “A proposit ad telegràma… bisogna ch’an manda ün anca mé a Mariolin Luitprandi ch’als marida… Am tocarò faragh anca al regal”

Lisa          :- “Acsé l’ha fnì par tör mojer anca lö… Agh mandarò un telegrama anca me”

SCENA III

(Rocco – Lisa – Matilde – Terenzio)

Matilde     :- (entra tutta elegante, pettinatura moderna, con passo da mannequin, provocando meraviglia in Rocco. Parla professionalmente, monocorde, come fosse a radio-taxi) “Ciao-Lisa, ciao-Rocco”

Rocco       :- (imbambolato, risponde alla stessa maniera) “Ciao-Matilde, ciao-Matilde”

Lisa          :- “Ma a s’è incantà al disco..? Com’a parlèv?”

Matilde     :- (togliendosi la mantella o cappotto) “Scüsa ma… l’è töt al dé ca rispond a radio-taxi e a m’è restà la parlada a sta manera”

Rocco       :- “Vacca boia Matilde… ma che trasformasiun!”

Lisa          :- (mentre fa i mestieri di casa, alla figlia) “Matilde, tè ch’at sé pö sé pratica che me, a gh’è da far dü telegrama… v’ün a la Delaide povréta ca gh’è mort sö padar, Tènore Bertazzoni e ch’l’atar a Mariolin Luitprandi ch’al marida. L’indirés l’è in dla rubrica darent al telefono”

Matilde     :- (si avvia al telefono) “Cus’agh métia?”

Lisa          :- “Varda tè… t’al’ s’è mei che mé… Pochi paroli però… che töt a costa”

Matilde     :- (mentre gli altri parlano, sfoglia la rubrica, elefona e parla)

Terenzio   :- (antra con la solita camminata da contadinotto, vede la ragazza e rimane stupito anche lui del cambiamento) “Ma… èla la Matilde?”

Rocco       :- “Propria lé”

Terenzio   :- “Vacca pita… l’a par un’atra…”

Lisa          :- (a Terenzio) “Vreat quèl?”

Terenzio   :- (parla a Lisa e guarda Matilde) “Ho portà la legna a la Nicoletta… l’ha dèt ch’l’as rangiarò con te…la gnirò a cà tua… apéna la pöl”

Lisa          :- “At capirè…”

Rocco       :- “Ah, Lisa, a proposit da vegnar a ca tua… ho vest la siura Orfea, Orfea   Truzzi e…”

Lisa          :- “Quéla ch’la sa töt?”

Rocco       :- “L’ha dét ch’la gnirò a catarat… ch’l’at dev parlàr”

Terenzio   :- (che non stacca gli occhi da Matilde) “L’è un tipu strano”

Rocco       :- (notando che guarda la ragazza) “Chi, la Matilde?”

Terenzio   :- “Ma no, la siura Orfea… sempar in gir a far a dli dmandi in si mastér ch’in gh’è pö, a metr’al nas in di fat ad ch’iatar”

Lisa          :- “L’è un po’ curiusa…i dis ch’l’a scriv in si giornài… L’è poch ch’lè ché e la vorés magari far di amicisi”

Matilde     :- (che ha terminato di telefonare) “A parlè a dl’Orfea Truzzi?”

Rocco       :- (con voce e atteggiamento da cascamorto) “Giöst lé, Matilde”

Matilde     :- “L’è gnüda che a la Vèla pocu dop che ‘rivà al siur Giorgio Bellagamba da nuantar”

Lisa          :- “Al siur Giorgio l’am par un òm fin, garbà… al paga puntualment la pigiun però… ariva a dli buleti dal telefono ben ben cargàdi…”

Terenzio   :- “Fat dar i bési”

Lisa          :- “Quél l’è poch ma sicür”

Matilde     :- “Lisa… ciaman prest admatina ca gh’ò da sostituir na colega malada”

Lisa          :- “Ma a gh’éla la curiera a ch’lura lé?”

Rocco       :- “Par quél sta mia preocuparat… a la cumpagni mé con l’Ape”

Terenzio   :- “Con l’Ape?... Ah, no; a la cumpagni mé cul furgunsin”

Rocco       :- “Ma varda te! A l’ho cumpagnada mé tanti volti ch’a pos faral incora”

Matilde     :- “An gh’è mia ad bisogn: a gh’ò ch’im cumpagna”

Lisa          :- “Vè...atenta a quel ch’at fè… a t’è ‘pena comincià a laurar e at gh’è za ch’it cumpagna?”

Rocco       :- “L’ha gh’à ragiun la Lisa”

Terenzio   :- “Tè tàs!”

Rocco       :- “Cus’a gh’intrat te?!”

