“CU NESCI NUN SEMPRI ARRINESCI”
Commedia in dialetto siciliano di
Rosolino Randazzo
TRE ATTI
Carini 2/1/2018
PERSONAGGI: 9 Maschi;4 Donne; |
||
Personaggio |
Età |
Interprete |
Ciccio Marretta |
55anni |
|
Sulina sua moglie |
52 anni |
|
Pasquale loro figlio |
35 anni |
|
Maria moglie di Pasquale |
30 anni |
|
Giovanni fratello di Sulina |
53 anni |
|
Angelina sua moglie |
45 anni |
|
Nino loro figlio |
32 anni |
|
Tanino loro figlio |
14/16 anni |
|
Minicu sensale |
55anni |
|
Comare Vita |
55anni |
|
Commesso 1 |
45 anni |
|
Commesso 2 |
40 anni |
|
Attore |
ATTO 1°
Prima
di aprire il sipario una voce fuori scena avverte:
“Ogniriferimento a persone esistenti identificabilicon ‘nciuri e/o soprannomiè
puramente casuale”
(Fine anni ’70. Stanza-soggiorno arredata modestamente, ma con decoro, due uscite laterali di cui una come comune)
Scena 1
(Ciccio è seduto appisolato nella stanza e sogna. Con uno sfondo musicale adatto, si sente una voce:
Voce Femminile: Cicciò, Cicciò, veni cca ‘a
matri, va fammi stu sivviziu….pigghia menzu chilu di pani ni Mastru Jacuzzu, du
sardi salati nu zu Paliddu, du ova na z’Annicchia radda,
menzu chilu di filateddu e 15 liri di sassina ni mastru Tanu zarudda…’u
capisti?
Pi sordi, ci dici ‘nca scrivinu ‘nca appena to patri siggi si nni parra.Pari ‘a
ttia ti nni vaj ‘a jucari ‘nta muntata e mi rumpi l’ova
(squilla il telefono. Ciccio si sveglia di soprassalto)
Cicciu Botti di Sali..l’ova ‘a me matri ci stava rumpennu …(risponde al telefono) Pronto, con chi parlo….si sugnu Cicciu, Ciccio Marretta….alò?...ma chi alò…comu?..sì me cugnatu Giuvanni da ‘Merica? Ah, ‘nca chi t’aveva canusciutu?....’nca pirchì nun parravi cchiù chiaru?, avi menz’ura chi dici alò alò….ah alò voli diri prontu? ‘nca pirchì nun diciprontu?....ah ddocu si dici alò?...’nca ju chi nni sacciu…..ma pirchì t’insignasti ‘a parrari ‘miricanu? Ti scurdasti ‘a parrari sicilianu carinisi?....Chi si dici? Comu siti?tò muggheri…i tò figghi?....ma ringraziamu ‘u Signuri, comu li vecchi…tutti boni…comu? Viniti all’Italia?...(tra sé) Tappu!.....ma chi mi dici? Quannu ‘a simana chi trasi?..chi prju (mima il contrario)…ah cu tutta ‘a famigghia?..... tò muggheri, tò figghiu Tanu e tò figghiu Ninu…tu no?....’nca certu puru tu….nun l’avevu caputu….chi dici?....ma chi fai babbji ….quali disturbu (mima sempre il contrario) sti cosi nun l’hai propriuné diri né pinsari…..vidi chi cuntintizza…appena ‘u senti tò soru…..va beni, va beni ‘u capivi….’a simana chi trasi….’u vintottu…e deci e menza all’arioportu….certu chi fai babbji…ah aviti assai valigi? …nun ti preoccupari …vinemu cu dui machini ‘o affittamu un pulmaninu….Ochei Ochei ‘u capivu…ti salutu…ti salutu.(chiude il telefono) A postu semu!....’i Miricani arrivanu…(bussano alla porta e apre)
Scena 2
Sulina (torna dal mercatino) Bedda matri chi cunfusioni chi c’era oggi ‘o mercatinu, nun si puteva jttari un passu…..
Cicciu (guardando tutti i sacchetti pieni) ‘A chiddu chi vju……tù passi ‘nveci n’avisti ‘a jttari assai……’a ura di fari spisa nun ti fermanu mancu cu i bummi….arricchemu cu stu mircatinu ogni simana….addivintò ‘n’appuntamentu fissu….nun poi vidiri si ti fannu l’abbunamentu?....accussì ti fannu puru ‘u scuntu….
Sulina Talè, finiscila di strullichiari. Cchiùttostuaiutami ‘a sbarattari ‘nca sta vinennu to figghiu cu to nora ‘nca mancianu cca!
Cicciu (ironico) Nca certu….ccà semu di passaggiu…’a lucanna è sempri aperta….
Sulina Vidi chi cci scappa da vucca! Mancu si fussiru stranj….’ncuntrai ‘a Maria ‘o mircatinu….e ci dissi di veniri ‘a manciari ccà! Chi vuoi avanzu tu?
Cicciu Ma pirchì c’era bisognu di diriccillu tu? Nun si sapi ‘nca chista èstoria d’ogni martiri….ci fussi di fari n’autru abbunamentu…ma ‘nsumma pirchì si maritò?..pi stari sempri menzu ì co….i confini familiari?….eh santu Diu….’u martiri c’è ‘u mircatinu….’a duminica è festa….’u sabatu è ‘a vigilia….e poi ci sunni tutti i festi cumannati….’nsumma ‘a tirata ‘i cuntu…chisti sunnu sempri ccà!
Sulina Ma ‘nsumma chi vulissi diri ‘nca ti fa ‘mpacciu to figghiu? Ma chi stai niscennu foddi? Jvi oh! Di quant’avi chi si misi ‘mpinsioni stu vecchiu arripuddutu nun fa autru chi dari ‘a marteddu!
Cicciu Brava! E chistuè ‘u puntu!.....’a pinsioni…cuntinuannu di stu passu ‘n’arridducemu ‘nmenzu ‘a strata…tra figghi sempri peri peri…mircatinu ogni simana…ora, pi junta arrivanu ‘i Miricani….e nni misimu propriu ‘a postu!
Sulina (sorpresa) Quali Miricani?
Cicciu (facendo il verso) Quali miricani? Quantu miricani canusci tu? To’ frati Giuvanni cu tutta ‘a famigghia… telefonò antura e dissi ca arrivanu a’ simana chi trasi…
Sulina Ma veru dici? Vennu all’Italia?.....
Cicciu (con sarcasmo)Ma quannu mai? ti pari ca vennu pi fari i turisti in Italia? Nonzi, i turisti i vennu a fari ccà, in casa nostra! Ccà s’addivertinu chiù assai…
Sulina Ma quali turista…nun si capisci ‘nca vennu ccà….unni hannu a jri …. ?
Cicciu Certu, si capisci…unni hannu ‘a jri? ….’A lucanna…
Sulina (adirata) Oh ma chi staj niscennu veru foddi? Ma chi discursi fai? Me frati sulu ‘na soru havi, e sugnu iu; perciò è naturali ca veni ccà…
Cicciu Ma tu ‘u capisci chi significa avilli dintra pi quindici jorna?significa darici ‘a manciari e biviri…e nun è nca li poi accuntintari cu pani e cipudda? Oh!!!chiddi vennu di l’America! Sunnu abituati a fari tavulati di manciari can un finiscinu mai….e mancu putemu diri ‘nca tò frati è sicilianu!...oramai è tuttu Miricanu….ti devi figurari ca nun sapi parrari cchiù carinisi….e avanti ca pi telefunu mi fici capiri chiddu chi mi vuleva diri appi ‘a sudari….
Sulina Ma basta, chistu nun è ‘u mumentu di parrari di sti fissarii…quannu arrivanu?
Cicciu ‘U vintottu e deci e menza all’ariuportu…..eh…unni s’hannu ‘a curcari?
Sulina Nun ti scantari, a tuttu c’è rimeddiu…..me frati e so muggheri si curcanu nto’ lettu ranni….
Cicciu (interrompendo) eh no!? Ju ‘u lettu miu nun lu lassu….è chista è campana chi suona..si ti nni voi jri tu si patrunissima di fari socchi voi….
Sulina Taliatilu ch’è beddu….mi pari un macingu….senti Cicciu….mettiti ‘a testa ‘n paci…e nun cumminari dannu…ti pari ‘nca m’avissi ‘a sciarriari cu me frati?....oh avi 16 anni chi nun lu vju…è megghiu ‘nca ti trasi nta mirudda…..si cci avi ‘a fari tantu di scichenza e basta!
Cicciu Ma si tu dici….appena arriva….’u facemu riceviri cu la banna musicali…le autorità…..l’arcipreti…..mittemu un beddu tappitu russu…senti Sulina, ti pari ‘nca mi lu scurdai cu è Giuvanni fasuledda?...ti pari ca pirchì veni d’America addivintò qualchi nobili? Fasuledda era e fasuledda resta…
Sulina Fasuledda comu mia… iu sugnu sua sorella e sono pure tua moglie. Tu hai sposato una fasuledda… nun t’u scurdari…
Cicciu Alt! Un mumentu…c’è fasola e fasola…chi? Ti lu scurdasti chiddu‘nca nni cumminò to frati quannu eramu ziti? Tu scurdasti ‘nca ni n’appimu a fujri pi culpa sua?
Sulina Ma chi vaj pinsannu ancora sti cosi? Acqua passata…doppu tutti st anni, chi cci atturri ‘u cafe!...
Cicciu Ragiuni hai! Oramai ha passatutantu tempu…e non è più il caso di atturrare…ma ‘ntantu nuddu mu fa livari da testa ca stu ‘ruppuchi haiu ‘nto stomacu…, è un cafè chi nun haju pututu addigiriri…
Sulina (persuasiva) Amunì, finiscila…chi vaj pinsannu…e poi, ti pari ‘nca me frati è schiavu selvaggiu?...’i cosi ‘a Merica c’hannu jutu boni…avi du pizzarii…ti pari ‘nca nun l’avi ‘u nasu?
Cicciu E comu? Avi un nasu….’nca i zicchi ci nescinu di fora…pi milli liri si facissi dari punti ‘nculu…..va vidi chiddu chi avi ‘a purtari…robi….sicaretti…cammisi…mutanni…dollari…dollari pi tutti…senti Sulina…’a mmia nun mi lu fa livari nuddu da testa….’nca chistu veni pi dda puntidda di sordi chi tò patri, bon’arma, avia ‘nta libretta….e si sbagghhiu chista…nun sugnu cchiù Cicciu Marretta.
Sulina Ma finiscila…nun diri fissarii…..chi n’avi ‘a fari cu sti rugni…iddu stissu mi dissi di pigghiarimi ‘a libretta…..
Cicciu ‘Nca certu pirchì sapeva ‘nca cu dda miseria di pinsioni chi aveva to patri nun n’aveva picciuli di latu…..e pagannu i spisi da sipultura …arristavanu sulu l’occhi pi chianciri. Ma conunqui stamu ‘a vidiriri….spiramu ‘nca sarà comu dici tu…po darisi ‘nca mi sbagghiu…’nsumma arranciati…’u frati è tuu…ju nun vogghiu sapiri nenti…basta chi nun mi tocchi ‘u lettu miu….’a chiazza vaju…
Sulina (mentre Cicciu esce) Nun ti scantari, lassa fari a mia.
Scena 3
Sulina (prende il telefono, fa il numero) Pronto, cummari Vita? Ju sugnu, Sulina…’u sapiti ‘nca veni me frati Giuvanni? Si…’a simana chi trasi….cu so muggheri e i so figghi masculi….mu faciti un piaciri?....ci jti nni mastru Totò ‘u falignami e mi faciti purtari un divanu lettu?....nun tantu caru però, asinnò cu l’avi a sentiri ‘a me maritu….si…..’nca unni l’haju ‘a curcari…..a me frati…’u fazzu curcari nto lettu miu, e me niputi nta stu divanu e ju e me maritu n’addubbamu nto cammarinu unni si curcava me figghiu Pasquali….grazi cummari….mi raccumannu ‘u prezzu….(chiude il telefono)(bussano alla porta…è Maria la nuora) Vegnu vegnu…
Maria (anche lei carica di sacchetti) Bedda matri chi sugnu stanca! ‘U vidisti chi cunfusioni chi c’era oggi ‘o mercatinu?
Sulina ‘Nca comu…, ma chi ura sunnu…(guarda l’orologio).Oh, sant’Antuninu! I dudici e un quartu! Mi misi a parlari cu ddu rummuliuni di to’ soggiru e ancora mancu hai misu ‘a pignata….a chi ura veni Pasquali?
Maria Versu l’una…..nun ti scantari, ‘u tempu c’è…
Sulina (si da da fare)Ma quannu mai….senti Maria….vidi ‘nca veni me frati Giuvanni, cu so muggheri e i so figghi masculi….
Maria Ma veru? E quannu?
