E diretor dla scola

Stampa questo copione

Stefano Palmucci (id. SIAE 201804)

(2010)

Commedia brillante in vernacolo sammarinese  - numero SIAE id. opera 895040A


2


EDIRETOR DLA SCOLA

(commedia brillante in vernacolo sammarinese)

Personaggi:

Agostino Battistozzi                maestro elementare

Caterina                                          sua moglie

Gemma                                            madre di Agostino

Lorenzo Lorenzoni                  direttore della scuola

Ermete Zucconi                         deputato agli studi

Fra Cristoforo                              priore della scuola

Contessa Eulalia                      benefattrice dell’istituto scolastico

Ciudèla                                            bidello

Cariola                                              aiuto bidello

Dora                                                   madre di Lovigi

Casa Battistozzi, anni 50. Modesta ma dignitosa. Un portone di ingresso sul fondo, una porta a destra (per chi guarda verso il palcoscenico), una in fondo a sini-stra, con qualche scalino di ascesa e una porta sempre a sinistra più verso il prosce-nio. Ancora a sinistra uno scrittoio e a destra un divano. Poggiato sulla parete di de-stra un armadio abbastanza capiente da contenere una persona. In scena Agostino e Caterina. Agostino è intento a correggere i compiti di scuola, Caterina sta spazzan-do.

Caterina:  la tu mà du ch’la è?

Agostino: (continuando a correggere) mm?...ah, l’è lè ad fura ch’la ciacra s’la Norina

Caterina:  osta, alora og la ha trov pen per i su dint. (dà un’occhiata alla finestra) E bsognarà andei a dì che tra un po’ d’ori e farà scur

Agostino: is n’incurgerà da pri luelti

Caterina:  te t’disg? Mah…me a i ho i mi dobbie (depone la scopa)

Agostino: li s’avrà da salutè

Caterina:  perché?

Agostino: (sempre correggendo)…ir la m’ha dett che oun ad sti dè l’artorna ma che-

sa sua

Caterina:  (scettica) ah, pri dil, l’al disg tent….

Agostino: perché t’disg acsè? L’at da dan?

Caterina:  no, no. Snò che la duveva avnì a stè a chè da noun pri Nadel, ormai a sem bela a Pasqua…

Agostino: pureina, ma chesa sua la è sempra da pri sè


3


Caterina:  a stè da pri sé un si sta miga mel…sno che se oun un prova mai ….

Gemma:    (entrando dal centro con un pacchetto) veh, Gustin, l’è vnud e tu “omoni-mo” a purtè ste pachet, e pustein u s’è sbaied d’l’elt

Agostino:  (prendendolo e guardandoci) l’è na bela sgrezia avè oun ch’us ciema c’memè e che sta achè poch d’long

Gemma:   l’ha dett ch’u l’ha avert perché enca lò aspiteva un pachetin, mo un’era ad ch’la roba chi lè

Agostino: ai cred. A che te paes ai sò sno me ch'a fac culezioun ad santein. (control-la il contenuto) Uh, guerda quist com chi è bel: u i è San Vincenzo, SanPatrizio, Santa Rita, Sant’Ignazio…

Caterina:  Santa Rita t’an l’avevtie già?

Agostino: sé, mo questa la è un’enta. E ad dria u i è un’urazioun piò bela che mai….

Caterina:  a n’ho mai capid se sa che Agostino ch’us ciema c’me tè a sì pareint

Gemma:   nu dil gnienca pri scherz, Caterina. Is ciema pricis mo i n’è pareint gnienca a la luntena. Totta un’enta raza. Quel l’è un spurcacioun piò sporch canè e bastoun de puler

Caterina:  ah, alora, l’è propri l’arvers de mi Gustin

Gemma:   t’al po’ dì pien e fort. E dievle e l’acqua senta. Gustin l’è totta chesa, scola e cisa. Quell l’è totta chesa e…casein

Caterina:  oh, per carità

Gemma:   inveci lò, guerdli lè: l’orgoi d’la su ma. Com ch’ho fat a trè sò un ragaz a-csè brev? un maestri d'la scola che fa la comunioun tott i dè. Bel cum'è u sol, e pudeva avè tott al doni ad ste mond...

Caterina:  ...e invece u s'è acuntided ad questa

Gemma:   an vleva dì acsè, Caterina. Mo t'al sé: una mà, pri un fiul la vria sempri e

mei. Se foss pri noun an saressmi mai cunteinti...

Caterina:  e inveci lò u s'è acuntinted...

Gemma:   adès nu fa la modesta, Caterina. Enca te t'an sì proprie da butè via da fat

Caterina:  (poco convinta) grazie...

Gemma:   ut tocca purtè pacinza, Caterina, sa sta vecia mà, inamureda de su fiul. U t’ha dett Gustin che tra do-tri dè artorni ma chesa mia?

Caterina:  (fingendosi sorpresa) davera? E perché po’, Gemma? A vlìd già andè via?

Gemma:   sé. Ormai ho prufited enca trop d'la vosta uspitalità

Agostino: mo che scurs t’fè, mà? Lassa andè va là, t’farè a posta….


4


Gemma:    no Agostino, a fac davera. Forse a gni avìd fed ches perché me a sò riser-veda – e ne masa – e a ho cerched da fèm sentì mench ch’ho pudù, mo al savì che ormai l’è bela tri mis che a stagh a chè da vuilt?

Caterina:   (assentendo tristemente, quasi sovrappensiero) nuventaquatrì dè. (Si ri-prende) Mo quel un vò di gnint…

Agostino: e alora? te mà t’zì ouna ad fameia, ta n’è da cuntè i dè

Gemma:     no, mo u i è ches che qualch’d’oun ui counta….

Caterina:  per ches l'è suces chicosa? An sì steda bein achè da noun?

Gemma:    mo va là! An sò mai steda mei in vita mia. Veh, a sò enca smagrida. Ma chesa mia a sera abitueda a magnè bein, tott robi sufesti, aveva mès sò tre quatri-chel ad piò. Inveci a magnè a chè sa vuilt, robi a la bona, un po' miserin, un po’ sciap…ho fat ‘na dieta che mai

Caterina:  forse avrid enca voja da turnè ma chesa vosta, m’al vosti robi….

Gemma:    u n'è gnienca quel. Al giva adès s’la vosta vsina, veh. Se foss sno pri me, invece che arturnè t’una chesa granda, totta per me, pulida, tnuda bein…me a staria mei achè da vuilt!

Caterina:  (tra sè) …grazie

Gemma:    no, me artorni a chesa snò perché l'è ora, ecco e perché. Artunarò quand av decidarid da rigalem un anvod

Agostino: t'zi sigura ma? Te già vòja da dvantè nona?

Gemma:    us capess! E saria un pched murtel mandè a moc un patrimoni ad cromo-somi cum'è e tu

Caterina:  a duvid pinsè, Gemma, che chicosa e burdel e pudria ciapè enca da me

Gemma:    us capess. L'impurtent e saria che e ciapess l'inteligeinza du su bà…e en-ca la blezza. Dop, e rest...pacinza

Caterina:  (tra sè) alè…ciapasò

Gemma:     beh, adès a vagh ad sora che a cmenz a arcoia i mi bagai

Agostino: t'vò una mena, mà?

Gemma:    no grazie. Vuilt fèd po' i vost lavor. Te Gustin cuntenua a guerdè i compiti di tu burdel d'la scola e te Caterina...beh, te cuntenua po' arpunset (ed e-sce salendo le scale)

Caterina:  a vagh a fnì i mi lavor, va là, che se no prima d'andè via la trova da dì chi-cosa enca sora ad quei...(esce a destra. Dopo un tempo suonano. Agosti-no va ad aprire, è Dora)


5


Agostino:       (è una visita inaspettata. Guarda preoccupato verso la porta di destra) sgnora Dora, cus ch’la fa lia achè? Um pareva de essa stèd cèr

Dora:           (sulla porta) ch'un bacila sgnor maestri, a sò vnuda a dmandei scusa

Agostino: l’an duveva avnì finenta achè. Ch’us ch’i girà i vsin?

Dora:           lo l'è e maestri de mi Lovigi. U n’è nurmel che una mà la voia szcorra se

maestri de su fiul, pri savè com ch’e và a scola?

Agostino: ch'l'am facia e piaser, sgnora. Emench ch’la lassa ch'l'inuceint fura da sti

scurs (la lascia entrare con qualche titubanza)

Dora:           alora um dà l'asoluzioun sé o nà?

Agostino: lia la n'ha da dmandè l'asoluzioun ma me. Semmai una muliga piò in elt...

Dora:           e perché po'? In fein di count a n’avem miga fat gnint….ancora

Agostino: ui mancaria elt...la è steda fortuneda da capè un om che e vò bein ma la

su moi, timured de nost Signurein...

Dora:           sopratott ch'l'ha dò boni gambi. L'è scap via da chesa mia ad scaraneda,

che e pareva ch'ui brusass e cul....me an giria da essa steda propri fortu-

neda

Agostino: oh insomma, cara la mi sgnora, la è vnuda pri dmandè scusa o pri cunti-nuè s'la su manfrina? Perché me ai degh cèr e tond che se lia la ha d'in-

tenzioun poch pulidi, me a stagh poc a mettla a la porta

Dora:           mochè intenzioun? Me an capess ad cus ch'e szcorr..

Agostino: a szcorr ad quel che lia la ha cmenz a dì e a fè ma chesa sua andò che me a sera vnud perché la m'aveva dèd d'intenda che la vleva szcorra de

su fiul

Dora:           mo me a vleva szcorra propri ad Lovigi. Ai vleva dì che l'ha un maestri a-

csè brev, acsè fein, acsè bel...(gli si avvicina)

Agostino: (interrompendola, si divincola) aaaahhh...alora! La artaca d'l'elt? L'al sa

che ad là u i è la mi moi? E ad sora u i è la mi ma? La vò ciapè dal boti?

Dora:           oh capid. A sò circundeda. Va bein. Pri og a m'arend. Mo lò che sapia po'

che me a gli ho giureda. E quand mè am met t'la testa una roba...

Agostino: e me inveci ai degh ch'la s'ha da metta e cor in pesja, perché "questa" ro-

ba, lia, l'an l'avrà mai. Mai. La ha capìd?

Dora:           per adès a fac finta ad sé. Mo ch'un bacila che l'an fness acsè

Agostino: l'an fness acsè perché acsè la n'è mai cmenza, ecco perché

Dora:           um manda via acsè arabied? Emench ch'um facia un suris...


6


Agostino: ai farò tott i suris ch'la vò, quand la vrà szcorra de su burdel. E quand la

farà fnida da dì tott ch’al patachedi che s'la scola li gni entra gnint

Dora:            com che vò Agostino. Um permèt da ciamel Agostino, emench?

Agostino: e saria mei maestri. Anzi, sgnor maestri, pri essa pricis

Dora:            com ch'e vò. Alora me a m'avèi

Agostino: a la salut, sgnora Dora

Dora:            a s’avdem prest….molt prest (sulla porta gli butta un languido bacio)

Agostino:  (rifiuta il bacio e chiude bruscamente) mo guerda te che raza ad matach'um duveva capitè

Caterina:  (entra da destra e va a prendere il soprabito nell’armadio) chi era, Gustin?

Agostino: (evasivo) la è pasa un mumeint la Dora, pri e su fiul Lovigino…

Caterina:  me ho d’andè a fè una scapeda t’la butega. Te sintì s’la tua ma se l’ha bsogn ad gnint?

Agostino:  aspetà va là, che prima che t’scap, le mei ch’a i e dmanda. (va alla scala) Mà!

Gemma:     (si affaccia) sé, Gustin. Ch’us ch’u i è?

Agostino: la Caterina la va t’la butega, te t’è bsogn ad gnint?

Gemma:    um pèr ad nò, grazie. (Amorevole) Ch’us t’at t’zì scorda stavolta, Caterina?

Caterina:  an mi sò scorda ad gnint, Gemma. Snò che stamateina i aveva fnid u lat, e i m’ha dètt ch’i l’avria port dop mizdè

Gemma:     (scendendo) eh, ma chesa mia e lat un mancheva mai. Ta t’arcord, Gu-stin, che pri fè merenda me at pripareva tott i dè un bel biciarot ad lat se miel drenta..

Caterina:  vò, Gemma ai avìd dè un po’ trop vizie…

Gemma:     (piccata) li n’era vizi. A gli era “sani abitudini”, pri aiutel a studiè mei.Guerda mò du ch’l’è ariv, sa tott quei che te t’ciem vizi…oh piutost, Gustin, un ti sarà vnud fema? E lat u gni è, mo se t’vò at fac una muliga ad tè. E tè ui sarà emench, Caterina?

Caterina:  sé, Gemma, ad tè u i n’è quant ch’an vlid….

Agostino: mo nò, mà, avem fnid da magnè adès…

Gemma:    oh, te rasoun. L’è vera che ad sta chesa, tra una roba e un’enta, us ma-gna sempri terd…mo te magnè a sà? L’è un po’ d’teimp ch’at vegh un po’ patid

Caterina:  (scocciata) me a vagh, va là, che se no e va fnì che….


7


Gemma:   sé, Caterina, va po’. Se no e va fnì che i ciud, acsè a n’avrem e lat gnien-ca dmateina….

