Coj de ‘d sa e coj de ‘d là

Stampa questo copione

UN SEUGN



COJ DË ‘D SÀ

                                              E

COJ DË ‘D LÀ

Comedia brilanta an doi at an piemontèis

ËD

Salve (Shò) Valtingòjer

“Coj dë ‘d sà”  i soma noi e “Coj dë ‘d là” a son le person-e che a l’han lassane për l’àutr mond. Na stòria fantasiosa e irònica su come  (forse) a podrìo serché d’interven-e ant la nòstra vita për l’amor venà ‘d gelosìa che an pòrto ancora. A la fin però…

PËRSONAGI

Ermes                                      - avocat   

                                        

Miriam                                     - spìrit dla prima fomna d’Ermes

Gemma                                     - sconda fomna d’Ermes

Diego                                      - ingegné , amis d’Ermes

Dante                                      - spìrit guida ant l’àutr mond

Sereno                                    - spìrit amis ëd Dante

Stella                                     - cambrera dl’avocat

Fedele De Secoli                       - Marescial dij carabigné

Caprariccia    (vos al telefono)        - Carabignè

 

COJ DË ‘D SÀ

                                                                 E

COJ DË ‘D LÀ…

Quand che as duverta ël sipari la sen-a as presenta, për tuta la soa larghëssa con un trompe- l’oeujl che, come scond sipari, a rapresenta un cel seren con ëd nivlëtte bianche, val a di na sòrt ëd preparadis.  Sto trompe- l’oeujl  a dev podèj score për esse ritirà dòp ‘l prim qùader quandi che jë spìrit as trsferiran an sla tèra ant la ca che a l’era ‘d Miriam. A sarìa motobin fonsional se sto trompe- l’oeujl  ant la part drita, o an cola snistra, a fussa fàit a bindej, për la larghëssa d’un 80/90 centim, an manera ‘d përmëtte ‘l passagi dj’ëspìrit che a riveran dòp le prime batùe, dasend l’impression d’un passagi immaterial. Sto passagi a servirà anche për la surtìa dj’ëspirt quand che as trasferiran an sla tèra. Davanti a sto trompe- l’oeujl  a saran recità le prime tre sen-e che a servo për antrodue ‘l pùblich ant la vicenda.

Ritirà sto trompe- l’oeujl  la sen-a a sarà costa: Sala living  d’una ca ‘d gent che a stà bin. Tre pòrte: cola d’intrada ant la sala vnisend da fòra, cola che a dà ant la zòna neuit e cola che a pòrta an cusin-a. Telefono an sël taulin davzin a na poltron-a, mòbij modern, sofà, poltron-e, mòbil bar.  S’un tàulin na bela fòto ancornisà ‘d Gemma. Un pòrtamantel con pendùa la giaca dl’avocat Ermes, padron ëd ca e cola ‘d  Diego sò amis. Quàder e an sël fondal na bela granda fòto ‘d Miriam, la prima fomna. Jë spìrit a l’avran come vestimenta semplicement ëd camison ëd divers color a seconda dël carater dlë spìrit che a lo pòrta.

Diego e Ermes a son vestì con normal elegansa. Stella, la cambrera a l’é na fomna giovo e grassiosa, ma vestìa an manera seria nen aparisent (vestì neir long fin a metà gamba, scuffia nèira con crestin-a bianca e faudalin bianch e scarpe basse). Vestìa parèj as nòta ‘l meno possibil e a l’é pròpe nen atraenta. Sòn për ël contrast con la Stella dl’ùltim quàder.

N.B.    Për na visibilità e na letura pì pronta:

             Le batùe djë spìrit a saran sempre an “maiuscolet grasset”.

          Le batue dij viv a saran sempre an “maiuscolet normal”.

          

           Ij sugeriment dij comportament:

            për jë spìrit a saran an  “maiuscolet normal”

 për ij viv a saran an “maiuscolet grasset”.

Le parole non in piemontese sono in corsivo

PRIM AT

 

PRIM QÙADER

Sen-a Prima

Dante e Sereno

Musica “celestiale” motobin an sotfond. Dante a l’è an pé e, concentrà,  a les un manoscrit. An sla testa a l’ha na coron-a ‘d lauro come ant le soe iconògrafìe.

Sereno a spassigia avanti e andarè nojà. A sùbia un motivet e a bufa stofià.

Sereno     - (parland daspërchiel) Auffah che stofia! Sì a suced mai gnente d’anteressant! Và bin! I soma ambelessì spìrit trapassà che i spetoma ‘l passapòrt për la nòstra destinassion final, ma un pòch d’alegrìa për tiré sù ‘l moral a j’andarìa pròpe! Anvece sempre sta musica “celestiale” come a la ciamo lor, che at fa vnì ‘l làit ai ginoj! E buté sù na musica alegra, da bal, nò?, na bon-a vòlta!  (a Dante)  Maestro?

Dante       - (a grugniss sensa aussé j’euj dal manoscrit ch’a les)

 

Sereno     - È (a ripet ël son che a l’ha emetù Dante) Bela conversassion! “A-j và ‘d passiensa - a l’han dine quandi ch’i soma rivà - le pratiche për ël passapòrt a son longhe” Tsé! Anche sì burocrasìa! (a Dante)  Maestro?

Dante       - (a grugniss sensa aussé j’euj dal manoscrit ch’a les)

Sereno     - (parland daspërchiel) N’autr bon chiel-sì! A l’han dane sto Dante come spìrit guida e a l’han dine: “A l’ha tanta esperiensa e a conòss tuti ij segret dël mond dij trapassà, ël poeta.  Av farà tanta companìa e av mostrerà tut lòn che i deve amprende për peui fé na bela vita da spìrit”  Bela companìa, va là! Un che a rij nen gnanca a feje ‘l gatij sota ai pé! (torna a Dante)  Maestro?

Dante       - (a grugniss sensa aussé j’euj dal manoscrit ch’a les)

Sereno     - (a Dante) Anlora? An compagna a fé un gir, giù, an sla tèra a              vëdde còsa a fan ij nòstri amis? A l’avìa amprometun’lo.

Dante       - (lesend a mesa vos) Anime grame che lassà an sla tèra

        le vòstre tante mal’assion i l’eve,

       as pronta adess për voi na vita amèra!

Sereno     - Sùbit na bela neuva, nèh? Grassie! Ma quale grame assion, Dante!

Dante       - Maestro, prego!

Sereno     - Và bin. Maestro! Mi, im ciamo Sereno e sereno an vita i son sempre stàit! I l’hai sempre vorsuje bin a tuti, specialment a le fomne giovo e grassiose…

 

Dante       - … e marià!

Sereno     - Eh, foma nen ij cicapoj adess! Marià o da marié sempre fomne a son! L’important a l’è contenteje!

Dante       - (indicand ël manoscrit) L’ultima euvra dla mia ispirassion

                                    Peuss, përpiasì, an santa pas  rilese?

                                                    Stà ciuto adess e romp nen ij….

Sereno     - …ij maron! I l’hai capì! Che antipatich ch’a l’è chiel-sì!

Dante       - (amostra ‘l manoscrit)  Sereno atent, ch’it mando ant ël giron

    dj’ampertinent che an sij ginoj as men-o

                                                      e, chin, rabasto an tera sò menton!

                                                   Lì it fico! Rispetme e rispond ëd meno!

 

Sereno     - (parland daspërchiel) Sempre ancamin a lese o a scrive, sto Dante! Mai che na vòlta as peussa ciaciarè ‘d còse normaj! Mach leteratura, poesìa, filosofìa. Lë spòrt a j’anteressa nen. Le fomne? (aussand la vos) Për chiel a esist mach Beatrice!

Dante       - (a scata ansios) Beatrice? A l’è sì? Andova a l’è la pìa?

                                        Ah, s’i podèisso stessne ‘n pòch ansema!

Sereno     -                         A l’ha vist chiel e a l’è volasne via!

Dante       -                         Sfacià! Brusa a l’infern ant ël neuv poema!

Sereno     - (a àussa le spale) Ma butme un pòch andova ch’it veule! Che barba! Tant da lòn ch’i vëddo it l’has nen tacane un-a ant la toa Divina Comedia! It ses nen ti ch’it decide la fin ch’i foma! Almeno a rivèissa mia amisa Miriam. Con chila i podrìo ciaciaré un pòch e da na paròla an sù am manderìa nen a l’infern (a vos àuta vers Dante) come a fa quaidun ëd mia conossensa, nèh?

 

Sen-a Sconda

Ij dit pì Miriam

Miriam     - (che a intra an sj’ùltime paròle ‘d Sereno) I son sì, i son sì! Na frisa ‘d passiensa! I son andàita a l’ufissi përmess a ciamé se dòp quasi n’ann ch’i son sì am  lasso calé giù mach për vëdde còsa a-i capita an ca mia (a Dante) Bondì maestro!

Dante       - Ca toa a  l’era, adess a ‘l l’è pì nen!

                   Tò spìrit pr’abituesse a la mòrt

                   tre dì giù a l’è stàit, peui  l’han dite, ven!

Miriam     - I lo sai, i lo sai! Tuti jë spìrit dij mòrt a resto dontre dì sla tèra prima ‘d ven-e ambelessì.

Sereno     - Anche mi i veuj torna andé giù pì presto ch’as peul,  Miriam, che i son stofiame ‘d girolé a veuid di e neuit an mes a ste nivole! I veuj  torné a vëdde un pòch ëd moviment, ëd vita!

Miriam     - Mi i l’hai pressa ëd calè torna giù, sùbit!

Sereno     - Anche ti për divertite con un pòch ëd vita notturna?

Miriam     - Nò! Për porté la confusion an ca ‘d Ermes!

Sereno     - Tò òmo?

Miriam     - Si, mé òmo, col fedifrago!

Dante       - Che Miriam soa tròp prest l’ha dësmentià

                    e an quatr e quatreut n’àutra a l’ha marià!

                    Da doi dì sarà a gioch son gal e pola

                    E a Miriam a-j monta la fel fin-a an gola! 

Miriam     - Maestro, përpiasì làh, ch’a gira nen ël cotel ant la ferìa almeno!

Sereno     - Certe vòlte a l’è pròpe ansoportabil chiel-lì! (a Miriam) Però! A l’ha na bela resistensa, nèh, tò Ermes! Doi dì sensa molé!

Miriam     - Òh con mi a l’è durà  quasi tre dì la prima neuit!

Sereno     - (con amirassion) Quasi tre dì?

Miriam     - Sicura! A l’è pròpe për difende sto nòstr recòrd che i l’hai pressa ‘d calé giù a dësturbelo! (a Dante) Maestro? I lo prego, ch’an men-a giù an sla tèra prima ch’a sìa tròp tard.

Dante       - Fomna, ch’it sente ancor core ant le ven-e

                   e fërmiolé an ti la gelosìa

                   i veuj giutete a dé a le toe pen-e

                   sùbit na fin. Sàh, fòrsa andoma via!

                   Deme un second e ‘l vòstr gigèt frené…

Sereno     - … che a nòst Dante j’è scapa da pissé!