Matilde     :- “A vrif piantarlalé ad métam in dal mès?” (esce a sinistra)

Lisa          :- “L’ha dis ben…E vuatar dü a podì anca andar”

Terenzio   :- (uscendo) “Ciao” (a Rocco col quale esce) “An védi la ragiun parché at gh’a- bi d’acumpagnarla te”

Rocco       :- (fuori scena, mentre sta chiudendo l’uscio) “Parché sì”

Lisa          :- (scrolla il capo sorridendo) “A par ch’is létga sempar e po i-è sempar asiém come büséta e botòn”

SCENA IV

(Lisa – Nicoletta – Orfea)

(suonano alla porta)

Lisa          :-(avviandosi ad aprire)“Chi sarà a st’ora” (appare Nicoletta con la signora Orfea)

Nicoletta   :- “Ciao Lisa… ho cumpagnà la siura Trös, Orfea Truzzi, giornalista, ch’la va in gir par scrivar un lébar…”

Orfea        :-“Piaser ad far la so cunusensa”

Lisa          :- “Prego, comodef” (porge le sedie e dopo siede anche lei) “A n’ho mia ben ca- pì: cum’a fala a-andar in gir a scrivar un lébar?”

Nicoletta   :- (scrolla le spalle scocciata)

Orfea        :- “A giri in paés e dintoran, par far una racolta ad dli tradisiùn di nostar vèc, di master ch’in gh’è pö, parché in vaga mia dispers e par far conosar ai nostar zoan com’as viveva anca sensa televisiun, telefunin, computer e via andare”

Lisa          :- “As fa prest a dir far cunosar ai zuan… Magari is dis ch’a sierum di lucòt a laurar da la matìna bunura alla sira tardi”

Orfea        :- “Questo l’è za un argument da scrivar… Oggi si ingloba tutto con la società multietnica”

Nicoletta   :- “Ché a la Vèla l’han gh’è mia ch’la società multi..multi…”

Orfea        :- …etnica”

Lisa          :- “Magari la gh’è in cità… Ma siura Truzzi mé in che modo a pòs èsagh ötil?”

Orfea        :- “A parlar cun la gent a salta föra di ricordi sensa rendas cunt e mè a töghi nota. A prepari un articul con ‘na qual fotografia quand la gh’è o cun un disegn, in modo da ricordar al nostar pasà, ch’an vaga mia pers cum’as viveva una volta e par ricordar ai zoan che se adés i gh’ha quasi töti quel chi völ, l’è parché i nostra vec i a tribülà, i gh’ha preparà un avenir méi ad qéul che gh’à vü lur”

Nicoletta   :- “Am ricordi me nòna che quand a s’era picolina, l’ham fava un zögh con na filastrocca… e la fava la cunta con töti i pütlét d’atoran…spèta ch’am vé in ament”

Orfea        :- “Un moment ca töghi nota”

Nicoletta   :- “La dseva: <Pin piusèl

                                          da l’òli bèl,

                                          da l’òli fin,

                                          da San Martin.

                                         Galìna sòpa

                                          vula vula

                                          in séma a ‘na piòpa.

                                          Bari bari

                                          Cumisari

                                          tòca a tè

                                         andà a cagàri,

                                          vagmo tè,

                                          vagmu st’atar

                                         toca a tè

                                          ch’an tfè mai àtar”

                 E quel ch’a gnéa sgnà l’andava föra dal serc”

Lisa          :- “A bastava poch par far zügà i picolin. A bastava la fantasia. Mè a gh’ò  sempar in ment quand a la sìra, dopo che i mé i-eva laurà in di camp töt al dé, is sintava in dl’èra a dasmansr al furmanton. A gh’èa sempar qualchidün ch’al zdseva a me padar: Loris canta ch’at gnéma adrè”

Orfea        :- “Cusa cantaval?” (prende sempre appunti) “A m’arcordi ch’al cantava: <Il bell’uccellin del bosco>. Al cuminciava e töti, sensa piantar lé da dasmansar, igh faseva al coru…”

Nicoletta   :- “Anca mé andava a dasmansar. A mitéva da part i scartòs ch’i gneva ben, in mancansa ad crìn o ad lana, par far i materas. Lisa, a m’arcordi che  tö padar al cantava anca <La violèta la va, la va>, <povera Giulia>; al gh’eva la vòs teronile”

Orfea        :- “Tenorile”

Nicoletta   :- “Ah! As pöl dar che in italian as dega acsé”

Lisa          :- “I s’alvava sö a quatr’òri a la matina par rasc-iar li vachi… e par munsar, natüralment a man… Dopo, cun la bicicléta e al birocin tacà dré dla sèla, as portava al lat al casèl. L’era una gran fadiga…”

Nicoletta   :- “Sòta al sul a s’andava a plar i malghèr…”

Orfea        :- “Pianin ca töghi nòta”

Lisa          :- “Me sia la con la ròca la filava al cotòn… La dseva sempar: <“Pan, vin e sòca, làsa pör ca fiòca”

Orfea        :- “I era prevident… “

Nicoletta   :- “An gh’era mia tanti pagn da metas adòs par cambiaras… Un pèr da scarpi e in campagna is mateva i tròcui”

Lisa          :- “At gh’è ragiùn… a m’arcordi che me nòna, ch’l’era ad Rovigo, a v’ün ch’al sircava sö marè, cioè me nonu Toni, l’ha gh’a dét: <Toni al zé andà in léto intanto che mi ghe pèso le braghe>. I era temp ad miseria però a gh’era al rispet di vèc, al rispet a dla famèja… valor che adés….”