Sulina ‘A simana chi trasi….mercoledi…..
Maria Bonu è….accussì ‘u martedi jamu ‘oMercatinu….e videmu d’accattari socchi ci voli!
Sulina Talè…. Maria…..pi oggi facemu pasta cu l’ogghiu e l’agghia, nca nun haju priparatu nenti….e pi secunnu du ova fritti………..
Maria Nun ti prioccupari …..me maritu s’accuntenta cu socchi e jè….chiuttostu me soggiru……
Sulina Ah nun ti scanmtari ‘nca nenti dici….pri ora è jttatu ‘o sparagnu….
Maria Nun facemu nca si siddia ‘nca manciamu ccà?
Sulina Ma chi ti scappa da vucca? Nun diri sti fissarii…ci senti un prju (mima il contrario) chiddu vi vulissi ogni jornu ccà……e quannu nun ci siti sempri chi m’addumanna……..ma to figghiu nun c’è oggi?....si t’avissi ‘ntisu iddu…t’avissi manciatu nte robbi…!
Maria Ma veramenti….parrannu cu ‘a virità tuttu stu prju….. mi pari can un ci l’havi…quannu semu ccà, pari sempri vunciatu….
Sulina Ma chi vai pinsannu….è carattiri chi avi……ti pari, stu fattu ‘nca si nni ju in pinsioni….pi iddu fu un corpu….abituatu sempri ‘a travagghiari……ora è sempri chi manu ‘nmanu…..e ogni pilu ci pari un ‘mpacciu….e nun fa autru chi ritichiari da matina a sira…..perciò livatilli certi pinseri di la testa….’nca to soggiru pi vuatri nesci pazzu…
Maria Allura a tia ti veni ‘u cori….avillu sempri dintra….
Sulina Mi veni ‘u cori e l’arma…..sempri peri perie nun fa autru chi appricarisi a ogni cosa…..’nsoccu fazzu….e nsoccu cociu….e ‘nsoccu accattu…
Maria Nia chi beddu prju….(bussano: è Pasquale cu Cicciu. Maria va ad aprire)
Scena 4
Pasquale (saluta la moglie e la madre)Perciò, chi mi dissi ‘u papà…’nca avemu cuntintizzi? (rivolto alla madre)
Cicciu Uh! Nun ci stamu ‘nt’e robbi pa’ cuntitizza…abballamu d’a matina a’ sira…
Sulina Oh, sant’Antuninu! Certu ca semu cuntenti!... Pasquali t’u dissi ca veni puru tò cucinu Ninu…..ci pensi chiddu chi cumminavavu strati strati quannu eravu picciriddi?.....
Pasquale E comu mu pozzu scurdari…eramu sempri jttatia li Manganeddi, ‘a fari guerre e battagghi ‘a pitrati contro i picciotti di “San Larenzu”….na vota ‘nca nun jamu ‘a scola…nni vinni ‘a truvari ‘u ziu Giuvanni e me cucinuNinu nni scippò corpa di curria, ‘nca ancora ci avi ‘a bruciari ‘u culu….nia quannu s’arrabbiava ‘u zio Giuvanni addivintava ‘na bestia..
Cicciu Sulu quannu s’arrabbiava?
Pasquale E veni puru Taninu?
Sulina Accussì dissi to patri…..’a chistu nicu nun lu canuscemu….nascìu ‘a Merica perciò avi a essiri miricanu finu….
Cicciu S’assimigghia ‘a so patri….avi ad essiri finu….troppu finu….’nafasuledda spicchiata…..
Sulina Senti Cicciu, quann’è nca la finisci? Arreri ti pigghiò ‘u maludiri? E siddu accuminci ora ‘nca nun hannu arrivatu…..vidi chi ci havi ad essiri quannu arrivanu…quannu dici tu, ‘a finisci cu stu smanciu…un putevi stari n’autr’anticchia nta chiazza?...
Cicciu Bedda matri santissima e chi dissi? Mancu parrari si po' cchiù? Chiuttostu parlamu di cosi cchiù ‘mportanti: quannu si mancia?
Sulina Ecco, a tia sulu chistu t’interessa, manciari; almenu ti stai anticchia zittu!..Staju jennu ‘a calari ‘a pasta…..(a Maria) amuninni dda dintra, aiutami a cunzari ‘a tavula….(escono)
Cicciu (in tono confidenziale a Pasquale) Ma tu comu ‘a vidi sta trasuta ri Miricani?
Pasquale (ridendo) Bih! E chi semu in guerra? Ma chi c’è di vidiri? U ziu Giuvanni manca da 16 anni e ora voli veniri ‘a vidir‘a so soru….e so niputi….a so cugnatu….tutto qua. E’ normali ca havi stu desiderio dopo tanti anni…
Cicciu A so’ soru forse, ma sta tranquillu ‘nca tuttu stu desideriu di viriri ‘a mmia nun l’havi! Comu del restu, parrannu cu me figghiu, nun l’haju ju!
Pasquale Ma allura ragiuni avi me matri? Tuttu stu smanciu…tuttu stu rancuri……si po' sapiri pi quali mutivu?
Cicciu Ma quannu mai!... Ccà nun si tratta né di smanciu né di rancuri….si tratta nca cu to ziu Giuvanni n’amu scrivutu sempri picca…. Tra di noi non c’è stato mai quel rapporto familiare comu ci po’ essiri tra cognati…. E poi, parrannu cu tia, sugnu sicuru ‘nca iddu nun veni pirchì hannu passatu tanti anni senza vidiri a so’ soru…, chiddu, nuddu m’u leva d’a testa ca veni pi aviri suddisfazioni di ddi quattru sordi chi lassò to nannu e pi ddi quattru munnedda di carrubbi du Palminteddu……Quannu to nannu era vivu…..mai si dignò di ‘nfurmarisi comu facevamu ‘a cummattiricci…..specialmenti quannu aveva l’attariscurusi……e mai ‘ntisi ‘u bisognu di mannarici a so’ soru qualchi dollaru pi Natali o pi Pasqua……E ora, all’improvviso,ci vinni tuttu st’amuri di veniri all’Italia dopu 16 anni……? ju nunla vidu giusta…
Pasquale Ma chi vai pinsannu…. ‘u zu Giuvanni….nun lu sapi nca ‘u nonnò lassò tutti cosi ‘a me matri?
Cicciu Certu ca ‘u sapi.Ma tu ‘u sai comu dicevanu i latini? “ scritta restant….verba volant” i cosi scritti arrestanu, i verbi non scritti volano!...’nca ditta ‘a la siciliana significa:” nsocchi è scrittu leggiri si voli”
Pasquale Ma chi pensi ‘nca ‘u ziu Giuvanni veni pi fari questioni, vistu ca u nonnu nun lassò nenti dis crittu?
Cicciu Eh beddu miu, tu ‘a chiddu nun lu canusci!Ti pari, pirchì addivintò Miricanu, ci finìu ‘a ziccusaria? Appena chiddu s’adduna ‘nca ‘a nuatri ni mancanu i verbiscritti, sta tranquillu che vorrà soddifazionie ricurdatillu:CU NESCI, NUN SEMPRI ARRINESCI!(bussano) Vidi cu è?
Scena 5
Pasquale (apre la porta)Ah lei, Don Minicu? Trasissi (entra don Minicu, sensale) Papà, don Minicu Scaluneddu c’è…’u sensali…
Cicciu Don Minicu, quali piaciri…..s’assittassi…Pasquali va pighhia’na buttigghia di vermut ‘nca nni servi d’apiritivu….
Minicu Grazii don Cicciu, sempri gintili,…comu semu? Chi dici la vicchiaia?
Cicciu Ma?! Cca semu…oramai travagghiu pa strata da dda banna….ogni jornu chi passa, cci dicu ‘a me muggheri, è accanzatu…(a Pasquale che rientra con la bottiglia e bicchieri) Pasquali damu ‘a biviri ‘a don Minicu! (Pasquale esegue e versa oltre che a Minicu anche per lui)
Pasquale Damu cumpagnia a don Minicu!
Cicciu E bravu! E ju c’haju ‘a fari haju a taljari?
Pasquale (ridendo) Ma tu mi dicisti di dari ‘a biviri a don Minicu…e ju detti ‘a biviri a don Minicu…(versa pure per Cicciu)
Cicciu Veru è! Ma mancu ti dissi di pinsari pi ttia! Eppuru tu futtisti!
Minicu Dunqui don Cicciu parramu di cosi serii
Cicciu Di cosi serii? C’è cosa?Mi devo preoccupare?
Minicu Ma quannu mai…..io sono venuto, a parte per vedervi, e mi compiaccio di vedervi in buona salute, sono venuto perchévi vuleva dumannari si pi casu avissivu ‘ntinzioni di vinniri ‘du pizzuddu di tirrenu ‘o Palminteddu….haju un cumpraturi pi manu….dispunibili ‘a pagallu bonu…..
Cicciu (ironico) Ma vidi chi cumminazioni….propriu poco facu me figghiu stavamu parrannu propriu di stu pizzuddu di tirrenu…grazie don Minicu, mi dispiacima nun s’havi ‘a vinniri…..
Minicu Ma prima di dari ‘na risposta difinitiva…ci pinzassi bonu….’u sapi ‘nca ‘nta sti cuntrati si parra purudi trantamilaliri ‘o metru quadratu?
Cicciu Trentamilaliri ‘o metru quadratu? Ma chi nisceru foddi? ‘O postu unni si trova, ju nun lu vulissi mancu rialatu….
Minicu Eh, chi vòli, caro don Cicciu….oggi la munita firrja…. E nun si talja cchiù nenti….la genti voli campari cu na coscia supra n’autra e qualunqui postu va beni….basta ‘ncà si po’ fari ‘na casuzza pi villeggiatura…..’u vulissi un palermitanu…..’nca ’era ‘mpiatu ‘o municipiu di Palermu….ci dettiru ‘a bonuscita du travagghiu e si vulissi fari un villineddu..
Cicciu Signuri mei! Torno e replicu…..vidi chi cumplicazioni….. e vidi chi cumminazioni….giustu giustu……’a simana chi trasi…veni me cugnatu Giuvanni……e chidda ‘nca puteva essiri cunsiderata ‘na “rugna” ‘mbotta e ‘ntrambotta ….addiventa pica pi picca roba di miliuna
Minicu Chi dici? Veni so’ cugnatu Giuvanni?
Cicciu Già….Mercoledi chi trasi……ma viditi chi cumminazioni……
Minicu Vidi chi prju….quant’havi chi manca ora?
Cicciu Sidici anni…..e doppu sidici anni si prisenta il figlio prodigo…..
Minicu Turnamu ‘o nostru discursu….si po' cumminari st’affari?
Cicciu Don Minicu….chi voli ‘nca ci dicu…..mi trova spriparatu….videmu chi dici me muggheri…..’a patruna idda è!
Minicu Già…..ragiuni aviti,è lassitu di so patri, bon’arma…..parratinni in famigghia….e cu so cugnatu….
Cicciu E chi cci trasi me cugnatu?
Minicu Chi nni sacciu Ju……tuttu a so’ muggheri fu lassatu?....’nsumma sunnu cosi ‘nca ‘a mia nun m’interssanu…….si l’affari si devi fari…si pripara l’attu (si alza per andare) Ju tolgo il disturbo, ‘nca si fici tardu ed è ura di pinsari ‘a lu stomacu…..Lu salutu don Cicciu
Cicciu Saluti, don Minicu….ni parramu…
Minicu (a Pasquale) Ti salutu biddazzu…….
Pasquale Buongiorno, don Minicu (lo accompagna)
Cicciu (a Pasquale) E chi ti dissi? Sta vinuta du Miricanu…nun mi cunvinci…tu diceva Ju?...chiddu vinni pi riscuotiri….sapi ‘nca ‘a nuatri nni mancanu i verbi……e chi nun c’è nenti scrittu…….e veni …..(ironico) doppu sidici anni…….pi sistimari tutta la situazioni….
Pasquale Ma no, papà…..Ju sugnu ancora cunvintu ‘nca nun c’entra nenti stu discursu cu ‘a vinuta du ziu….
Cicciu Eh, scimunitu! Nca veru accussì ingenuu si?..Chiddu appi ad aviri ‘a sciusciata giusta….sapi stu discursu di la vinnita du tirrenu da parti di qualchi acidduzzu…e appi ‘a pinsari: Ora vaju all’Italia….mi va discurru cu me soruna pocu di cusuzzi…..nni vinnemu ‘o parminteddu……videmu comu è cumminata la libretta……e cu i sordi chi m’attoccanu….ni pagamu ‘u viaggiu….e puru ‘a vacanza……
Pasquale Va bene…ma chisti sunnu supposizioni, cosi chi pensi tu…e comunquechisti sunnu discursi chi nun putemu fari prima! (bussano alla porta)
Scena 6
Commesso Buongiorno…stà ccà Francesco Marretta?
