I furb… incante!

I FURB... INCÃNTÉ!

tre atti brillanti

PERSONAGGI

VERDIANA, moglie di Franco, ideatrice dell’agriturismo Boschetto del Sole.

FRANCO, marito di Verdiana.

ROMINA, figlia di Verdiana e Franco.

NATALINA, cuoca  attiva e brontolona.

ROSY, giovane cameriera.

IDA, mamma di Rosmildo, ospite dell’agriturismo.

ROSMILDO, figlio di Ida,ospite dell’agriturismo.

CLARO, contadino.

IDILLIA, ospite dell’agriturismo.

MARIA, ospite dell’agriturismo.

NERIANA, ospite dell’agriturismo.

MATTEO, celibe, tombeur de femmes, trafficone.

KATIA, sorella di Verdiana, madre di Mirko e Alessia.

MIRKO, figlio di Katia.

ALESSIA. figlia di Katia.

GUERRINO, padre di Verdiana e Katia.

Oggi, in un agriturismo sulle colline romagnole.

                                              

                                                                            ATTO PRIMO

Soggiorno arredato alla meglio di una vecchia casa padronale sulle colline del faentino. La casa è stata adibita a pensione, con ospiti fissi, dell’agriturismo Boschetto del Sole. All’aprirsi del sipario Franco e Romina stanno facendo colazione; Verdiana sta controllando spese e fatture. E’ un sabato mattina dell’inizio del mese di settembre.

In scena: una tavola, un divano e delle sedie. Altri mobili a piacere. Sono necessarie quattro uscite: una comune, una per il giardino, una per la cucina, una per le camere da letto che sono situate al primo piano.

VERDIANA       (chiamando) Natalina!?

NATALINA       A sò acvè, sgnora Verdiana!

VERDIANA       Dì un pô, mo cvãnt ôli adrôvta?

NATALINA       Cvèll ch’u j vô! Cs’a s’credla ch’a l’ bota in tla scafa? L’olio di sansa e di oliva u n’rènd gnit, spezi cume cundimènt!

VERDIANA       Ssst! Cs’a rugta!

NATALINA       L’ultum pëz ’d forma ch’la m’ha purtê, l’è rãnz!

FRANCO            Prezzo speciale, grande risparmio!

VERDIANA       Tè Franco, sta zèt! (a Natalina) Beh, e alora?

NATALINA       A völa ch’a l’adrôva listèss?

VERDIANA       T’a l’grat! Fa di pasadèn e faj savurì! Ét parparê la tëvla in zardèn?

NATALINA       Par al tre sgnurèn. Sè!

VERDIANA       Béne. Incù nènz mezdè l’ariva étar du ospiti!  E stasera, aspëtt du sgnur da Fènza!

FRANCO            Miseria cvãnta zènt tót int ‘na vôlta? Mo chi èj?

VERDIANA       T’a j avdiré! E nènca tè Romina, spèciat! (a Natalina) Fam fer una bëla figura,  spezi stasera.

NATALINA       Alora bsugnarà ander a fê la spesa. L’ôrt e la cantèna j è vujt! U j amãnca la vardura, la farèna, a gli ôv...

VERDIANA       Pr’a gli ôv, adëss Franco e fa e zir di nid...

NATALINA       E zir di nid?!

VERDIANA       Sè, parchè? 

NATALINA       Gnit gnit.

VERDIANA       E pr’e rëst t’a j fé la lesta!

Natalina esce per la cucina.

                            (segue con lo sguardo Natalina)  Rosy!? (a Franco, estraendo un paniere di uova da un mobile ) Tè va a mètar si ôv sot’a l’galèn dla pajéra, ona int é nid dla tachina e cvatar...

FRANCO            Int é nid de galètt!

VERDIANA       Fa mãnch e spiritos! E dat’una mòsa che cvèli prëst a l’stà sò e a l’fa e zir...

FRANCO            A cojar a gli ôv freschi par fê claziõn! Immãncã a sèn sicur ch’a l’n’ha e picì. A gli è ciêri!

VERDIANA       (occhiataccia a Franco) Cuntènua!! E rest t’a li pôrt a la Natalina!

ROMINA            Mamma, la Natalina lo sa già che le uova non sono fresche!

VERDIANA       Cs’a gli ét dèt tè?

ROMINA            Io no! Ma ho sentito che diceva che non è mica incantata, che le uova le conosce ancora!

VERDIANA       Se le conosce ancora, l’è mèj ch’la stëga zèta!(pausa)

ROMINA            Mamma? Cosa vuol dire che le conosce?

VERDIANA       Cmãndal cun tu pê!

ROMINA            Babbo?!

FRANCO            Eh!

ROMINA            Come fa a conoscerle?

FRANCO            Adesso andiamo a mettere le uova e te lo spiego. Finisci di fare colazione. (a Verdiana) Mè a dèggh che s’a l’s’n’a dà...

VERDIANA       Sè, a l’s’n’a dà!...  Ajr, la sgnurèna Idillia l’è stëda un mëz dè dri al dèng e pu la m’ha dètt ch’l’aveva a chëra d’avdèn õna a parturì!