Orfea        :- “Pr’adès dal material a n’ho catà sö…ho scrét anca questo chi m’ha dét” (legge dai suoi appunti) “Molte famiglie allevava o in casa, bachi da seta per fare realizzare stoffa preziosa ed avere un cespito in più”

Lisa          :- “La Giacumina la gh’èa la casa pin … l’as fava porta li fòi di mur…”

Orfea        :- (prendendo appunti ripete) “….foglie di gelso…” (chiude il libricino degli appunti) “Bene… pr’adés a gh’ò bastansa material e, s’an disürbi mia.. a pasarò un’atra volta e intan agh pansè sura s’af vé in ament ad l’atar”

Nicoletta   :- “Ma no ch’l’an distürba mia”

Lisa          :- “Tè pensa par tè”

Orfea        :- “E al vostar inquilin al va ben?”

Lisa          :- “Ah, i gh’l’à za dét?” (dà un’occhiata a Nicoletta che abbassa lo sguardo)

Nicoletta   :- “E’… è capità al discurs par casu intant ca gneum ché …”

Lisa          :- “Natüralment” (a Orfea) “Al fa…al mobiarista….immo...”

Orfea        :- “Immobiliarista”

Lisa          :- “Propria. L’ha dat dal laur da marangon a mé marè con di mobil vèc, antigh…”

Nicoletta   :- “E càsi da mort!”

Orfea        :- “Càsi da mort? Oh bèla… l’inquilin al gh’a un’agensia ad pompe funebri?”

Lisa          :- “Par quél ca so l’è sociu d’una agensia… al spedès i feretri anca a l’estar… L’è un bun òm ch’al fa, anca in ch’al modu ché, dla beneficenza par chi povrét ch’in’s pöl parmetar gnanca ad poder aver una sepultura da cristian cun càsi particulari”

Orfea        :- “A m’incuriusì… ma cus’agh sarès ad particolare indi feretri?”

Lisa          :- “Un dopi-fond par la gran ümidità ca gh’è in cli zoni lé e mé marè, ch’lè un brav marangon, al li a prepara second i desideri dal siur Giorgio”

Orfeo        :- “Ah, al’s ciama Giorgio…”

Lisa          :- “Giorgio Bellagamba”

Orfeo        :- “Giorgo Bellagamba…Al dev’esar un brav òm dabun… an gh’èl mia adés?”

Lisa          :- “Al gh’a sta poch… al fa dli telefonadi al me telefono e al parla sempar forest. Parché, völa admandar anca a lö a dli tradisiun persi?”

Orfea        :- “E parché no?!... A sares interesant sentar quel ch’al dsires”

Nicoletta   :- “Parché al siur Giorgio par lelefonar an dröval mia al telefunin?”

Lisa          :- “Quand al vé a ta gh’al dmandi”

Orfea        :- (guarda l’orologio) “Uh… a bablar a s’è fat tardi e a gh’ò dandar a far una telefonada in dal bar in piasa”

Nicoletta   :- “Ma la Lisa la gh’à al telefono” (indica)

Lisa          :- “Fa pör come s’at fési in casa mia!”

Orfea        :- “No, no… an voi mia profitaram, grasie. A pòs sul acetà s’a paghi la telefonada”

Lisa          :- “Ma l’han telefona mia in Colombia come al siur Giorgio”

Orfea        :- (interessata) “Adritüra in Colombia… No, no…a telefoni al mè editor… par daragh di apunti in sli ricerchi dli nostri tradisiun. Alura a telefoni e grasie” (si avvia al telefono seguita da Nicoletta. Mentre Orfea compone il numero, Lisa redarguisce Nicoletta)

Lisa          :- “Nicoletta, gh’èt da tör di apunti in quel ca dsirò la siura Orfea al telefono?”