Dante       -(a  mostra‘l manoscrit) Spìrit spiritos, t’lë spìrit it nieras! (via)

Sen-a Tersa

Miriam e Sereno peui torna Dante

Sereno     - (crijandje dapress) Mej ant la grapa, maestro, parèj almeno i m’ancioco! (a Miriam) Meno male che le soe a son mach fantasìe përchè da quand i lo conòsso a l’ha già condaname a mila e un torment ant ël so neuv poema, “La diabolica farsa”!

Miriam     - Sent Sereno, ma ti ch’it lo conòsse da pì temp, come mai a parla anche chiel ël piemontèis?

Sereno     - Përchè?  It lo sas ancora nen?

Miriam     - Còsa?

Sereno     - Noi, spìrit, i parloma tute le lenghe d’ës mond!

Miriam     - Ma dabon?

Sereno     - Sicura! Varda: mi i son veneto, ma con ti, piemontèisa, i parlo an piemontèis. Ma s’it vorèisse ti it podrìe parleme an venesian.

Miriam     - Mah, magara un dì o l’àutr i-i preuvo.

Sereno     - (a vëdd Dante ch’a rientra) Òh bin! Ël maestro a l’è liberasse! (a Dante) Andoma giù anlora?

Dante       - (rientrand) Con mi as và là ant la sità dla Mòle

                                   con mi as và là andova ‘s beiv ël “bicerin”

                                   con mi as và là con sti doi sëccamiole…

Sereno     -                        … a rompje ij chitarin a jë sposin!

                                    

DANTE, SERENO e MIRIAM (via)

FIN DËL  PRIM QÙADER

LUCE BASSA BASSA E AS RITIRA  ‘L trompe- l’oeujl CON LE NIVOLE

PRIM AT

SENOGRAFÌA DLA CÀ DJË SPOS

A l’é sèira e an gir a-i son ij segn d’un riceviment për un matrimòni.

Stella a l’è ancamin che a cheuj piat, piatin, tasin-e da cafè e bicer da porté an cusin-a a lavé. Diego a l’è an pé che a bèiv l’ùltim cichèt mentre a varda la fòto ‘d Miriam. Lë spìrit ëd Miriam a l’è an pé da fianch al tàulin andova a j’è la fòto ëd Gemma e, pen-a che ‘l velari a l’è duvertasse, a sfiora la fòto e a la fa cogié a facia an giù peui a và a setesse su na poltron-a. Anche Dante a l’é setà su na poltron-a. Lë spìrit ëd Sereno a-j và sempre dapress a Stella.

Sen-a Quarta

Stella, Diego, Miriam, Sereno e Dante

 

Stella       - (a sent ël colp dla fòto che Miriam a l’ha fait cogè e a và a tirela su) Dròlo, ancheuj sta fòto a l’è già sversasse pì che na vòlta. A veul nen sté an pè!

Diego        - A l’è stàit un bel riceviment për ël matrimòni, col d’jer, pa vera Stella?

Stella       - Bel për chi a l’ha beivù, mangià e balà, monsù Diego!

Diego        - Mè amis Ermes a l’ha organisà la festa për sò matrimòni pròpe dabin!

Stella       - A sarà costaje na bela cifra!

Diego        - Chiel a l’è un che as fa manché mai gnente!

Miriam     - Si! Con ij mé sòld!

Sereno     - Come, con ij tò sòld?

Miriam     - Chiel a l’avìa gnente! I l’hai marialo che a l’era  n’avocatucio a le prime arm, sensa un pichin! Ca e sòld a j’ero già tuti mé e chiel a l’ha mai fàit gnente e adess a s’jë gòd con cola Gemma lì!

Diego        - Però, pòvr òm, stavòlta a l’ha dovù rinunsié al viagi ‘d nòsse për cole cure fisioterapiche che Gemma a dev asolutament fé tuti ij di dòp l’incident an machina ch’a l’ha avù.

Stella       - Già! Che dròlo però col incident. A l’era neuit e tòta Gemma che a guidava a dis che a l’ha vist ‘d colp paresse un fantasma davanti a la vitura.

Sereno     - Eh già! A l’era su tuti ij giornaj “Curioso incidente d’auto. La guidatrice dichiara: “Un fantasma m’è apparso all’improvviso davanti alla vettura e si é esibito nella danza del ventre” La polizia propende però per un colpo di sonno”.

Stella       - Fortun-a che tòta Gemma a andasìa pian!

Miriam     - Fortun-a un còrno!! A l’ha pro sbatù contra un platano ma  andasìa pian e chila a l’è fase mach pòch mal e Ermes, ch’a durmìa, gnanca në sgrafignon e parèj a l’han podù mariesse.

Sereno     - E a ti at toca ancora speté!

Miriam     - Pensé che i l’hai fàit ëd tut për mandé a mont sto matrimoni!

Stella       - Però i capisso nen! Monsù Ermes a l’ha vorsù assolutament che stasèira j’amis pì intim a vnisèisso torna a sin-a ambelessì e peui nì chiel nì madamin Gemma a son fase vëdde!

Miriam     - Da jer a son sarà ant la stansia sti doi vergognos!

Diego        - Epura a l’avìa dit che l’anvit a l’era për conclude dabin tuti ansema sti doi di ‘d festa an alegrìa!

Sereno     - Òh, a chiel a-j manca nen l’alegria ‘d sicura.

Stella       - (sarcastica) Le pì alegre i soma stàite la cusinera e mi, monsù Diego!

Diego        - Ma và?

Stella       - (c.s.) N’alegria! Mi e Ròsa i l’oma travajà saba e duminica për quatr!

Diego        - Ti, Stella, chissà se a la pòvra Miriam a-j dëspias che dòp gnanca n’ani ch’a l’é andassne, tò padron Ermes a sia già torna mariasse.

Stella       - Madamin Miriam a l’è mòrta e adess a vòla lassù contenta e beata.  

Miriam     - Contenta un còrno, balenga! Mi i son sì ch’im rusio ‘l fidich!

Dante       - (recità)  J’è scrit sla pòrta ch’l’oma tuit passà

        ” Òh voi ch’intre ògni speransa lassé!”

         ‘Dcò le passion a devo resté dë ‘d là!

         I soma mòrt! L’è inutil ringreté!

        

Diego        -  Si, magara Miriam a l’é lassù contenta e beata, ma pì content ancora a l’è mè amis Ermes che a l’è da jer ant la stansia ch’as rusia col doss bëscotin ëd Gemma soa neuva sposa.

Miriam     - Adess i-j tiro na cadrega an sla testa a col deficent ëd Diego!

Dante       - (recità) Dà nen dament a lor, ma varda e passa!

Sereno     - (ch’a l’è ancamin che a amira ‘l daré ‘d Stella che a l’è cinà a cheuje un cuciarin d’an tèra) Mi i vardo, Dante, i vardo pro!

Dante       - Strage ‘d cotin an vita it l’has fàit

                   Ma adess mé car Sereno it varde mach,

                   Ch’lòn ch’it l’avìe da dé, it l’has già dàit!

Diego        - E a ti, Stella, at pias madamin Gemma?

Dante       -  Ahj! Sta domanda  a portrà na rispòsta

                    për ti Miriam motobin dolorosa.

                   Na spà a t’anfileran tra còsta e còsta!

Miriam     - (a-j fa segn a Dante dë sté ciuto) Ssst, sentoma còsa ch’a dis…

Stella       - O costa o cola na padron-a a val n’àutra!

Miriam     - Stupida!

Dante       - (a rijola sarcastich) Ciamje nen al mul d’amé sò padron!

Miriam     - Përpiasì, maestro, ch’a anfierissa nen!

Stella       - Dròlo, i l’hai come la sensassion d’avèj quaidun ch’am ven sempre dapress! Monsù Diego, ch’a scusa, ma mi i l’avrìa finì e…

Diego        - … e it ses ëstraca.

Stella       - Ebin, na frisa! A l’è da ses ore stamatin ch’i coro. J’amis dël padron a son tuti andassne e a j’è mach pì chiel…

 Diego       - … già, già, e mi i dovrìa andemne, ma it vëdde, mi i son ël pì car amis d’ Ermes, tò padron, e i faso la guardia che gnun a lo dësturba.

Miriam     - Magara a lo dësturbèissa quaidun, col traditor!

Stella       - (a rii)  Sempre veuja ‘d rije chiel, nèh?

Diego        - Anche mi i son strach, Stella e i l’hai nen veuja ‘d torné a ca … adess. Sent, setomse ansema an sël sofà, beivoma quaicòs, peui magara dòp…

Sereno     - Magara dòp, còsa? Giù le man da chila-lì, nèh!

Stella       - Eh, am piasrìa pro nèh, ma chiel a l’è un tipo tròp pericolos. I l’hai vist come as pijava dij passagi, jer, con le fomne giovo al riceviment.

Miriam     - A l’é vera Diego! I l’hai notalo anche mi!   

Diego        - Passagi? Mi? Nò, a l’è ch’a j’era tanta ‘d cola gent che squasi squasi it podìe gnanca girete! 

Stella       - Eh già! E anlora na fërtadin-a da sì e… “Òh, pardon!”. N’àutra da là e… “Òh, ch’a më scusa”…

Diego        - Ven sì, ven, che i ciaciaroma mach! Fidte.

Miriam     - Ma it vergògnte nen? Tireje ‘l ròch anche a col tros dë Stella? Còsa che t’i-i treuve an cola-lì, ch’a l’ha gnun-a grasie? Che peui a l’ha ‘l moros e a l’è onesta!

Stella       - Tròp pericolos. Im fido nen!

Miriam     - Vist?

Dante       - Tant giudissiosa e tant onesta a smija,

                   Stella cambrera, che parèj n’j’é pòche,

   tant brava a l’é e d’un moros fornìa,….

Stella       - (dòp n’atim ëd riflession a s’anseta an sël sofà) Va bin….. ma ch’am toca nen, dësnò i m’ausso!

Dante       - …ma peui, tèh! …

Sereno     -                              …as compòrta come j’òche!!

Miriam     - E brav Sereno! It fase concorensa poetica al maestro, adess?

Sereno     - Nò, nò, im përmëtterìa mai! Però mej ch’im piassa tra sti doi lì, an sël sofà. (a s’anseta tra Stella e Diego)

Diego        - Che buf d’aria frèida ch’a l’è staje, Stella, it l’has sentù?

Stella       - A l’è vera! (as guarda d’antorn) Pura le fnestre a son tute sarà!

Diego        - Ven sì, ven pì davzin che i së scaudoma.

Miriam     - Che filon! Ma it vergògne nen?     

Stella       - Monsù Diego, i l’hai avertilo. Se am toca i m’àusso!

Diego        - Tranquila, Stella, i veuj mach ciaciaré un pòch. Ti it l’has ël moros?

Stella       - Si! Me Stev a fa ‘l mecanich!

Diego        - Mecanich?

Stella       - A rangia le machine.

Diego        - Bon a savèisse, parèj quand che la  mia machina a l’avèissa dëbzògn ëd quaiche riparassion… (e as davzin-a un pòch a Stella andasend quasi a setesse an fàuda a Sereno)

Sereno     - (a së spòsta un pòch vers Stella) Ti belfieul, slargte nen tròp, nèh?