FRANCO            Una dèngia a parturì? E tè?

VERDIANA       A zarcarò d’acuntintêla...

FRANCO            A sò pu curios d’avdé cum t’fé a fê parturì una dèngia!!

VERDIANA       (lo rifà) A sò pu curios d’avdé cum t’fé a fê parturì una dèngia!! Dat d’atoran un pô nènca tè invézi ‘d fê l’incantê!

FRANCO            Cus’o j a da fê? Mè, t’a l’sé ch’a j arèbb za spianê nicôsa da un pëz!

VERDIANA       Sicura! S’a t’avèss lasê fer a tè t’a m’arèss vindù  st’é sid par du bulèn cvãnd ch’a ciaparèn cvatar vôlt tãnt!

FRANCO            A t’arèbb vindù! E sid a l’ho arditê mè...

VERDIANA       E mè chi sòja? A n’sò tu mój? E pu, parchè t’a l’é arditê tè, a l’ét da rigalê?

FRANCO            Rigalê! Claro u s’é pëga!.

VERDIANA       Cun chè, se di bajócch u n’n’ha!?

FRANCO            U s’é pëga un pô a la vôlta! Babb u m’aveva fat prumètar ch’a gli arèbb dê a lò.

VERDIANA       Un scrètt?! Duv’ël  un scrètt! T’a m’fé pu scapê la pazènzia!

FRANCO            U l’ha dètt, lò, cun mè!

VERDIANA       Béne! A l’ fat un prezi? No! E alora? Mè a j é voj vèndar e sid a Claro mo t’a n’avré miga che la nostra famèja la j armèta par fer un piasè a õn ch’u n’è gnãch parènt!

FRANCO            Sè sè, a l’ sò! Difati  l’è par cvèst che mè in tót st’é paciar a n’ i voj intrê! Fa cvèll ch’u  t’pê! Mo fal tè e no stam mètr’int é mêz mè, che t’sé za cum ch’a la pèns!

VERDIANA       Béne!! Cvèst l’è l’ajut t’a m’dê! L’è  l’ajut t’a m’é sèmpar dê in tót sti ènn!

FRANCO            A j sèn nènca! Mo parchè a n’stëgh zètt!...

ROMINA            Mamma, babbo! Perchè litigate sempre?

VERDIANA       Noi non litighiamo! Discutiamo! (chiamando) Rosy!?

FRANCO            U j vô la benzina in tla machina.

VERDIANA       Mètaglia!

FRANCO            E i bajocch da fê la spesa!

VERDIANA       (estrae il portafoglio) E i bajocch da fê la spesa!

ROMINA            Andiamo babbo!

FRANCO            Vai avanti, che arrivo.

ROMINA            Dovete litigare senza che io senta? Volete fare il divorzio?

FRANCO            Mo cs’a dit! Dobbiamo parlare ancora. Te vai avanti da sola, ma... non farti mica vedere da nessuno.

ROMINA            Neanche da zio Claro?

VERDIANA       Claro u n’è tu zèj!

FRANCO            No, neanche da Claro!

Romina esce per il giardino.

                            Sta da sintì Verdiana. A mè u m’pê ch’a stasègna pasènd ’d là! Tòta sta cumegia, par fê pu chè? Par vèndar mèj st’é sid? S’a j fasèn bèn i cõnt! A j avèn tôlt tót du dl’aspetativa d’ in s’e lavor pr’avnir acvà sò...

VERDIANA       Cun cvèll t’fasivta tè in cumõn!

FRANCO            A j avèn spés una masa ‘d cvatrèn pr’amaser un pô la cà...  e pu ... la cuga, la camarira... A curèn e a bravèn, a bravèn e a curèn! S’a l’dasema sòbit a Claro a j avèma za gvadagnê!

VERDIANA       Béne!! U s’ved propi t’é una tësta da impieghê comunêl! T’rasõn ‘d bajócch sènza avdé l’intarëss! Mè, s’t’a l’ vu savé, a j ò za un cumprador ch’u m’da, ‘d st’é pôst, acsè sènza avdél,  e dopi ‘d cvèll ch’u m’ha prumèss Claro.

FRANCO            Ej chi du sgnur ch’ j a d’arivê stasera?

VERDIANA       (non gli risponde) Rosy?! Duv a s’ëla istichêda nènch cvèla! A cminzèn bèn!

Rosy entra dalle camere da letto.

ROSY                 Eccomi a sò acvè! (è vestita con un abitino succinto e subito attira l’attenzione di Franco)

VERDIANA       (la rifà) Eccomi a sò acvè! L’è mêz’ora ch’a t’ciãm! A n’t’pêgh miga parchè t’stëga int é lëtt a surnaciê!

ROSY                 Io non sornacchio.  Ãnzi, a j ò propi durmì mêl in che lëtt!

VERDIANA       Cs’a vlivta  “il letto di piume”?

FRANCO            U s’dôrma cum una volta: sora e sac ‘d foj ’d furmintõn!

ROSY                 Miga che fóss dur mo... cric croc, cric croc! E pu a j ò paura... che ci siano anche degli animalini!