Caterina:  (solo a Agostino) a c’avdem dop (ed esce)

Gemma:   ch’la ragaza la è acsè breva e bona, mo l’ha sempra la testa pr’eria

Agostino: um pareva stren ch’l’an tachess s’la su solita tiritera

Gemma:   sé, lia l’ai met totta la su bona volontà. Mo, pureina, la ha sno quella…

Agostino: (sarcastico) me am sbaiarò mo um per d’avèl già sintid, ste szcurs chi che

Gemma:   pri te ui vleva chicosa ad piò, Gustin. Miga chisachì. Mo ouna s’un po’ piò d’sbozz, s’una muliga piò d’ambizioun…

Agostino: a essa ambizious us fa pched, mà…

Gemma:   emench una maestra cumè tè. Di modi che se e duvess avnì qualch’d’oun un po’ sò, ad sta chesa, ch’la savess emench szcorra s’un po’ d’cultura. Quella la è bona sno da pensè mi su lavor d’agocc o ma la stasoun di scarpegn

Agostino: me a fac prima, mà, che a n’invit mai nisoun…

Gemma:   pri forza, s’una moj acsè mudesta, t’un po’ fè la vita ad società, l’at faria fè sno dal figuraci…e pinsè che un giovne acsè brilent, acsè studios, e pu-deva arvè sochè in elt…

Agostino: andò? Sora la scarana?

Gemma:   emench t’zì sicur ch’la sapia leggia? Me an l’ho mai vesta s’un libre t’al meni

Agostino: t’an m’è dett che ir t’la è vesta sl’”Enciclopedia medica”?

Gemma:   sé, u l’ha dovra ad là ma che tevli ch’ui baleva una gamba

Agostino: lassa andè, mà…

Gemma:   eh, u gni è gnint da fè, quand ouna la nass cuntadeina…

Agostino: …o prima o dop la trova e su cuntadein. E adès, s’un ti dispisg, t’la vò fè fnida da ufeda la mi moi? Senza cuntè che am pudria ufenda enca me

Gemma:   per carità, Gustin. T’la mi vita a n’ho mai critichè ma nisoun, e an cmanza-rò ad sicur adès. An fac cumè lia, ch’la vud adiritura e curag da dì che me a so una “ficcanaso”. Me, una “ficcanaso”: una roba ch’l’an sta né in ciel né in tera

Agostino: la Caterina l’avria dett acsè? Quand?

Gemma:   va a veda te dieri che tin drenta e su cumudein, cus ch’la scrett

Agostino: ah, te su dieri? U n’è che alora l’avria enca una muliga ad rasoun, no eh?


8


Gemma:    basta, Gustin. Me artorni a priparè i mi bagai, acsè tra do-tri dè a pudì cuntinuè a fè la vosta vita mudesta senza nisoun ch’uv daga dan (sale le scale)

Agostino: (come per rimproverarla) dai mà….

Gemma:     (comicamente tragica) senza sta pora vecia, che prima ad murì la s’è sin-tida dì ch’la ha ded trop vizi me su fiul …(scompare)

Agostino:  (si rimetta al tavolo) ai la farò a fnì da veda chi compiti? (bussano alla por-ta)…e per ad no (va ad aprire, è il direttore) Signor Direttore! Siete voi?che sorpresa…

Lorenzo:    buongiorno caro maestro. Vi disturbo?

Agostino: ma vorrete scherzare, direttore. Niente affatto. Entrate (lo fa entrare)

Lorenzo:   passavo per caso da queste parti e mi sono detto: perché non andare a salutare il nostro bravo e valoroso maestro Agostino Battistozzi? C’è un’altra abitazione poco più avanti con il vostro stesso nome, ero indeciso.

Agostino:  un omonimo, direttore. Non vi dico i problemi che ci causa. Ma accomoda-tevi. È un onore accogliervi nella mia umile casa

Lorenzo:    (che si è tolto il cappotto e non sa a chi darlo) a chi posso lasciare il cap-potto?

Agostino:  date pure a me (lo sistema su una sedia), non abbiamo domestici. Posso offrivi qualcosa, un caffè?

Lorenzo:   no grazie. Alla mia età, non posso permettermi nulla, fuori dai pasti

Agostino: volete scherzare, direttore. Siete ancora così giovane e gagliardo

Lorenzo:    magari, caro maestro, magari. Ormai a sò vec. Sapete che a settembre…

Agostino:  l’ho sentito, direttore. Un meritato riposo per voi, e una perdita enorme per l’istituzione scolastica

Lorenzo:   vi ringrazio, caro Agostino, ma tutto dipende da chi andrà a sostituirmi

Agostino:  chiunque verrà assegnato, direttore, non risulterà mai alla vostra altezza. Di questo ne sono sicuro

Lorenzo:   voi dite? io invece sono convinto che il mio successore potrà sostituirmi più che degnamente

Agostino: come potete pensarlo? è già stato individuato un eventuale candidato…?

Lorenzo:    (guardandosi in giro) carina la vostra casa

Agostino:  grazie direttore. È modesta, ma sufficiente. Ha il vantaggio di essere vici-na alla nostra scuola


9


Lorenzo:   voi non avete ancora dei bambini, vero?

Agostino: no, direttore. Diciamo che (con pudore) …ci stiamo lavorando

Lorenzo:   quando ne avrete, abbisognerete di una casa più grande

Agostino: probabilmente sì. Al momento ci penseremo

Lorenzo:   vi piacerebbe abitare in Città? A settembre potrei lasciarvi la mia abitazio-ne. Io me ne andrò a fare il pensionato in una casetta di campagna

Agostino: oh, molto gentile da parte vostra direttore. Ma come potrei? sapete bene che la casa che abitate è di proprietà dell’istituzione scolastica, e riservata al direttore delle scuole

Lorenzo:   appunto

Agostino: (basito, non comprende) come…nel senso che…

Lorenzo:   (compiaciuto) mi sono permesso di proporvi come mio successore allacommissione degli studi. Proprio ieri il Deputato che la presiede mi ha convocato e mi ha chiesto di designare un candidato

Agostino: ma signor direttore, io sono…non trovo le parole per…

Lorenzo:   andiamo Agostino. Siete un giovane virtuoso, preparato, modesto. La vo-stra condotta morale è irreprensibile, la vostra etica ed il vostro senso del dovere encomiabile. Avete tutte le potenzialità per ottenere quel posto

Agostino: vi ringrazio, direttore. Ma non sò se sarò all’altezza…

Lorenzo:   il vostro nome è stato molto bene accolto dalla Commissione. Hanno de-signato tre rappresentanti, il Deputato, il Priore padre Cristoforo e la con-tessa Mengozzi, per esaminare la vostra candidatura

Agostino: (deglutendo) per esaminare….

Lorenzo:   sapete bene che la nostra istituzione è retta da sempre da principi saldis-simi di elevatissima morale ed etica indefessa. E’ necessario che il candi-dato sappia incarnare questi principi, soprattutto nella vita privata. Mi sono permesso di invitarli qui domani, per prendere un tè insieme

Agostino: (sudando freddo) qui per prendere….

Lorenzo:   un tè. Domani. Ho dato loro appuntamento per le cinque

Agostino: vogliate scusarmi solo un momento, direttore (si fionda alla porta di de-stra)

Gemma:    (dopo un poco esce dalla porta delle camere e nota il direttore. Cerimo-niosa) oh, sgnor Diretor, a sìd vò? Che piaser. Vò an v’arcurded ad mè, acsem vest me giurameint d’Agostino. A sò la su mà


10


Lorenzo:   piaser da cnossvi, sgnora. A sera achè adès se vost fiul, l’è scap un mu-meint ad là

Gemma:     l’è suces chicosa?

Lorenzo:   no sgnora, a sò sno pass a fè una visita ma oun di nost maestri più brev e valuros. Avid da essa urguiosa d’avè un fiul acsè

Gemma:    oh, grazie, diretor. Se savess che piaser a sintiv szcorra acsè. Ho cerched da fè de mi mei. Specialmeint da quand u gni è piò e su bà

Lorenzo:   avid fat un lavor egregio, sgnora. E vost fiul l’è oun di piò stimed da la Cumisioun d’li studi

Gemma:     adiritura?!? E pinsè ch’l’è ancora acsè giovne…

Lorenzo:   l’è giovne, mo l’ha un futur brilent daventi. A sera avnud achè propri pri szcorra ad quest sa lò

Gemma:     de su futur? Perché? U i è chicosa in bal?

Lorenzo:   vidiv sgnora, a setembri me andrò in pensioun e a sò cunvint che e vost fiul e pudria essa e candided piò adat a ciapè e mi post

Gemma:     e mi fiul? Diretor dal scoli? Odio! Mo a gìd dabon?

Lorenzo:   la pusibilità la è seria, sgnora. A geva adès sa Agostino che dmen e vnirà achè un cumited propri pri cnossli mei e fè una valutazioun

Gemma:     i vnirà achè? Odio, mo chi?

Lorenzo:   ui sarà e Deputed ma l’Istruzioun, il Priore padre Cristoforo e la nobildon-na Mengozzi Visconti della Lanterna

Gemma:    totta sta geinta? e che valutazioun chi ha da fè? U n’era mei chi andess ma la scola a veda com che lavora?

Lorenzo:   pri quel che riguerda e lavor, me a i ho già asicured che e vost fiul l’è oun di maestri più brev ch’avem. Mo vò a savid che la nostra scola la è sempra steda cnusuda pri la serietà e un rigor murel asolut. E candided l’ha da dimustrè d’avè enca una vita priveda adegueda e consona me lavor ch’andrà a fè

Gemma:    oh Signor! E mi fiul, sicur che e farà la su bela figura, mo sa ch’la campa-gnola d’la su moi, com ch’a fem? E bsogna che vò ac dèd una mena, se no e và fnì che da pri noun an cavem un ragn da t’un busg

Lorenzo:   nu baciled, sgnora. A sò vnud aposta. Enca me a sò afeziuned me vost Agostino e voi fei fè una bela figura. Senza cuntè che ormai am sò cum-prumes sa totta la cumisioun mi studi


11


Gemma:   achè e va urganizeda una roba com ch’us dev. E bsogna che me e vò a ciapèm t’al meni la situazioun

Lorenzo:   avid rasoun. E bsogna aprufitè d’l’ucasioun pri fè scapè fura al boni qualità de vost fiul. Dmen us giugarà tott al su possibilità sora e su futur, un s’po’ sbaiè d’un spell

Gemma:   odio, mo cus chi girà ad sta chesa acsè mudesta? A n’avem gnienca per-sunel ad servizi. I pinsarà ch’a sem di pori sgrazid

Lorenzo:   la chesa sznina l’an vò dì gnint, anzi. L’e segn ch’l’è mudest. L’impurtent l’è ch’la sia tnuda bein

Gemma:   pri quel nu baciled, la è tnuda bein dafat. Emench da quand ch’ai stagh me, ho ded una bela mena. Per furtouna ch’i n’è vnud prima d’Nadel…

Lorenzo:   ecco inveci la servitù l’ai vria. Miga chisachì, mo qualch’d’oun che e ser-vess e tè, senza duvèl fè fè ma oun d’la fameia. E enca pri dè la dimustra-zioun da campè t’una situazioun già dignitosa

Gemma:   osta diretor, e mi fiul u n’ha nisoun. Cum’è ch’us pudria fè? (rientra Ago-stino). Agostino, Cumplimeint!! E diretor u m’ha dètt che prest a sarò la made diretor dal scoli

Agostino: a sé? E u t’ha dètt enca d’la valutazioun che vnirà a fè e la Cumisioun mi studi? Me aspitaria prima da fè i cumplimeint

Gemma:   dai dai, sò. U gni è la tu ma achè? E po’ e sgnor diretor u m’ha già asicu-red che uc darà una bona mena a urganizè tott nicosa mei ch’us pò

Agostino: me a gni faria trop afidameint. Te sé che ti mumeint ad tensioun ho sem-pra avud che prublema…

Gemma:    te lassa fè ma noun e nu bacila

Lorenzo:   ecco Agostino. A gimi adès s’la vosta ma che ui vria qualch’d’oun che e servess e tè

Agostino: u n’el pudria fè la Caterina? la mi moi

Gemma:   lassa andè Agostino. T’e mai vest la moi de diretor dal scoli ch’la fa e lavor da serva? L’avria da stè ma la tevla a fè cunversazioun. Mo cunsidered la tu Caterina, pureina…ch’us disg s’a la ciudessmi t’la su cambra e ai des-smi d’intenda ch’la sta mel?

Agostino: (a mo di rimprovero) mà…

Gemma:   sno intent che chi sgnor i starà achè, miga per sempri…

Agostino: la Caterina l’è la mi moi, e l’ha e dirett da cundivida sa me tott i mumeint piò impurtent d’la mi vita. Ch’la sapia fè a ste te mond o ch’lan sapia fè. Vala bein?


12


Gemma:    va bein, va bein, pacinza. Ad ogni mod ai pensarò me, a tnila da beda e a circhè da metta riper mi sfrundoun da cuntadeina che sicurameint la farà

Lorenzo:   ecco inveci per la servitù, cum’è ch’a pudem fè? A n’avid qualch’d’oun che e pudria avnì?

Agostino: acsè in dò e dò quatri l'è fatiga...

Gemma:     (ad Agostino) e se a i e dmandessmi ma la bidela d’la scola? A pudressmifèla passè pri la nosta serva

Agostino: mà, cus t’disg? A duvressmi racuntè una busia ma chi sgnur?