Stella       - (ch’a pensa a sò Stev as n’ancòrz nen dla mòssa ëd Diego) S’a veul i-j dago l’indiriss dl’òficina.

Diego        - Dòp, dòp! E quandi ch’i seurte ansema andova i andeve?

Stella       - Al cine, a balé…

Diego        - A balè? (ancora na frisa pì davzin)

Sereno     - Òh, it veule vnime an fàuda? Stà an là!

Stella       - Nen për di, ma i son na brava balerin-a mi, a sà?

Diego        - Anche mi! Sent,  i buto su un tango e i lo baloma ansema, eh?

Sereno     - Si, dai,  ch’i l’hai veuja ‘d balé anche mi.

Stella       - Nò, nò, përchè peui monsù Ermes a sent e i lo dësturboma.

Sereno     - Ma fate furba! A l’è tròp ampegnà a fé d’àutr, Ermes!

Diego        - I tenoma la musica bassa che a senta nen.

Stella       - Speroma mach che peui mè Stev a ven-a nen a savèilo përchè a l’è tant gelos!

Diego        - Se it i-j lo dise nen ti, mi i parlo nen, sta tranquila.

Stella       (squasi convinta) Mah, i sai nen se…

Sereno     - Ël gieugh as fa pericolos! Adess i-j penso mi a rompe st’atmosfera e a feje slontanè. (a s’àussa, a và davzin al tàulin e…)

Miriam     - Sereno, Sereno! Campa giù la fòto ‘d Gemma !

Diego        - Anlora, baloma?

Sereno     - (…a sbat giù la fòto ‘d gemma che a fa un colp)

Stella       - (a pianta un crij e as campa ant ij brass ëd Diego) Aaah! Còsa a l’è stait?

Dante       - (a rij, peui) Faussa mòssa a pòrta fauss risultà!

          As chërdìa ‘d dëscobié ij doi, Sereno,

                        ma adess la cobia si ch’l’è … bin cobià!

Diego        - (a Stella, tnisendla bin strèita e caressandla) Gnente, gnente, Stella! A l’è mach cascaje giù na fòto dal taulin.

Stella       - (arpijandse as rend cont dla situassion e a s’àussa decisa) Òh mare santa! Ma còsa i faso mi ambelessì ambrassà con chiel!

Diego        - Calmte, Stella, adess i butoma su un pòch ëd musica e i baloma.

Stella       - Ma che balé! Nò, nò, ch’a vada via, përpiasì, ch’a l’è tard e i veuj andé a cogeme anche mi. Bon-a neuit!

Diego        - Ma speta! Speta ancora na minuta!

Stella       - Nò! Bon-a neuit, monsù Diego! (a pija dal pòrtamantel la giaca ‘d Diego e a-j la spòrz, peui a lo compagna a la pòrta)

Diego        - (an sla pòrta) E và bin. Ciao, ma magara un dì o l’àutr i la foma na bela balada ansema, nèh? (via)

Stella       - (sarand la pòrta) Come nò! Pì che ‘n dì … l’àutr! (andasend vers la còmune) Mi i l’hai già mè Stev ch’am rangia dabin… la machina! (a buta a pòst la fòto ‘d Gemma) Ma còsa a l’ha sta fòto ancheuj? (via)

Sen-a Quinta

Miriam, Sereno, Dante

Miriam     - Compliment, Sereno! It l’has rovinaje la frità a Diego!

Sereno     - (a Dante imitandje ‘l ton declamatòri, come a dije “stavòlta it l’has sbalià”) “Faussa mòssa a pòrta fauss risultà!” Nèh, maestro?

Dante       - (sensa scomponse)  Se na bala it lanse  vers n’ostacol

                                             pen-a tocà a rimbaussa e as lontan-a.

                                             Stella sòn l’ha fàit, nen për miracol,

                                              ma për na lege fisica sovran-a

                                              e pa për l’assion toa sbalià! Che a col

                                              colp, sautà a l’è dla volp drinta a la tan-a!

 

Miriam     - Ciapa su e pòrta a ca Sereno! Come sempre Dante a l’ha rason.

Sereno     - (pian) Am fa na rabia ch’a l’àbia sempre rason, ma un dì o l’àutr… (fòrt) Bin, adess còsa i na dise se i andoma a fé un gir andova a j’è ‘d musica parèj i baloma un pòch?

Miriam     - Mi i l’hai vorsù ven-e ambelessì për fé an manera che col fedifrago d’Ermes a batèissa nen ël nòstr recòrd con soa neuva sposa. I voroma studié còsa fé prima che a sìa tròp tard?

Sereno     - E a và bin! A balé i andaroma dòp! Vàire temp i l’oma ancora a disposission?

Miriam     - Nen tant.

Sereno     - Andoma ant la stansia e foma bordel!

Miriam     - Soma o i soma nen dë spìrit! E anlora studioma quaicòs ëd pì spiritos. Quaicòs che sti doi spos as ricorderan për sempre.

Sereno     - Già, ma còsa. (a Dante) Chiel maestro che a l’ha tanta fantasìa, an sugeriss gnente?

Dante       - Ant ël mes dël giardin ëd costa vila

                   son trovame  davzin a na vitura

                   con un motor potent, un-a ch’a fila.

                   Vàire bel sarìa  fé a jë spos paura

                   con l’urlo dël motor possà a mila

                   parèj s’aussran e ti it saras sicura

                   che tò recòrd, Miriam, acora a dura!

Sereno     - Maestro, brav! Ma i podrìo fé ‘d pì. Nen mach i la butoma an mòto, ma i andoma anche a fesse un gir an pais…

Miriam     - … parèj tuti a parlerìo peui dla Jaguar d’Ermes ch’a viagiava a tuta bira guidà da jë spìrit.

Dante       - Bogieve anlora che d’apress iv ven-o

                   përché s’i guido mi i peule giurelo,

                   ant ël prim fossal ch’a j’è, drinta iv men-o!

Miriam     - Bin! Foma un pòchi ‘d gir ant la cort con ël motor e le trombe al massim, peui andoma a sbaruvé la gent për le strà dël pais …

Sereno     - … e dòp  i doma la machina an man a Dante e ….

Miriam     - … e parej Ermes as la troverà drinta un fossal? Bela idea, ma mi i n’hai un-a mej. Lasseme  guidé  e i vedreve. (mentre ch’a seurt a cogia torna la fòto ‘d Gemma a facia an giù, peuivia con Sereno)

Sereno     - Si, si. Guida pura ti. (via)

Dante       - J’è nen còsa al mond pì pericolosa

                  che na fomna anrabià përchè gelosa! (via)

Dòp quaiche second as sent ël bordel d’un motor potent possà al massim dij gir che peui a së slontan-a sonand la tromba mentre che an sen-a a intra Stella, ëd corsa, tuta sbaruvà e an pigiama, un suvaman an sle spale, ij bigodin e con la facia ampiastrà ‘d crema për la pel. A dev esse ‘l meno apetitosa possibil!

Sen-a Sesta

Stella peui Ermes e Gemma

Stella       - Mare santa! Che paura! I l’hai vist da la fnestra dla mia stansia la machina dël padron che a girava për la cort sensa gnun andrinta! E adess a l’è slontanasse vers ël pais! (a ciama) Avocat, avocat, monsù! Presto, ch’a ven-a!

Ermes        - (a intra anche chiel an pigiama e tut frastornà) Còsa a l’era ‘s bordel, Stella? A smijava ‘l motor dla mia vitura.

Stella       - Nen “a smijava”, a l’era!

Ermes        - Come a l’era? Se mi i son sì e le ciav a son ant la sacòcia dla mia giaca! (a và al pòrtamantel e a pësca ant la sacòcia le ciav) Tèh, a son sì!

Stella       - (a tërmola da la paura) Avocat, magara ai fantasma a-j servo nen le ciav!

Ermes        - Ai làder, it veule di!

Stella       - Nò, ij làder a l’han la facia!

Ermes        - (a-j passa na man davanti a j’euj) Òh, Stella, it ses dësvija o it seugne? I të straparle!

Stella       - Avocat, i l’hai paura! I l’hai vist tut da la fnestra! Col ch’a guidava a l’avìa nen la facia.

Ermes        - Mah përpiasì, lah! A sarà quatas’la con un pasamontagna.

Stella       - E a l’avìa gnanca la testa e gnanca le man.

Ermes        - Ti, vàire cichet it l’has beivù quandi a son andàit via j’òspiti, eh?

Stella       - (risentìa) Avocat, ch’a scusa, nèh, ma mi i beivo mai gnun cichet, ch’am chërda!

Ermes        - Va bin, va bin, it chërdo. Però it dise còse sensa sens.

Stella       - Mi i diso ch’a l’era në spìrit ch’a guidava.

Ermes        - E già! Adess jë spìrìt as diverto a rubè j’automòbij! Ma fame ‘l piasì!

Stella       -  Che peui, magara,  a l’han gnanca la patent.

Ermes        - (dzora pensé) Mej!! Parèj s’a-j fërmo ij carabigné…. (realisand la stupidada ch’a dis) Ma còsa it im fase dì! Meno male ch’a j’è  gnun ch’am sent!

Stella       - Epura a l’era un fantasma!

Ermes        - Sent! Mòla lì con sta stòria. Da ste part fantasma a l’é mai stàine e peui ij fantasma, a diso, che a stan ant ëcà e a campo an aria le còse, as diverto a s-ciapé jë specc e a rabasto le caden-e ant le sofie o për le scale. Ti it l’has vist o sentù quaicòs dël gener, stasèira?

Stella       - Nò, ma ancheuj la fòto ‘d madamin Gemma a l’è cogiasse da sola pì che na vòlta an sël taulin! Ch’a guarda a l’è torna giù!

Ermes        - A sarà ‘l pé dla curnis che a ten pì nen. Tirla sù e basta.

Stella       - A sarà pro, ma mi… (a tira torna su la fòto ‘d Gemma)

Ermes        - Piantla lì! A son nen stàit ëd sicura ij fantasma a pijesse la mia vitura, ma un delinquent ëd làder. Và a deurme, và. Mi adess i faso na telefonà ai carabigné për denunsié ‘l furto!

Stella       - Bon-a neuit avocat! (via peui as fërma ciamà da Ermes)

Ermes        - Bon-a neuit! (a Stella) Ah, sent, fa ‘l piasì. Portje na limonada càuda ant la stansia a madamin Gemma.

Stella       - A l’ha ancor nen limonà a basta? (as n’ancòrz d’avèj dit na stupidada e as buta le man an sla boca)

Ermes        - Ti, scostumà!

Stella       - Ch’a më scusa, ch’a më scusa avocat, a l’è scapame.

Ermes        - Scusà, ma atension ant ël parlé, nèh? E adess và!