Nicoletta   :- (si scuote e va a sedersi) “No, no… l’èra sol come compagnarla”

Lisa          :- “An sta mia ben scultar…” (siede accanto a lei ma tendono entrambe, comicamente l’orecchio al dire di Orfea)

Orfea        :- “Editore Ferrari?...” (a denti stretti come a far capire che non può parlre) “Ma come no…Il numero è giusto… Me la dato lei via fax stamattina presto …Sì, sono Orfea Truzzi, giornalista…Ah, l’ha capì adès: Mi stia a sentire; ho quelle notizie che le interessano… quelle…” (si volta e capisce che le due donne stanno ascoltando curiose) “…quelle sulle tradizioni dei nostri vecchi… e nuovi! No, non chiami, mi farò viva io com’ho detto via fax o via e-mail. D’accordo. Mi farò sentire ancora perché…” (si volta e vede le due donne che stavano ascoltando. Quando Lisa e Orfea se ne accorgono, comicamente fingono di guardare altrove) “…perché probabilmente ho trovato il luogo e la persona giusta… sì… diciamo che ho trovato chi ricorda ancora le vecchie usanze e… i nuovi mestieri”

Nicoletta   :- “Mai santù ch’a gh’è via Fax o via Mail”

Lisa          :- “Li sarà stradi növi”

Orfea        :- (al termine delle telefonata) “Arrivederci” (posa la cornetta e si avvicina a Lisa) “Siura Lisa mé… a l’ha ringrasi dla telefunada ma… a podeva anca pagarla…Adés a tögh al distürb”

Lisa          :- “Ma nisün disturb… ch’la vegna quand la völ”

Orfea        :- (a Nicoletta) “Lé l’as ferma?”

Nicoletta   :- “Am fermi incora un po’…”

Orfea        :- “Alòra grasie at töt e siura Lisa tanti compliment.. l’ha m’ha dat dli beli informasiun … in s’al pasà di nostar vèc”

Nicoletta   :- “Teniamoci visti siura Orfea”

Orfea        :- “Ci terremo… visti, siura Nicoletta”

Lisa          :- “Am farò vegnar in ment quel’àtar se casu… a la cumpangni” (esegue e Orfea esce. Sulla porta si stringono la mano. Lisa chiude e ritorna da Nicoletta) “An gh’èt gnint da far a cà tua?”

Nicoletta   :- “Mè marè incö al na gh’è miae acsé…”

Lisa          :- “Et sistemà la legna?”

Nicoletta   :- “Tranquila Lisa… apena a pòs at tla paghi”

Lisa          :- (si alza per andare nell’andito) “Vest ch’a tse ché at podrési iütaram a mondar dò patati” (esce di scena)

Nicoletta   :- “E va ben… portli ché”

Lisa          :- (rientra con un cesto dal quale toglie alcune patate, coltello, una teglia dove mettere le patate sbucciate, un asciughino per le mani e siede)

                     “I-è un po’ veci… ma li va ben listes par al puré” (sbucciano assieme)

Nicoletta   :- “A proposit dal siur Giorgio .. i m’ha vrü dir…”

Lisa          :- (che mal sopporta le dicerie) “I t’ha vrü dir…”

Nicoletta   :- “…ch’il ved andar da spés a la Viöla da cal marochin ch’al vo avanti e indrè in di paès ché d’aturan…”

Lisa          :- (salace) “I t’ha vrü dir…. Al farò dla beneficenza… al’gh’iütarò a sircar di mobil antigh da rivendar dopo che Pacifico al li ha riparà…”

Nicoletta   :- “Ma… a sarà… A t’al sé che a n’am pias mia far dli babli…”

Lisa          :- (comica, con aria da sfottò) “Ma chi èl ch’al n’al so mia…”

Nicoletta   :- (con fare misterioso) “I m’ha volù dir…”

Lisa          :- “Sé…”

Nicoletta   :- “… ch’al frequenta da spés la casa… casa… l’è una baraca… in doa ch’al marochin, Nadir, am par ch’als ciama…”

Lisa          :- “At par…”

Nicoletta   :- “…ch’al va in gir a vendar strass da quatar fénich”

Lisa          :- “A mé an m’interèsa mia quél ch’al fa.. A gh n’ho fin trop da pansar par cunt mio…”

Nicoletta   :- “Fin la siura Orfea la s’è meraviliada quand agh l’ho dét”

Lisa          :- “Tant par farat i fat tö”

Nicoletta   :- “Ah ma mé… cìto… An deghi gnint a nisün, a n’am pias mia andar a dir in gir i fat ad ch’iatar”

Lisa          :- “Dit?... “ (indicando le patate che sta sbucciando) “Monda cun la pè pö sé sütila i pom da tèra… a tagh làsi tropa polpa tacada a la pèl”

Nicoletta   :- “Cum’a t’ho det, a n’am pias mia dir i fat ad ch’iatar parché as pöl far dal mal sensa voleral, come l’è capità a Terenzio”

Lisa          :- (stupita) “A Terenzio?”

Nicoletta   :- “An l’èt mia savü?”

Lisa          :- “No, t’an s’era mia incòra pasada”

Lisa          :- (circospetta) “At faghi ‘na cunfidensa parché a so ch’it sé e parché a n’am pias mia far…”

Lisa          :- “…dli babli..”