Pasquale Si, perchè?
Commesso Avemu ‘a cunsignari un divanu lettu
Cicciu Sbagghiastivu nome e indirizzo….ccà il letto lo abbiamo e nuddu ha urdinatu nenti…
Commesso Ma ‘ntantu ‘u patruni è molto preciso, nun si sbagghia mai… stu nomu e stu ‘ndirizzu nni retti…
Pasquale Un mumentu…quantu addimannu ‘a me matri (esce da sx)
Cicciu Ma nun c’è bisognio di dimannari (ai commessi) vi nni putiti jri inca di sicuru c’è sbagghiu……nun è ccà che dovete consegnare il divano! (nel frattempo arriva Sulina)
Sulina Ma no,quannu mai, quali sbagliu…… ccà lo dovete consegnare, acchianatelo, ca iu già fici largu unni s’avi a mettiri…
Commesso (a Cicciu) Chi vi dicevo, ‘u patruni è preciso, non sbaglia mai… Va bene, signora, il tempo di acchianarlo… (escono)
Cicciu Ma si po' sapiri chi significa?....chi ‘nn’hai ‘a fari cu stu divanu?…e poi, divano letto? Cu c’havi a dormiri?..
Sulina Ma comi chi n’hai ‘a fari? Comu cu c’havi a dormiri? Tu scurdasti ‘nca avemu ospiti? Unni l’amu ‘a mettiri i miricani?
Cicciu Ah i miricani?! Eh, già, lu sapia iu…e chista è a prima spisa…‘Nca s’arrancianu….ci metti un matarazzu ‘nterra e addubbanu….
Sulina (ai commessi che nel frattempo rientrano in scena)E unn’è ‘u divanu?
Commesso Ccà è, signora, non si scanti…nni dassi tempu di pigghiari sciatu…
Sulina Va beni, va beni, lassatilu ‘to pianerottolo ca ora cci pinsamu nuatri a trasillu…
2 Commesso (rivolto a Cicciu) E chi don Cicciu….rinnuvamu….semu beddi pinsionati…e nni gudemu la vicchiaia a la facci di lu guvernu..
Cicciu Senti, nun mi parrari di pinsioni…asinnò m’acchiana ‘u sangu ‘ntesta…e quantu mi costa stu rinnovu?
Commesso Mi dissi mastru Totò ….(è subito interrotto da Sulina)
Sulina Nenti nenti…poi mi la spirugghiu ju cu mastro Totò…grazie vi nni putiti jri
2 Commesso (che non si muove) Va bene comu vuliti…ora ni nni jamu….
Commesso (c.s.) Va bene…..nuatri la consegna la ficimu…
Cicciu (ironico)E allura, chi facemu, vi vuliti accumudari?....macari nni facemu ‘na briscula?.....(i commessi ridono) abbiamo capito(mette la mano in tasca)tiniti…per il vostro disturbo (dà la mancia)
2 commesso (mentre afferra il denaro) Grazie don Ciccio nun c’è bisognu ‘nca si disturba….buongiorno….e grazie (esce)
Commesso Don Cicciu nni puteva fari ‘a menu…grazie….buona giornata
Cicciu Chi facci di baccalaru strurusu….(imita) grazie…nun c’era bisognu di disturbarisi…..si nun ci dava qualchi cosa eranu capaci di starisi ccà finu ‘a dumani matina…
Pasquale E chi vaj pinsannu papà…si vuscanu ‘u pani….
Cicciu E già….si vuscanu ‘u pani……e spaddi di nuatri pinsionati….’nca (ironico) rinnovamu…..accattamu…..jamu ‘o mircatinu ogni simana….ricivemu miricani….tantu ci pensa lu Guvernu…..è veru? Sulinedda mia?....
Sulina Botti di Sali…mi fici scantari….
Cicciu Mischina….a ttia nun ti fa scantari nuddu, mancu ‘u bruttubestia…mi vuoi cunsumari?.....mi voi fari arridduciri a l’elemosina?.....ma tu….tu…appressu ‘a mia e caminari……ti fazzu mettiri davanti la chiesa du Carminu…e…arricogghi….(mima) fati la carità ‘a muggheri d’un pinsiunatu ‘nca ju purtavi ‘a la ruvina…..
Pasquale (ride sonoramente) Ma la voi finiri?....pezzu di ziccusu….chi nn’hai ‘a fari chi sordi ‘a banca?
Sulina Nun ti cci ‘appricari ‘nca oramai è bedda caputa (fa il gesto che Ciccio è ammattito)
Cicciu Ma quali sordi ‘a banca…….chista (alla moglie) tutti i cosi s’asciuca…..
Maria (entrando)Amunì putiti veniri ‘a manciari ‘nca ‘a pasta è cotta…(squilla il telefono, risponde Sulina)
Sulina Pronto?!....ah cummari Vita?.....Si ‘u purtaru!....bidduni….grazie….no chi c’entra ….facistivu bonu….quantu?....’nca picca custò….si si…..(a mezza voce) ‘a me maritu dicittici ‘a mità…..nenti nenti…poi ni parramu….vi salutu….vi salutu…..
Cicciu Vi juncistivu l’ogghiu fitusu e ‘a paredda sfurnata….mi l’aveva ‘a ‘mmaginari ‘nca c’era la manu di la cummari Vita….Si tu vai appreessu ad idda….nun c’è spiranza ….ti poi mettiri a priparari ‘a strata pu Carminu……
Sulina ma va curcati…..Và ‘a fari arricogghiri ‘a tò soru…
Tutti (ridono)
Pasquale Jamu ‘a manciari ‘nca è ‘a megghiu cosa! (si avviano)
FINE 1° ATTO
2° ATTO
(All’apertura del sipario, un attore, non tra gli interpreti, declama la seguente poesia, come metafora della prossima“trasuta dei miricani” anche se ambientata ai fatti successi al termine della seconda guerra mondiale, è uno spaccato realistico del territorio siciliano e carinese in particolare. Con l’avvento degli “americani” si è aperto un altro mondo e si sono aperti nuovi orizzonti, nel bene e nel male, come quello dell’emigrazione)
Traseru iMiricani
Era di lugghiu.
Li cicali ‘mpazzevanu a lu suli
e sutta la ristuccia scaliava la grassa cucucciuta.
A sira,
quannu lu suli era juntu a un omu di lu munti,
lu viddanu appujò lu viriuni a lu cunzarru,
vippi da la quartara,
e stujannusi lu mussu cu lu vrazzu dissi:
“Li mennuli l’avemu cutuliati!
La strata è longa!E’ ura di ‘mpajari.”
Sutta lu pisu di li sacchi chini
lu carrettu paria ‘nca si sfasciassi,
e lu cavaddu mirrinu, ‘mpitturutu,
jittava scuma sutta di l’armiggi.
Ma poi arrivannu a lu stratuni,
‘mpiciatu e lisciu, e alleramenti,
lu carrettu scruscia, cu li cianciani.
Supra li mennuli, assittatu,
lu viddanu ammugghiò ‘na sicaretta,
e dissi:
“la guerra è ormai pirduta!
Fa cuntu ‘nca arrivaru i miricani.”
E li granni parravanu ‘ntra d’iddi,
quasi ammucciuni, cu paroli strani….
Parravanu di spii, di tradimenti…
Parravanu di sbagghiu…di pazzia…
M’arrocordu ‘me patri chi diceva: “…a libertà..
Quann’eru a Brucculinu, si vutava…”
Juncennu all’Agghiastreddi a lu scurari.
Li cavaddi ficiru ristoru
a la biviratura.Allura vinni Piddu,
di cursa a scattafeli, e ni gridò:
“Traseru i miricani! Su a Marsala!”
Lu ristoru finiu! Di ‘ntrabottu,
cu vuci e zotta, ‘ncontru l’acchianata
li cavaddi puntaru a lu paisi.
Pri li strati era tuttu un parraciu:
li fimmini affacciati a li barcuna,
li vecchi arrutati nta li ‘ntrati,
li picciriddi attornu a lu cannolu…
Saruzza affacciannusi a la porta,
scantatedda dicia:
“Sti miricani, comu suunnu fatti?
Vossia ‘nca fu a la ‘Merica, lu sapi?
Su genti tinta o sunnu genti bona?”
Scaricammu li mennuli a la stadda,
spajammu lu cavaddu
e ‘nto ‘ncrafocchiu murammu
l’oru, li sordi e li pusati….
Poi aspittammu: di l’astracu
Guardammu ora lu munti,
ora lu mari,
mentri l’ummira scura du casteddu
ammugghiava tutta la chianura.
L’innumani,
‘nta lu stratuni, supra li pirreri,
si isò ‘na gran negghia di prulazzu.
Li Miricani scinneru senza prescia,
cu li carri brinnati e li cannuna,
cu lu mitra ‘nmanu e cu l’ermettu ‘ntesta.
Turiddu, svintuliannu ‘na mappina,
curria davanti e ci facia strata.
La chiazza era accussì! C’eramu tutti,
vecchi e picciriddi: vattiamu i manu!
E nun ricordu cchiù chi jornu era!
Ricordu ‘nca dicianu: azzorrait,
occhei, alò…e cu l’autra manu
ni tiravanu ciuncae sicaretti.
(Gaetano Pecoraro)
(scena del 1° atto con il divano chiuso.Siamo all’arrivo dei Miricani.Entrano a soggetto con grosse valigiein mano:Pasquale,Ciccio, Giovanni,Nino e Tanino. Le donne con delle borse più piccole da viaggio)
Scena 1
Cicciu (entrando) E chi ci misiru ‘nta sti valigia tistetti?....avi ad essiri china di dollari…..avanti….avanti….., cugnatu trasi….(rivolto a chi porta i bagagli) mittemuli ccà per ora…’nca poi si nni parra…
Giovanni (deve essere vestito di tutto punto all’americana, in maniera sgargiante, camicia fiorata, cravatta idem, occhiali con fodero inforcati nel taschino…sigaro….etc..) Ah! Finalmente semu all’Italia!
Cicciu Veramenti ccà semu ‘a Carini…..
Angelina (moglie di Giovanni…anch’essa vestita come sopra, all’americana) Oh jè…..(si fa il segno della croce)wetankthe lord, we tank the lord
Ciccio Chi c’è lordu Ancilina?
Angelina Ma quali lordu? ringraziannu ‘u Signuruzzu….semu arrivati sani e sarvi….
Cicciu E d’unni vennu da verra!
Pasquale (rivolto a Nino) Ninù comu semu? Chi si dici……chi fai ‘nt’America….??
Nino Travagghiamu da matina ‘a sira…dda si travagghia sempri…e tu chi mi cunti, comu ti la passi ccà?….ancora ‘o municipiu travagghi?
Pasquale ‘Nca unni e jri?...oramai ‘nca truvai stu pusticeddu…mi lu tegnu beddu strittu…
Giovanni Figheribari Pasquali……ragiuni hai! Datu ‘nc’avisti a furtuna di truvari ‘u travagghiu ccà…ti l’hai ‘a sapiri vardari….’nca ‘a Merica si jetta ‘u sangu pi vuscari e mettiri qualchi pezza di latu.
Cicciu (intervenendo) Ma oramai ‘a figghia fimmina nun la maritasti?....ancora pezzi di latu hai a mettiri?....’a cu ci l’hai a fari sta robba?
Giovanni Ma quali pezzi, quali robba ?Dissi pezza, comu diri dollari vah,….moni….sordi….’a merica dicemu d’accussì….deci pezza….centu pezza….
Cicciu Ah! ‘nca chi nni sacciu ju?.....scusa l’ignoranza….
Giovanni Nenti cugnatu, figheribari…..
Cicciu Ma pirchì mi dici figghiu di Bari?...
Giovanni (ride sonoramente) Ma chi capisti?.....miricanu è…..significa….nun ci pinsari cchiù…..
Sulina Nuatri jamu dda dintra, cuminciamu ‘a priparari pi manciari…..
Angelina Oh jè….mittemuni bisì…..vegnu puru ju e ti dugnu ‘na manu (si alza)
Sulina Ma chi faj babbii, assettati….m’aiuta me nora Maria……
Angelina Scerap…..fammi travagghiari…..’a mmia mi piaci travagghiari…..si nun fazzu nenti mi veni u slip e m’addummisciu……’u sonnu c’è…..cu sta fusioni di l’orariu mi pari ‘nca semu di notti…….Tonì (Nino)‘nta beiga mia ci sunnu ciunca e carameli…caman, pigghiali e li metti supra ‘a tavula,so u ziu Cicciu ogni tantu si fa ‘a vucca duci (Nino esegue)
Giovanni Nca certu anticchia di sonnu c’è……avi chi semu ‘nviaggiu….12 uri…..Tonì (che è rientrato) chi ura sunnu per ora ‘a merica?
Nino (guarda l’orologio) ‘i cincu di matina…..