Stella       - Sùbit! Però a l’era pròpe në spìrit ch’a guidava! (via ëd corsa)

Sen-a ch’a fa Set

Ermes peui Vos al telefono d’un carabigné e dòp dël maressial

Ermes        - Òh, ma chila-lì a veul pròpe avèj sempre l’ùltima paròla, nèh! (a và a campesse an sla poltron-a ch’a j’è davzin al taulin con ël telefono) Mama che doe giornà! I son sfinì! (a pija an man la rubrica telefonica, a serca un numer peui a pija ël telefono e a s’lo pòsa an sij ginoj e a compon un nùmer) Sàh! Che i buta ‘l vivavoce  parej i l’hai nen da ten-e la cornëtta an man! (Cita pàusa e son ëd lìbero, peui)

Vos al tel. - Prònto! Stazione carabinieri!

Ermes        - Buona notte!

Vos al tel. - Buona notte a lei! (e a dëstaca la comunicassion)

Ermes        - Mah còs diav … (a resta sorprèis. Peui a fa torna ‘l numer)

Vos al tel. - Prònto! Stazione carabinieri!

Ermes        - Buon… nò, senta!

Vos al tel. - Sento!

Ermes        - Avrei bisogno di parlare al maresciallo.

Vos al tel. - Sono il piantone. Dica a mia.    

Ermes        - Non c’è il maresciallo?

Vos al tel. - C’è, ma occupato é. Dica pure a mia!

Ermes        - Senta…

Vos al tel. - Sento!

Ermes        - Desidererei parlare direttamente al maresciallo. E’ una còsa urgente: un furto.

Vos al tel. - Venghi domattina alle 8,30, ora l’ufficio chiuso è.

Ermes        - La prego, mi passi il maresciallo al telefono. Sono l’avvocato Bellavita.

Vos al tel. - Ah, isso é! (a àuta vos al marescial) Marescià, ce stà chillu pazzo al telefono!

Ermes        - Ma come si permette! Pronto… (gnun a rispond) Pronto!

Mar. al tel.       - Pronto! Maresciallo Fedele De Secoli! Attenda un momento che prima devo sistemare un pazzo furioso! (a finis ëd detè lest) Scrivi Caprariccia! … commettendo le seguenti  infrazioni, due punti, guida a velocità elevata in centro abitato. Fuggito dopo aver provocato un incidente. Disturbo della quiete pubblica ovvero suonava trombe ad alto volume in piena notte. ..

Capr. al tel- Piano, piano marescià ch’a nun ce stò dietro. (a scriv)…ovvero trombava volando alto in piena notte…

Mar. al tel.       - Caprariccia, ma che ca…iser scrivi?! Và a dormire, và, che finiamo domani! (a Ermes) Pronto chi parla?

Ermes        - I son l’avocat Bellavita, marescial.

Mar. al tel.       - Brav avocat, brav! Compliment! Mi i capisso che chiel a l’è pen-a mariasse e a veul festegè, ma pianté sù un bordel dël gener…

Ermes        - Che bordel, ch’a scusa?

Mar. al tel.       - Che bordel? A l’è passà sì an centro con soa Jaguar ai sentesinquanta a l’ora anciorgnend tuti con le trombe al massim dla potensa. A l’ha fàit sinch vòlte contraman ël gir dla rotonda ch’a j’è an sla piassa provocand n’incident. A l’è anfilasse ant ël giardin pùblich pistand tute le fior e ruvinand ël pra a l’ingleisa, peui…..

Ermes        - … moment, moment! Mi?

Mar. al tel.       - Ch’a scusa, nèh, ma a l’è nen soa la Jaguar rossa targà EB 000 BE?

Ermes        - Si, a l’è la mia.

Mar. al tel.       - Donca! (as sent, provenient dal telefono, un fòrt e prolungà son ëd trombe e ‘l bordel d’un potent motor) Ecco! Ch’a senta, ch’a senta! Adess chiel a l’è torna sì ch’a gira come un mat con soa Jaguar. Ch’a lo nega s’a l’è bon!

Ermes        - Marescial, mi i son sì!

Mar. al tel.       - Ebin?  Còsa ch’i l’hai dit mi?

Ermes        - Nò, i son sì, al telefono, ch’i parlo con chiel!

Mar. al tel.       - (realissand) Oh, bòja fauss! A l’è vera!

Ermes        - La machina a l’han rubam’la. I vorìa pròpe denunsié ‘l furto!

Mar. al tel.       - E a podìa nen dimlo sùbit? Avanti, ch’a confessa! Quandi a l’ha rubala,   e chi a son ij sò complici!

Ermes        - Ma maressial còsa a dis? Mi i son la vitima.

Mar. al tel.       - (a-i fa ‘l vers) Mi i son la vitima. Figuromse! A diso tuti parej quandi che i ciapoma! Sù, sù che a l’è tard e i son strach. Ch’a confessa e fomla finìa!

Ermes        - Mi confessé? I l’hai gnente da confessé! I veuj spòrze denunsia contra ij làder dla mia Jaguar, mi!

Mar. al tel.       - Ah già! Ch’a më scusa avocat, ma sa a l’è na deformassion professional la mia e an pì ancheuj a l’è stàita na giornà motobin  faticosa i son pien ëd seugn e i riesso pì nen a rasoné dabin.

Ermes        - Forse a l’è mej che i ven-a ‘d përson-a doman matin da chiel an ufissi. I saroma tuti pì riposà. Bon-a neuit.

Mar. al tel.       - Và bin! I lo speto. Bon-a neuit avocat!

Ermes        - (a angancia la cornëtta)

Sen-a ch’a fa Eut

Ermes e Gemma

Gemma       - (a intra sopiand legerment për ijpostumi  dl’incident d’auto) Tesòr? Còsa a l’è stàit tut col bordel?

Ermes        - Ij làder, Gemma, a son pijasse la mia Jaguar. I l’hai pen-a parlà adess con ël maressial dij caramba. A l’ha dime che a son divertisse a fé ij mat giroland a tuta bira an pais, sbaruvand la gent. A l’han anche provocà n’incident peui a son scapà.

Gemma       - E adess?

Ermes        - Adess gnente. Doman matin i vado a fé la denunsia dël furto.

Amprovisament as sent ël bordel d’un motor potent possà al massim dij gir che as davzin-a.

Ermes        - La mia Jaguar! (a seurt ëd corsa d’ant ëcà)

Gemma       - Ij làder at la ripòrto? (via dapress a Ermes)

As sent un son fòrt ëd trombe e na gròssa frenà an sla giaira dla cort.

Peui un crij ‘d fomna.

Gemma       - Ahhhh!

Ermes        - (da fòra sen-a) Gemma! Gemma! Oh mi pòvr’òm! Gemma! (crijand da fòra sen-a) Stella, Stella, cor, presto! Giutme!

Fin dël Prim At

COJ DË ‘D SÀ…

SCOND AT

PRIM QUADER

La sen-a a l’è cola dël prim at an ca ‘d Ermes

Sen-a Prima

Ermes, Diego, Miriam, Sereno e Dante

Diego        - (an pé davzin a na poltron-a come se a fussa pen-a intrà) Ma come a l’è andàita?

Ermes        - (setà an sël sofàe tut sagrinà) Pòvra Gemma! La Jaguar a l’ha frenà a l’ùltim moment e chila a l’è pijasse paura, a l’ha fait un saut andarera, a l’è antrapasse ant lë scalin, a l’è cascà e a l’ha batù la schin-a e la testa.

Miriam     - (setà an sla sponda dël sofà davzin a Ermes a-j carëssa ij cavèj come për consolelo) Scusme, Ermes, tesòr. I son sbaliame. A dovìa nen andé parèj.

Sereno     - (an pé davzin al mòbilbar) Ma s’it l’has falo apòsta a frené a l’ùltim moment!

Miriam     - Ma mi i vorìa mach sbaruvé Ermes!

Diego        - A l’ha perdù sùbit conossensa?

Ermes        - A l’ha pì nen dit na paròla. I l’òma ciamà la Cross Rossa e a l’han ricoverala d’urgensa a l’ospidal. Pòvra Gemma!

Miriam     - E còsa i na savìa mi che cola andurmìa ‘d Gemma a andèissa a bate  la schi-na e la testa an slë scalin.

Sereno     - Magara it preferìe che a fussa stàit Ermes a bate la testa  an slë scalin, nèh Miriam?

Dante       - (rivand da fòra)

    Bin dit Sereno. Brav, it l’has tacaje

                   përchè drinta  a sò cheur Miriam  sperava

                    che le piume Ermes  a l’avrìa lassaje

                   

               për lë sbaruv e sì da noi a rivava.

           Purtròp però l’afé mal a l’è andaje

           che sì a rivrà chi meno a së spetava.

Miriam     - A riva Gemma? Òh bin! Mej che gnente! Ch’a riva e peui i la penten-o mi da bin sta sbërnufia consolatris dij vidov!

 

Diego        - Ma varda che destin! Al second dì ‘d matrimòni!

Ermes        - (sagrinà, quasi piorand) Pòvra la mia sposi-na!

Miriam     - (a-j da në s-giaflet an sij cavèj) Ti! I son mi la toa sposin-a!

Ermes        - (as rangia ij cavèj che a son bogiasse)

Sereno     - Pijtit’la nen Miriam! Quandi ch’it ses mòrta im ricòrdo che a l’ha dit’lo anche a ti ”Pòvra la mia sposin-a!”

Miriam     - Ah sì? (sconsolà) Eh già, a l’ha mai avù tanta fantasìa mé Ermes!

Diego        - Sent, ma chi a guidava la Jaguar?

Ermes        - E chi a lo sa? A l’avìa ij fari abagliant anvisch che a më sborgnavo e peui i son sùbit precipitame a vëdde come a stasìa Gemma. Quandi che i son andàit a controlé a j’era pì gnun an sla vitura.

Diego        - A sarà scapà mentre ch’it controlave le condission ëd Gemma.

Ermes        - Lòn che i capisso nen a l’è ‘l përchè un làder as ruba na Jaguar, a fa ‘l mat për le strà e peui a la ripòrta andaré!

Diego        - A sarà quaidun che a ‘l l’ha sù con ti!

Ermes        - E chi? Mi i l’hai mai fàit gnente ‘d mal a gnun!

Miriam     - A mi it l’has fane! A l’è col-lì ‘l bin ch’it im vorìe, eh? Mariete torna e presto parèj! Disij’lo un pòch anche ti Diego! Disi-j’lo!

Diego        - (come a l’avèissa sentù) Bèh! A la memòria ‘d Miriam it l’has faje mal. Mariete torna dòp gnanca n’ani ‘d vidovansa!

Ermes        - It veule di che col tesòr ëd Miriam…?

Miriam     - Bin. Ciameme tesòr a l’è già quaicòs, ma a basta nen!

Ermes        - … Nò, a l’è pa posibil!

Diego        - E përchè nò! Mi, it lo sas, i partecipo a le sedute spiritiche e i l’hai sentune ëd cole dròle và là!

Ermes        - Ma dis gnun-e gavade, brav! Ij mòrt a son mòrt, a guido nen la machina!

Sereno     - (a l’orìa d’ Diego) Ij mòrt nò, ma jë spìrit…

Diego        - Ij mòrt nò, ma jë spìrit…

Ermes        - Ma përpiasì, lah, jë spirit ch’a guido…

Diego        - Pensa lòn ch’it veule, ma mi i-i chërdo!