Gemma:    achè un s'trata ad busii, Gustin. Achè us trata da fè com che fa e cunta-dein quand che và me marched a venda al pesghi. Queli piò beli e piò bo-ni e bsogna mettli sora la cesta, e queli piò sznini o guasti, sotta

Lorenzo:   la vosta mà la ha rasoun. Dmen la vosta promuzioun l’as giuga totta sora la bona impresioun ch’a sarem bon da dè

Agostino:  beh, comunque la bidela noun an l’avem, avem dò bidel. E diretor ui cnoss, e l’im mi per propri adat pri fè che lavor chi lè

Lorenzo:   chi è ch’avem ad servizi t’la vosta scola, già?

Agostino: i nom ad batesmi a gni ho mai dmand. I i disg tott: Ciudèla e Cariola

Lorenzo:   alè, ho capid. Alora a sem ti guai. Quei i lavora t’la scola sno pri un’opera ad carità ch’a sem sted custret a fè sotta pressioun d’la curia. Mo da quel ch’a m'arcord, in dà in vell nisoun di dò

Gemma:     e alora?

Lorenzo:   andei a ciamè totti dò. A pruvarem da insegnei un po’ ad boni manieri. Da dò, an cavarem fura un mez

Gemma:    giosta. Pri fè e dumestich un per d’ori u gni vrà tent studi. Ai ciaparem sot-ta me e diretor e t’vidrè che chicosa armidiarem

Agostino: alora ai vagh a ciamè sobte. A fac t’un sbress (ed esce)

Lorenzo:   prima a givie che la vosta nuora la po’ essa un prublema?

Gemma:    per carità, diretor, l’è acsè bona. Mo l’è snò una pora cuntadeina. An vria che degga o che facia chicosa che possa mandè a mocc tott nicosa

Lorenzo:    s’la è mudesta, la po’ fè una bona impressioun

Gemma:    la n’è sno mudesta, diretor, mo la szcorr a vanvera, la tira di sfrundoun oun via ch'l'elt ch’l’a per l’ultma sumara d’la scola. Pri dila stcetta e netta: l’an per propri la moi d’un maestri

Lorenzo:   avid fat ben a dimle, sgnora. E bsognerà ste ateinti da fela stè zetta o da circhè da mettla t’un cantoun ch’l’an possa dè dan


13


Gemma:   giosta, diretor. Sa me e sa vò, e mi Gustin e sarà t’una bota ad fer (entra Caterina) oh Caterina, a szcurimi propri ad te. Quest l’è e sgnor Lorenzoni,e diretor d’la scola ch’ u c’ha port una nutizia da nu stè piò ti pan

Caterina:  piaser sgnor diretor. (Poggiando la sporta) Che notizia ch’la saria?

Gemma:   e diretor l’andrà in pensioun a setembri. E l’avria prupost Gustin pri ciapè e su post. Dmen i vnirà achè la Cumisioun mi studie a toh un tè, pri cnos-sa mei e nost candided

Caterina:  davera?!? A ne pòs creda. Grazie diretor per tott quel ch’l’ha fat e che farà

Lorenzo:   ad gnint, sgnora. Me a cnoss e vost marid molt bein, e a sò cunvint che e sarà e diretor piò adat a cuntinuè la tradizioun gluriosa d’la nosta scola

Gemma:   naturalmeint Caterina, sa sta geinta che vnirà avem bsogn da fè una bona impresioun. U i è un Deputed, un Priore e una nobildonna, an pudem fè dal figuraci. Giosta diretor?

Lorenzo:   davera. U gni vò gnint che s’un sbai o un sfrundoun qualsirsi a pudressmi cumprumetta la prumuzioun de nost Agostino

Gemma:   quest pri dì, cara Caterina, che se per ches qualch’d’oun un si sint da stè tramezza sti sgnur, un s’arisga, o che l’ha paura da nu essa all’altezza …

Caterina:  no, Gemma, a sò sicura che Gustin l’avrà piaser che enca vò arvanzèd achè sa noun a cnossa sti sgnur e a tòh ste tè insein. Che paura ch’avid? In vi magna miga. E mi bà e giva: “sora l’urinel a sem tott uguel”! giosta di-retor?

Lorenzo:   ehm…però quest e sarà mei nu dil daventi ma luilt

Caterina:  (a Gemma) sno che Gustin l’ha che prublema, com che farà?

Lorenzo:   che prublema?

Caterina:  (candida, a Lorenzo) te mumeint ad tensioun ui vin la cagarela

Gemma:    (riprendendola) Caterina, se propri ta gni la fè a dì: “dissenteria”, com che

saria giost, emench dì: “diarrea”

Caterina:  perché? L’ha n’è sempri cagarela?

Gemma:   no. U i è una bela difereinza

Caterina:  pinsed sgnor diretor ch'a l'ho duvud aspitè enca ma l'alter, perché lò l’era sora e...(inizia a mimare)

Gemma:    (interrompendola) comunque te nu bacila, Caterina. Lassa fè ma noun chea su teimp a pinsarem ma tott

Caterina:  s’al gìd vuilt….alora adès s’am vlid scusè a vagh a pugè la sporta e a si-

stemè un po’ ad là. Ac videm dop (prende la sporta ed esce a destra)


14


Gemma:    avid sintid diretor? Me a sper ch’am dèd una mena a fela stè zetta

Lorenzo:    nu baciled. A circarem da szcorra noun, finenta che luilt i è achè

Gemma:    mo i capess e dialet? La nosta Caterina, pureina, la szcorr sno quell

Lorenzo:   sé sé, anzi, tra d’noun t’la Cumisioun mi studie, a szcurem sempra dialet. I burdel i ha da imparè l’italian, mo e dialett l’è un patrimoni culturel ch’u n’ha d’andè dispers

(entrano Agostino, Ciudèla e Cariola)

Agostino:  (facendo entrare gli ospiti) avanti avanti, avnì po’. Ecco mitiv in fila alè ested da sintì tott quel che e sgnor diretor uv dirà. (lì fa sistemare in riga, come per una ispezione) S’an capid chicosa o s’la n’è cera dmandè po’,perché com ch’a v’ho spighed e sarà impurtent nu fè dal figuraci daventi ma chi sgnur. Avid capid ? (cenni di confuso assenso)

Gemma:    Gustin, intent che e diretor e szcorr sa sta geinta, me e te andemma a im-parè chicosa ma qualch’un elt ad là (escono a destra)

Lorenzo:   alora, videmma un po’. Ciudèla e Cariola, a fèd propri una bella coppia. E gat e la voipa. E, gìd sò, av ciamed propri acsè o avid enca un nom ad ba-tesmi?

Ciudèla:    me am ciem Girolamo. Im disg Ciudèla perché una volta a sera megri c’m’è un ciod

Lorenzo:    (gli guarda la pancia) una volta eh? (a Cariola) e te? Perché it disg Cario-la?

Cariola:     chi…me?

Lorenzo:   sa lò ho già szcors. Te t’vid qualch’d’oun elt, achè d’intonda?

Cariola:      (si guarda intorno) no. Um per ad nò (tace)

Ciudèla:     (interviene) lò us cema Alberigo e i disg cariola perché da ragazzet e fevada bocia ma un murador che ui feva sempra mandè la cariola. Qualch’d’oun e disg invece ch’l’è perché un dè una cariola la i è casca t’la testa

Lorenzo:    (nota lo sguardo assente) um sa ch’la era enca pina, ch’la cariola

Ciudèla:    um sa enca mu mè

Lorenzo:    alora. Qualch’d’oun l’è mai sted prima d’ora a servizi t’una chesa?

Ciudèla:    me da ragazet a sò stèd a servizi dai Manzoni, che po’ l’era l’anvod ad quel ch’l’ha scrett la “divina comedia”

Lorenzo:   Manzoni ch’la scrett “la divina commedia”? a vegh che t’è impared una masa ad ch’la chesa. L’an t’avrà fat mel totta sta cultura?


15


Ciudèla:   macchè! La ma aiutèd sochè. Dop quand ch’a sò sted t’la fabrica, che l’era ora da szcorra si padroun, i sindached im ciameva sempra ma me

Lorenzo:   ai cred

Ciudèla:   i nost padroun i feva di gran gir ad parulouni, i crideva da imbarbaiec, mo mè, s’la cultura ch’aveva, an mi sò mai fat frighè

Lorenzo:   e com l’è andeda a fnì?

Ciudèla:   la fabrica la ha falì e mè ho cmenz a fè e bidel t’al scoli

Lorenzo:   che furtouna ch’avem avud, eh?

Ciudèla:   egià. Enca perché quand e maestri e sta mel, ai pòs fè scola mè ma chi burdell

Lorenzo:   davera? a saria curios da vnì a sintì una lezioun enca me

Ciudèla:   a pudid avnì quand ch’uv per. St’elta volta che e maestri e sta mel, av fac un festci

Lorenzo:   an vegh agl’ori. (a Cariola) E te?

Cariola:    chi…me?

Lorenzo:   sè. Enca te t’zì un campioun ad cultura?

Cariola:    no. Me purtrop a n’ho putud studiè. Apeina ch’am sò fat ragazett a sò du-vud andè a lavurè. E pensè che, un’ent cinq ann, e avria tolt la licenza e-lementera

Lorenzo:   ho capid. Alora t’zì arvenz a livel da savè leggia, scriva e fè un po’ d’count

Ciudèla:    (sarcastico) sé, un fa una masa di count. Quand ch’l’ha da cuntè soradisg, us cheva al scherpi…

Lorenzo:   a sem a post. Comunque, szcurema un po’ di vistid. Avid ma chesa vosta di pan una muliga più bun ad quei ch’avid m’ados? Magari enca pulid….

Ciudèla:   me a i ho la mi muda de matrimonie. Una gabena nira s’una camisa bien-ca

Lorenzo:   va bein, mett po’ quella. E te?

Cariola:    chi…me?

Lorenzo:   eh, chisà

Cariola:    enca me a mittrò la muda da spus

Ciudèla:   t’zì sigur ch’l'at vaga ancora?

Cariola:    ah no, adès ch’ai peins la muda da spus an la pòs metta

Lorenzo:   perché? T’ut t’zì ingrased?


16


Cariola:     no, l’è che me la moi an l’ho, an mi sò mai spused

Lorenzo:    andem bein…alora mett po’ sò i pan più bun che t'è, quei d'la dmenga

Cariola:     va bein, a circarò da fè mei ch'a pòs

Lorenzo:   e adès pinsemma ma la visita vera e propria. Me an fac gnienca la prova da imparev una muliga d'galateo, che l'am per un'impresa dispereda

Cariola:     e gala..chè? galameo?

Lorenzo:    (sarcastico) sé, marameo…

Ciudèla:    sta zett, ignurent. Galateo. L'ha da essa d'al perti ad Galavot

Lorenzo:   sé, l'è un'impresa dispereda in partenza. Vuilt cirched sno d'arcurdev che sa ch'la geinta ch’la vnirà, mench ch'a szcurid e mei e sarà

Ciudèla:    sé, va bein

Cariola:     zett, zett. Ssstttt...

Lorenzo:   naturalmeint s'iv dmanda chicosa a duvid arsponda, an putid passè da i-gnurent o da invurnid. Mo arcurdev che e sarà sempra mei una parola ad mench che ouna ad piò

Ciudèla:    va bein, la è cèra

Lorenzo:   apeina che sta geinta la ariva, ai duvem fè una avduda si fiocch. Prima ad tott ai duvid fè l'inchino, acsè (glielo mostra. Ciudèla esegue goffamente varie volte, Cariola osserva perplesso) e cirched da nu sbata la testa con-tra chicosa o tra d'vuilt. Te t'an prov?

Cariola:     chi…me?

Lorenzo:    (sarcastico) no, Garibaldi

Cariola:     me, sgnor diretor, s'a prov da fè ch’al mosi chi lè u i è ches ch'arvenz in-crech una stmena. L'an saria la prima volta, ormai am cnoss

Lorenzo:    t'zi mess pegg canè e caval ad scaia

Cariola:     se no an faria e bidel t'al vosti scoli

Lorenzo:   alora a farem acsè. Te Ciudèla t'ui irvi la porta, t'ui fè l'inchin e poi t'uc vin a ciamè. Te inveci, Cariola, t'arvenz achè, fess cumè un bacalà, t'ui ciap i capot, e t'li mett drenta l'armeri. T'zi bon da fè e bacalà ?

Cariola:     chi…me?

Lorenzo:    eh, bonanota

Cariola:     e bacalà un saria e lumbardoun?

Lorenzo:    sé, propri quell


17


Cariola:    alora u gni è prublema. A i la fac sinz’elt

Lorenzo:   scused burdel, (annusa) mo achè un per da sintì una pozza…

(Ciudèla e Cariola si guardano cercando l’origine del fetore)

Ciudèla:   eh, l’ha rasoun un per da sintì enca ma me

Lorenzo:   un’è che qualch’d’oun per ches l’ha pìsted…?

(Cariola alza un piede e scorge l’origine del fetore)

Ciudèla:   Cariola com t’zì mess? e maestri u s‘era enca racmanded da dec una bela

radaneda prima da vnì achè

Lorenzo:   andem bein, s’ut suced una cosa acsè dmen, a sem a post. T’zì propri lu-

zos, Cariola

Ciudèla:   e maestri u s'era racmanded cum'è un sent. T’fè propri schif mi baghin

Cariola:      (guarda entrambi con distacco, poi, come ridestandosi..) chi…me?