Nicoletta   :- “I l’ha sircà di pulisòt… i-era gnü anca da mé…”

Lisa          :- “Oh, Signor banadét”

Nicoletta   :- “I m’ha admandà s’a conoseva un certo Capiluppi”

Lisa          :- “E chi èl?”

Nicoletta   :- “Al Terenzio”

Lisa          :- “Ah, l’è vera”

Nicoletta   : “Lé par lé a gh’ò det ch’an saveva mia chi l’era, po’ l’ha det Capiluppi Terenzio, alura a m’è gnü in ment. T’al sé che nuantar as conosem quasi sol par nom o par al scurmai”

Lisa          :- “An n’as sarà mia més in di paciüg… facilun cum’l’è”

Nicoletta   :- “I m’ha vrü...”

Lisa          :- “…DIR…”

Nicoletta   :- “…chi l’ha catà a Cuncordia e mnà chisà in doa”

Lisa          :- “Chisà in doa?” (stupita) “A t’a n’al sé mia?... Nicoletta a pardéma di culp!”

Nicoletta   :- “A pöl capitar a dli volti… e po’ a mé… a n’è mia ca m’interesa pö d’acsé. Comunque a par chi sia tri dé ch’al n’a sfà mia vedar”

Lisa          :- “A n’agh pagarò mia la legna!”

Nicoletta   :- (asciugandosi le mani in un asciughino) “Ciàpa, soquanti pom da téra a i ho mundà… ades a vaghi”

Lisa          :- (l’accompagna alla porta) “Grasie e stà mia scultar sempar quei ch’it völ dir par forsa… Ciao…” (brontolando) “Agh mancava anca la giornalista, la Nicoletta e Terenzio…e a gh’ò da métar sö da magnà” (va in cucina)

SCENA V

(Pacifico – Giorgio)

Pacifico    :- (entra col solito grembiule da falegname e chiama la moglie) “Lisa!.. In do sét..”

Giorgio     :- (entra dall’esterno) “Buna sira Pacifico”

Pacifico    :- “Oh, iè trì dé ch’an s’an vdéma… Töt ben?”

Giorgio     :- “A sunt dovü anda via par di afari…”

Pacifico    :- “Ho sistemà ch’al cumò in stile  <chiricchicò… rocco chicchì…”>

Giorgio     :- “Stile rococò”

Pacifico    :- “An riés mai a diral… am s’ingatìa la lengua… Ho sistemà anca i büs dli càmoli chi ha rosgà al legn… A gh’ò pers di giuran…”

Giorgio     :- “Uri ch’li sarò pagadi…” (si avvia verso il locale in affitto e viene fermato dal dire di Pacifico) “Ch’al ma scüsa ma avrea diragh ché… e gnü da mé la Finanza”

Giorgio     :- “La… Finanza?... A n’arì mia pagà ‘na qual fatüra”

Pacifico    :- (sornione, con calma, muove l’indice in senso negativo) “No, no… i m’ha admandà a dla SUA atività!”

Giorgio     :- (che ostenta calma) “E… cosa gh’al dét?”

Pacifico    :- “Ch’al fò dal ben a chi gh’n’à ‘d bisogn e ch’l’è… mobiliarista”

Giorgio     : “Immobiliarista!”

Pacifico    :- “Ma sì, ch’la ròba lé e ch’l’è ‘na dégna parsona”

Giorgio     :- (agitato) “Grasie par la <degna parsona>”

Pacifico    :- (con faccia da finto tonto) ”… fin’adés…”

Giorgio     :- “Cum’a sares a dir? Mé a sun ‘na parsona unesta… a faghi al me laur e quand a pòs, anca dla beneficenza”

Pacifico    :- “L’è ben quél ca gh’ò det… A par chi àbia més dentar ch’al marochin ch’al cnòs… Nadir am par ch’al’s ciama…”

Giorgio     :- “Marochin?... Nadir?... Ah, el forsi quél ch’al va in gir a vendar i vastidin pr’ i pütin?... A l’ho vest ‘na qual volta… Quand i taca botòn par vendart quél i-è asfisiant… Ma cusa gh’intra al marochin con mé…”

Pacifico    :- “S’al n’al sa mia lö…”

Giorgio     :- “Va ben, s’i gh’à ‘d bisogn ad parlaram a sunt a complèta disposisiun. Li sarò li soliti verifiche a campiòn” (guarda l’orologio) “Ma cum’a pàsa prest al temp… bisogna ca vaga a vedar di mobil a Codsòt… A töghi un document in dla me scrivania” (esce agitato)

Pacifico    :- “Il lavoro prima di tutto. Mah… fastidi al n’an dà mia… pagar al paga e un po’ ad fortüna l’agh vrea. La pütleta la laura a radio-taxi e finalment as vede rivàr un po’ ad grana. Adés sperema che la Provincia l’am paga i dàni dl’alüviòn, acsé a faghi metar l’impiant dal riscaldament autonomo e a cuntentarò anca li mé dòni”