Ermes        - E peui Miriam a sarìa nen stàita bon-a a core a-i sentesinquanta a l’ora për la stra e a rivé a fé sinch gir contraman an sla rotonda. A sarìa ancartasse contra na pianta prima ‘d rivé an sla piassa! Cola pòvra steilin-a d’òr!

Miriam     - Steilin-a d’òr? Oh, gioja mia! Anlora it im veule ancora bin? Lassa ch’it ambrassa! (a serca d’ambrasselo, ma ….)

Ermes        - (a s’aussa ‘d colp an pé e …)

Miriam     - (a perd l’equilibrio e a casca a pansa mòla an sël sofà)

Ermes        - A guidava pròpe da can, Miriam!

Miriam     - Deficent!!!

ciochin dla pòrta

Ermes        - A dev esse  ‘l maressial De Secoli ch’a ven për fé j’acertamente e ‘l verbal dl’incident.

Sen-a Sconda

Ij dit pì Stella  e ‘l maressial

mentre che Stella a traversa la comune për andé a deurbe

Diego        - Sent Ermes, mi i vado che i l’hai n’impegn. Se it l’has damanca ciama pura che mi i rivo sùbit! Ciao! 

Stella       - (da fòra sen-a) Bondì maressial, ch’a s’acomoda che l’avocat a lo speta. (via traversand torna la comune)

Maressial   - (intrand) Bondì avocat. (a Diego) Òh a j’è anche chiel ingegné?

Diego        - Bondì! I son ëvnùit a feje un pòch ëd coragi e companìa a mé amis Ermes, ma adess im na vado. Cereja. (via)

Ermes        - Ciao Diego!

Maressial   - Cereja ingegné!

Ermes        - Ch’a s’acomoda maressial. I peuss euffrje quaicòs?

Maressial   -  (ansetandse) Gnente, grassie! I l’hai pen-a pijait un cafè! Anlora, come a l’è andaìta ‘d precis la facenda? E a j’ero ‘d testimòni?

Ermes        - Nò, gnun testimòni, përchè Stella, la cambrera, a l’è rivà dòp quandi ch’i l’hai ciamala për giuteme.

Maressial   - Ch’am conta tut e i foma ‘l verbal. Fòra  a j’è l’apontà Caprariccia e un sò colega che a fan le fòto e a pijo le misure dla sen-a dl’incident.

Ermes     - Maressial setomse sì che a l’è mej për  scrive. (Ermes e ‘l maressial a s’anseto a la tàula. Na vòlta ansetà a parlo tra ‘d lor a bassa vos. Ël maressial a scriv ël verbal) A l’è andàita parej. Mi i jera ant la mia stansia quandi che i l’hai sentùnë stron fòrt ëd motor che…..

Miriam     - Il’oma faje pròpe në sherz da galera  a sti doi spos!

Dante       - J’ero cogià ij doi spos andrinta al let,

   ël pòst pì giust che amor a l’ha d’esprimse,

   ant un seugn vivìo, sensa gnun sospet.

   Pì volte ij brass a l’han slongà për strenzse:

   dòp doi dì e ‘l feu  l’era ancor nen dëstiss;    

   ma ‘d colp però ij doi  l’han dovù arendse.        

   Quand che në stron ëd motor, fòrt, decis

   d’amblé l’ha dividù    coj doi amant.

   N’arsaut Gemma a fa e Ermes …giù, dëstiss!

   Parèj  l’è finì l’àtim anciarmant.  

   Galiòt l’è stait lë scherz e ch’i a l’ha falo:

   e ël recòrd l’é pa pì andàit avant!

Miriam     - (a Dante) Maestro? A-j’è speransa ch’a riva presto si da noi sta Gemma?

Sereno     - I vëddo nen l’ora ‘d gòdme la sen-a dl’incontr tra ste doe, mi.

Dante       - Calma Miriam, sta pressa ch’it l’has  fren-a.

                   Fren-a la flin-a e toa veuja ‘d rusé.

                   Tòst rivrà ‘l moment  ëd calmé toa pen-a

             

    e ‘l feu ch’at brusa an cheur podras sfoghé.

    Sota la sënner fin che ‘l temp a ven-a

    la brasa cudiss. Peui a podrà sfiamé.

Ermes        - Ecco! Tut sì lòn ch’i sai dije, maressial! D’autra part anche chiel a l’ha sentume  che i-j  parlava al telefono mentre che la jaguar a girava an piassa.

Maressial   - Va bin. A më smija che a-i sia tut. Anche la soa cambrera stamatin an caserma a l’ha dichiarà che a l’ha vist gnun a la guida dla vitura e che chiel a l’era ambelessì ant ëca. Certo che a l’è un bel misteri cost!

Ermes        - Me amis Diego che a frequenta sedute spiritiche a dis che a podrìa esse stàit në spìrit a guidé la Jaguar.

Maressial   - Ma përpiasì, lah! Jë spìrit a esisto nen! A son mach ròba da ciarlatan! I-i chërderìa gnanca se…se…

Sereno     - (ant l’orìa al maressial) …se adess at volèissa via d’an testa ‘l capel?

Maressial   - …se adess am volèissa via d’an testa ël capel, tòh!

Sereno     - (a-j da ‘n colp al capel che a vòla via)  

Ermes        - (a resta sbacalì e a varda ‘l capel drocà për tèra)

Maressial   - (anche chiel a resta frastornà peui a cheuj d’an tèra ‘l capel) Ehm! Ancheuj a j’è un ventass dla malora!

Ermes        - Ant ëcà?

a son-a ‘l telefono

Ermes        - (a rispond) Pronto? …. Si i son mi…. Òmmi signor! Grassie i ven-o sùbit! (a taca la cornëtta peui al maressial) L’ospidal! I devo core a l’ospidal.  (a ciama) Stella? Stella?

Stella       - (a riva ‘d corsa) Si, avocat?

Ermes        - Madamin a l’è pegiorà. Còma! I coro a l’ospidal.

Stella       - Òmmi! Am ven da pioré. (via)

Sereno     - (a Miriam) Për ti a l’ha dit l’istesse paròle, Miriam! (fasendje ‘l vers a Stella) Òmmi! Am ven da pioré!

Miriam     - Anche chila-lì a l’é na balenga sensa fantasìa!

Maressial   - Am dëspias tant avocat. Ch’a ven-a i lo scòrto  mi con la machina ‘d servissi e la siren-a,  parèj a fà prima.

Ermes        - Grassie! Andoma anlora.

Maressial   - I-j  faso le mie condolianse.

Ermes        - Ma a l’è pa mòrta. A l’han dime ch’a l’é an còma.

Maressial   - Ch’a më scusa, ch’a më scusa, ma a sà: còma e mòrt ëd sòlit…

Ermes        - Nèh che a chiel a-i pias portesse sempre avanti con ël travaj?

Maressial   - Sicura! Perché?

Ermes        - Nò, gnente. Mach na domanda. Andoma anlora? (via)

Maressial   - Andoma. (via)

Sereno     - I vado a vëdde come Ermes as compòrta e i cronòmetro ël temp che a dura la soa piorada.

Miriam     - Përché? Për mi vàire a l’ha piorà?

Sereno     - Për ti a l’ha piorà sinch minute e tërdes second. (via)

Miriam     - S’as përmett ëd pioré pì temp për chila-là i campo për ària tuta la ca! (as davzin-a al tàulin andova a j’è la fòto ‘d Gemma e sfiorandla a la fa cogié a facia an giù)  Adess ch’a riva a dev capì sùbit chi a comanda sì andrinta!

Dante       - Òmmi òmmi, ël mé ajassin  am fà mal

                   segn ëd brut temp, a riva na tempesta.

                   As pronto lòsne e tron  e  ancamin-a ‘l bal!

Miriam     - Mi i sento gnente.

Dante       - Come ‘dnans a n’orissi a së scaten-a      

                   fastidios un vent,  na bufera, adess,

   prima ch’it l’àbie contà fin-a a des,

                   un-a  a rivrà  ch’la giornà a t’anvelen-a!

Miriam     - (contenta) Gemma?!!

Dante       - (a fa ‘d si con la testa peui a s’anchin-a vers l’intrada come a saluté chi a intra)

Sena Tersa

Dante, Miriam, Gemma (spìrit)

Gemma      - (a intra e a resta sorpreisa ‘d vëdde Miriam)

Miriam     - (a Gemma che a intra) A l’era ora.

Gemma      - Ti ?!?

Miriam     - Mi!

Gemma      - E còsa it fase an ca mia?

Miriam     - Ancaminoma nen, nèh!  Se mai a l’è ca mia, costa.

Gemma      - Prima, adess ti it ses mòrta!

Miriam     - Përchè, ti nò? Sent chi a parla!

Gemma      - I son mòrta?

Miriam     - Già, dësnò it podrìe pa vëddne. (mostrand Dante) E chiel a l’é…

Gemma      -(anterompend Miriam, a Dante) …Ah, si, i lo conòsso! A l’è ‘l famos poeta! Che onor avèilo òspite an ca mia monsù Petrarca!

Miriam     - (pian) Gnoranta!

Dante       - Mi i son col-là che  ‘d “SOMMO” a l’ha la marca

   che ël mej dij mej a vorerìa peui dì!

  quaiche vers bel a l’ha pro scrit Petrarca,

                  ma chi tuti a conòsso i son mach mi!

 

Miriam     -  A l’è Dante e a l’è òspite!

Gemma      - (a Miriam) Ma si! I lo sai chi ch’a l’è! Figurte!!! A l’è mach girame la lenga an boca.  (a Dante, grassiosament) A më scusa maestro? Mi i son ancora an confusion për lòn ch’am capita ancheuj.

Dante       - (filon)  Come ch’as peul nen risponde: “Scusà!”

                                a sti doi bej euj ch’at guardo dossmant,

                                a doi làvrucio a forma ‘d cheur modlà,

                               

        a un soris parèj grassios e anciarmant?

        A na fomnin-a ancor tuta stordìa

        për lòn ch’l’è rivaje a còl, n’òm galant

        a s’anchin-a e dlicà la man a-j pija

        e portandis’la al cheur a-j dis: “Scusà!”

        Sòn am comanda ‘d fé la cortesìa.

             (a-j pija la man e a s’la pòsa an sël cheur)

Gemma      - Òh, Maestro, chiel am confond…

Miriam     -  (Pian, nervosa) Ma varda ‘n pòch sta pepia e sto vejass! (fòrt) Atension maestro che se a lo vëdd Beatrice…

                               

Dante       - (alarmà a  lassa andé la man ëd Gemma e vardandse d’antorn)

                              

       Beatrice? A l’è sì? Che gòj, che gigèt!

                          Meuiro da la veuja dë sté con chila!

Miriam     -              Però antant con n’àutra a fa ‘l galèt!

Dante       -    Ma Beatrice ëd vojautre a na val mila! (via velòce)

Miriam e

Gemma      -  (a Dante mentre che a seurt) Scostumà!!!