FINE PRIMO ATTO


18


SECONDO ATTO

Il giorno dopo alle cinque, stessa scena con qualche accorgimento di arreda-mento, in attesa dei prestigiosi ospiti. Ciudèla sta spazzando, Cariola sistema un ta-volino dietro il divano con alcune bottiglie. Hanno abiti più decenti, ma sempre ridico-li. Suonano alla porta, Ciudèla va ad aprire. E’ il deputato con la contessa e il priore

Ciudèla:    avnì, avnì po’ olta (tutti entrano, fa vari e goffi inchini)

Ermete:     è questa la casa del maestro Agostino Battistozzi? (ha in mano un mazzo di fiori)

Ciudèla:     (si guarda un po’ intorno) ciò, s’l’an casca…

Ermete:     avvertite dunque il maestro che sono arrivati il deputato alla pubblica istru-zione, Ermete Zucconi, la contessa Eulalia Mengozzi Visconti della Lan-terna sul Ponte Vecchio e il Priore conventuale padre Cristoforo Cremo-nesi. Andate, lesto

Ciudèla:    a vagh sobte. (Ci ripensa facendo confusione) Donca a i ho da dì ch’l’è ar-vat e deputed ma l’Istruzioun, Ermete Cremonesi che la lanterna de cun-vent la è casca sotta e pount perché la era vecia…

Cariola:     me una volta aveva una sumara s’un nom acsè long. Quand aveva fnid da ciamela l’era già ariva ma Montmag

Ciudèla:    osta alora um faria comdi ma me un nom acsè. T’è da veda che quand la mi moi l’am cema, me a sò già ariv t’l’osteria

Priore:         (per risolvere) dite al maestro che sono arrivate le persone che lui aspet-tava. (agli altri) Acsè a la stciantem (Ciudèla esce a sinistra)

Eulalia:     i dumestich i per un po’ imbraned…

Ermete:       (guardandosi intorno) la casetta invece direi che è graziosa. A parte latappezzeria. Atroce. Sembra gente modesta

Priore:         la modestia è una virtù che dobbiamo apprezzare. Altrimenti la responsa-bilità dell’incarico potrebbe indurre il candidato al peccato di superbia

Eulalia:     ah sé, a guardè i dumestich, la è geinta mudesta da fat

Cariola:     al pudì dì pien e fort ch’a sem geinta mudesta. E un gran bel pò. E mi pori

bà te testameint l’aveva scrett: “Brusim, e scused la poibra”

Lorenzo:    (entra da sinistra e li accoglie, Agostino, Caterina e Gemma lo seguono, poi anche Ciudèla) oh carissimi. Bene arrivati. Te, Cariol…Alberigo…scariola i capot…(Cariola prende i cappotti, gliene cade uno, vi inciampa calpestandolo, lo riraccoglie, poi li mette nell'armadio)

Ermete:     caro direttore. Eccoci qua! Ne avremo per molto?


19


Lorenzo:   il tempo di un tè, deputato. Come state?

Ermete:     che domande! Benissimo. Come potrei stare meglio? Non mi manca nulla. A parte il tempo. Mi ci vorrebbero giornate di 36 ore. Anzi 48, o 56. Qui, piuttosto, vediamo di fare il fretta

Lorenzo:   (salutando con baciamano) contessina

Eulalia:     buongiorno direttore

Lorenzo:   signor priore

Priore:         pace a voi, fratello mio

Lorenzo:   bene, allora, permettetemi di presentarvi il bravo e valoroso maestro di cui

tanto vi ho parlato: Agostino Battistozzi

Ermete:     caro maestro. Le porgo i miei complimenti. Un uomo che ha raggiunto una così ampia convergenza di giudizi unanimi ed entusiastici…

Agostino: grazie, deputato, troppo buono

Ermete:     parlavo di me, ovviamente

Agostino: ah, chiedo scusa…

Ermete:      (riprendendo il discorso) è sceso a conoscervi. Siete contento?

Agostino: lusingato, deputato

Ermete:     le presento una delle nostre principali benefattrici, la contessa Eulalia Mengozzi Visconti della Lanterna sul Ponte Vecchio

Agostino: onorato (baciamano)

Ermete:     e il nostro padre spirituale, fra Cristoforo Cremonesi

Agostino: molto lieto. Permettetemi di presentarvi mia moglie Caterina (fa un inchi-no) e la mia cara mamma (fa una esagerata riverenza)

Ermete:      (a Gemma) enchantè…(poi a Caterina) enchantè

Caterina:  (non ha capito, non sa cosa dire)…a sem a chè

Ermete:      (mostra i fiori) fiori. Mi sono voluto disturbare. Petunie, credo. O Begonie.Non importa. Tenete

Caterina:  oh grazie, sgnor Deputed. Avid vest Gemma che bei fiur? Dmen ai pu-dressmi purtè te camsent, sora la tomba de vost marid…

Gemma:    (correggendola) no, Caterina, quist i n’è fiur da camsent. I staria mei t’unves (ricalcando) da tnì sora la tevla, pri fèi veda ma la geinta (li porge a Cariola dando istruzioni. Cariola esce a sinistra)


20


Eulalia:       (a Caterina) questo invece è un dolce che ho cucinato con le mie mani.Una cassata

Caterina:  (candida) eh? una cazzata?

Lorenzo:    (cercando di rimediare) una cassata! Il mio dolce preferito. Grazie contes-sa, non vediamo le ore di assaggiarlo (lo prende e lo consegna a Ciudèla, che poi esce a destra)

Priore:         (ad Agostino) me, inveci, sicom che i m’ha dett ch’a sid un culezionesta adsantein, a v’ho port quest. (La tira fuori da un breviario). L’è una Sant’Agata fata a Catania, t’la fin de milotcent. A sper ch’an l’avid già

Agostino:  no d’sigur, sgnor Priore. An sò c’sa dì. La è bellessma. U n’era e ches da disturbès acsè. Guerda Caterina (gliela mostra)

Priore:         dop avria chera da vedla enca me, sta culezioun

Agostino:  la n’è gnint ad chè, sgnor Priore. L’è sno cinq o sì an ch’ai stagh dria s’la grezia

Gemma:    Agostino, nu fa sempre e mudest. E mi fiul l’ha una culezioun ad santein da fè invidia me veschvi

Agostino: adès nu esagera, mà

Priore:         a sò che vò a sid enca mudest e riserved. A sper che emench am la farèd

veda, sta culezioun

Agostino: us capess. L’è e mench ch’a pudria fè, sgnor Priore

Gemma:    mo acumudev, nu fèd di cumplimeint (li fa sedere sul divano)

Da sinistra rientra Cariola

Caterina:  intent ch’aspited e tè a vlid un quelch stuzghin? Un bisinin ad furmai, una drugla ad pen, una landa ad murtatèla …(tutti declinano, un po’ schifati)

Gemma:     (la distoglie) Caterina, vein sa me, cara. Andem a toh chi biscutin ch’hopripared og s’al mi meni. A i ho mes sora la fnestra d’la mi cambra, a ciapè una muliga d’eria. Scusec un mumeint (prende Caterina e la conduce al piano di sopra)

(durante le seguenti battute, Gemma fa entrare Caterina per prima nella porta delle camere, poi chiude a chiave o vi sistema un bastone e ridiscende)

Ermete:     dunque caro maestro, vediamo di sbrigarci. Il direttore vi avrà spiegato che ci siamo voluti abbassare a scendere a casa vostra per un incontro in-formale, giusto per approfondire la conoscenza reciproca

Lorenzo:    sé deputed, quest agl’ho dètt


21


Ermete:     savid che a setembri e nost diretor Lorenzoni l’andrà in pensioun, e vò a pudressvi essa oun di candided piò adat a ciapè e su post

Agostino: ne sarei onorato, deputato, sperando di esserne all’altezza

Eulalia:     naturalmeint e bsogna tnì count che e diretor d’la scola u n’ha da essa sno

un brev maestri. L’ha d’avè enca una vita priveda indefessa e un rigor mu-rel asolut

Priore:         tott agl’infurmazioun ch’avem ciap sora ad vò agl’è molt pusitivi. E prit d’la

parocia, per esempi, e dis che vò a sid oun di su parucen piò impegned e

riguros

Ermete:     e alora, avem pinsed da cuncedvi l’unor da toh un tè sa vuilt – una roba

ch’l’an suced tott i dè - pri dèv l’ucasioun da cunfermè ad persouna al boni

paroli ch’l’is disg sora ad vò

Agostino: beh, me prima ad tott me av ringrezi ma tott d’la cunsiderazioun e dal boni paroli ch’avid spes. Enca per noun la n’è una roba da tott i dè che d’la geinta acsè impurtenta la venga ad sta chesa acsè mudesta. A sem lusin-ghed e po’…speremma da essa all’altezza dal vosti aspetativi

Lorenzo:   sicurameint, Agostino. Sicurameint. Beh, alora forse adès l’è e ches d’acumudèc ad là, t’la “sala da tè”?

Ermete:     si. Giusto. Spicciamoci

Eulalia:     sa molt piaser…

Priore:         a sem avnud a posta, diretor…(si alzano e si dirigono a sinistra)

Lorenzo:   me però, se vost permes, avria chera d’arvanzè dò minud se deputed, da pri noun dò. Se intent vuilt avlì andè olta…

Ermete:     e basta ch’an v’aprufited. Al savid che tott i smenia pri ste sa me. E me an mi pòs fè in quatri pri acuntintè ma tott

Lorenzo:   nu baciled, deputed, giost un minutin. Agostino, t’vò cumpagnè la cuntes-sa e fra Cristoforo ad là, per piaser?

Agostino: vulentier…

Eulalia:     intent am pudì fè purtè un bicir d’acqua, per piaser?

Lorenzo:   sobte, sgnora cuntessa. Cariola, versa un bicir d’acqua e portli ma la cun-tessina

Priore:         s’ui foss un bicir d’acqua enca pri me…

Lorenzo:   Cariola, dò bicir…

Ermete:     fema tre, dèm ma ste pori sgrazid d’un dumestich l’ucasioun da racuntè mi su anvod che un dè l’ha servid un bicir d’acqua enca ma me


22


Lorenzo:   giosta. (A cariola) Cariola, t’po’ servì un bicir d’acqua enca me deputed. T’zì cunteint?

Cariola:      (apatico) an stag piò ti pan

(Cariola esegue e porta un vassoio con tre bicchieri d’acqua a sinistra, dove sono en-trati Eulalia, il Priore e Agostino)

Gemma:    (che è ridiscesa) me intent, s’am vlid scusè, a vagh a veda a che punt ch’asem si lavor in cusina. Al savid, se persunel ad servizie ch’us trova og, e bsogna sempre stei sora cum’è sa di burdell

Ermete:     prego, sgnora, che po’ dop a v’aspitem ad là. Og avid l’ucasioun da fè un po’ d’cunversazioun sa noun. Me av cunsei da nu perda gnienca un mi-nud. U i è di treni ch’in passa dò volti t’la vita

Gemma:     an prufittarò senz’elt, deputed. A sarò sobte da vò (esce a destra)

Lorenzo:    alora deputed, che impresioun ch’avid avud?

Ermete:     ah, una bona impresioun, per ora. L’am per propi una bela famiuleina. Na-turalmeint e bsogna cnossi mei…mo al premessi l'in pudria essa piò boni ad questi

Lorenzo:   vò al savid che me an mi saria mai cumprumes acsè s’un candided, s’an foss stèd piò che sigur de mi fat

Ermete:     nu baciled. A sò cunvint che an arvazarem delus

Lorenzo:   vidred che quand avrid scors un po’ sa Agostino e avid putud cnossli mei, a sarid ancora piò cunvint

(rientra Cariola da sinistra e posa il cabaret vuoto)

Ermete:     a sò avnud achè a posta. (a Cariola) Scused bon om

Cariola:      (che sta pulendo qualcosa) chi, me?

Ermete:     chi è ch’a sid vò? Um per da cnossvi

Lorenzo:    (imbarazzato) an cred sgnor deputed, l’è achè a servizi da e nost maestrida tent

Ermete:     epur una facia acsè la è fatiga da scurdè. Forse ac sem vest te partid?

Cariola:     me an sò mai sted in vell. Se qualch'd'oun l'é partid, quel an s'era me ad sigur

Ermete:       (pensoso) e po’ essa ch’am sbai. E bsogna ch’al sègna perché e saria laprima volta t’la mi vita

Lorenzo:    (inventando) forse av cunfudid se fradel. E nost Cariola l’ha un fradel chee lavora t’al scoli, e fa e bidel


23


Ermete:      (non convinto) e po’ essa. Um pèr stren, mo e po’ essa

Lorenzo:   alora deputed, a vlem andè olta? Ormai i cminzarà a pinsè ch’ac sem pers e ic vnirà a circhè

Ermete:     sé, andemma po’ a toh ste tè, acsè a pudrem stciantè sta facenda a la svelta (escono a sinistra)

Cariola va a controllare le bottiglie sul tavolino. Da destra entrano Gemma e Ciudèla, con il vassoio del tè. Attraversano la stanza per entrare a sinistra.

Gemma:   sta teint, Ciudèla, da nu fa caschè gnint eh? A m’aracmand. E arcorti che la geinta la và sirvida sempra da destra. Te capid? Da destra!

Ciudèla:   ho capid, ho capid, am l’avid dèt cinquenta volti, s’andè aventi acsè e va fnì ch’am cunfond (scompare a sinistra)

Cariola:      (ha controllato le bottiglie) sgnora….