SCENA VI

(Pacifico – Lo Buono)

(suonano alla porta. Pacifico va ad aprire. E’ Lo Buono)

Lo Buono :- “Buonasera signor Boninsegna... posso entrare”

Pacifico    :- “A dipend da li notisi”

Lo Buono :- (posa la cartella sul tavolo, estrae dei documenti) “Gli è stato riconosciuto parzialmente il danno denunciato”

Pacifico    :- “Parzialmente? E quant’èl ‘sto <parzialmente?>”

Lo Buono :- “Il cinquanta per cento della somma richiesta perché, dalle nostre perizie, è emerso che il muro maestro della casa, che lei a rifatto… avrebbe dovuto rifarlo comunque a causa della vetustà”

Pacifico    :- “An so mi chi l’è questa ‘vetustà’, an l’ho mai conosuda, ma ho dovù ciamà un müradur d’ürgensa siunò am cascava al mör in cò!”

Lo Buono :- “Può far ricorso se vuole… naturalmente passerà altro tempo… Personalmente non glielo consiglio”

Pacifico    :- “A i-a stüdiè töti par pagar mia…”

Lo Buono :- “Che c’entro io?”

Pacifico    :- “Ricorso… tsé. S’al faghi a pàsa un’atr’an par acertament e dopu at riva magari una proposta con men rimbors e un an dopu. Basta! a sun stöf… Signor Lo Bello… ha vinto lei!”

Lo Buono :- (alterandosi) “Ma che caspita di Lo Bello… Lo Buono, LoBuono, ha capito? E poi non ho vinto un bel niente!”

Pacifico    :- “Se l’ha buono meì par lö… comunque la cosa abbia stato… accetto!.., Ch’l’am dàga i bèsi” (allunga la mano per prendere… i soldi)

Lo Buono :- “Ehhh….mi dagghi i bèssi… Prima deve mettere una firma qui sotto e poi mica ce l’ho appresso” (porge un foglio, la biro ed indica dove mettere la firma)

Pacifico    :- (prende il foglio l’avvicina, poi allunga il braccio per vedere meglio) “Ma cus’a gh’è scrét ché in picolin?... Agh völ una lent par lesar”

Lo Buono :- “E’ la prassi, scrivono con caratteri piccoli anche i contratti bancari, le assicurazioni…”

Pacifico    :- “… le Province… Insoma cus’a gh’è scrèt?”

Lo Buono :- “Le norme che lei accetta per la chiusura della pratica”

Pacifico    :- “Acsé a n’agh’s capés gnint ma i dirò: Lucòt a t’è firmà, cusa vöt di pö?”

Lo Buono :- “Vogliamo firmare?”

Pacifico    :- “Parché, firmal anca lö?”

Lo Buono :- “Certo che no. Io potrò testiminiare che la firma è la sua”

Pacifico    :- “Forsa Pacifico… tant ‘na fregadüra pö v’öna men…” (firma) “Eco siur..”

Lo Buono  :- “Lo Buono”

Pacifico    :- “Apunto: E par ciapà i bési?”

Lo Buono :- “Rivecerà un assegno con la somma concordata o se vuole mi dà le coordinate bancarie e faremo un bonifico”

Pacifico    :- “Laséma perdar e mandèm l’asegn e… grasie, ma grasie sol al sinquanta par sent”

Lo Buono :- (sistema le sue carte, si alza) “Bene. Piacere di averla conosciuta signor Pacifico e… mi permetta una domanda… avete per caso qualche uovo fresco di gallina… so che quasi tutti tengono un pollaio…”

Pacifico    :- “Io faccio parte dei quasi… però ho delle casse da morto a buon prezzo se vuole”

Lo Buono :- “Ma che dice?!”

Pacifico    :- “A scarsava… i n’è mia mìi…Aspetti che l’accompagno, intanto uscio anch’io  “ (escono)

SCENA VII

(Matilde – Terenzio – Lisa)

Matilde     :- (sempre più bella e sgargiante, entra dall’esterno) “Lisa… a susn mè”

Lisa          :- (si fa vedere con grembiule, fazzoletto in testa) “A  s’era ad sura e a s’era in panser par te... con töti i bröt fat ch’as sent in gir”

Matilde     :- “Tranquila… i m’ha cumpagnà”

Lisa          :- (severa) “Chi?”

Terenzio   :- (entra alla battuta di Lisa. E’ vestito elegante, passo non più da contadinotto) “Da mè”

Lisa          :- (stupita, si avanza, gli gira attorno squadrandolo) “Et rapinà una banca?”

Terenzio   :- “Mèi… ho eredità da me sio Mignòn… Dumenico  insòma, li so tèri a San Banadet e .. suquanti bési in banca…”

Lisa          :- “Che trasformasiun… Alura l’è par col lé ch’an t’éma pö vest”

Terenzio   :- “Ho fat anca un trasport in Briansa…”

Lisa          :- “Ma com’i ha fat a catarat?”