Giovanni (rivolto a Tanino) hellò Tani’….yu laik Italy?....
Tanino Oh jes very good!
Cicciu Ma parra sulu miricanu?
Giovanni No, parra dui lingui, miricanu e sicilianu, del resto nuatri dintra parramu sulu sicilianu (rivolto a Tanino) Uh vidi….’nca semu ‘a me casa?.....ju stava ccà quannu era baby….
Cicciu Oh yes, ma se pi chistu puru quannu nun eri baby….e finu ‘a quanni eri spuntuliddu eri jttatu sempri ccà puru quannu mi maritavi e ‘a…..’a quota da casa mi l’aveva accattatu ju…….
Giovanni Oh jes! Ragiuni hai…ma chi voi…..aveva sta soru sula…..e quannu ti la carricasti…mi parsi arrubbata…..
Cicciu Mi la carricai? E chi era saccu di patati? Stamu attenti a soccu si dici…..’nca to’ soru si nni vinni cu li so peri……ubbligati di na certa situazioni…pruvucata pricisamenti di tia….ma ‘nsumma, caru cugnatu Giuvanni…..figghiu di bari…..nun arriminamu l’acqua passata ‘nca feti…..
Giovanni Aranò…..chi voi diri…. Ragiuni hai, nun pinsamu ‘e cosi passati…
Cicciu Arasì…….’u sacciu ju chi vogghiu diri….
Pasquale (rivolto a Nino e Tanino)Amunì, niscemu anticchia…..arrivamu ‘nta chiazza….accussì ci facemu vidiri u paisi a Taninu …..
Cicciu Nun faciti tardu ‘nca ‘a mumentu è ura di manciari (i ragazzi escono)
Giovanni Scusa cugnatu ‘u betti rum?
Cicciu Ma veramenti sti licuri forti ju nun l’haju… anticchia di vermuth ti pozzu dari
Giovanni Ma quali licuri…’u betti rum….’u cabinettu vha….
Cicciu Ah ‘u cabinettu? O solitu postu…’a finuta du currituri (Giovanni esce) Nia nun sapi cchiù parrari sicilianu….’u betti rum….mha….(a soggetto, cerca di sistemare i bagagli alll’angolo della stanza, controlla se ha la cravatta a posto, ecc.)
Giovanni (rientrando) Facitivu benfatti? Bagno….bidè…doccia….prima nun c’eranu sti cosi…
Cicciu Veramenti ora ni lavamu cchiù cu spissuliddu….’nca perciò…….chi mi cunti?...’a Merica ti mittisti ‘o firrju….’u pizzaiolu fai?.....
Giovanni Ma ringraziamu ‘o Signuri…..nun nni putemu lamintari….i primi tempi…foru duri d’addigiriri….e si nun era pi me muggheri mi nn’avissi turnatu subitu…caru cugnatu….’a Merica si nun ti firrji e nun ti sai firriari…..s’affunna subitu……certu….partemu picchiati ‘ntesta….’nca ‘a Merica s’arriva…..scavi ….. e si fannu sordi….li primi tempi….truvai na giobba ‘nta ‘na chianca, a Broccolini,……e pi mettiri ‘a pignata supra….mi purtava ‘a casa qualchi ossu e qualchi attaccaggheddu……e signuri mei……ddu piatusu du bossu si li faceva pagari puru…….comu? pinsava tra mia e mia…..a Carini quannu maiMignanuo amma longa mi facevanu pagari ossa e’attaccaggheddi…..
Cicciu Ma chi era mafiusu?
Giovanni Ma cui?
Cicciu Chi sacciu! Nun dicisti boss?
Giovanni ‘U boss pi diri ‘u patruni unni travagghiava……’nmiricanu ‘u patruni di na jobba si dici boss!
Cicciu Bedda matri…..e chi è sta jobba?
Giovanni ‘a jobba è ‘u travagghiu…….
Cicciu E ‘nca comu jsti ‘a finiri nta pizzaria si manciavavu attaccaggheddi?
Giovanni E chistu è ‘u bellu d’america……nca ci sunnu tanti pussibilità….e si unu si nni sapi apprufittari….allura po' fari l’America!....truvai un postu pi lavari piatta ‘nta ‘na pizzaria d’un paisanu…..
Cicciu (interrompendo) Carriera facisti…..
Giovanni ‘a picca a picca m’insignai ‘a fari qualchi pizza….e accussì accuminciai ‘a fari ‘u pizzaiolu…….Poi ‘u boss avia’ ‘a riturnari all’Italia e mi vinniu ‘a pizzaria…..pi trentamila pezza…..
Cicciu E l’avevi tutti sti pezzi?....
Giovanni Ma quannu mai…cu mi l’aveva ‘a dari?......’a banca….Fici ‘un muchiggiu cu ‘a banca….appruntai i picciuli…..Me figghiu Tony java criscennu e insomma facevamu tutti cosi ‘nfamigghia….e accussì ringraziannu ‘u Signuri….a picca a picca e ‘a forza di sacrifici…semu junti ccà…..Ora rapemu n’autra pizzaria….’nc’affittamu….e nun ni putemu lamintari…….
Cicciu Megghiu d’accussì….quannu ‘i cosi arrinescinu….si scordanu tutti i sacrifici…..
Giovanni E tu? Chi mi cunti? Perciò ‘ntisi ‘nca ti mittisti ‘npinsioni?
Cicciu E già! Oramai semu fatti vecchi e ni tocca abbannunari ‘u frunti….
Giovanni Ma quali vecchiu? Chi vai dicennu? Ancora ti manci quattru fila!
Cicciu Ragiuni hai! Cu la pinsioni chi nni dunanu, chiossai di quattru fila nun ni putemu manciari….
Taninu (affacciandosi dalla porta con dialettu americaneggiante) Deri….semu turnati, semu ‘cca nna striitti…
Cicciu Chi dissi? ‘nca ci vennu stritti?, ma chi?
Giuvanni Ma no….stritti…. strata, voldiri strata
Maria (entra seguita da Sulina)Amunì, già ‘a tavula è cunsata, ‘a mumentu ‘a pignata vugghi e calamu ‘a pasta!
Sulina (rivolta al fratello) Chi pasta calamu? Magghietta o maccarruncinu?
Giovanni Aranò….cala soccu voi….basta ‘nca ci sunnu i milinciani ‘ncapu!
Cicciu Ma chi discursi su chisti? Certu ‘nca ci sunnu i milinciani ‘ncapu, asinnò chi pasta cu ‘a sassa è?! Chiuttostu, Sulina, visto ‘nca pi tò frati nun c’è prifirenza, cala magghietta ‘nca mi piaci megghiu!
Sulina No! Me frati è ‘u fistiggiatu e jddu l’avi a dicidiri! Perciò, Giuvanni, magghetta o maccarruncinu?
Giovanni Ma no! Nun ti dissi di calari socchi voi?.....Cala maccarruncinu!
Cicciu (tra sé) E ti pareva! Junun aveva dittu magghetta? E jddu pi farimi cuntentu dici maccarruncinu….è ‘nutili ! fasola era è fasola arresta! Cu nasci tunnu nun mori quadratue…..CU NESCI NUN SEMPRI ARRINESCI!
Sulina Maccarruncinu va beni! Maria pigghia du chila di maccarruncinu e quannu vugghi ‘a pignata, ci cali a pasta!
Maria Ma me maritu e i picciotti unni sunnu?
Cicciu Cca fora sunnu nna stritti!
Sulina (affacciandosi alla finestra, li chiama)Pasquali, Tony, Taninu, caman, caman,….ura di manciari è!
Cicciu Taliati a me muggheri! Si ‘nsignòsubitu …. ‘u miricanu…. caman…caman…(ironizza)
Sulina A facciazza tua!!!!
Giovanni (ride) Ah…ah….e caru cugnatu! ‘A Merica è Merica!...binirittu Cristofaru Colombo! Si nun fussi statu pi l’America, ‘u pitittu si putissi cogghiri ‘cu ‘a pala!
Cicciu Amunì Giuvanni, nun esageriamu! Ca ccà, rigraziannu ‘u Signuri nun ni putemu lamintari…Certu, nun semu ‘a Merica, ma un pizzuddu ‘i pani nu manciamu tutti!
Giovanni Ma chi stai schirzannu? Si nu fussi pi l’emigrati ‘nca mannassiru picciuli ccà, l’economia nun girassi e putissivu moriri du pitittu!
Cicciu (si comincia ad alterare)Sciaràppi, qualchi parola ‘ngrisi a sacciu puru iu…Ma chi cabbasisi vaj dicennu? Ju nun canusciu a nuddu!Avi chi travagghiu di quannu aveva i causi curti! M’haju liccatu sempri ‘a sarda…, ma ringraziannu ‘u Signuri nun amu avutu mai bisognu di nuddu!
Giovanni Azzò, azzò, nun t’arrabbiari! Ju parrava in generali, nun è ‘nca parrava di tia…
Cicciu Ci mancassi autru, ‘nca parravi di mia! A ttia nun t’haju obbligu mancu di ‘na pezza!
Giovanni E no!? Chistu nun lu devi diri….me muggheri du anni n’arreri ti mannò un bellu paccu chinu di pezzi e di ogni beni di Diu…..ciunca e sicaretti a tinchitè…
Cicciu Pezzi?....pezzi?
Giovanni Certu…pezzi di robba vha!
Cicciu Ah!?....pezzi di robba…pricisamu….pirchì di l’autri pezzi …..dollari vha….ju nun’haju vistumai …..mi pari ‘a mmia ‘nca stu miricanu chi parri è tuttu’a comu ti cunveni megghiu!
Giovanni Aranò cugnatu…figheribari! Nun crju ‘nca n’avissimu ‘a sciarriari pi sti fissarji…..(cambia atteggiamento)…chiuttostu….canciamu discursu…parramu di cosi seri…
Cicciu (tra sè) Ccà semu! E di chi putemu parrari …’nca semu vecchi e caminamu pì addabbanna?(segno di morte)
Giovanni Ma chi vai dicennu? Chi discursi fai? (serio) Parrannu cu tia…..datu ‘nca c’è l’occasioni….’nca nni truvamu all’Italia…..vulissi spirugghiari qualchi cusuzza….pi nun lassari ‘nte ‘mbrogghi, cent’anni di saluti, a me muggheri e i me figghi.
Cicciu Ma chi matassa hai ‘a spirugghiari?
Giovanni ‘Nca c’è, per esempiu, ddu pizzuddu di tirrenu du Palminteddu….me patri nun lassò nenti scrittu…..e haiu pinsatu ca si pi disgraziaavemu cosa ju o me soru….poi i cosi si ‘mpirugghianu chiossai…
Cicciu ‘U tirrenu du palminteddu?…ma nun dicisti ‘nca di sti rugni nun ni vulevi sapiri nenti? basta chi ‘a vostru patri nun si ci faceva mancari nenti?
Giovanni Ma veramenti ju parrava da libretta….no du tirrenu!
Cicciu ‘A libretta? Ma quali libretta? Lu sai quantu c’era ‘nta libretta di to patri?
Giovanni Nun voghhiu sapiri nenti…nun mi ‘nteressa….certu me patri avia ‘na bedda pinsioni di braccianti agriculu ….
Cicciu ‘Na bedda pinsioni? Setticentu mila lire ‘o misi?.....E ‘u sai tuchiddu chi ci voleva pi tò patri ogni jornu? Sulu sulu l’ultimi tri misi….un lavaggiu ‘o jornu, cincu mila liri…..pò parrari ‘u ‘nfirmeri….’u figghiu di Pippinu palummeddu…, ti lu ricordi?Antonio…Antonio Oliveri….’nca si futtju ‘na liggitima (comincia sempre più ad alterarsi) E basta?....e ‘u filettu? …un ghiornu si e unu no?….e ‘a bombola d’ossigeno?….E i pannolona?….E quannu avia l’attereddi scurusi e d’invernu mi facja susiri e dui di notti pi ghiri‘a cogghiri aliva? E quannu facja ‘u tiru ‘a bersagghiu cu ‘a pastina sputannu ‘a destra e ‘a sinistra? (imita) li sai tutti sti cosi tu? ‘nca pi favuri, nu mi fari parrari….asinnòstrogghiu ‘a curuna….
Giovanni Pi cortesia…..nun gridari…Tti dissi ‘nca nun vogghu sapiri nenti…nun mi ‘nteressa…..chiuttostu haju sempri tanti mutivi di ringraziarivi di chiddu chi facistivu pi me patri….ma, a propositu, chi dicisti c’havia me patri? Nun lu capivi beni…
Cicciu Dissi c’havia l’attareddi scurusi, chi sacciu comu si dici? insomma, i vini ‘marrati…e u sangu nun ci circolava beni…
Giovanni Ah, andistèn… Ma turnannu a lu discursu, ‘u tirrenu du palminteddu….’A Merica si sapi tuttu e si sapi ‘nca ccài tirreni hannu pigghiatu valuri…..e ‘nca si parra di trentamila liri ‘o metru quadratu….