Sen-a Quarta

Miriam Gemma e Sereno

Sereno     - (intrand) Bele novità, Miriam!

Gemma      - E chiel-sì chi a l’é?

Miriam     - It presento Sereno na specie ‘d segretari ‘d Dante.

Sereno     - (a Gemma) Piasì (a Miriam) Bèh! E adess andova a va parèj ‘d corsa?

Miriam     - A serca Beatrice.

Sereno     - A l’ha veuja ‘d serchela! Chila-là a l’ha molalo.

Gemma      - E përchè?

Sereno     - A l’era stofia ‘d sentlo sempre parlé an poesìa! (a s’anseta) Miriam, sinch minute e tre second. Eut second  meno che për ti.

Miriam     - (alegra) E va! Doi su doi!

Gemma      - Doi su doi? Còsa a veul dì?

Miriam     - Che i l’hai batute doe vòlte.

Gemma      - Come a sarìa?

Sereno     - Prim, Miriam dësturband l’intimità d’Ermes con ti dòp la cerimònia dle nòsse a l’ha ampedì che i batèisse so recòrd ëd temp e, scond,  Ermes a l’ha piorà eut second ëd meno për ti, Gemma, che për Miriam.

Gemma      - (a Miriam) Anlora it ses ëstàita ti che….

Miriam     - Con la Jaguar? Si! Ma për la verità i vorìa mach sbaruvete.

Gemma      - I l’hai sempre savulo mi ch’it j’ere anvidiosa, ma fin-a a sta mira...

Miriam     - Invidiosa mi? Ëd ti? Ma fame ‘l piasì…

Gemma      - A basta vardé ‘l color dla tunica ch’it l’has a còl! Verdastra, come la fel!

Miriam     - E la toa, anlora? Viòla come la toa faussità!

Gemma      - Faussa mi?

Miriam     - I l’hai viste va là, ël di ch’a l’han fame ‘l funeral, come it ses comportate con mé Ermes. Tute le gnogne che it i-j fasìe.

Gemma      - Antant precisoma: a l’é mé Ermes e nen tò! E peui it l’has ëspiane? It vërgògne nen?

Miriam     - Gnanca na frisa! Vergògn-te ti pitòst dla toa recitassion da faussa dama ‘d carità! E si che i j’ero amise noi.

Sereno     - Òh, a l’é staita na recitassion digna dl’Oscar!

Gemma      - E peui còsa it l’avrìe da dì su mé comportament, eh? Se i l’hai fin-a piorà për ti!

Miriam     - (a Sereno) Ma sentla! A l’ha fin-a piorà!

Sereno     - Na frisa, si!

Miriam     - Gia! Tre lacrime da l’euj drit…

Sereno     - …e doe e mesa dal mancin!

Gemma      - Ma se Ermes a l’ha fin-a  dame ‘l sò fassolet për suveme j’euj!

Sereno     - (a Miriam) Sòn a l’é vera, Miriam!

Miriam     - Òh, col panada ‘d me òmo as fa buté ant ël sach con gnente.

Gemma      - Për la precision a l’é mé òmo, nen tò! E peui a l’é nen un panada!

Miriam     - E come it lo ciamerìe ti un che at da sò fassolet e a vëdd nen che it l’has pen-a stermà ‘l tò ant la borsëtta.

Gemma      - I l’hai nen stermalo, a l’era tut bagnà!

Miriam     - Ma va a contela a n’àutra! Tut bagnà!!!  Na vòlta rivà an ca mia dal funeral tuti j’amis a son andassne dòp le condolianse, ma ti nò!

Gemma      - Am fasìa pen-a pòvr Ermes. Lasselo sol pròpe la prima sèira dòp ël tò funeral. Sol con la cambrera…

Miriam     - Mej sol con ti, pa vera?

Sereno     - E le caresse che a l’ha daje?

Gemma      - Mach për consolelo. A l’era parej giù ‘d moral…

Miriam     - E ti it l’has tirailo su, nèh, da sforselo a basete.

Gemma      - Mi i l’hai sforsà gnun. A l’ha falo ‘d soa inissiativa.

Miriam     - Për fòrsa! Da qualunque part a girèissa la testa a trovava la toa boca pronta con ij làver ch’a bogiavo come cole dij pess! Parèj! (e a imita ‘l moviment dla boca dij pess) A l’ha basate mach për educassion!

Sereno     - Tre minute quasi sensa respiré a më smijo tròpe mach për l’educassion, Miriam!

Miriam     - A l’era talmente sconfortà cola sèira, pòvr Ermes, che a l’avrìa basà anche un pinguin s’a l’avèissa avulo.

Gemma      - Ma peui a l’avrìa nen marialo. Con mi anvece…

Miriam     - …a l’ha basà na serp velenosa!

a son-a ‘l telefono

Sen-a Quinta

Ij dit pì Stella

Stella       - (a intra an sen-a, as davzin-a al taulin a pòsa la pòsta ch’a l’é rivà e a rispond al telefono) Pronto? Monsù Ermes, ch’am disa….. Òh, pòvra madamin Gemma! ….. Am dëspais, am dëspias pròpe tant!... Va bin. S’a telefona quaidun për ciamé notissie i-j lo diso mi. …. Si ch’a staga tranquil i-i penso mi. A dòp! (a dëstaca la comunicassion)Ma varda che maleur! (a vëdd la fòto ‘d Gemma cogià. A la drissa torna e, pijandla an man)  Pòvra Gemma it l’has durà pòch an costa cà! It j’ere peui nen mal come padron-a.

Gemma      - (a Miriam) It vëdde fin-a la cambrera  am vorìa bin.

Stella       - (sempre an parland a la fòto) Si, nen mal,anche se da sòn a esse na brava padron-a a-i na passa.

Miriam     - (a Gemma) Tèh! Ciapa sù e pòrta a ca!

Stella       - (sempre an parland a la fòto) Tra ti e cola ‘d prima i savrìa pa chi ch’a sia stàita mej.

Gemma      - (a Miriam) Tèh! Ciapa sù e pòrta a ca ti, adess! A l’ha fin-a ciamate “cola ‘d prima” come se a parlèissa ‘d na savata frusta!

Miriam     - Ma come as përmet sta lengassa! I-j dago j’eut dì mi! Ansi i la licensio sui doi pè!

Stella       - (sempre an parland a la fòto) Bòh! Vëddroma cola neuva ch’a rivrà come ch’a sarà! Speroma un pòch mej ‘d ti e dl’àutra-là. (e a indica la foto ‘d Miriam)

Gemma      - (a Stella) Ti sbërnufia! I son pen-a mòrta e it parle già ‘d cola che a rivrà! A j’é temp për cola neuva! A dev passeje almeno n’ani ‘d vidovansa, prima!

Stella       - (sempre an parland a la fòto) A dev passé almeno n’ani ‘d vidovansa prima ch’a riva la neuva padron-a e con col brav’om dl’avocat....

Miriam     - ... Ti it fase da padron-a, pa vera?

Sereno     - (al pùblich) Ciuto, ciuto!

Stella       - (sempre cona la fòto an man, ma vardand an cel) A l’é un n’òm anteligent, sempre gentil. Un ch’as fà vorèj bin da tuti...

Sereno     - E da tute, nèh, Stella?

Gemma      - Ma it veule di che...

Miriam     - A-i mancherìa mach pì costa!

Stella       - (a pòsa la fòto peui con un sospir) Mi i son nen peui tant mal e i son anche giovna. (pàusa) E i savrìa cudilo da bin mi. Ma a j’é mé Stev...

Miriam     - Ecco, brava! Tente tò Stev e lassà sté mé Ermes ch’a fà nen për ti!

Gemma      - (a Miriam) S’a l’é për lòn gnanca për ti përché a l’é òm!

Sereno     - Tacoma torna?

Stella       - Beh! Sa l’é mach për lòn Stev a l’é un bel fieul e a farìa pa fadiga a trovesne n’autra se mi...

Gemma      - Se ti? Sentoma un po’!

Stella       -  …se mi e Ermes...

Sereno     - Sùbia! I soma già a Ermes, eh?

Miriam     - Ma varda sta servassa! A veul porteme via mé òmo!

Gemma      - Col panada d’Ermes a sarìa anche bon a fesse pijé al lass da chila-lì!

Stella       -  Ma nò! Ma còsa ch’i diso! Còsa ch’i vado a pensé! Mi i l’hai mé Stev!

Sereno     - Mmm! Im fido pòch!

Stella       - Però…chissà…

Miriam     - Col “Però” lì am pias pròpe nen…

Gemma      - … e ‘l “Chissà” am preòcopa motobin.

 

Sen-a Quinta

Ij dit pì Dante

Dante       - (a intra an sen-a e a scota an silensio)

Stella       -  Sàh, ch’i vada an cusin-a a giuté Ròsa. (via)

Gemma      - È, va, và a fé tò travaj che a l’é mej!

Miriam     - E gavte coj pensé da la testa, sbërnufia, che a l’é nen pan për ij tò dent ël Ermes!

 

Gemma      - Ël MÈ Ermes, s’it përmëtte!

Dante       - Ahi, fomne sensa sust ch’i vë s-ciancon-e

                   N’òm ch’l’é pì nen vòst e mai pì a ‘l sarà.

                    Ël mé, tò, sò,  pi gnun valor sì a l’ha.

                   Spìrit i seve! Lassé al mond ste pen-e!

                   Lo sai che sì da pòch seve rivà

                   e quaich passion uman-a ancora i ten-e.

                   Voi a chi a l’é restà gnun-e caden-e

                   peule buté: lasselo an  libertà!

 

Sereno     - Anlora, maestro, trovala Beatrice?

Dante       - La dossa, la pia, ël bin dël mé cheur

   pietosa  già a l’era là a l’ospidal

   a Ermes davzin colpì dal maleur .

  

  Con soa vos  soave, flautà, musical,

  bësbiandje ant l’oria n’avnì ‘d boneur

  soa pen-a a-j pasiava smortandje ‘l mal.

Sereno     - Eh! Ëd Beatrice a-i na j’é mach un-a, maestro!

Gemma      - Òh, s’a l’é për consolé Ermes i son bon-a anche mi. I vedreve!

Miriam     - E mi nò? A serv nen Beatrice! I vòlo sùbit a l’ospidal. (via)

Gemma      - Eh, nò, filon-a! It lasso nen da sola con Ermes. (via)

Sereno     - Mej ch’i vada anche mi a controlé ste doe, maestro, che magara a son bon-e a cioché anche con Beatrice. (via)

Dante       -  Anche s’a son spìrit mej nen mës-cesse

quand l’istess òmo doe fomne as contendo!

Ant j’afé dj’àutri pa mai antrighesse

donca ambelessì  mi tranquil j’atendo

pront a filem’la se a dovèisso alvesse

crij, brai o ansult che le orije a m’ofendo!

Fàit soma nen për vive e comportesse

come ‘d plebaia ch’a rason-a nen

ma për serchè d’amprende ‘l bin e amesse!