Matilde     :- “Al nodèr al l’ha fat sircar da la polisia. I l’ha catà a Concordia e i gh’ha dat la notisia”

Lisa          :- “Cambià acsé a t’am pari fin pö sé bel”

Matilde     :- (prendendogli un braccio) “L’è quél ch’a gh’ò det anca mé… Terenzio al m’éa cuntà töt”

Lisa          :- (compiaciuta) “A sarò i bèsi, al vastì ma… a tsé… a t’am par… pö fürob”

Terenzio   :- “A t’hae fat prest a cambiar idea”

Lisa          :- “Però atenta con la pütléta… S’ant’gh’è mia intensiun sèri atenti a quel ch’at fè, parchè l’han so far gnanca un’öv in camïsa”

Terenzio   :- “A vurà dir… ch’l’al farò sensa camisa…”

Matilde     :- (con affetto) “Maldücà”

Lisa          :- (cinge con affetto alle spalle Matilde e poi, con un po’ di magone) “Chi gh’à la fortüna ad tör ‘sta püléta al def tratarla ben…” (minacciando bonariamente Terenzio) “…sal ‘na völ mia far i cunt con me”

Matilde     :- (guarda la matrigna con piacevole stupore)

Terenzio   :- “A speri d’èsar mé l’òm par la Matilde”

Matilde     :- (a Lisa, commossa) “Lisa…Ma mé am cardeva ca t’am supurtesi come madrégna e agh gh’ési sol i òc pa la Giada…”

Lisa          :- (abbraccia la ragazza) “At voì ben Matilde… par mé at s’è me fiöla… Dal rest a t’ho tirà sö mé ch’at s’eri picoluna…”

Matilde     :- “At voi ben anca mé, màma!” (si abbracciano)

Lisa          :- “A sun contenta ca t’am ciàmi màma… Ho spità tant questo moment. A vréa sul squasarat un po’ parché a t’imparési quel ch’a gh’è da far in una casa che un dé… a t’at farè con al tö òm. La Giada? L’ha m’ha delüs... l’è andada a convivar co v’ün tant pö se vèc che lé… A l’ho savü par casu… Ma adès ch’at m’è ciamà <màma> , con öt al rispèt par la madar ca t’ha més al mond, am sun santüda tö madar dabun e fortünada d’aver sposà ch’al bruntulun ad tö padar” (si abbracciano)

SCENA VIII

(Matilde – Terenzio –Lisa – Rocco – Pacifico)

Rocco       :- (entra trafelato) “As pöl?” (resta basito al vedere Terenzio così cambiato) “Ma… ma cus’agh fèt dentar al ch’al vastì?”

Matilde     :- “Cus’a gh’èt da dir cuntra al mé murus?!”

Rocco       :- “Al tö murus ch’al magnagrépoli chè?”

Terenzio   :- (lo prende per il bavero) “Stam mia far andàr föra ad dli lorgni e a sarà ben ch’at vaghi via ad cursa pröma ch’it méta in galera come complice dal Bellagamba e dal Nadir, al marochin”

Lisa          :- (stupita) “Cos’è det… Cus’è sûces al siur Giorgio?”

Terenzio   :- (allontanando da sé Rocco, che si aggiusta il colletto della camicia) “L’è una storia un po’ lunga e mé o colaborà a-i indagini con la siura Orfea: la Soprintendente di polizia, Orfea Truzzi”

Lisa          :- “La siura Orfea… la giornalista… una pulisiota?”

Rocco       :- “Spion d’un spion”

Matilde     :- “Sa t’agh dì n’atra parola ad moli una psada in doa a deghi mé che pr’un po’ in ciama Rocca inveci ad Rocco!”

Terenzio   :- (piacevolmente sorpreso, a Matilde) “Ma… Matilde… an n’at fava mia acsé battagliera”

Matilde     :- “Cuntagh Terenzio”

Terenzio   :- “La siura Orfea, cun la scüsa in parte ad far ricerchi in sli tradisiun dli nostri bandi che i-e adré sparìr o disperdars, ricerchi ch’la i-a fò dabun, la’s tgneva informada, anca con al me aiöt, di moviment dal siur Giorgio Bellagamba e dal sö tirapé Nadir e anca ad chi agh fava i trasport e li spedisiun… il qui presente Rocco Messora”

Rocco       :- “Me an fava gnint ad mal… Par mé l’era un lavor come tanti e sòta la lüs dal sol... Spion!”

Terenzio   :- “Tàsi Bartold che s’a n’era mia par mé at sarési in parson anca te, parché o podü dimostrar che sia tè, sia Pacifico, an savevu mia ad li manövri ad Bellagamba con i traficant ad droga d’la Colombia… Ca sieruv in bona fed… I feretri col dopi-fond, i rientrava i Italia con al mort… e con la droga in dl’intercapedine, capì Rocco cusa t’è risc-ià?”