Cicciu (interrompendo)Ah ah!...‘U diciaju ‘nca sta trasuta di miricani all’improvviso nun mi cunvinceva….’a chiddu chi vjuMinicu ‘u sanzali ‘u so misterilu sapi fari… vistu ‘nca sai ‘nca li tirreni pigghiaru valuri e ‘nacè cu si lu voli accattari….Comunqui,pi quantu mi riguarda ju nun haju ‘a vinniri nenti!
Giovanni Tu? E chi cosa c’entri tu? ‘U tirrenu di me soru è!
Sulina Ma chi aviti? Chi sunnu sti vuci? Amunì, viniti in cucina ‘nca è ura di manciari!
Cicciu Ma quali vuci? Cu to frati stamu discurrendu di cosi seri…di libretta….di tirrenu….di lavaggi….di tiru ‘a bersagghiu….
Sulina Ma quali libretta e tirrenu?
Cicciu ‘Nca spiacci a lu signor Broccolini, ccà, …a tò frati!
Giovanni Lassamu perdiri….’nca oggi ‘a chiddu chi vju…me cugnatu sta pigghiannu pinni pi l’aria…
Cicciu Ju? Staju pigghiannu pinni pi l’aria?…..aranò….sbagghiu c’è….si c’è qualcunu ‘nca sbattju ‘a testa si tu…..ma lassamu perdiri e jamu ‘a manciari ddu schifiu di maccarruncinu…
Giovanni Eh caru Cicciu mi pari ‘a mmia ‘nca ora state esegerannu….ju ‘a testa nun l’haju sbattutu ‘a nudda banna…..e si parru…lu fazzu sulu pi tirari li me difisi….e si parru, parru di fari ‘i cosi giusti….
Angelina (entrando) oh ma chi schifia aviti cu sti vuci? (rivolta a Giovanni) Scummissa ‘nca ci parrasti du tirrenu? E….sintemu chi ti dissi?
Giovanni Tu nun ti mmiscari….sunnu cosi chi riguardanu ‘a mmia e ‘a me soru!
Angelina Figheribari! Comu nun mi miscu? Am I not you life?Nun sugnu forsi tò muggheri? (rivolta a Ciccio con aria minacciosa) Quantu sentu cugnatu Cicciu….quali discursi sbagghiati ti fici me maritu? Nun è giustu addimannari ‘nsocchi ci tocca? Spiki plisi…
Cicciu Oh? Ti pareva ‘nca ‘a figghia da za Pippina ‘a sciacquata nun nisceva ‘nto naturali? (rivolta ad Angelina)… ….chi spik e spikju nun devu spicchiari nenti…enun ci staju tuccannu nenti? ‘U tirrenu ddà è …nun si l’ha manciatu nuddu….ho semplicementi riferito ‘a tuo maritu Giovanni fasuledda….’nca ju la parti di me muggheri nun la devu vinniri azorrait?Ecco, ho spikkiato…
Angelina Oh? Parrò ‘u figghiu du zu Pasquali piritaru…ma chi discursi fai? ‘U tirrenu spartutu cu vulissi ‘nca si lu pigghia? Chi ti pari ‘nca è na sarma? Mancu un tumminu di rugna è! ….e spartutu in dui, nun avi nudda valuta né pi tia né pi nuatri…nun t’arriva ‘u ciriveddu?
Cicciu Tantu di unuri ad essiri ‘u figghiu du zu Pasquali piritaru…. Scerap…. tirrenu ju nun n’haju ‘a vinniri! Figheribari!(entrano Pasquale, Nino e Tanino che sentono)
Pasquale Vulemu trasiri ‘nca ‘a pasta è ‘nto piattu?
Nino Deri, ma chi succedi? Vinnimu all’Italia pi sciarriarini cu i zii?
Sulina Ma quali sciarriari? Nenti c’è…nenti c’è…trasiti e jamu ‘a manciari (entrano in cucina lemme lemme tranne Sulina e Cicco che si attardano)(a Ciccio) Megghiu ‘nca ti metti ‘u cori ‘mpaci! Ju sulu stu frati haju…ti pari ‘nca m’avissi ‘a sciarriari pi dda rugna du parminteddu….?
Cicciu Ma tu chi dici ‘a muggheri, ‘nca mi fazzu mettiri ‘i peri ‘nte aggi di tò frati? Tu ‘u sai ‘nca vuleva puru cuntu e ragiuni da libretta? Sa chi ci pari chi lassò to patri! Nenti sapennu ‘nca aveva chiddi giusti pi bruricarlu….Chiddu, ti pari ‘nca vinni pi tia? Dici ‘ncavinni all’Italia pi spirugghiari nun sacciu qualimatassa….maiddu cu mia avi ‘a cummattiri…
Sulina Ancora cuntinua….ti dissi di finirla….fai aricchi di mercanti e poi si nni parra, amunì trasemu…..
Cicciu ragiuni hai!....jamu ‘a manciari.. e facemu finta di nenti…Rusulia ju t’avvertu, vidi ‘nca nun finisci bona…. E nun lu jettu fora di casa pi rispettu tuu (mette la mano in tasca e in modo ironico) ‘a voi ‘na ciunca ‘nca ti fai ‘a vucca duci ? (entrano in cucina….a scena vuota si sente del trambusto “conviviale”, poi improvvisamente si sente la voce di Cicciu che grida)
Cicciu Ju tirrenu nun’haju di vinniri! (esce infuriato dalla cucina sbattendo la porta)(successivamente esce Giovanni)
Giovanni Caman caman (rivolto ai familiari) pigghiamu sti valigi e amuninnu subitu
Sulina Ma finiscila Giuvanni c’è bisognu di fari d’accussì?
Giovanni Amuninni vi dissi….
Sulina Ma unni haj a jri a st’ura? ..dumani si nni parra…
Giovanni Gò, gò….ccà nun ci staiu mancu ammazzatu
Sulina Ma unni jti? Vi jti ‘a curcari sutta l’arcu?
Giovanni Sutta l’arcu? Io vadoall’albergu!
Sulina Ma quali albergu? All’albergu Napoli?...Ccà chi ci sunnu alberghi…….Assettati…nun mi fari pigghiari collira……stasira vi curcati ccà e dumani si nni parra
Giovanni E va beni, ma dumani si parti!...
Angelina Sciù…dumani ni nni jamu ni me cucina Ciccina…a .piruta…
Sulina E va beni……vuatri vi curcati nto lettu miu, i picciotti si curcanu ntò cammarinu di me figghiu Pasquali e ju e me maritu ni curcamu ntò divanu nuovu
Pasquale Amuninni ddà dintra nuatri, facemuli riscurri tra iddi ( i picciotti rientrano in cucina)
Cicciu ( fa cenno di no con la testa) Ju ntò divanu nun mi ci curcu pirchì sugnu suffirenti di traumatismi cronichi e morroiti racadali, e haju bisognu du me lettu….asinnò nun pozzu dormiri….mi dispiaci…..
Sulina No, chi dici? u divanu nuovu nuovu…è beddu moddu… è di chiddi moderni, fattu di latti ….
Cicciu O di latti o di tè,Nonsignura, ju me curcari nto me lettu, ncà i matarazza mi canuscinu e fannu trasiri i morroiti
Giovanni Nun ti preoccupari….ni ci curcamu nuatri ntò divanu……e appena agghiorna, spiriemu
(Sulina) (cerca di togliere l’imballaggio del divano)
Cicciu Mi dispiaci, ma u divanu novu nun si tocca!(a Sulina) Dumani ci lu torni unnè chi l’accattasti e ti fai dari i sordi n’arreri.’Mballatu era e ‘mballatu avi a ristari!
Giovanni (incavolato) Ancilina…amuninni ti dissi……meghiu dormiri sutta l’arcu ‘nc’arristari un minutu superchiu ccà dintra!Gò…
Angelina Pacience plis……with lunatic ci vol pacience……addobbam for to nait….tumoro letz go my cucina Ciccina
Cicciu Azzorrait….u capivi chiddu chi dicisti, pi stanottiaddobbati e tumoro jti ni vostra cucin Ciccina a pirut…..Acqua davanti e ventu pi d’arreri…Cu nait..(esce per la stanza da letto)
Sulina (piangente) Mi stà cadennu ‘a facci ‘nterra……scusatilu…..nun è iddu chi parra, ma sunni i nervi…..dumani ci passanu tutti i cosi(esce e va a prendere due cuscini)
Angelina (al marito) Ma dicu ju……chi fa ti squagghiava ‘a scrim?….’u gilatu? Mancu facisti passari nu day e subitu ti sdivacasti……ci lu putevi diri dumani….perlomenu avissimu durmutu tranquilli to nait….doppu 24 uri chi nun si slippa…
Sulina (entrando)Nenti, chi ci vuliti fari? Pi stasira addubbati ……( chiama i ragazzi che sono in cucina)( escono Maria, Pasquale, Nino e Tanino)Nun c’è nienti…..nun c’è nienti….Ninu e Taninu si curcanu ‘nto cammarinu, (ad Angelina) tu e me frati ‘nto divanu…nt’a stanza allatu a chidda nostra, pi stasira addubbamu…..(Pasquali, Maria jtivinni vuatri)
(Pasquale Ma comu finiu?Ficiru paci?)
Sulina (Nca certu…..chi c’è mutivu di sciarriarisi…..)jamuni ‘a curcari tutti ‘nca San Giuvanni n’allumina ‘u ciriveddu a tutti
Giovanni P’alluminari a tò maritu ci vulissi un beddu faru di milli…
Angelina Scerap…..d’atzò…..jamunni ‘a curcari tutti ( tutti si salutano)(…Maria e Pasquale escono e Nino e Tanino si recano verso il camerino)
Sulina Mi va curcu puru ju…bona notti….(si fa buio, mentre si esegue un sottofondo musicale appropriato)
( Angelina e Giovanni cercano di sistemarsi sul divano efanno mille movimenti per cercare di sistemarsi alla meno peggio….ma non ci riescono nemmeno utilizzando i bagagli per poggiare i piedi)
Angelina Oh, Beddamatri,…com’è strittu stu divanu lettu! ‘Nta Merica i letti sunnu tutti big, no comu ccà…
Giovanni Nca chi?... Nun sacciu comu m’haju a sistimari…mancu appuiannu i pedi supra a valigia…Nca tu sti vrazza nun li poi mettiri a n’autra banna?...
Angelina Nca chi dici, macari mi li scippu e li posu ‘nterra?...Chista è la zita e pi stanotti avemu addubbari…
Giovanni ( parla impacciato perché ha un piede della moglie in bocca) Fefati ‘u peri…..mi taiu affutannu…fefati ‘u peri ti tissi….
Angelina Ma chi dici? Nun ti capisciu….
Giovanni (alzandosi di scatto)Levati ‘u peri….l’ haju ‘nfilatu ‘mmucca….
Angelina E comu fa ……nun putevi parrari prima….
Giovanni Mittemunni ‘a cuteddu….di latu…’nca pigghiamu cchiù picca spaziu ( eseguono….si abbassano le luc…dopo un pò)
Angelina Ma chi fai????statti fermu cu ‘a manu…
Giovanni Ma…sarà l’aria natia…..ma mi sentu ‘nca m’acchiananu certi quarani….
Angelina Giuvà…ma quali quarani…..chistu è l’effettu da plastica d’imballaggio….dormi…
(Ciccio in camicia da notte e papalina…fa capolino dalla sua stanza con una torcia accesa in mano. Si avvicina alla camera dove dormono Giovanni e Angelina e, accertatosi che i due dormono, con voce d’oltretomba improvvisa il seguente sogno)
Cicciu Gio…vanni…..Giovanni…..svegliati…..Giuvanni….Giuvannifasuledda……arrisbigghiati…….sono tuo padre che ti chiama……
Giovanni ( da dentro) Cu è….cu è…..chi mi chiama?….
Cicciu Sono tuo padre……..
Giovanni Assabinirica……chi voli di mia?
Cicciu Unni sei stato tutto questo tempo che non ti vitti cchiù e non mi hai mai cercato?
Giovanni Patri su scurdò ‘nca è statu all’America?
Cicciu E nun potevi vinirmi a trovari ogni tantu? Ti dava ju i sordi di l’otobus?
Giovanni Ma quali otobus? Pi veniri d’America ci voli l’aeroplanu…..America è troppu luntana
Cicciu Tantu luntana da nun pinsari a tò patri? Si nun ci fussi stata tua sorella ……ju avissi statu sulu comu un cani…..sulo a idda mi sono truvato….sulu idda mi lavava….mi mitteva ‘u quadratu e sulu idda mi faceva manciari e mi pasceva cu tanta pacienza……e ora tu ingratu…veni ccà e parri di libretta…di tirrenu… vergognati!!!!