Fin dlë Prim Quader

SCOND QUADER

La sen-a a l’è cola dël prim at an ca ‘d Ermes. Pendùa an sël fondal adess  a j’é anche na fòto ‘d Gemma davzin a cola ‘d Miriam.  A l’é sèira e la luce bassa come cola d’una lampada a stelo anlumina mach la porsion ëd sen-a andova a l’é ansetà Ermes che a speta na telefonà e Diego ch’a j’ë stà davzin. Miriam e Gemma a son an sen-a, ma an ombra setà su doe cadreghe e as dev nen vëddje. A vniran anluminà quandi che a parleran come se a fusso rivà a la ciamada d’agiut d’Ermes.

Sen-a Prima

Ermes, Diego. Miriam e Gemma

 

Ermes        - (setà an sël sòfà davzin al telefono. Silensios e dzorapensé)

Diego        - (an pé davzin a Ermes a lo oserva për quaiche second, peui) Dai Ermes! Campte nen giù parèj! A l’è pa la fin dël mond!

Ermes        - A ciama nen, it capisse! A ciama nen.

Diego        - Ebin? A sarà dësmentiasne o a l’avrà ‘l telefono ch’a fonsion-a nen.

Ermes        - Pì probabil che a sia anche costa na risposta negativa, me car.

Diego        - La paura a fa novanta! Ma përchè ch’it ciame nen ti?

Ermes        - Nò, i j’ero d’acòrdi che am telefonava chila.

Diego        - Sent, it ses tròp nervos! I ciamo Stella che at pòrta na canamìa!

Ermes        - Stella a j’é nen. A l’é la soa sèira ‘d libertà!

Diego        - E anlora àuss-te e andoma a fé un gir anche noi.

Ermes        - Va, va ti, s’it veule. Mi im sento nen.

Diego        - Ma ansoma! A son giumai eut mèis ch’it ses restà vidov ëd Gemma! Dl’àutra, ëd Miriam, dòp pòchi dì…

Ermes        - Òh, con Gemma, s’a l’é për lòn, a l’é ancaminà sùbit che a l’ha ancantame con soe manere già ‘l dì dël funeral che a ditlo sinceramente i son fin-a vergognamne un pòch…. dòp.

Diego        - E anlora, dai! Con tute ste fomne ch’it conòsse e che i l’hai fate conòsse possibil che a-i na sia nen un-a che…

Ermes        - Ti, da brav s-ciancacotin a vita, it capisse nen! Dòp che i l’hai avù coj doi angej ëd Miriam e Gemma…

Diego        - … it serché la “bella addormentata nel bosco” ch’a speta “il pricipe azzurro”! Ma dësviite!

ERmes       - Ma dis gnun-e gavade, për piasì! Mi i veuj nen mach d’aventure, ma na fomna come sposa.

Diego        - E sì a stà ‘l problema! Cole pòche che a sarìo andate bin a l’han rasonà: “a j’é nen ël doi sensa ‘l tre!” e a l’han dite che ‘d nò.

Ermes        - Tute meno Astrid. A dovìa telefoneme stasèira për deme la rispòsta e anvece a ciama nen!

Diego        - A sarà pijasse paura anche chila! Scusa la franchëssa, ma d’àutra part come nen capìe ste fomne. Marié n’òmo che a l’é già doe vòlte vidov….

Ermes        - Përpiasì, Diego, mòlla-lì con sto dëscors. I l’hai pì nen veuja ‘d parlene.

Diego        - Va bin, va bin! Im na vado che i son stofi dë sté sì a consolé un che a veul nen esse consolà! Ciao e ciama s’it cambie opinion. (fòrt) Donne e champagne!  speteme ch’i rivo! (via)

Ermes        - Sempre ‘l sòlit! (a-j fa ‘l vers) Donne e champagne!  e peui a va al cafè a fé na partìa a scalaquaranta! (a s’àussa an pé e as vòlta vers le foto dle soe doe fomne) Eh, se i fusse sì ancora vojàutre doe!

ambelessì a s’àussa l’anluminassion

Gemma       - (as davzin-a a Ermes butand’se sota la soa fòto) I soma sì! I soma scapà da Dantementre che a corìa daré a Beatrice

Miriam     - (anche chila as buta sota la soa fòto ) A l’é eut meis che i spetavo sto moment. I vedìo nen l’ora!

Ermes        -  I stasìo parej bin ansema. Giuteme, për piasì!

Miriam      -  Prònti, tesòr i son sì a giutete!Gemma      -   Anche mi giòja!

Ermes        - (sempre parland a le fòto) Deme na man da lassù a trovene n’àutra brava come voj.

Gemma      - Ma Ermes! Còsa ch’it dise! I dovrio giutete a trové n’àutra fomna!

Miriam     - E pròpe noi doe?

Ermes       - Però, atension, che costa am mòla nen presto come i l’eve fàit vojautre doe. Sté vidov për la tersa vòlta? Për carità, nò, nèh!

Gemma      - E brav! Anche ch’a staga sempre con ti?

Miriam     - Ma gavit’lo da la testa, Ermes! It l’has da contentete che noi doe i te stago sempre davzin.

Ermes        - I lo sai che ti Miriam e ti Gemma da lassù im seve davzin e iv ringrassio, ma…

Miriam e Gemma- (ansema) Ma?

Ermes        - … ma i sento nen la vòstra vos…

Gemma      - Crijoma pì fòrt, Miriam, magara…

Ermes        - … am manco le vòstre carësse…

Miriam     - Pocionin mé, Và! Quandi ch’it caressava mi, eh?, it gnaulave (a gnaula) fin-a come un mignino!

Gemma      - Ánima mia! Con le mie carësse anvece it ulave (a ula) e it im bërlicave fin-a le man come un taboj.

Ermes        - … ma ‘l pes a l’é…

Miriam     - A l’è?

Ermes        - … che i linseuj la neuit a son parèj freid!

Miriam     - Pòvr tesòr, và! Come ch’it capisso!

Gemma      - Përchè ch’as pija nen un gat o un cagneto! A lo scauderìo.

Miriam     - Ò a podrìa dovré ij mon càud come a fasìa mia nòna.

Ermes    - Vojàutre i seve lassù e certe còse i l’eve dësmentiaje, ma mi…

Gemma   - Miriam, a venta giutelo.

Miriam   - Si, a l’é pròpe disperà!

Ermes    - (a torna a setesse, sconsolà) Tant a l’é inutil ch’i parla con lor. Ormai a-i son pì nen e a peulo pa giuteme! (as suva na lerma con ël fassolet. Dòp a pija  na rivista e a  la sfeuja distratament)

Gemma   - Ma come podrìo fé a giutete, stèilin-a d’òr?

Miriam   - Andoma da Dante. Chiel magara an mostra!

Sen-a Sconda

Ij dit pì Sereno e Dante

Sereno     - (intrand ëd corsa con Dante) Vist? I lo disìa mi che a j’ero sì ste doe, maestro!

Dante       - Spìrit sensa sust e andisciplinà!

                   L’é pa consentive andé për vòst cont!

                   Mach con mi i peule andé dë ‘d sa e dë ‘d là.

                    Seve che costì l’é pi nen vòst mond?

                   Lassù i  l’eve da speté la ciamà

                   për la destinassion an cel o a fond.

                   Adess su via ‘d corsa sensa gnun “ma”

                   e donca come as dis, “ampajé ij tond!”

                   ch’i veuj pa për voi doe esse rusà!

Miriam     - Maestro, noi i soma sagrinà për Ermes.

Gemma      - A vëdd nen come ch’a seuffr përchè a treuva nen na fomna dispòsta a marielo!

Sereno     - Eh, mi i-j capisso pro ste fomne. Chi a l’é cola che a ris-cierìa d’esse la tersa ch’a lo rend vidov! La paura a fa novanta!

Miriam     - A j’é nen na stra për giuté Ermes, maestro?

Gemma      - Ermes, s’at dëspias nen!

Dante       - Pòvre fomne, anime sagrinà

                   për chi l’é pì nen vòst i seuffre ancora! 

                   Gnente a l’é an vòstra possibilità.

                   Peule pa anterven-e con vòst amor

                   che tut decis l’é già da chi a sà

                   da chi ëd tut ël creà a l’é anzora!

 

   (as buta da na part, dëscòst da j’autri oservand lòn ch’a suced)

Sereno     - Tut quant lòn ch’a dev ëvnì a l’é già scrit, mie care amise!

Ermes        - (a àussa j’euj da la rivista e as vòlta vers le fòto) Miriam, Gemma, për ël bin ch’i l’hai vorsuve, feme ancontré la mia neuva sposa!

Sen-a Ùltima

Ij dit pì Stella

Stella       - (a intra da la pòrta ch’a da ant le stansie e a fa për andé an cusin-a. A vest na bela  vestaglia a fior bastansa provocanta)

Ermes        - (come a la vëdd a resta sorprèis) Ma Stella, it dovìe nen seurte stasèira? A l’é nen la toa sèira lìbera costa?

Stella       - Si avocat, ma am va nen seurte da sola.

Ermes        - Come da sola? It l’avìe nen ël moros ti?

Stella       - Si, ma  mi e Stev i soma lasasse già da un pàira ëd mèis!

Ermes        - Ah!

Stella       - Anlora i l’hai decidù dë stemne a ca, ëd vòlte mai…

Ermes        - Ëd vòlte mai?

Stella       - Gnente, gnente, na còsa mia. Adess i vado an cusin-a che a l’é vnume veuja d’un ëd coj bon bëscotin che a fa Ròsa.

Ermes        - Bon-a idea! Pòrtne sì un pòchi anche a mi, da brava, s’at dëspias nen.

Stella       - Për chiel sòn e d’àutr, avocat! (via an cusin-a për torné con ij bëscotin)

Miriam     - Bruta ciampòrgna! Còsa ch’a veul dì con “sòn e d’àutr”, eh?

Gemma      - TI? A l’avrà pa quaiche ideia su Ermes, chila-lì?

Sereno     - Chi a vivrà, vedrà!

Ermes        - (prima che a rientra Stella) Però! An dèshabillé gnente mal sta Stella! Áut che con cola divisa da cambrera! Tuta n’àutra ròba!

Gemma      - Massima atension, Miriam!

Ermes        - Eh, si. A l’é sempre stame simpatica sta Stella, ma vista parèj…

Gemma      - A l’é pì che simpatica, néh? I l’hai paura Miriam!

Miriam     - Ti, fedifrago, fame nen sòn, nèh?

Stella       - (a riva con un cabaret con anzora ij bëscotin e anche con doe copëtte con le cirese sota spirìt. As chin-a pròpe davanti a Ermes për pogé ‘l piatin an sël tavlin e, naturalment sensa vorèj, a-i buta an bela mostra ‘l decolté) Eccò sì avocat! I l’hai portaje anche dle cirese sota spirìt che a chiel a-i piaso tant! Prego…

Miriam     - Quata ste macerie, Stella!

Sereno     - (che as treuva a le spale d’Ermes) Ciamje macerie! Parbleu che bel pogieul!

Gemma      - A dovrìa vërgognese, sta balenga!

Ermes        - Ma che tesòr ch’it ses! Fin-a le cirese! Pròpe lòn che am pias ëd pì! E ti it na mange nen?