Gemma:    (che non è ancora uscita a sinistra) cus ch’u i è?

Cariola:    um sa ch’am sò sbaiè

Gemma:   purein…ta n’è sbaiè te, i a sbaiè i tu a fè un fiul

Cariola:    a v’arcurded ch’ho pripared tri bicir d’acqua pri chi sgnour? um sa che ma oun, inveci d’l’acqua, a i ho mess e mistrà

Gemma:   oh madunina senta…com che po’ essa? Mo t’zì sigur?

Cariola:    sé, la bocia de mistrà la era pina e adès ui n’amenca un bel po’. Me ho impinì sno chi tri bicir chi lè

Gemma:   brott invurnid, pataca, sgrazid che t’un t’zì elt … I pensarà che ad sta che-sa inveci d’l’acqua a bivem e mistrà. Te t’ac vò arvinè!

Cariola:    e mi bà e giva che l’acqua la fa mel. La fa vnì la roggna m’al budeli

Gemma:   e tu bà e duveva stè piò ateint ch’la sera che t’zì scap fura te!

Ermete:      (si affaccia da sinistra col bicchiere d’acqua in mano) sgnora Gemma, l’anvein a fec cumpagnia? Pacinza ma ch'ilt, mo emench ma me…

Gemma:   oh sgnor deputed, a veng olta sobte. (Nota che ha il bicchier in mano) …che gentil, u m’era avnuda una seda che mai (glielo prende e beve tutto d’un fiato)

Ermete:      (lievemente sgomento) salute. Alora a l’aspitem ad là (torna dentro)

Gemma:   sgrazid, l’era quel! La t’è andeda bein che a l’avem trov sobte. Am sint stremulì tott al budeli

Cariola:      (controlla ancora la bottiglia) achè sgnora um sa che i bicir ad mistrà i eradò


24


Gemma:    cumè dò? Mo t’zì sicur?

Cariola:     no, avid rasoun. L’amenca trop mistà. Sicur che a i ho impinì tott tre!

Gemma:     ch’ut ciapass un acideint! Disgrazied che t’un t’ci elt!!

Eulalia:       (si affaccia anch’essa con il bicchiere in mano) sgnora Gemma, cus ch’lafa achè? me a vleva ciacarè un po’ sa vò

Gemma:    sa molt piaser, sgnora cuntessa. (nota il bicchiere) E fat l’è che u m’ha ciap un’arsura te garnagoz…(le prende il bicchiere) oh grazie, che gintila (beve a garganella). A veng olta sobte

Eulalia:       (anche lei lievemente basita) va bein, a l’aspitem ad qua (rientra a sinistra)

Gemma:    l’era mistrà enca quell! Sgrazid! Lazaroun! Pataca! Stasera arcordmi da dì me sgnor diretor che u t’ha da licenziè

Cariola:     va bein

(Ciudèla entra da sinistra)

Gemma:     (cerca di posare il bicchiere sul tavolo ma fatica a centrare il bersaglio) avagh a circhè da bè enca ch’l’elt. Te beda da nu fè d’ilt guai (rientra a sini-stra vacillando e inciampando)

Ciudèla:    cus ch’l’è suces?

Cariola:     gnint. Inveci da dei l’acqua, ma chi sgnor, ai ho ded e mistrà

Ciudèla:    sa vot che sia? I starà un po’ piò alegri (bussano al portone) a vagh a ve-da me (esce dal portone)

Cariola:     giosta! L’impurtent l’è che e sia bun. E sarà mei sintil va là, pri essa sicur (se ne versa un bel bicchiere e lo beve)

Ciudèla:     (rientra) ciò, Cariola, guerda che giurnel ch’la port e pustein

Cariola:     fa veda

Ciudèla:    us cema “plaiboi”, e vein da l’America. T’l’è mai sintì dì?

Cariola:     a l’ho vest ir sera un cinema ad cauboi

Ciudèla:    alora guerda che raza ad mungheni che u i è achè (lo sfogliano insieme)

Cariola:     porca boia, mo questa da andò ch’la vein? Uhuhuh…guerda che robi

Ciudèla:    achè u i è u lat pri un videl

Cariola:     enca pri dò

Ciudèla:    di, Cariola, ma questa chi che cus t’ui faress?

Cariola:     ma ouna acsè? Me a gni faria gnint. Lia piutost, s’l’am ciapa tra lum e scur, l’am romp tott agl’osi


25


Ciudèla:   te mai vest dal robi acsè?

Cariola:    mai t’la mi vita. Questi agl’i è piò grosi di mloun d’l’ort de sagresten

Ciudèla:   piò che un mloun, ma me l’im per un’inguria

Cariola:    dì, Ciudèla, sa questa t’faress a cambi sa la tu moi?

Ciudèla:   a gni penseria un sgond: sora e pèt d’la mi moi ui si pudria giughè a bi-glierd

Cariola:    sa questa sta po’ sigur che t’an giugh a biglierd. Semai a boci

Ciudèla:   inveci s’la mi moi a n’ho ancora capid qual è e pèt e qual è la schina

Cariola:    guerda sta bionda, agl’i è acsè grosi ch’li per tre! (bussano al portone, i due si ricompongono)

Ciudèla:   l’ariva qualch’d’oun, te và arvì che me a met via

(Ciudèla nasconde il giornale sotto una busta sul tavolino e fa finta di niente, Cariola apre il portone. E’ Dora. Indossa un soprabito)

Dora:           oh bondè, cus ch’a fed achè vuilt dò?

Cariola:    i c’ha slong e servizie. An duvem badè sno ma la scola, mo enca ma la chesa de sgnor maestri. E la pega la è sempri quella

Dora:           lo u i è? Avria bsogn da szcorra de mi Luvigi

Cariola:    sé, lè ad là sa di sgnur. Ciudèla, val a ciamè te. Me l’è mei ch’a vagh t’la cusina s’an voi ciapè un’ent cichet

Ciudèla:   va bein (esce a sinistra)

Cariola:    a c’avdem, sgnora Dora

Dora:           a c’avdem Cariola

Cariola:      (si sofferma vicino ai liquori, ci pensa un attimo) e cichet e sarà mei ch’ame toga da pri me (prende una bottiglia e un bicchiere ed esce a destra)

Agostino:  (dopo un attimo, entrando da sinistra) ancora lia?!? Us po’ savè ch’usch’la vò?

Dora:           (entrando decisa) un l’ha ancora capid? a i ho da fè un disegnin?

Agostino:  (spazientito) sgnora, ch’l’am facia e piaser: og a n’ho propri el temp da stèdria ma la su matiria. Se lia la ha da sfughè al su voj, ch’la vaga a circhè qualch’un ent

Dora:           perché, cus che cred, ch’avria dal dificultà? Se propri ul vò savè, me, dria

la porta, a i ho la fila


26


Agostino:  ecco, alora ch’u la irva e ch’la vaga a capè oun di su pretendeint, quel ch’ui per ma lia

Dora:            lò ch’un bacila che me l’è un già pezetin ch’ho già caped “la mi preda”. E

an cambiarò idea finenta che an l’avrò avuda

Agostino:  sgnora, ch’l’am scusa, ad là a i ho d’la genta molt impurtenta. Adès l’am custreng propri a dmandei d’andè via, e a la svelta

Dora:            (incrocia le braccia) e inveci me an mi mov da chè, emench finenta che lòun mi spiega e perché

Agostino: e perché ad cosa, senta pacinza?

Dora:            insomma Agostino, me a sò la dona piò bela de paes. Quand a pas pri la

streda i omne is gira tott a guardè e quei chi n’ha la moi dria i festcia an-chè. Us po’ savè perché ma lò a gni fac nisoun efet?

Agostino:  perché me a sò spused, cara la mi sgnora, l’al vò capì? E che dè ch’a ho tolt la mi moi ho fat una prumessa daventi ma lia, ma la su fameia, ma la cisa e daventi e nost Signor. E sicom che me a sò religious – e una ma-sa…

Dora:            enca me a sò religiosa. Prima d’avnì achè ho prighed che mai

Agostino: ah sé? E cus ch’l’avria prighed?

Dora:            ho prighed…da fè un pched sa vò!

Agostino:  (indignato) basta, stavolta l’ha a pas e segn! (si dirige verso il portone ed armeggia per aprirlo, mettendoci un po’ dato il nervosismo. Intanto Dora, fronte al portone e spalle al pubblico apre il soprabito lasciando intendere di voler mostrare ad Agostino le proprie nudità) Via! Ch’la vaga fura da stachesa e ch’l’an s’azerda da fès veda piò finenta… (finalmente spalanca il portone, si volta e vede Dora col soprabito aperto, sbianca di botto e stra-mazza al suolo, come se venisse improvvisamente a mancargli sotto i pie-

di. Dora accorre per aiutarlo a rialzarsi) oh madunina senta….

Dora:            odio, Agostino, u s’è fat mel?

Agostino: (mezzo svenuto) mata, lia la è mata da lighè…(gli rimane il braccialetto

impigliato nel soprabito di Dora) ch’l’am lassa andè, per piaser….

Dora:            u s’è impiglied te su bracialet…che prova acsè…(non riesce a disimpi-

gliarsi, si odono voci da sinistra)

Agostino: odio, i vin ulta. A sò arvined. Che prova da tirè…

Dora:            no, un vin…mo guerda te che fil, ciò…

Agostino:  com ch’a fem? An pudem scapè ad fura acsè (chiude il portone). Alè dren-ta (indica l’armadio), via, ch’la s’mesa alè drenta (Dora entra nell’armadio,


27


Agostino tiene la mano su un’anta del medesimo come per tenerlo chiuso. Entra il priore)

Priore:         carissimo Maestro, ac dmandemie andò ch’a sirvi fnìd…

Agostino: (imbarazzato)    la   è   pasa   la   mà    d’oun   di   mi   burdell   e   a   sò   ar-

venz…impiglied… ti su szcurs, a gni la feva a liberem…

Priore:         (si siede sul divano) mitiv da seda achè, maestri, che a voi szcorra unmumeint sa vò

Agostino: ah, uv dispisg se me a stagh achè? a sò stèd trop da seda og, um dol una

gamba

Priore:         snò dò minud, maestri. Ch’l’armeri e sta sò enca da pri sé

Agostino: (cercando di sorridere) un si sa mai, se duvess caschè propri adès…

Priore:         la vosta mà la m’ha dètt ch’a sid abuned ma Fameia cristcena

Agostino: sè, l’è vera. Um la porta e pustein tott i mircli

Priore:         um pareva d’avè vest che sta stmena u i era chicosa sora l’insegnameint

d’la religioun t’al scoli

Agostino: sé, l’è vera. Um per d’avè vest un artecli enca mu me

Priore:         a l’avid achè e giurnel?

Agostino: sé. L’è lè cima e tavlein, guardei po’…

Priore:         (si alza e si dirige al tavolino) an vuria metta al meni t’al vosti robi…

Agostino: no no, fèd po’. A vrid scherzè, nisoun prublema

Priore:         achè?

Agostino: sé, guarded po’ (intanto cerca di divincolarsi, finalmente lascia la porta

dell’armadio ma il soprabito di Dora gli rimane in mano)

Priore:         (che ha preso Playboy, ha come un mancamento) uh e mi Signor!

Agostino: (accorre) cus ch’u i è?

Priore:         che roba ch’avid ad sta chesa?

Agostino: fèm veda…mo…mo quest u n’è Fameia cristcena

Priore:         no, cus che sia a ne sò, mo l’è tott fura che Fameia cristcena

Agostino:  (sbiancando) av pòs spighè gnicosa, sgnor Priore (entrano Ermete ed Eu-lalia)

Ermete:     a sid achè vuilt dò? (notando l’imbarazzo) cus ch’u i è?


28


Priore:         e nost maestri l’era dria a spieghem ch’us ch’u i fa ad sta chesa sta pur-chera chi che. E a sper che la spiegazioun la sia piò che bona (porge il giornale ad Ermete)

Ermete:     ella peppa! A sò curious enca me da sintì sta spiegazioun. Avanti. Sin-temma. Gìd pò

Eulalia:     ad cus ch’us trata, us pole savè?

Priore:         sgnora cuntessa, me av sparagn e fastidie da guardè, mo ch’la sapia po’ ch’us trata d’na roba fura d’ogni decenza

Eulalia:     am maravei. Com ch’l’è pussebli, sgnor maestri?

Agostino: no, l’è perché….(si contrae, colto da attacco di diarrea) scused un mu-

meint (si fionda ed esce a destra)

Ermete:       (agli altri) dò che và?

Priore:         l’è un cumpurtameint un po’ fura d’l’ordineri

Eulalia:     me an capess. Finenta adès u s'era dimustred un ragaz acsè a modi…

Ermete:     sta scapeda l’am per un po’ indelicheda, sopratott cunsiderand ch’la è

steda fata daventi ma me. A capess che a pòs metta la geinta in suge-zioun, mo insomma, finenta ste punt…

Priore:         sora e giurnel u i è l’indirezz de nost maestri: Agostino Battistozzi

Eulalia:     mo è po’ mai essa? D’la geinta acsè pri bein sa d’la roba acsè scandalosa

ad chesa?

Ermete:     questa l’è una facenda ch’la va ciarida. E a la svelta

Priore:         an capess perché l’è scap via sa ch’la fuga…

Lorenzo:    (entrando da sinistra) oh, a sid achè…

Ermete:     sgnor diretor, che guerda achè. A savid chicosa vò, ad sta purchera?