Giovanni Patri pirdunatimi….ju crideva ‘nca era giustu aviri un ricordu di vossia….
Cicciu Il ricordo lodovevi avere prima….quannu tuo patre era vivu….no…non posso…non posso perdonarti….
Giovanni Patri, mi pirdunassi …. Patri, pirdono….
Cicciu Se vuoi il mio perdono lascia il terreno a tua sorella e nun dumannari cchiù nenti….e portami dumani matina un ciruni e un mazzu di ciuri ‘nta la me tomba..e ora ti lascio…..’nca haju sonnu……ti salutu figghiu….ricordati quello che t’ho detto…
Giovanni (sveglia la moglie tutto spaventato) Ancilina…Ancilina arrisbigghiati….(entra in scena agitato, seguito da Angelina)
Angelina Chi hai…ti senti malu?
Giovanni Mi sunnai ‘a me patri….e dici ‘nca ci devu lassari ‘u tirrenu ‘a me soru….e si nun lu fazzu nun mi darà mai il suo perdono
Angelina Ma va curcati…..tò patri ‘a tia penza..
Giovanni Iddu era…..pareva ‘nca era propriu ccà dintra…..anzi propriu d’arreri la porta…’a vuci vinia di sta latata (indica la porta della stanza)….ju mi scantu chi fazzu? Ju …quasi quasi ci lassu ‘u tirrenu ‘a me soru
Angelina (salta in aria inviperita) Ma bravu….bravu ….figheribari….doppu questu bellissimu trattamentu chi nni ha fatto tuo cognatu….si merita ‘nca devi sgraccari sino all’ultima lira…..e vogghiu suddisfazioni puru da libretta…’u capisti? ‘nca va curcati ‘nca è ‘a megghiu cosa…e nun ti risicari ( segno di minaccia)
Giovanni Ma si!…..era sulu un sonnu…… ( rientrano nella loro stanza, si abbassano le luci )
FINE 2° ATTO
3° ATTO
(in scena sono Sulina e la comare Vita)
Sulina (afflitta, prende dei soldi da un mobile)Eccu ccà, cummari Vita, daticci sti centumilaliri a mastru Totò pu’ divanu lettu e ci dici chi avi ‘n’anticchia di pacienzia ‘nca l’autri ci vaju rannu ‘a picca ‘a picca, ammucciuni di me maritu
Vita Mi dispiaci cummari ‘nca finju d’accussì…ju fici ‘a tosta cu mastru Totò si si pigghiava n’arreri ‘u divanu, (vistu ‘nca mancu fu usatu,) ma giustamenti mi dissi ‘nca nun si poteva fari…..ora ci mettu sti centumilaliri ‘nte manu e vidi ‘nca jddu s’accuntenta di aviri i picciuli ‘a picca ‘a picca…
Sulina (Ma quali usari) Si sapissi, cummari….u stissu jornu ‘nca arrivò me frati, successi l’opira. Me fratisi nni vuleva jri subitu e l’appi a pirsuadiri ‘a ristari….unni javunu di notti? Me maritu s’incurnò e nun li fici curcari ‘ntò lettu miu…(e nun sulu…..nun ci fici grapiri mancu ‘u divanu) e perciò di dui criaturi (si curcaru) s’appiru a curcari(supra a prastica)‘nt’o divanu…stritti comu ‘i sardi salati e ora niscieru prestu pi nun lu vidiri e cu sta scusa (si jeru ‘a curcari ‘nta na)jeru a salutari a’ cucina di me cugnata Ancilina (scoppia a piangere) Cummari….pi nenti…pi nenti…. Succidiu l’infernu….pi dda rugna du tirrenu du parminteddu..
Vita ‘U vulia tuttu to’ frati?
Sulina Ma quannu mai! Siccomu Minicu ‘u sansali ci fici ‘a sapiri ‘nca c’è un palermitanu ‘nca ‘u vulissi vinnutu……datu ‘nca si truvava ccà sulu pi quindici jorna vuleva fari l’attu di vinnita subitu, ma me maritu ‘nveci nun voli vinniri a nostra parti e, giustamenti, ‘u tirrenu spartutu ‘a mità nun havi cchiù ‘u stissu valuri….e nuddu di tutti dui voli calari ’a testa…..
Vita E’ ‘nutili…..’a sciarra è sempri pa cutra…
Sulina Ragiuni hai cummari……era megghiu nun pussediri nenti…..pi sta schifia di tirrenu m’avissi ‘a sciarriari cu stu frati sulu chi haju…
Vita Ma ’nca to’ maritu pirchì nun accunsenti? Cu metà di tirrenu nun cumminati nenti nuddu di tutti dui…..lu vinniti e vi spartiti i beddi sordi….vi li mittiti ‘a banca e vi fruttanu megghiu du tirrenu abbannunatu….
Sulina ‘nca arrimuddaccillu tu ‘u ciriveddu ‘a me maritu…..quannu s’incorna nun ci po' nenti……
Vita Mi vogghju sbagghiari, ma ‘a virità è, secunnu mia, ‘nca to’ maritu e to’ frati hannu tutti dui ‘u cutugnu ‘nto stomacu….e simpatiatra tutti dui nun ci n’ha statu mai…..e me cumpari Cicciu ‘u fattu ‘nca to’ frati era cuntrariu ‘o vostru matrimoniu, nun l’ha pututu mai digiriri…
Sulina Ma ancora, ma ancora ‘avi ‘a durari stu ranciru……oramai sunnu cosi passati..
Vita (si alza)Nun ti pigghiari collira cummari, spiramu ‘nca s’aggiustanu tutti ‘i cosi….Amunì, mi nni vaju ‘nca ci portu i sordi ‘a mastru Totò(esce)
Sulina (si muove in scena….squilla il telefono) Pronto……oh Giovanni tu si? Comu?...No me maritu nun c’è…..comu? nun lu vuoi vidiri? Ma veru diciti tutti dui? ‘A vuliti finiri?.....Veni…veni….nun ti scantari…..’nca nuddu ti mancia (chiude il telefono. Bussano alla porta) Nia, già cca è? E chi era sutta ‘a casa? Ah vuatri siti? Trasiti…trasiti…..(sono i due commessi)
Commesso Donna Sulina, nni manna mastru Totò…….dici ‘nca ci ju vostra cummari Vita…. E pi sta vota……si pigghia ‘i centumila liri……e nun ni parrati cchiù!
2 Commesso Vinnimu pi pigghiari arreri ‘u divanu lettu……
Sulina Grazie….ringraziatimi ‘a mastro Totò…..e ci diciti ‘nca ‘u Signuri ci l’avi ‘a pagari…ma…..nun putiti veniri dumani ‘a pigghiarivillu?(sapendo che sta venendo il fratello spera ancora che la faccenda si possa risolvere e quindi il divano tornare utile) Stannu vinennu cristiani..e nun pozzu perdiri tempu e …mi raccumannu, cusà me marituvi dumanna, (ci diciti ‘nca vi lu stati purtannu n’arreri pirchì mancu fu usatu…… e nun ci fu bisognu di pagarlu….)senza diricci di centumilaliri, ci diciti ca lu prezzu nun lu sapiti…
Commesso Ma pirchì nun lu vòli cchiù? Nun vi piaci?
Sulina No chi ci trasi…..cu aveva ‘a veniri nun vinni cchiù…..e mancu nni sirviu…
Commesso Ah…avemu caputu…..bonasira donna Sulina
2 Commesso Bonasira…. Allura lu vinemu a ritiraridumani
Sulina Ma….pacienzia…..voldiri ‘nca chiancemu cu ‘n’occhiu…..si lu sapissi me maritu….’nca c’appizzamu centumila liri…….mi scusciassi…Amunì, bonasera e grazie, e ringraziatimi puru a mastru Totò (Rimasta sola, si siede affranta)ma… spiramu chi si pirsuarinu tutti dui e stu divanu nnu tinemu (bussano) chistu è me frati (apre)
Giovanni (guardingo) Nun c’è ‘u galantomu?
Sulina Ancora secuta……ma la vulemu discurriri bona sta situazioni? Pi forza si devi vinniri stu tirrenu? Chi hai bisognu di sti sordi?
Giovanni Nun si tratta di bisognu…..ma datu ‘nca c’è sta pussibilità…..pirchì nun s’avissi ‘a vinniri? Nun avemu chi farinni nenti né ju né tu…..e tò maritu lu fa apposta pi jrimi contru……quali piccatu staju facennu si mi vogghiu tirari ‘u miu? Era robba du patri….mi tocca si o no?
Sulina Ah era robba du patri? ‘a chi nun c’è me maritu…mi vogghiu sbarattari ‘u stomacu! Ora ti n’adduni ‘nca c’era ‘u patri? ‘Nta sti sidici anni c’hai pinsatu mai? Qualchi telefonata ogni tantu…..qualchi pacchettu di sicaretti mannatu cu qualcunu….. e poi?.....chi nni sai tu chiddu chi nni fici passari quannu era malatu?......e quannu ci vinni l’alteroscherosi?….Vuoi chi ti cuntu tutti i particolari?
Giovanni Pi carità… sacciu tutti i cosi…stanotti mi sunnai ‘u papà e nun vogghiu sapiri nenti….ma nun ti permettu di diri ‘nca ju nun lu pinzava! Ogni natali…ogni festa….ogni compleannu….lu sai chiddu chi passava ju? Quanti voti malidicevu ‘a Merica e pinzava di turnariminni e nun aveva i sordi mancu pi fari ‘u bigliettu? Hai ragiuni milli voti…..ci cummattistuvu vuatri…..e haju mutivu di essiri sempri ubbligatu e sugnu sicuru ‘nca ‘a me patri nun ci mancò nenti…..(titubante) pinzavu ‘nca ‘a pinzioni e ‘a libretta avissiru bastatu…..pi lu disturbu…
Sulina (interrompendolo con veemenza)Ma quali disturbu? Ma chi ti scappa da vucca? Me patri disturbu? Chiddu chi fici pi me’ patri….lu fici cu tuttu’u cori….senza nuddu calculu du munnu…..quali pinsioni e libretta?...E siddu nun c’era pinzioni e libretta….chi penzi ‘nca jttava ‘a me patri ‘nmenzu ‘na strata? E ti dicu puru chista……’nca nun sapi nenti nuddu……’u papà……’na jurnata ‘nca ju era sula e c’appi ‘a fari ‘u bagnu……tuttu murtificatu…. e cu l’occhi chianciulini…..m’accarizzò…e mi dissi : “ u Signuri ti l’avi ‘a pagari di beni e di saluti”….. e mi dissi puru ‘nca mi voleva fari ‘u tistamentu du tirrenu du parminteddu…’u capisci? Siddu ju era n’autra…..nun c’avissi pinzatu du voti…….Ma ju la cuscenzia ci l’haju…e ‘u sacciu ‘nca c’haju un frati……e si nun mi cridi…..ci puoi addimannari ‘a me cummari Vita! E ora ti fazzu vidiri cu è tò soru…(apre un cassetto ed esce delle carte) Ccà c’è ‘u tistamentu du parminteddu……lu fici ‘ntistari du papà ‘a tutti dui, ‘a mia (ironica) ‘nca mi manciai tutti ‘i sordi da libretta…e ‘a ttia ‘nca eri ‘a Merica e nun cummattisti mancu un jornu cu ‘u papà e ti sparagnasti di stujaricci ‘u …..panaru! E di stu tistamentu, mancu me maritu ni sapi nenti…..’u capisti? Haju aspittatu sempri ‘u mumentu giustu pi diriccillu….ma m’ha mancatu ‘u curaggiu….e ora veni doppu sidici anni e vuoi cuntu e ragiuni (Giovanni con gli occhi bassi sembra mortificato….bussano)
Minicu Buongiorno donna Sulina, c’è vostru frati?
Sulina Trasissi…ccà è!
Minicu Buongiorno Giovanni…..purtai ‘ a procura……’nca po’ serviri pi fari i carti da succissioni e pi cusà s’avissi ‘a fari l’attu (la porge a Giovanni)
Giovanni Grazie don Minicu, di la succissioni nun c’è di bisognu, ‘nca me patri bon’arma avia fattu ‘u tistamentu(rivolto a Sulina) Sulina…..dumani nuatri ninni jamu ‘a Partinicu, ni me cumpari Binirittu ‘u pisciatu….li passamu ddà st’autri deci jorna prima chi partemu e ritornamu ‘a Merica……ti fici faridu nutaru‘na procura a nomu miu…pi cusà tò maritu s’avissi a pirsuariri di vinniri ‘u tirrenu…cu sta procura nun c’è bisognu di mia e poi fari tutti cosi tu…..