Stella       - I vado an cusin-a a mangeme ij bëscotin, parèj i-i bèivo ansema un bicer ëd làit.

Gemma      - Eccò, brava gavte dai pé!

Ermes        - Ma nò! Set-te sì con mi che is mangioma ansema bëscotin e cirese.

 

Miriam     - Òmmi, òmmi, còsa che i l’hai mai da vëdde an ca mia! Ël padron ch’a bèiv e a mangia con la serva!

Stella       - (faussament genà) Ma mi… i sai nen se…

Ermes        - It l’avras pà paura ‘d mi?

Stella       - Ma còsa ch’a dis. Ëd chiel im fido, ch’am chërda. (a s’anseta davzin a Emes)

Ermes        - Brava! (mentre che Sereno e Dante a diso le soe batue Ermes a versa da bèive an doi bicer e peui a na spòrz un a Stella)

Sereno     - Ël rat ch’as fida dël gat!

Dante       - Ch’a l’é parèj Sereno it ses sicur?

                   Chi a l’é ‘l gat e chi ‘l rat dë sti doi?

                   L’é nen pitòst ch’a dròca adess un mur

                   tra n’òm e na fomna restà da soj?

Ermes        - E adess Stella brindoma al nòstr ëvnì, ch’a sia mej dël present!

Stella       - (Aussand ël bicer) Sì, al nòstr avnì, avocat!

Ermes        - Basta con sto avocat, Stella, ciam-me Ermes.

Gemma      - Ma i soma mat?

Stella       - Come a veul, Ermes!

Gemma      - Eccò cosa a vorìa dì con col “Ëd vòlte mai”!

Ermes        - E domse dël ti.

Stella       - Con piasì, Ermes!

Miriam     - (Con le man ant ij cavèj) Òmmi, òmmi,  còsa i l’hai mai da sente!

Ermes        - A l’é un pes che it ses an costa ca come cambrera…

Stella       - Si, da prima che ti  it rivèisse mariand Miriam.

Miriam     - Madamin Miriam! Maleducà!

Ermes        - … e i stermo nen che i l’hai sempre avù na serta simpatìa për ti.

Stella       - Anche mi tanta për chiel! Òh, pardon, për ti!

Miriam     - Basta! Basta, i peuss pì nen soporté sossì! Andoma via.

Ermes        - Anlora, vist che la ca it la conòsse come se a fussa toa ca…

Stella       - Si Ermes.

Ermes        - … che it conòsse ij mej gust come se it fusse mia fomna…

Stella       - Anche mej che chila.

Ermes        - Vera! … e che mi i son lìber e ti it ses lìbera…

Stella       - (sugnanta) Si Ermes?

Ermes        - Mariomse, Stella!

Stella       - SI!!! (a-i campa ij brass al còl e as baso)

Ermes        - (as vòlta vers le fòto ‘d Miriam e Gemma e mandandje un basin con la man) Grassie, gioje!!

Miriam     - (con un gest) Ma và an sla forca!

Gemma      - E an pija anche an torta sto balengo!

Sereno     - Lòn che a l’era già scrit a l’é averasse! Ters matrimòni!

Miriam     - Ma dabon as marieran ansema sti doi?

Sereno     - Si! Parèj a l’é scrit.

Gemma      - Cara Miriam, rassegnomse! Purtròp i soma pì nen d’es mond!

Miriam     - Ma përchè, maestro? Pëché pròpe con la serva?

Dante       -(che a l’é portasse a centro sen-a) Virgiglio dixit!

Parèj as veul là andova ch’as peul lòn ch’as veul!

     CIUTO E MOSCA!

Dante, Sereno, Miria e Gemma  (via)

Ermes e Stella (ferm ambrassà)

(Vuolsi così colà ove si puote

ciò che si vuole e più non dimandare)

                        

              (Inferno canto III  95,96   rispòsta di Virgiglio a Caronte) 

SIPARI

FIN DLA COMEDIA

A volontà dël regista

Stella a peul intré ant l’ùltima sen-a come se a rivèissa da fòra ca. Come se a fussa dabon surtìa për la soa sèira lìbera. An sta manera a rientrerìa vestìa elegantement: tecchi a spillo, magara con la minigònna  o un cotin bin curt, na camisetta scolà da provoché në schoc a Ermes abituà a vëddla sempre con la divisa seria da cambrera.

L’ùltima sen-a a cambierìa donca parèj:

Sen-a Ùltima

Ij dit pì Stella

Stella       - (intrand) Ch’a scusa avocat s’i passo da sì, ma la ciav dla pòrta ‘d servissi a l’é s-ciapasse!

Ermes        - (come a la vëdd a resta sorprèis) Gnun problema! A và bin parèj, Stella.

Stella       - I lo dësturbo nen.  I vado mach na minuta an cusin-a che a l’é vnume veuja d’un ëd coj bon bëscotin che a fa Ròsa.

Ermes        - Bon-a idea! Pòrtne sì un pòchi anche a mi, da brava, s’at dëspias nen.

Stella       - Për chiel sòn e d’àutr, avocat! (via an cusin-a për torné con ij bëscotin)

Miriam     - Bruta ciampòrgna! Còsa ch’a veul dì con “sòn e d’àutr”, eh?

Gemma      - TI? A l’avrà pa quaiche ideia su Ermes, chila-lì?

Sereno     - Chi a vivrà, vedrà!

Ermes        - (prima che a rientra Stella) Però, che portament! Vestìa parèj a l’é gnente mal sta Stella! Áutr che con cola divisa da cambrera! Tuta n’àutra ròba! I l’avìa mai vistla an borghèis!

Gemma      - Massima atension, Miriam!

Ermes        - Eh, si. A l’é sempre stame simpatica sta Stella, ma vista parèj…

Gemma      - A l’é pì che simpatica, néh? I l’hai paura Miriam!

Miriam     - Ti, fedifrago, fame nen sòn, nèh?

Stella       - (a riva con un cabaret con anzora ij bëscotin e doe copëtte con le cirese sota spirìt. As chin-a pròpe davanti a Ermes për pogé ‘l piatin an sël tavlin e, naturalment sensa vorèj, a-i buta an bela mostra ‘l decolté) Eccò sì avocat! I l’hai portaje anche dle cirese sota spirìt che a chiel a-i piaso tant! Prego…

Miriam     - Quata ste macerie, Stella!

Sereno     - (ch’a l’é a le spale d’Ermes) Ciamje macerie! Parbleu che bel pogieul!

Gemma      - A dovrìa vërgognese, sta balenga!

 

Ermes        - Ma che tesòr ch’it ses! Fin-a le cirese! Pròpe lòn che am pias ëd pì! E ti it na mange nen?

Stella       - I vado an cusin-a a mangeme ij bëscotin, parèj i-i bèivo ansema un bicer ëd làit.

Gemma      - Eccò, brava gavte dai pé!

Ermes        - Ma nò! Set-te sì con mi che is mangioma ansema bëscotin e cirese.

Miriam     - Òmmi, òmmi, còsa che i l’hai mai da vëdde an ca mia! Ël padron ch’a bèiv e a mangia con la serva!

Stella       - (faussament genà) Ma mi… i sai nen se…

Ermes        - It l’avras pà paura ‘d mi?

Stella       - Ma còsa ch’a dis. Ëd chiel im fido, ch’am chërda. (a s’anseta con Ermes)

Ermes        - Brava! (mentre che Sereno e Dante a diso le soe batue Ermes a versa da bèive an doi bicer e peui a na spòrz un a Stella)

Sereno     - Ël rat ch’as fida dël gat!

Dante       - Ch’a l’é parèj Sereno it ses sicur?

                   Chi a l’é ‘l gat e chi ‘l rat dë sti doi?

                   L’é nen pitòst ch’a dròca adess un mur

                   tra n’òm e na fomna restà da soj?

Ermes        -  E come mai it ses rientrà prest parèj?

Stella       - I j’era con doe amise che peui a son andàite al cine, ma a j’era un film che am piasìa nen.

Ermes        - Con doe amise? Ma it l’avìe nen un moros ti?

Stella       - Si, ma  mi e Stev i soma lasasse già da un pàira ëd mèis!

Ermes        - Ah!

Stella       - Anlora i l’hai decidù torné a ca, ëd vòlte mai…

Ermes        - Ëd vòlte mai?

Stella       - Gnente, gnente, na còsa mia, avocat.

Ermes        - E anlora Stella brindoma al nòstr avnì, ch’a sia mej dël present!

Stella       - (Aussand ël bicer) Sì, al nòstr avnì, avocat!

Ermes        - Basta con sto avocat, Stella, ciam-me Ermes.

Gemma      - Ma i soma mat?

Stella       - Come a veul, Ermes!

Gemma      - Eccò cosa a vorìa dì con col “Ëd vòlte mai”!

Ermes        - E domse dël ti.

Stella       - Con piasì, Ermes!

Miriam     - (Con le man ant ij cavèj) Òmmi, òmmi,  còsa i l’hai mai da sente!

Ermes        - A l’é un pes che it ses an costa ca come cambrera…

Stella       - Si, da prima che it rivèisse ti mariand Miriam.

Miriam     - Madamin Miriam! Maleducà!

Ermes        - … e i stermo nen che i l’hai sempre avù na serta simpatìa për ti.

Stella       - Anche mi tanta për chiel! Òh, pardon, për ti!

Miriam     - Basta! Basta, i peuss pì nen soporté sossì! Andoma via.

Ermes        - Anlora, vist che la ca it la conòsse come se a fussa toa ca…

Stella       - Si Ermes.

Ermes        - … che it conòsse i mej gust come se  it fusse mia fomna…

Stella       - Anche mej che chila.

Ermes        - Vera!… e che mi i son lìber e ti it ses lìbera…

Stella       - (sugnanta) Si Ermes?

Ermes        - Mariomse, Stella!

Stella       - SI!!! (a-i campa ij brass al còl e as baso)

Ermes        - (as vòlta vers le fòto ‘d Miriam e Gemma e mandandje un basin con la man) Grassie, gioje!!

Miriam     - (con un gest) Ma và an sla forca!

Gemma      - E an pija anche an torta sto balengo!

Sereno     - Lòn che a l’era già scrit a l’é averasse! Ters matrimòni!

Miriam     - Ma dabon as marieran ansema sti doi?

Sereno     - Si! Parèj a l’é scrit.

Gemma      - Cara Miriam, rassegnomse! Purtròp i soma pì nen d’es mond!

Miriam     - Ma përchè, maestro? Pëché pròpe con la serva?

Dante       -(che a l’é portasse a centro sen-a) Virgiglio dixit!

Parèj as veul là andova ch’as peul lòn ch’as veul!

    CIUTO E MOSCA!

Dante, Sereno, Miria e Gemma  (via)

Ermes e Stella (ferm ambrassà)

(Vuolsi così colà ove si puote

ciò che si vuole e più non dimandare)

                        

              (Inferno canto III  95,96   rispòsta di Virgiglio a Caronte)

 

                                                              

SIPARI

FIN DLA COMEDIA