Matilde     :- “Anca me padar al podeva pasar di bröt moment, ma Terenzio l’ha dimostrà che tè Rocco, e me padar an gh’intravu mia”

Lisa          :- “Grasie Terenzio… Ma varda tè… li càsi da mort col dopifond…” (sarcastica) “…par chi povret cho gh’ tanta ümidità! Agh darés ‘na bòta in dla söca cun la canèla dal sfòi al siur Giorgio…” (a Terenzio) “E cun i mobil antigh l’era töt in règola, nè?!”

Terenzio   :- “In un qual mobil a gh’era logà dla cocaina.. ma la gneva mésa dopu che Pacifico al l’éa consegnada…”

Matilde     :- “Tranquila màma, al papà al na gh’intra mia par fortüna. Anca la polisiota l’ha la dét, siunò, qund la va admanda ad Bellagamba a n’agh davu mia töti li spiegasiun ch’a gh’ì dàt. E propria da casa nostra l’ha telefonà alla squadra antidroga, come sl’a parlés al sö editor”

Lisa          :- “Et capì la siura giornalista a la ricerca dli tradisun dli nostri bandi…?” Rocco, l’è andada ben anca a te, valà…”

Rocco       :- (a capo chino, mogio, porge la mano a Terenzio) “L’è düra par mé ma… at ringrasi Terenzio d’aver tesimonià a me vantagio”

Matilde     :- “L’è al minim ch’at pòsi far”

Terenzio   :- “Sempar amich” (si danno la mano)

Lisa          :- “Stat mia a törla…chi ha fat dal mal a paga la penitenza”

Pacifico    :- (entra trafelato per dare la notizia) “A n’imaginarì mai cos’è süces!”

Tutti         :- “I ha mes dentra Giorgio!”

Matilde     :- “E al marochin”

Pacifico    :- “Al saì za?... Ma a gh’è mancà poch ch’im mites dentar anca mè!”

Lisa          :- (prende sottobraccio il marito) “Caro al mé òm, a siema sta dü cùcù. Arivava al laur, tanti càsi a dopi-fond, mobil antich da restaurar e nuantar in buna fed, a gh’èma cardù. La s’è andada ben anca par merit ad Terenzio…”

Pacifico    :- “Terenzio, grasie… A védi ca ta’t tsé vastì da pröma cominiun, vet a ‘na festa?”

Lisa          :- “L’ha ereditada sö sio Mignon”

Pacifico    :- “Ch’al voia ad laurar saltam a dòs?.. Complimet Terenzio… Alora… a pardema al trasportador ad legna”

Rocco       :- “Ma agh sun mé con l’Ape”

Matilde     :- “L’è töt ben quél ca fnés ben”

Nicoletta   :- (entra imbestialita con due telegrammi che sbandiera ai presenti) “ÉCU CHE’!”

Lisa          :- “Cus’èi?”

Nicoletta   :- “Dü telegrama!”

Lisa          :- “Oh, Signur… mia ‘na qual disgrasia vera?”

Matilde     :- (prende i telegrammi e legge)  “Cento di questi giorni”, ma l’è al telegrama ch’éma mandà a Mariolin ch’al s’è sposà” e s’tatar <sentite condoglianze> l’è quel ch’èma mandà a la Delaide par la mort ad sö padar”

Nicoletta   :- (seria) “Et vardà l’indirès?”

Matilde     :- (controlla) “Oh, no!”

Pacifico    :- “E l’ura… cos’èl ch’an va mia?”

Nicoletta   :- (tragicomica) “Cus’èl ch’an va mia?... La Delaide e la madar ad Mariulin i-e gnüdi da mé par mia vegnar da vuatar a daraf ‘na martlada in sal cupin, parché a Mariolin ch’als maridava a gh’ mandà questo: <sentite condoglianze> …”

Lisa          :- “Ma… an’è mia posebul…”

Nicoletta   :- (c. s.) ”.. e a la Delaide par la mort ad sö padar a ghi mandà <cento di questi giorni>”

Terenzio   :- “Ma… in l’ha mia fat a posta… A gh’è sta un po’ ad confusiun… magari li posti…”

Nicoletta   :- “E… as fa prest a dir a pöl capitar, però quand una famèia la gh’à un mort in casa e agh riva un telegrama in dua a s’augürara <cento di questi giorni>…agh girà al bartavèl”

Rocco       :- “Quel pö se giöst l’am par quel dal matrimoni: (con voce cavernosa) “SENTITE CONDOGLIANZE!”

GLI ATTORI RESTANO FERMI A FOTOGRAFIA MENTRE IL SIPARIO SI CHIUDE

F  I  N  E

 

 


[2] Villarotta, Villastrdada, Villaminozzo, ecc