Minicu Circassi di cunvinciri ‘a so’ maritu……’u tirrenu spartutu in dui nun havi nuddu valuri…….si c’è nuvità mi lu faciti sapiri….buongiorno, donna Sulina
Giovanni Aspittassi ‘nca vegnu puru ju (rivolto a Sulina) Stamuvinennu tutti pi salutari
Sulina Quantu mi dispiaci ‘o frati…..Giuvanni, quannu veni, nun ti c’appricari ‘a me maritu….fai finta di nenti….cu ‘u tempu s’assistemanu tutti i cosi….
Giovanni (scrolla le spalle…..esce con Minicu)
Sulina (con la procura in mano) E ‘a chi mi serve…..si prima ‘u Signuri nun c’arrimodda ‘u ciriveddu ‘a me maritu nun avemu nienti di fare (la va a posare in un cassetto….mentre entra Ciccio)
Cicciu Ma chi ci foru visiti speciali? Mi parsi di vidiri ‘nta strata ‘o signor fasuledda cu Minicu scaluneddu ‘u sansali….chi fa s’ammuccianu di mia?....ma ju t’avvertu, stai attenta ‘a socchi cummini…..asinnò veramenti finisci ‘a schifiu…
Sulina Ma chi cosa cè di fari ‘a mmucciuni? Me frati nun po’ veniri ‘a salutari ‘a so soru?
Cicciu E chi cosa vulevanu?
Sulina Nenti…. Mi vinni ‘a diri ‘nca stannu vinennu pi salutari ‘nca dumani matina si nni vannu….’a Partinicu ni so cumpari Binirittu ‘u pisciatu…..nun ti pari malu….cu aviri ‘a soru….ni fai jri ‘a me frati ‘a stari ni unu straniu
Cicciu E Minicu, giuda iscariota?Ancora ci pensu …cu dda faccia ‘i babbu: “ah vostru cugnatu veni?” Comu si iddu nun ni sapissi nenti….e ‘nveci era tutto cumminatu
Sulina Minicu…..mi dicia ‘nca stamu sbagghiannu ‘a nun vinniri ‘u tirrenu….e ‘nca spartutu nu putemu teniri ’nta panza…
Cicciu E si vidi….’nca pi stu viaggiu….’a sansalaria… ci resta ‘a iddu supra ‘a panza.
Sulina Chiuttostu,(‘o maritu) ti vulia diri ‘na cosa, ma nun t’hai ‘arrabbiari….me patri….me patri….avia fattu ‘u tistamentu du tirrenu du palminteddu….
Cicciu Cosa? E ora mu dici? Comu? Ju haju sempri saputu ‘nca nun c’eranu cosi scritti e ‘nca eramu senza verbi….e ora spunta un tistamentu? Ora ci fazzu manciari l’ugna (unghie) a tò frati Giuvanni….
Sulina Nun t’arrabbiari (timorosa)….’u tistamentu…..’u tistamentu…è fattu pi tutti dui….pi mia e pi me frati Giuvanni……
Cicciu (furibondo) Ma veru staj dicennu? E ju chi ci staju ‘a fari ‘ccà dintra ‘u pupu? Ti vegnu maritu pi jri ‘a brazzettu ‘a missa? E datu ‘nca ti servu pi manicu di scupa….teniti ‘a to frati…’nca di mia nun c’è di bisognu (bussano ed entrano Pasquale e Maria entrambi vestiti all’americana con abbinamenti tutti sballati)
Maria (saluta suocero e suocera)Buongiorno
Pasquale (salutando il padre)Buongiorno
Cicciu (guardando i vestiti) Ma d’unni viniti du circu equestri?
Pasquale Chi fa nun ti piacinu? Sunnu regali chi nni purtaru i zii d’America…
Cicciu Sa ‘nta quali riatteri di robbi vecchi l’appiru ‘a ‘ccattari! Non ti permettiri di jricaminannu accussi' cumminatu chiazza chiazza….’nca ti fannu ‘a passula.. (continua ad essere imbronciato)
Maria (alla suocera) ‘a za ‘nCilina dici ‘nca sta cammicetta è di scifon e l’accattò ‘nta na molla vicinu ‘a Brucculinu….c’era ‘u sellu e n’accattò dui ….una pi mia e una pi so cucina…e…’a tia chi ti purtaru?
Cicciu Du pari ‘i mutanni accussì granni ‘nca ci capu sanu sanu…l’appi’a ccattari‘nto pellu…..comu dicisti tu… (apre un cassetto e fa vedere un paio di mutande grandissime) sempri ‘na cosa dicu…fasuledda era e fasuledda arristò..e ti fazzu sapiri puru ‘nca la tua degna madre è cchiùfasuledda (indica Sulina) di so frati e considera il suo consorti che sarebbi tuo patre,come un manicu di scupa ……ti ricordi ‘a storia di verbi chi ti cuntava parrannu du tirrenu du palminteddu? Vidi ‘nca nun è d’accussì! Avemu verbi indicativi e cungiuntivi…..la tua cara mamma Sulina fasuledda….avia il testamento della buon’anima di tò nannu, fasuledda padre, e ju suo consorte…non ne sapevo niente….hai capito?
Pasquale (accomodante) ‘Nca nun è megghiu d’accussì? Vuol diri ‘nca si ponnu chiariri megghiu ‘i cosi cu ziu Giuvanni…
Cicciu Ma chi vuoi chiariri? Ora c’è lu bottu finali……il testamento è a nome dei due fratelli fasuledda, tua madre e tuo zio….e ‘u manicu di paracqua non ne sapeva niente…..
Pasquale Ma datu ‘nca c’è ‘u tistamentu….nun c’è bisogno di succissioni e si ti pirsuari ‘a vinniri la nostra parte….si spenninu cchiù picca di tassi e di nutaru..
Cicciu Queste sono cose che non mi riguardano…..è una cosa che riguarda i fratelli fasuledda… io manicu di scupa sugnu…e nun cuntu nenti…
Sulina (piangendo) Ma la vuoi finiri? Chi manicu di scupa e manicu di scupa…chi lu fici pi malu ‘a nun ti diri nenti? Pi tutti nuatri ‘ u parminteddu era ‘na rugna….e quasi quasi mancu ci pinsava ‘a sta camurria di tistamentu….e si nu era pi sti maliditti miliuna chi ni vonnu dari…..nuddu c’avissimu pinzatu….e si mi diciti unni si trova sta rugna ju mancu ‘u sacciu…. Chi vinniri e vinniri…si tu dici di no….ju né m’haju ‘mmiscatu e mancu mi vogghiu ‘mmiscari….
Pasquale Eh papà finiscila…..Pari ‘a ttia appena arrivanu i zii e i me cucini cuntinui ‘a fari ‘u sconzajocu…..ju nun mè vulutu ‘mmiscari…..ma oramai ‘u dannu è fattu e circamu di nun cumplicari chiossai li cosi…..(bussano) Ccà sunnu…papà mi raccumannu! (va ad aprire ma è Vita)
Vita Buongiorno a tutti, disturbo?
Sulina Tu nun disturbi mai…grazie cummari….di socchi facisti cu mastru Totò….tutto a posto…
Cicciu Chi facisti cu mastro Totò..
Sulina Nca mastru Totò si pigghia n’arreri ‘u divanu e grazie ‘a me cummari nun c’appizzamu mancu na lira…su vennu ‘a pigghianu dumani
Vita Veramenti ju vinni pi nuatru discursu….nun mi vulissi ‘mmiscari, ma vidiri du cugnati sciarriarisi pi na cosa ‘nca vulennu si putissi assistemari subitu…
Cicciu Cummari mi facissi stu piaciri di nun si ‘mmiscari….
Vita Cumpari, jeri ni parravamu cu me maritu….e cuntannuci ‘u fattu, ‘u sapi chi mi dissi?
Cicciu Sintemu
Vita ‘nca datu ‘nca ‘u cumpari nun voli vinniri, pirchì nun si mettinu d’accordu : o su pigghia unu o su pigghia l’autru….si fa valutari ‘u tirrenu e cu voli ci paga ‘a mità all’autru …accussì nun trasinu stranii..
Cicciu Ma veramenti ‘na bedda pinsata appi….lu vuliti capiri ‘nca me muggheri tirrenu nun n’havi ‘avinniri e mancu voli cedirinudda parte?….
Vita Va bene cumpari…faciti comu vuliti….ju fici ‘a me parti p’amuri di me cummari Sulina…..pi nun farici pigghiari collira….Vi salutu….salutamu ‘a tutti (esce)
Pasquale ….’nca nun putiti fari d’accussì?….o su pigghia iddu o nu pigghiamu nuatri
Cicciu (ironico) O su pigghia iddu o nu pigghiamu nuatri….e cu quali sordi nu pigghiamu nuatri? Cu chiddi c‘avemu sutta ‘u matarazzu?... ‘o puru facemu un muchiggiu?...Siti babbi….siti tutti babbi….’a cummari Vita ‘a mannò lo zio d’america…..giustamente appi ‘a pinzari…..me cugnatu Cicciu sordi nun n’avi…..ju tegnu i dollari….e mi futtu ‘ju ‘u tirrenu…Vi lu putitiscordari….si tiniti ‘a mmia….mai e poi mai ci dugnu ‘u tirrenu a tò frati….(rivolto a Sulina)si tu ci lu vuoi dari…daccillu….tu si ‘a patruna….si vidi ‘nca ju mi fazzu ‘a truscia e mi nni vaju e ti stai cu to frati…..
Maria Ma finitila cu sti discursi….. (bussano)
Pasquale Stavota veru iddi sunnu…..circamu di fari li pirsoni civili (va ad aprire ed entrano sommessamente in evidente difficoltà: manca Giovanni)
Sulina (rivolta ad Angelina) E to maritu ‘unnè?
Angelina Nun voli trasiri……’u vitti parrari fora cu to’ cummari Vita…..e nni dissi di trasiri nuatri…..e si avi tempu poi vi veni ‘a saluta
Sulina Si avi tempu? E chi significa? Si nni voli jri senza salutari ‘a so soru? (scoppia a piangere)
Nino E ora basta! Ora ‘u va pigghiu ju e circamu di finilla cu sta storia du tirrenu..
Angelina (mentre Nino esce) Pigghialu cu bonu ‘a mamma!
Cicciu Ma si chiddu nun ni voli salutari nun è patruni? Si vidi ‘nca me cummari Vita ci ju ‘a cuntari ‘nca l’ultimu tintativu di futtirisi ‘u tirrenu fallju…e si fici pigghiari di brigghiu….
Maria Pi favuri ‘a finissi….lu facissi pi me soggira! (suonano..entrano Nino e Giovanni)
Pasquale Ah ora semu al completu……ni putemu assittari (prendono posto e quasi istintivamente si siedono frontalmente gli americani da un lato e gli italiani dall’altro)
Cicciu (fra sé) Gli Orazi e i Curiazi (attimi di silenzio imbarazzantissimi)
Giovanni Eh semu ccà…..
Cicciu …vidi chi scoperta…
Giovanni dumani jamu ‘a Partinicu e poi ni nni turnamu ‘a Merica…
Angelina Eh già…. sti jorna passaru ‘nto un vidiri e svidiri….ma pacienza…si po’ diri ‘nca avevamu ‘a spirugghiari tanti cosi…e ‘nveci nun cumminamu nenti….
Sulina (per rompere il ghiaccio) vaju ‘a fari ‘na tazza di cafè..
Giovanni No ‘a soru….ni nni stamu jennu….’nca ancora amu ‘a fari i valigi..
Cicciu Chi non accetta nun merita…
Giovanni Amunì…abbiamo capito (si alza) salutamunni e finemu sta sceneggiata…
Cicciu Li sceneggiati si fannu ‘o teatru….no ìn casa mia….(con voce alterata)
Tanino Ju sugnu ‘u cchiù nicu di tutti….e vulissi diri ‘na cosa (rivolto al padre) Deri….mi facisti ‘a testa tanta dicennumi ‘nca nun videvi l’ura di veniri all’Italia pi farimi canusciri a zia Sulina e ‘a so famigghia…. Me cucino Pasquali, so muggheri… e u ziu Cicciu….Ora vinnimu all’Italia e sti parenti li vittimu quannu arrivamu e ora ‘nca stamu partennu…. pi tuttu ‘u tempu nun ‘aju fattu autru chi sentiri parrari di roba….di libretta…(rivolto a Ciccio).Uai? Pirchì? stati facennu accussì?
Nino Ragiuni avi me frati Tanino! (rivolto a Ciccio e a Giovanni) Ma vuatri cristiani cu ‘i capiddi bianchi siti? (rivolto a Pasquale) Cucinu….ma ‘a tia t’interessa aviri ‘a metà du Palminteddu?
Pasquale No! Nun m’interessa propriu….anzi ‘u sapiti chi vi dicu? (rivolto al padre e allo zio) Tutta sta roba ‘a cu l’aviti ‘a lassari? Nun l’aviti ‘alassari ‘a nuatri? E nuatri nun nni vulemu…. Vi la putiti salari tuttidui… Si vidi ‘nca quannu ‘u Signuri vi fa mettiri ‘i pedi ‘a palidda…’na spirugghiamu nuatri..