Lorenzo:   cus ch’l’è? (si rende conto) oh Signurein!

Eulalia:     t’un mod o t’un elt ch’la roba vergugnosa la è entra ad sta chesa

Priore:         avid una spiegazioun vò, de perchè ste giurnel e sia indirized propri me

nost maestri? Ma noun l’ac per una roba acsè strena

Lorenzo:   un po’ essa. A ne pòs creda. A sò sicur che u i ha da essa un sbai. Avid

pruved da dmandei ma lò?

Ermete:     l’è steda la prima roba ch’avem fat: l’ha ciap ch’la porta svelt cumè un gat

e ancora un s’è vest


29


Gemma:    (entrando visibilmente alticcia) oh ecco andò ch’a sid, tot quent. Me a seraad là che a szcureva a szcureva, t’un cert mumeint am sò incorta ch’a

szcureva da pri mè. Hi hi hi….

Lorenzo:   sgnora. Achè ac truvem in presenza d’un fat d’una gravità fora d’ordineri.

E Priore l’ha trov ste giurnel scandalos ad chesa vosta. E ancora piò

scandalos l’è e fat che sia indirized me vost fiul (glielo porge)

Gemma:   ch’us ch’l’è? Uh, mo questi agl’è totti nudi! Hi hi hi, forse l’is vleva fè un bagn, hi hi hi. Questa l’as vleva fè visitè da e dutor, la è vistida da infer-miera. Mo la è a cul nud hi hi hi…questa l’am per la cuntessa, a sìd vò Eu-

lalia?!? Hi hi hi…..

Eulalia:      (indignata) diretor!!

Lorenzo:   (reggendo Gemma ormai ubriaca) sgnora, mo cus ch’a gid? A sì dventa

mata tott t’un bot? Uv per che la cuntessa l’as possa pristè…?

Gemma:   no, avid rasoun. T’la facia l’ai s’asarmeia, mo achè da bas pri gnint, hi hi hi

(esce a destra sempre ridendo, sorretta da Lorenzo)

Lorenzo:   (trascinando via Gemma e verso gli altri tre) a sò murtifiched, an sò c’sa

dì, che vargogna…

Eulalia:     deputed, un mi per e ches d’arvanzè un minud ad piò ad sta chesa andò

ch’a sò steda ufesa t’una maniera ascè scunvenienta

Priore:         avid rasoun, cuntessa. La bona impresioun che sta geinta la c’aveva fat te

prim, ormai l’è andeda a fès benedì. Prima sa che giurnalac, po' s’la fuga de maestri, e adès sa ste cumpurtameint vergugnos d’la sgnora Gemma

Ermete:     l’è una roba da nu creda. Imbriaghes acsè sa d’la geinta acsè impurtenta

ad chesa. La prima volta ch’ac cnusem. Um dispisj da dil mo um per che

questa la sia geinta ch’l’an daga in vell

Priore:         a sò d’acord sa vò. Purtrop avem vest d'li robi che i c’ha permes da fec

un’idea ben pricisa d’la situazioun. Ch’l’an s’asarmeia pri gnint ma quella

ch’a c’aspatimi. Pri quel ch’um riguerda, a pudem enca mandè a ciamè la

machina

(da sinistra entra Ciudèla)

Ermete:     enca e diretor e duvrà renda count. Pacinza ma vuilt, mo andè a fè perda del teimp ma me, ch’ai n’ho acsè poch, la n’è na roba da feglia passè les-sa

(bussano alla porta)

Ciudèla:   sted po’ bun. A vagh arvì me

Ermete:     già che t’ui si, và enca a ciamè la nosta machina


30


Eulalia:     an sera mai steda ufesa acsè t’la mi vita

(rientra Agostino da destra, seguito da Cariola)

Ermete:       (sarcastico e con rimprovero) ah, caro Maestro, finalmeint av sì arcurded

ch’avid d’la genta ad chesa? E che geinta! A stemie pri andè via

Agostino:  aspitè, per piaser. An pudì andè via senza avèm dèd la pusibilità da ciarì com che sta al robi pri davera

Priore:         dop quel ch’avem vest e sintìd, um per che ui sia arvenz poch da dì e poch da veda

Agostino: avid pacinza, sgnor. Al robi l’in sta com ch’al pèr (rientra Ciudèla)

Ciudèla:    l’era e pustein. U s’era scord ste pachet. L’è pri vò, maestri

Agostino:  grazie Ciudèla, pogia po’ alè sora che ai guerd dop. Alora sgnora cuntes-sa, Deputed e fra Cristoforo, lassem racuntè tott nicosa, a ve dmand per piaser

Ermete:     cus ch’a gid vò, Padre?

(intanto Ciudèla guarda il contenuto del pacchetto visibilmente incuriosito)

Priore:         la verità la n’è quasi mai t’la superficie. Dal volti e bsogna avè la custenza

e la pacinza da circhela piò a fond. Me a giria da stel da sintì, s’la è d’acord la sgnora cuntessa

Eulalia:     am duvrià scurdè da essa steda ufesa, ad sta chesa?

Priore:         la bibbia la disg: perdona l’offesa al tuo prossimo e ti saranno rimessi i

peccati

Eulalia:       (titubante) a vressvi dì che se me a perduness st’ufesa e saria cumpagn

ma la cunfesioun de vendri?

Priore:         sé, pricisameint

Eulalia:     alora va bein, emench acsè vendri am sparagn una facenda

(intanto Cariola si accosta a Ciudèla nella visione del contenuto del pacchettino: delle foto pornografiche)

Agostino:  grazie, av garantess che tott quel ch’avid vest e sintid l’ha la su bona spiegazioun

Ermete:     sintemma po’ alora sta spiegazioun

Agostino:  alora, a duvid savè che achè poch d’long, ad sta stessa streda e stà un sgnor ch’us cema ch’me me: Agostino Battistozzi. An vi stagh a dì i pru-blema ch’avem tott dò…

Ermete:       (attirato dai mugugni dei due bidelli) us po’ savè cus ch’a guardè, vuilt dò?


31


Ciudèla:   eh? No no, gnint…(cerca di ammucchiare le foto)

Ermete:     cumè gnint?…tirèd fura quel ch’avid mased

Ciudèla:   a gli era drenta che pachet (gliele porge)

Ermete:      (mentre le sfoglia) bene sgnor maestri…enca questi agl’era diretti me su“omonimo”?

Agostino: (sbiancando) ad cus ch’us trata?

Ermete:      (le mostra al priore) guarded, sgnor Priore, achè a i arsem! Ma vò, sgnoracuntessa, av sparagn l’ufesa. Nu guarded gnienca, per carità, uv pudria avnì fastidie

Cariola:      (che ne ha mantenuta una) osta achè i è in tre. Mo com chi è mess? Un sicapess gnint. Guerda quest com ch’l’è nir. Da che perta ch’l’as guerda? (la rigira tra le mani)

Ciudèla:   cus ch’l’ha quel t’la meni? E per un mandghi ad badil

Cariola:    no, u n’è un badil. Forsi un mazul

Ciudèla:   e per oun ad chi quedri…cum’è ch’us cema che pitor…Picazzo!

Eulalia:     alora, maestri. Che scusa andred a cavè fura, stavolta?

Ermete:     e arcurdev ch’a sid già sora la schina de buratel..

Agostino: me av garantess…(colto da nuovo attacco di diarrea) scused un mumeint, an pòs fè d’mench… (si fionda di nuovo alla porta di destra. Sconcerto dei presenti)

FINE SECONDO ATTO


32


TERZO ATTO

Cinque minuti dopo, in scena Priore, Eulalia, Ermete, Ciudèla e Cariola

Priore:         e perdoun l’è un count, e enca la pacinza cristcena, mo me an sò vnud fi-

nenta achè pri fèm ciapè pri e nes da sti sgnor. Vuilt cus ch’a gid?

Eulalia:     l’è una roba inaudida! E la nostra scola l’avria d’avè un diretor acsè?

Ermete:     a sò d’acord sa vò. A duvressmi enca veda s’l’è e ches da mantnì un ma-

estri acsè scostumed t’una d’al nosti scoli. Me, a giria ad no

Eulalia:     an szcurarem tl’a Cumisioun mi studie. E nost riferimeint e sarà pricis e

minuzious. An mancarò da fè sintì la mi voja

Priore:         enca la pacinza ad Giobbe la ha un lemit

Cariola:     al cnusì enca vò ma Giobbe? Quel e fa di grasul ch’i è la fein de mond.

Cert che ui vò una bela pacinza a fei bulì cinq ori… (sguardi di rimprovero, Cariola capisce di essere intervenuto a sproposito)

Ermete:     adès a sintarem ch’us che disg la Cumisioun, mo um per che stavolta e

sarà fatiga fè d’mench da licenziel

Priore:         am maravei enca de nost diretor. Andè a spendsi acsè, per una chesa an-

do che regna la purchera e la vergogna

Ermete:     e bsogna che enca lò uc dagga dal spiegazioun, stavolta. E boni

(si ode un clacson)

Eulalia:     ecco, l’è ariva la machina. L’era ora. Te (a Cariola)

Cariola:     chi, me?

Eulalia:     sé, i nost capot

Cariola:     osta quei i era bei…um piajria enca mu me d’avè un capot acsè, chisà che cheld ch’i tin…

Ermete:       (a mò di rimprovero) ut dispig d’andèi a toh e da purtec?

Cariola:     ah, no no. Mo andò chi era stèd mes?

Ciudèla:    t’an t’arcord piò? T’l’armeri, pataca!

Cariola:     ah sé, l’è vera. (si dirige all’armadio e apre l’anta. Vede Dora) oh, ch’um scusa. (chiude l’anta. Poi, agli altri) U i è la Dora

Ciudèla:    la Dora? E cus ch’la fa alè drenta?

Cariola:     a n’è sò. A gni ho dmand gnint perché la è…poch vistida

Ermete:     scused mo… chi ella sta Dora?


33


Ciudèla:   l’è una sgnora ch’la stà ad ch’la chesa rossa dria e camsent. L’era achè

prima se sgnor maestri

Priore:         e adès la saria t’l’armeri? E enca poch vistida?

Cariola:      (annuisce convinto)

Eulalia:     a sem capited t’una chesa ad matt

Ermete:     a fed aposta o a fed dabon? (va deciso ad aprire l’anta) oh, bondè. (Agli

altri) l’è vera. (a Dora) Ch’l’am scusa, sgnora, l’hai capita spess da sbaiè laporta de gabinett?

Dora:           (esce imbarazzatissima, avvolta dal cappotto di Lorenzo) scused vuilt, an

vleva dè tott ste disturb

Priore:         cara la mi sgnora, us po’ savè lia cus ch’la feva drenta l’armeri?

Eulalia:     e po’, ad giunta, senza i su vistid m’ados?

Ciudèla:   forse l’aspiteva la curiera

Dora:           no me…odio…an m’arcord piò gnint…duv’è ch’a sò capiteda? E vuilt chi

ch’a sid? L’am gira la testa

Lorenzo:   (rientra da destra a testa bassa) a sò desoled, a n’ariv a capì. A sò arvenz

mèl mè piò canè vuilt. Pacinza. A circarem un ent candided …(vede Dora) mo quel l’è e mi capot

Ciudèla:   stamateina la sgnora la è scapa da d’chesa e la s’è scorda da toh sò i vi-

stid

Cariola:    forse l'aveva vest u sol e la è scapa in belavita

Priore:         avem dovri e vost capot pri fè un’opera ad carità: vestire gli ignudi

Lorenzo:   (con malcelata prurigine) ah perché, sota e mi capot la sgnora….

Ciudèla:   gniente! La è nuda cum’è un lumagoun

Eulalia:     un vi per, sgnora, che ac duvid dal spiegazioun?

Dora:           avid pacinza, a i ho la testa ch’l’am gira totta, an mi seint bein, lassem an-

dè ma chesa

Ermete:     a sid sicura da truvè la streda? Um per ch’an vi sintid trop bein

Priore:         forse e saria mei che qualch’d’oun u la cumpagness. A veda una dona a-

csè cumbineda, acsè cunfusa, ch’la fa la gambarela, qualch’d’oun us pu-dress aprufitè

Lorenzo:   (si propone subito) ai pensarò me…a acumpagnela. Enca per avè indria e

mi capot. Vuilt a n’avid già duvud supurtè abastenza og


34


Ermete:     va bein, diretor. Pinsei vò ma sta pureina. Noun ac vidrem dmen. A du-

vrem szcorra un bel po’ ad quel ch’l’è suces og, pri ciapè tott i pruvedi-

meint de ches

Lorenzo:   a sarò a su dispusizioun, deputed, pri metta sobte rimedie ma sta situa-

zioun acsè scabrosa

Eulalia:     e che staga ateint, st’elta volta, a dè fiducia e fè afidameint sora certa

geinta

Lorenzo:   an mancarò, sgnora cuntessa. Og ho capid una volta ad piò che un bso-

gna mai fidès dagl’apareinzi

Eulalia:     forse a duvid enca cunsiderè e fat ch'a l’avid capid trop terd

Ermete:     pri colpa vosta, og, avem pers un moc ad teimp

Lorenzo:    av dmand scusa, deputed. Me a sò arvenz frighed piò canè vuilt

Priore:         andè po’, ades, sgnor diretor. Fèd da pastor ma sta pigurela smarida e ar-

purtela sora e mount, insein sa ch’a gl’elti

Lorenzo:   an dubitèd. (galante a Dora) ch’la venga sa me, sgnora, ch’a l’acumpagn

sora e mount. (uscendo) ui dol ancora la testa? l’ha bsogn d’un masag mi pì?