Nino Ragiuni hai! Anzi ‘u sai c’haju pinsatu….’o palminteddu ci facemu nuatri ‘na casuzza di villegiatura….ju e tu ‘o cucinu e quannu vegnu ‘a l’italia sapemu unni jri ‘a pusari…
Angelina Sciu! Ragiuni aviti…. Chista è ‘na bedda pinzata….
Pasquale (rivolto a Sulina) Mà….nun dicisti ‘nca avevi ‘a fari ‘u cafè? Amuninni dda dintra… lassamuli suli a sti testi di…..
Sulina Ochei….caman… lassamuli suli….e si si truzzanu…facemuli ‘ammazzari….
(mentre tutti escono, Ciccio e Giovanni restano soli, seduti l’uno accanto all’altro, ma senza guardarsi….e senza parlare…..Si oscura la scena e si illumina l’attore di inizio secondo atto..oppure una voce fuori campo che recita alcuni versi della novella “ la Roba” di G.Verga)
Attore Di una cosa sola gli doleva, che cominciasse a farsi vecchio, e la terra doveva lasciarla là dov'era. Questa è una ingiustizia di Dio, che dopo di essersi logorata la vita ad acquistare della roba, quando arrivate ad averla, che ne vorreste ancora, dovete lasciarla! E stava delle ore seduto sul corbello, col mento nelle mani, a guardare le sue vigne che gli verdeggiavano sotto gli occhi, e i campi che ondeggiavano di spighe come un mare, e gli oliveti che velavano la montagna come una nebbia, e se un ragazzo seminudo gli passava dinanzi, curvo sotto il peso come un asino stanco, gli lanciava il suo bastone fra le gambe, per invidia, e borbottava: - Guardate chi ha i giorni lunghi! costui che non ha niente!Sicché quando gli dissero che era tempo di lasciare la sua roba, per pensare all'anima,(Mazzarò) uscì nel cortile come un pazzo, barcollando, e andava ammazzando a colpi di bastone le sue anitre e i suoi tacchini, e strillava: - Roba mia, vientene con me! -
(al termine esce e si illimina la scena )
Cicciu L’arma ‘a Diu e la roba ‘a cu tocca……Giuvanni fasuledda…..c’amu ‘a fari? Si morilassi tutti cosi cca!
Giovanni Cicciu piritaru…. tu chi dici?
Cicciu Tu pirchì vuoi vinniri ‘u tirrenu?
Giovanni E tu pirchì nun lu vuoi vinniri?
Cicciu Ma veramenti di pricisu pricisu nun lu sacciu!
Giovanni E mancu ju!
Cicciu Ma nun facennu nenti chi succedi?
Giovanni ‘nca ‘u tirrenu, cent’anni di saluti avemu ju e me soru,…..c’arresta e nostri figghi…
Cicciu Allura pirchì ni stamu sciarriannu?
Giovanni Pi nun fari vinciri ‘a tia! E tu?
Cicciu Pi nun ti dari stu saziu!
Giovanni Quant’anni hai?
Cicciu quasi 55…e tu?
Giovanni 53!
Cicciu E nun ti pari malu fari sti discursi?
Giovanni Cuminciasti tu e mi jttasti fora di casa!
Cicciu Ju? Tu ti nni jsti….ma comu,juera d’accordu cu me muggheri di dariti ‘a nostra stanza di lettu.. ci fici accattari un beddu divanu
Giovanni E mi ci facisti curcari…..era accussì strittu ca iu e me’ muggheri nun ni putevamu moviri…(chiusu e cu tutta ‘a plastica chi palli) …(si guardano…..si alzano…..si stringono la mano…si abbracciano)
Pasquale (entrando) Oh finalmente! ‘U Signuri nni fici ‘a razia (chiamando gli altri) Viniti….viniti…..i du addi ficiru paci…
Angelina Oh mai gad…..sugnu veramenti cuntenta…..cugnatu Cicciu kiss kiss
Cicciu Ma chiamati atti? Nun n’avemu….
Angelina Sempri chi vòi babbiari…kiss,ti voghiu vasari…..
Cicciu Ah ? Allura fai cu comodu….chi si sciacquata….(si baciano un po' tutti)
Giovanni Cu me cugnatu Cicciu dicidemu ‘nca nun si fa nenti du tirrenu….quannu voli ‘uSignuri vi la spirugghiati vuatri picciotti
Nino E bravi me patri e me ziu….ci voleva tantu?
Maria A chi ura partiti dumani?
Nino A l’undici e menza!
Cicciu Ma quali partiri? Oramai arristati ccà…..quali Partinicu e Partinicu
Giovanni No, oramai me cumpari Binirittu n’aspetta…e nun è giustu lassalu ‘ntridici….ni priparò ‘a so casa di campagna ‘o chianu ‘nfernu
Cicciu Ma quali ‘nfernu? Vuatri ccà aviti ‘a ristari…
Giovanni No, Cicciu ti ringraziu, ma nun è giustu
Cicciu Eh va bene ci jti sulu pi na para di jorna e pui vi nni viniti ccà…..ma stasira arristati ccà…vi curcati ‘nta me cammara di lettu e Ju e me muggheri ni curcamu ‘nt’o divanu
Pasquale Ragiuni avi me patri, stasira arristati ccà e dumani vi vinemu ‘a lassari nuatri ‘a Partinicu…
Giovanni No…nun c’è bisognu……affittamu un trucchiceddu…
Cicciu Umh!? Chi significa? Chi c’è truccu?
Nino Ma quali truccu? Un camiuncinu….vha….un furguni…pi purtari i valigi e ‘a nuatri ni lassa ‘u cucinu di me matri….Vitu pappa pappa….
Pasquale e nuatri vinemu puru……
Giovanni Ozzorrait….’ncà facemu accussì
Cicciu Ma quali salutari…..Pasquali…..va pigghia du pizzi ‘o Miramari….manciati e poi vi nni jti!
Giovanni E va bene! Ma pagu ju (mette le mani in tasca)
Cicciu Ma quali pagari tu…..siti ‘a me casa ed è giustu ‘nca pagu ju…
Giovanni (quasi a litigare ma subito remissivo) Ma no chi ci trasi…….ma si ‘nsisti?
Cicciu (tra sé) Nia mancu du voti si lu fici diri….E’ ‘nutili:
CU NESCI NUN SEMPRI ARRINESCI!!!!
( si oscura la scena per pochi secondi per giustificare il tempo per arrivare e mangiare le pizze.Tutti sono in scena soddisfatti)
Giovanni Buoni eranu sti pizzi……ma senza chi v’affinniti ‘a Merica sunnu n’autra cosa
Cicciu Ma n’ta st’America tutti cosi speciali aviti? Dicu ju, vuliti paragunari ‘u manciari di ccà cu chiddu d’America?
Giovanni Ju veramenti stava parrannu sulu di pizzi…chi ci trasi ‘u manciari? Ma poi ‘nt’America c’è ‘u megghiu manciari italianu……e nuatri nun la sintemu tutta sta mancanza……
Cicciu Pi chistu stasti sidici anni senza veniri mancu ‘a vidiri a tò patri….
Sulina (interrompe capendo che può finire di nuovo a litigio) Basta….picciotti jamunni ‘a curcari….’a chi ura aviti ‘a partiri?
Giovanni E setti e menza……Caman jamunni ‘a curcari……
Tanino Mi pozzu curcari cu vuatri nto lettu du ziu Cicciu?
Angelina Sciù…….ti mittemu in the middle of it….
Cicciu unni? Nta merda?
Nino ah ah ah in the middle……vordiri ‘nto menzu….ah ah ah
Cicciu Ma comu schifia parrati……..(tra sé) su scurdò ‘nca è figghia da za Pippina ‘a sciacquata……Forza…jamuni ‘ a curcari
Pasquale (con Mariadopo aver salutato)Nuatri ni nni jamu ni videmu dumani matina (escono)
Tutti (convenevoli)buonanotte, cu nait ecc……( restano in scena Ciccio e Sulina)
Sulina (abbraccia il marito) Cicciu,(‘ o maritu…..) ’u Signuri ti l’havi ‘a pagari….ju l’haiu dittu sempri…..comu me maritu nun ci nnè! ‘avi anticchia ‘a testa dura, ma ‘u so cori è granni assai…..
Cicciu Arrassati… ti pari ‘nca mu scurdai ‘u fattu du tistamentu? Ma lassamu perdiri tutti i cosi e videmu comu n’amu ‘a curcari…
Sulina ‘nca ‘nt‘u divanu nuovu,…unni n’amu ‘a curcari ‘nterra?
Cicciu Non signura! ‘u divanu nun si tocca…..nun facemu’ncà poi nun ti lu cancianu cchiù?
Sulina Arreri accuminci? Nun ci dicisti ‘a me frati ‘nca ‘a vinuta di Partinicu tornanu ccà? Unni l’amu a curcari ‘nterra?
Cicciu ‘U sai ‘na chista è na bedda pinzata? Pigghiamu du matarazza du lettu granni e ni ci curcamu nuatri ‘nterra e all’ospiti ci damu ‘a nostra stanza ‘i lettu….chiossai di ‘na para di jorna hannu ‘ stari? E sparagnamu sti picciuli du divanu…..ju sugnu pinziunatu, nun ti lu scurdari e nun putemu fari tanti sfrazzi…
Sulina Ura da ziccusaria è!e ora comunni cumminamu?
Cicciu Ni curcamu supra ‘u divanu, senza grapilu…..è quasi menzannoti….e sei n’amu ‘a susiri…..pi stasira addubbamu….nni strincemu e pensa ‘a saluti..
Sulina Ni strincemu…e siccomu iddu è siccu…..vha finemula…(a fatica si sistemano sul divano, con movimenti paradossali e comici)
Cicciu (incomincia ‘a russare)
Sulina Ccà semu! Cicciu…Cicciu…..
Cicciu (spaventato)Chi c’è? Chi successi ?
Sulina E chi avi ‘a succeriri? T i mittisti ‘a sirrari tavuli ‘o solitu tuu…..
Cicciu Ma chi dici? Ancora nun è chiutu occhiu…..( dopo un po' di silenzio si sente il rumore di una scorreggia)
Sulina E c’amu ‘a cumminari? Amu ‘a moriri ‘ntussicati? Cicciu…Cicciu…
Cicciu (spaventato)Chi c’è? Chi successi ?
Sulina E chi successi? Prima arranfulii….ora trunìi e stai ‘mprofumannu ‘na casa? E finiscila!
Cicciu Ma quali truniari e ‘mprofumari…. Appena mi movu sta camurria di prastica fa scrusciu e ti pari ‘nca sunnu pirita…
Sulina E stu ciavuru di fumeri di vacca chi è puru ‘a palstica?
Cicciu E dormi….allupìati!( dopo un po' stessa scena con scorreggia)
Sulina (Si alza dal divano inviperita) E santu Diu……ma chi veru dici?
Cicciu (spaventato)Chi c’è? Chi successi ?
Sulina ‘Nca comu chi successi? Pari c’avissi manciatu brocculi!
Cicciu Ti dissi ‘nca è ‘a plastica!
Sulina Ma quali plastica e plastica…….E’ inutili….Ti la sappiru mettiri a ‘nciuria…Si piritaru di nomu e di fattu!
Cicciu Tantu onuri e piaciri….ni sugnu onuratu di essiri piritaru……sempri megghiu di essiri fasuledda di parti di patri e cugghiunè di parti di matri!
Sulina Attentu sai….nun ammuntiari a me patri e a me matri asinnò….accuminciu ju a strogghiri ‘a curuna di lu tò nobili casatu…..curcamunni ‘nca è ‘a megghiu cosa…
Cicciu Va curcati tu…..ju cercu di dormiri assittatu ‘nta seggia, ‘nca mi la passu megghiu….
Sulina Megghiu d’accussì, vattinni…
( Sulina resta a dormire sul divano. Ciccio si siede sulla sedia e appoggia la testa sul tavolo, cercando, a soggetto di prendere sonno…….Si abbassano le luci e dopo un po' si sentono le voci del primo atto)
Voce Femminile: Cicciò, Cicciò, veni cca ‘a
matri, va fammi stu sivviziu….
pigghia menzu chilu di pani ni Mastru Jacuzzu, du sardi salati nu zu Paliddu,
du ova na z’Annicchia radda, menzu chilu di filateddu e 15 liri di sassina ni
mastru Tanu zarudda…’u capisti? Pari ‘a ttia ti nni vaj ‘a jucari ‘nta muntata
e mi rumpi l’ova
(si sente la solita scorreggia)
Sulina (esasperata, dall’esterno)Arreri cuminciasti?
Ciccio ( si sveglia di soprassalto)Botti di Sali l’ova ‘a me matri ci rumpivi!
(sipario)
F I N E