Ermete:     alora  ades  finalmeint  a  pudrem  avè  i  nost  capot? U i sarà ancora

qualch’d’oun ent drenta ch’l’armeri?

Cariola:     ades a vagh a veda (apre l’armadio con circospezione e controlla bene)

no, u gni è piò nisoun. Ecco i vost capot (i tre indossano i cappotti)

Ciudèla:    alora a sì propri dicis d’andè via? an vlid emench aspitè e sgnor maestri?

Eulalia:     propri pri gnint

Ermete:     gid po’ ch’l’avrà prest nost nutizi. E l’in sarà beli. A ve degh me!

Eulalia:     e vost maestri e sarà licenzied. E vuilt dò a pudè cminzè a circhè un ent

padroun

Ermete:     che saria come dì che praticameint a sìd te mez d’una streda. D’la servitù

acsè sgrazida e sparnaceda du ch’ul trova un ent padroun?

Eulalia:     forse i turrà me circo, o quelch caciador pri fè da arciem mi barbagian

Cariola:     mo sé, andè po’. E bsogna sempri fè com ch’i feva i fiul ad Gamboun

Priore:         e com chi feva i fiul ad Gamboun?

Cariola:     quand l’era ora l’is tuleva di quaion!

(i tre fanno per uscire borbottando, che geinta…andemma va là…dalla porta delle camere esce Caterina)


35


Caterina:  ai l’ho fata finalmeint. Qualch’d’oun, pri sbai, la d’avè cius la porta s’la ce-va. Mo vuilt andè già via?

Eulalia:     us capess ch’andem via. Ui mancaria elt. A m’avem intenzioun d’arvanzè ad sta chesa un minud ad piò

Caterina:  (sorpresa) cus ch’l’è suces sgnora cuntessa? Me an sò gnint

Ciudèla e Cariola escono verso destra

Ermete:     l’è suces che tott al magagni ad sta fameia depraveda agl’è scapi fura a la

lusja du sol

Caterina:  mo quali magagni? ad cosa ch’a szcurid?

Eulalia:     e vost marid, cara la mi sgnora, l’è un spurcacioun, un lazaroun e un ba-

ghin. Pri nu dì d’la su suocera. A v’avressve da vergugnè

Priore:         u s’è perdud te pched murtel e t’un abess ad perdizioun, cara la mi sgnora

Ermete:     e vò nu fèd finta da nu savè gnint ad ch’al purcheri che e vost marid us fà

arvè da la posta. Elt che Fameia cristcena, elt che culezioun ad santein…

Eulalia:     e po’, ad giunta, u i era una dona nuda, maseda te su armedi. Che vergo-

gna…

Priore:         e e vost brev marid u n’avud gnienca mai e curag da afruntè al su respon-

sabilità. Apeina ch’avem prov da dmandei dal spiegazioun, lò l’ha sempre ciap via cumè un rag mat, e un s’è fat piò veda

Ermete:     e la su mà, la sgnora Gemma, la ha fat enca peg: daventi ma noun e da-venti ma sti fat acsè scandalous, la s’è imbriagheda cumè una topa. La

pareva una galina sparnaceda….

Eulalia:     noun andem, sgnora. A vlem ciuda a la svelta una visita che peg d’acsè

l’an pudeva andè. E vost marid l’è la persouna mench adata pri fè e diretor

dal scoli, e forse enca pri fè e maestri

Priore:         apeina ch’a pos, me a szcurarò se vost prit, pri pruvè da circhè una streda

da recuperè un’alma acsè nira e luzosa

Ermete:     adio, sgnora! A mai più rivederci!

Caterina:  sgnor Deputed, sgnora cuntessa, sgnor Priore. Aspitèd un mumeint

Eulalia:     u gni è nisouna rasoun d’aspitè, sgnora. Um dispisg pri vò mo ormai avem

già ciap la nostra decisoun

Caterina:  vuilt a pudì ciapè tott al decisioun ch’a vlid, ui mancaria elt. Mo an pudì lassè sta chesa senza avè savud totta la verità

Eulalia:     la verità a l’avem vesta si nost occ e sintida s’al nosti urecci, e l’è una veri-tà ch’l’an c’è piasuda propri pri gnint


36


Caterina:  quella la n’era la verità, sgnora cuntessa. L’era un lanzul d’aparenza che avem dovri pri circhè da nasconda chicosa ch’l’era sotta, che e mi marid un vleva e un saveva dì. S’avid pacinza ancora cinq minud av spiegh gni-

cosa me. Av dmand snò cinq minud

Priore:         (si guarda con gli altri) vuilt cus ch’a gid? ai vlem fè sta grezia?

Eulalia:     me a degh che l’ultma volta ch’ac sem fat cunvincia da sta geinta da stèi

da sintì, a sem arvenz s’un pogn ad moschi

Caterina:  stavolta l’an andrà acsè, sgnora cuntessa, a ve prumet

Ermete:     l’è però vera che daventi ma la nostra seda ad verità, a sem sempre ar-

venz a bocca sciotta. Anzi, s’una bela arsura

Eulalia:     tott al volti ch’avem prov da dei fiducia, luilt i s'n'è aprufited

Caterina:  e alora una volta ad piò, cus ch'l’av custarà mai? a v’è dmand da sznoc

Eulalia:     ciò, sgnora, a vlì smetta da dè sò acsè? un vi per d’avè già trop aprufited

d’la nosta bontà? O av si scorda ad chi ch’avid daventi?

Caterina:  a m’avid da scusè, sgnora cuntessa. Cridim, l’ultma roba ch’a voi l’è quella da manchèv ad rispet. Mo vuilt avid da pensè che se me am permet da

essa acsè insistenta l’è perché a sò cunvinta dal mi rasoun

Ermete:       (perplesso, agli altri) a vlem stè da sintì sti rasoun?

Priore:         u n’è che dop, magari se piò bel, a fugid ad scaraneda enca vò, cumpagn

me vost marid?

Caterina:  s’am vlid enca lighè ma la scarana, per me e va bein

Eulalia:     però saviv bein, sgnora, che se per ches enca stavolta e scaparà fura che

ac tulìd pri e nes, e vost marid e sarà licenzied già da stasera

Caterina:  va bein, sgnora cuntessa. Se quest e sarà e dezi da paghè pri fè scapè fu-

ra la verità, e sarà un dezi ch’a pagarem

Ermete:     avanti, alora. Sintemma. E baded da nu trela tenta longa…

Priore:         tenimodi ormai avem fat trenta….

Eulalia:     sintemma po’ sta nova verità

(si accomodano)

Caterina:  la verità la è quella che la vargogna e la disperazioun la c’ha impedì da ti-rè fura sobte

Ermete:     che vargogna?

Caterina:  la vargogna de mi marid, ch’l’è bela cinq an che e cerca da masè ma tott la malatia d’la su ma


37


Priore:         la malatia? Che malatia?

Caterina:  lassem spieghè. La sgnora Gemma, la mi suocera, la è steda benessme finenta cinq an fa. E po’, tott d’un bot, la i ha ciap ch’la malatia d’la malora. “Demenza precoce”, i ha dett i dutur. E da lè, l’è cmenz una via crucis d’uspidel, ad dutor, ad specialesta d’ogni raza e culor che però i n’a pudù

fè gnint

Eulalia:      (presa dal racconto) oh madunina senta…

Caterina:  e mi marid, t’la su bontà, inveci da ciudla t’un manicomie, l’ha decis da tni-la achè sa noun. Me, te prim, an vleva. Mo l’amor d’un fiul pri la su mà l’era trop grand e acsè u m’ha cunvint d’acitè sta situazioun. Dop un po’ d’teimp ch’la pareva abastenza tranquella, la ha cmenz a dè in zampanela ad brot. E ogni volta l’era sempri peg: lia l’as miteva t’la testa chicosa ad sempra più strampaled e Agostino e circheva da asecundela per tott quel

che pudeva

Eulalia:     davera? mo peinsa te…

Caterina:  un po’ ad teimp fa, la s’è messa t’la testa da fè la pitrice. E Agostino, s’la

su pacinza e sa tott e su amor, u i cumpred i culor e al tavulozi pri piturè,

perché se no lia la giva ch’la s’buteva te poz. Prima la ha cmenz a fè di

scarabocc acsè, mo dop la s’è impunteda da piturè e “corpo umano”

Priore:         cumpagn ma chi quedri antigh…

Caterina:  quand noun a sirmi fora ad chesa, lia l’andeva in gir pri e paes a circhè dla geinta da fè spuiè e da fei e ritrat. Ui deva cent scud, e u i nì stèd parecc chi ha acited

Ermete:     alora ch’la ragaza ch’avem vest t’l’armeri la era ouna ad quelli

Caterina:  sé. Enca se Agostino, ultimameint, pri nu fè pinsè ma la geinta ch’la foss mata da fat, ui cumpreva di giurnel o dal fotografei ad doni e di omni nud, da dè ma lia pri fè i su scarabocc

Priore:         che infatti avem vest…

Caterina:  ecco. Questa la è totta la verità. Vuilt a pudì pinsè quel ch’a vlid. E post da diretor al pudì dè ma chi ch’uv per, mo mè an pudeva supurtè che vuilt andessvi via da sta chesa pinsand che e mi marid l’era propri e cuntreri ad

che sent’om che inveci l’è (sconcerto dei presenti)

Ermete:      (dopo un momento di imbarazzo) beh, sgnora Caterina…me an sò c’sa dì.

La situazioun ch’a c’avid prisented l’arbelta tott al cherti ch’agli’era sora la tevla

Priore:         u gni è dobbie che se al robi li sta com che gid vò, achè l’è tott un ent pera

ad mandghi


38


Eulalia:     mo perché ogni volta ch’ai dmandemie dal spiegazioun, e vost marid e fu-giva via ad scaraneda?

Caterina:  l'è un fat nervos. Da un po’ d’teimp la vergogna d’la situazioun d’la su ma ui fa vnì la cagarela...oh, scused la parola. Me an sò acsè feina cumè vuilt

Ermete:     figurev...e mi ba e giva: “drenta te bagn a sem tott cumpagn”

Priore:         purein…e nuilt a sem anded a pinsè chisa cosa

Eulalia:     e ch’la pora dona? La pareva acsè equilibreda. Invece chisa com ch’la pa-tess

Caterina:  la colpa la è enca nosta, che an avem avud e curag da dì totta la verità fin da e prim mumeint

Ermete:     beh, a pòs capì che u n’è una roba da gnint, andè a tirè fura una magagna acsè

Eulalia:     i mi cusin che i sta a Ravenna i ha una zea mata ch’i la tin ad chesa, mo sicur che i ne và a racuntè ma nisoun, li n’è davera robi da stimès

Priore:         e adès…cus ch’a fem?

Ermete:     beh, forse prima ad tott ac duvressmi scusè daventi me sgnor Agostino, per avè pinsed mel

Eulalia:     al degh enca me, quella l’è la prima roba da fè

Priore:         e po’, pruvè da fè un bon riferimeint daventi ma la Cumisoun mi studie

Ermete:     e circhè da metta una bona parola per dè la prumuzioun ma ste pori ra-gazz, che ma chesa l'ha già tent sacrific da supurtè pri amor d’la su ma

Eulalia:     l’an saria propri giosta, fè scuntè ma la cariera de fiul al sgrezi d’la ma. L’avrà già tent da patì ma chesa

Caterina:  me an trov al paroli pri ringreziev. Per furtouna ch’avem trov d’la geinta acsè ad cor e inteligeinta

Priore:         sò, ch’l’as facia curag, sgnora

Caterina:  a pruvarò, sgnor priore

(dal portone principale entra Lorenzo)

Lorenzo:   è permes? Oh, a sid ancora achè vuilt? A sò pas a toh la mi borsa…

Ermete:     diretor, la moi de maestri la c’ha fnid adès da racuntè totta la verità sora i fat ch’i è capited achè og. Vò a la cnusivi già?

Lorenzo:    (non capisce) la verità ...no, um per ad no

Caterina:  (subito) sé!


39


Lorenzo:   (a Caterina) ah, sé?

Caterina:  Agostino u s’è duvud cunfidè sobte se diretor. E lò u s’è sempre dimustred bon e cumprensiv, specialmeint quand avemie bsogn d’andè in gir da tott chi dutor ch’avem vest in sti an

(Lorenzo la guarda stranito)

Ermete:     e un cred, sgnor diretor, che e deputed mi studie e duveva essa infurmed

ad ste fat?

Priore:         senza cuntè che acsè, og a c’avid fat perda un moc ad teimp e avid procu-

red un mòc ad malintes

Caterina:  per piaser, nu ciapela sa lò. A sem sted noun ch’a i avem fat prumetta da

nu dì gnint sa nisoun

Priore:         nisoun ui vò fè una colpa. Anzi, ac rendem count ch’avid cmenz un'opra

ad carità, diretor, e sted po' sigur che d'ora in aventi an sarid piò da pri vò

Eulalia:     adès ch'a savem com che sta al robi pri davera av darem tott una bona

mena pri fè avè e post ma che pori ragazz

Ermete:     e cunsiderand che a sarò enca me d'la partida, l'è cum'è dì che e post e

sarà sicurameint u su. Senza cuntè che me a n’ho vlù dì gnint, mo aveva già capid da un pez totta la situazioun…

Lorenzo:   (che non capisce) scused mo...chi giurnel, la sgnora meza nuda, la mà...

Priore:         la sgnora Caterina la c'ha racuntè gnicosa, e u n’è e chès d’andè a sfurga-

tè ancora t’una situazioun acsè scabrosa

Eulalia:     che sgrezia, che sgrezia…pori sgraziadein…

Lorenzo:   alora adès e bsogna licenziè...

Ermete:     e bsogna licenziè sta facenda prima ch'us po'. Senza fè tent cias. Una be-

la promuzioun...e via

Lorenzo:   s'una bela...? (non gli tornano i conti) sgnora Caterina, l’am po' acumpa-

gnè a toh la mi borsa ch'la da essa arvenza ad là?

Caterina:  s'ac vlid scusè, sa molt piaser

Eulalia:     prego

(Caterina esce con Lorenzo a sinistra)

Priore:         che situazioun…

(da destra entra Agostino trafelato)

Agostino: deputed, a sò murtifiched, an trov al paroli...


40


Ermete:     u gni è bsogn che degga gnint, maestri. La vosta sgnora la c'ha spieghed gnicosa. Enca se me, pri dì la verità, aveva già capid tott da pri me

Agostino: a sé?

Eulalia:     semmai a sem noun ch’ac duvem scusè, per avè pensè mel

Priore:         giuvnot, stèd tranquell. Avem capid la situazioun e a sem prount a fè la nosta perta pri dèv una bona mena, pri tott quel ch'a pudrem

Ermete:     adès nu baciled piò, maestri. E fèd po' count d'avè già la prumuzioun t'al sacoci

Agostino:  a gid davera? A ne pòs creda! oh grazie deputed, grazie ad cor!! E enca ma vò, cuntessa e ma vò, sgnor Priore. Che e Sgnor uv facia la grezia da tniv in bona saluta pri cent ann. La mi moi la v'ha dètt de mi…prublema?

Eulalia:     us capess, e av sem tott te mez de cor

Agostino: (quasi in lacrime) a m'avid da scusè. Ho cirched da risesta piò ch'ho pu-

tud...

Priore:         quest uv fa unor. Se savessve quand ch'u i n'è tli vosti cundizioun, che t'la

manifestazioun di prim sintomi i l’avria smuleda acsè, senza stei gnienca a pinsè tent

Eulalia:     la vosta forza da tnila acsè tent la è da amirè. Me a i ho di pareint a Ra-

venna se vost stess prublema, mo an cred chi sarà bun da risesta acsè

Priore:         a pos imaginè che dal volti la sarà dura…

Agostino: no, se propri al vlid savè, dura la n'è mai, anzi…

Ermete:     la vosta moi l’ha c’ha dett di sacrific ch’avid da fè in chi mumeint

Agostino:  la v’ha dètt enca quest? U n’era e ches da scenda mi particuler d’la facen-da. E po’ daventi m’una sgnora. A l’avid da scusè

Eulalia:     oh, maestri, u n’è davera e chès da scusès ad gnint. L’impurtent l’è che i vost sacrific adès i sarà premied

Agostino: s’l’è pri quell i mi sacrific i è già stèd premied, se no an saria a chè adès

Eulalia:     s’a vlid, a pòs dmandè me mi cusin ad Ravenna se luilt i cnoss un dutor in gamba pri e vost ches

Agostino:  ch’l’an staga a disturbes, sgnora cuntessa. Am sò già mes e cor in pesja. Per adès s’un po’ d’limoun e ris in biench la pasa. Mo st’elta volta al sò già che ai arsem d’arnuv, u gni è gnint da fè

Eulalia:     limoun e ris in biench? A pruverò da dil enca ma luilt, u i è ches ch’i n’apia mai prov


41


Agostino: se e prublema l’è quell, il cnoss ad sigur. L’è l’onica soluzioun pri tampuné una muliga. Cridim ma me, che ormai a sò pradghi

Eulalia:     al cred, sgnor maestri

Ermete:     beh, adès, nù sted a pinsei piò. Grazie ma mè, prest avrid e vost post da diretor d’li scoli. (quasi declamando) Così un giorno mi potrete ricordare per quello che facetti per le vostre…

Priore:         (correggendolo) …feci, deputato

Ermete:      (accorgendosi dell’errore)…si, appunto, feci

Agostino: al pudid dì pien e fort ch’am arcurdarò ad vò. Finenta ch’a chemp, a sarid sempra te mez dal mi preghieri

Priore:         bene. Alora. Nuilt adès a vlem andè e lassè sta geinta m’al su facendi, che

noun ai n’avem a sà dal nosti?

Ermete:     giosta. E po’ u s’è fat terd. Specialmeint pri me che ho sempre da fè piò

canè tott ch’ilt

Agostino: me an sò ancora cumè ringraziev

Eulalia:     ch’un bacila. L’è e mench ch’a pudressmi fè, pri dè una mena m’una si-tuazioun acsè sgrazida

Ermete:     l’avrà prest nosti nutizi, sgnor maestri. Mo intent sted po’ tranquell e baded me vost prublema

Agostino: grazie deputed, a seguirò senz’elt e vost cunsegli. Av pòs acumpagnè?

Priore:         us capess, figliulo. Andemma po’ (si dirigono verso la porta ed escono)

(da sinistra entrano Lorenzo e Caterina)

Lorenzo:   a sìd una fitoccia, vò. Chi ch’u l’avria mai dètt?

Caterina:  ho duvud lavurè un po’ d’fantasia, e am sò duvuda inventè un mez imbroi, mo achè us trateva da salvè una situazioun ormai dispereda

Lorenzo:   s’la vosta fantasia a sì steda bona da sbrujè una madassa da rida…

Caterina:  gid po’ che ac la sem sgavagneda pri un busg a gratugia

Lorenzo:   t’un bat d’eli d’mosca a sìd steda bona da truvè la soluzioun piò geniela. Cumplimeint

Caterina:  cus ch’a vlid? E mi bà e giva: scarpe grosse…

Lorenzo:   scarpe grosse…?

Caterina:  ..ce ne fosse!


42


Lorenzo:   um sa che e vost bà l’ aveva rasoun. Quand ch’a sem ti guai, se inveci d’andè a circhè in gir chisachì, a dessmi la stura ma la birbera di nost cun-tadein, d’la nosta genta, un saria mei?

Caterina:  s’al gid vò, me an pòs fè elt che dèv rasoun

Lorenzo:   in fond in fond, te mumeint ad bsogn, i è sempri stèd luilt chi ha cavèd al castagni da te fugh

Caterina:  a szcurid cumè un libre stamped!

Lorenzo:   per forza, a so e diretor! beh, alora adès a pòs andè. Ho vest che achè av la savid cavè bein enca senza ad me

Caterina:  me a sper che, se duvess capitè l’ucasioun sa ch’la genta ch’la è steda achè og, am tnirì sò e giugh

Lorenzo:   us capess. A farò la mi perta, per e ben de vost Agostino e dal nosti scoli. Enca dop tott quel ch’l’è sucess og, a sò ancora cunvint che e vost marid l’è e mei ch’avem, e piò adat a ciapè e mi post

Caterina:  av ringrezi, diretor. Alora ac videm

Lorenzo:    ac videm, Caterina (Lorenzo esce),

(Caterina sistema qualcosa, da destra entrano Ciudela e Cariola)

Ciudèla:    i è anded via?

Caterina:  sé, i è scap adès

Cariola:     l’era ora. Me an la supurteva piò, ch’la gintacia

Ciudèla:    t’è rasoun, Cariola. Un’è cativeria, mo i sgnur i ha da stè si sgnur e i puret si puret. Se a cmanzem a mistciè al bestci, andò ch’andrem a fnì?

Cariola:     giosta. Che roba ch’l’è? Un deputed, una cuntessa, un priore….una volta

l’in si saria mai permès da vnì t’una chesa ad geinta pri bein

Ciudèla:    cus t’vù, Cariola. Ormai i teimp i è cambièd. U gni è piò nisoun che e sapia stè te su post

Cariola:     a sé sé. Mo se andem aventi acsè, a n’andrem a fnì bein. A te degh me!

Ciudèla:    beh, comunque sgnora noun avem dèd una radaneda ad là in cusina, a-vem fat mei ch’avem putud. S’ a n’avid piò bsogn, noun andressmi

Caterina:  sé, andè po’. A fness mè da metta a post. Grazie ad tott, burdell. Adès t’un mod o t’un ent a truvarem da fè peri

Cariola:     uc dispisg snò pri e vost marid, che al robi li n’è andedi com che e vleva

Caterina:  no, Cariola. A la fein di cunt, ai l’avem fata a mett a post gnicosa. E mi ma-rid l’avrà e post da diretor dal scoli


43


Ciudèla:   davera? Bene ciò. Alora fèi po’ i nost cumplimeint

Cariola:    alora uc dispisg perché st’eltr’an an l’avrem piò t’la nostra scola

Ciudèla:   che paura t’è, Cariola? Ai so pù me, ch’a pòs fè scola mi burdell

Cariola:    ah, giosta. E me cus ch’a farò?

Ciudèla:   te? Adès t’zì e mi aiut. Dop t’dvintarè “bidello capo”

Cariola:    ostaciò. Alora am pòs stimè enca me!

Ciudèla:   davera! Andemma a bè chicosa

Cariola:    giosta! A duvem bè al nosti prumuzioun

Caterina:  brev! E bivid chicosa enca pri la prumuzioun de mi marid, che dop a pas mè a paghè

Ciudèla:   osta, dai alora Cariola, che stasera a dem fond ma la damigiena

Cariola:    grazie, sgnora. Ac videm

Caterina:  ac videm burdell (Ciudèla e Cariola escono)

(Caterina sistema un attimo, dall’esterno entra Agostino)

Agostino: la mi Caterina, pu breva! la m’ha caved fura da tott i guai! Mo us po’ savè cus t’u i dètt?

Caterina:  cum’è cus ch’a i ho dett? A i ho dett la verità

Agostino: propri totta la verità? Me a n’ho capid bein, mo um pareva che i szuress ad chicos’elt

Caterina:  beh, cus t’vù? Pri fè turnè i count, ho duvud armistè un po’ t’la pgnata. E mi bà e giva: se t’vò venda la merda d’vaca, ut tocca dè d’intenda ch’la sia stabie

Agostino: cara e mi stabie. Um pareva piò che t’ui avess vendù d’la cvolla. I è anded via che i steva quasi pri piengia

Cristina:   s’i vò piengia, lassa chi facia. L’impurtent l’è che te t’apia avud e tu post, giosta?

Agostino: (la guarda con ammirazione) dò ch’a l’ho trova me una moj acsè?

Caterina:  un grand om l’ha d’avè davsin una grand dona. E mi bà e giva: la bona moj la fa un bon marid

Agostino: e tu bà l’era un sent’om, che possa essa te mez de paradis!! (la abbraccia)

Gemma:    (esce da destra con un fazzoletto bagnato sulla fronte, ed il cappotto di Dora in mano) ohi ohi ohi…

Agostino: mà! E tu fiul e sarà e nov diretor d’la scola!!


44


Gemma:    davera? Beh, a t’l’aveva po’ dett che se t’at mitivi t’al mi meni l’an pudeva andè diversameint. La è steda dura, um per ch’um stciopa la testa da un mumeint a ch’l’elt pri totta la fatiga ch'ho fat, mo a la fein di count e giugh e valeva la candela

Agostino: no, guerda ma che stavolta la nosta furtouna la è steda quella….

Caterina:   (lo interrompe) la nosta furtouna, Gustin, l’è steda quella che la tu mà l’eraachè intent che sti sgnor i c’è vnud a fè visita

Gemma:     (compiaciuta) av mandarò la fatura, Caterina. Ad là ho trov ste capot, chi-sà ad chi ch’l’è?

Agostino:  e sarà d’la sgnora cuntessa, mà. Us ved ch’u la lass achè. Dmen a i e fac avè da Cariola

Gemma:    um pareva un po’ trop fein pri essa d’la Caterina. Adès però ho bsogn d’andè arpunsem. Um dol tott agl’osi….am vagh a butè sora e let…ac vi-

dem dop burdel (esce a sinistra verso le camere)

Agostino:  questa la n’è giosta però. Lia la ha da savè che stavolta la bugheda t’la è sugheda totta te

Caterina:  lassa andè, Agostino. L’è sempre steda acsè. Te sé cus che giva e mi bà?

Agostino: a nu sò, un giva tenti…

Caterina:  e giva: la galina la fa l’uv e me gal ui brusa e cul!

Agostino: che moi! a pòs propri dì da essa sted fortuned t’la mi vita

Caterina:  enca me. Ho spused e diretor d’al scoli

Agostino:  giosta! (la abbraccia di nuovo) dì, Caterina, la mi mà la è andeda a durmì. A vlem andè a festegiè ad sora?

Caterina:  birichin! t’at vò metta al lavor pri fabrichè l’erede?

Agostino: sé! Andemma, dai!! (cerca di trascinarla verso le scale)

Caterina:  (si arresta) ta m’è da spieghè ancora una roba, però

Agostino: cosa?

Caterina:  cus ch’l’ai feva la Dora, meza nuda, te nost armeri?

Agostino: (lievemente imbarazzato, non sa cosa dire, azzarda) l’aspiteva la curiera?

Caterina:  (bonaria) dai movte, sciap! (i due salgono le scale di corsa, scherzando)

FINE COMMEDIA


45