FRANCO            Confermo!.

VERDIANA    Tè sta zètt! Gli animalini! T’a j é in tla tësta tè, gli animalini. Nènca i ospiti i dôrma in di létt acsè e j è cuntènt!

ROSY                 Parò ló, e dè,  i s’arpôsa!

VERDIANA       Parò ló, i pêga!! (si accorge che il marito adocchia Rosy) Mo cum a t’sit amanêda?.

ROSY                 La m’l’ha dètt lì! Cvãnd ch’a sò avnuda par sintì s’la m’tuléva... a s’arcôrdla? La m’dèss: “Cerca di essere appariscente con i clienti...”

FRANCO            Confermo!

VERDIANA       Tè sta zèt! Zérta ch’a t’l’ho dètt mè! I clienti  - specie quelli di sesso maschile - i vèn acvà sò in cãmpagna per godere della natura, cercano le cose fresche, le cose genuine e fa béne agli occhi ...

FRANCO            ... e anche agli affari!

VERDIANA       .... mostrare delle cose fresche...

ROSY                 ... e anche genuine!

FRANCO            Confermo!

VERDIANA       T’sé incóra acvè, tè? (gli copre la vista di Rosy ) E cino l’è fini! Va a fê la spesa!

FRANCO            A végh! A végh!

Franco esce per le camere.

ROSY                 E mè? A m’o j a da mudê?

VERDIANA       Tè t’vé bèn acsè. Incó l’ha d’arivê un cliènt impurtãnt e u l’pôrta sò e sgnor Matteo Liverani. Ecco, a ló, t’a j pò fer un bèl suris e t’a t’pò nènca fê basê la mãn!  Basta t’a n’fëga la zvèta cun mi marid!

ROSY                 Mè?! Mo par chi a m’a la ciapp! S’u l’savèss e mi Valerio che mè, acvà, a fëgh “l’appariscente”!

VERDIANA       Va bèn, va bèn!

ROSY                 E pu cum’o j a da fê? I m’ha d’avdé tót fura che su marid... u n’è miga fazil... s’a n’l’inzghèn!

VERDIANA       Béne! A j ò capì! Adesso vai subito a preparare le due camere di fianco al granaio...  Dõnca, i linzul e al frudètt j è int e cumò in tla prèma cãmbra... dà una spazëda par tëra mo no sta pérdar tròpp tèmp... acvè a sèn in campãgna, miga a e Grand Hotel... E se ti chiamo per degli ospiti vieni di corsa e... “appariscente”! Alè, va mo là...

ROSY                 Mè a j arèbb incóra da fê claziõn!

VERDIANA       Nènca. Mett’a têvla, mãgna e sgombra!

Verdiana esce per le camere da letto. Rosy si siede a tavola e smangiucchia.

A tempo entrano prima Natalina dalla cucina e Claro dal giardino.

CLARO              Sgnora Verdiana? (nota Rosy) Omba...

ROSY                 La sgnora Verdiana l’e ’d s-ciora.

CLARO              (chiamando in disparte la Natalina) Omba Natalina! Mo dov a l’aviv truvëda acsè una  bëla giãndina! Fresca...

NATALINA       L’è la camarira nova.  Mo a  vò Claro, cla roba ch’e lè  la v’fa mêl i dènt!

CLARO              A l’ sò! Mo la fa pu tãnt bèn par la vèsta!

NATALINA       Cvèla la corr tròpp fôrt par vò!

CLARO              Eh, la mi Natalina! A mè un pê ch’a l’còra fôrt tóti cvãnti... A n’so incóra stê bõn d’afarmên õna... a l’ciapa tóti vers a bass... E a l’còrr... E pe cvesi ch’a l’rózla, de grãnd ch’a l’ còrr!

NATALINA       E pinsê ch’a n’si  za un brot õman!

CLARO              E pu a m’scumètt ch’a sò nènca simpatich!

NATALINA       Cvèst l’è e vera.

CLARO              Ecco! A j avèn ciumpì e cvêdar! A n’so brot  - ch’u n’vo pu miga dì ch’a sèja bël - e a sò simpatich!

NATALINA       Beh, e cuntarà pu?

CLARO              Pôch e  gnit! Una  vôlta i geva ch’l’era e fiê ‘d stala a tni luntãn al zitadèni da i cuntadèn. Adëss che la stala ormai a l’avèn smesa tót, cs’a vliv ch’a v’dèga, e sra l’udor dla bósca!  E pu, da cvãnd ch’l’è môrt mi mê e ch’a stëgh da par mè, a m’vargogn insina a fêla avnir in cà, una dóna! A j ò una cà ch’la m’per un stalètt!

NATALINA       Tnila  pulida!

CLARO              A m’so pruvê, mo la n’i sta miga. E pe cvesi ch’la fëga apòsta! Alora a j ò pers la pasiõn e l’idea che una cvica dóna la s’posa afarmê cun mè. Ormai a j ò mèss e côr in pêz! A stëgh da par mè! A sò un sidol!

NATALINA       Cs’a siv?

CLARO              Un sidol?!

ROSY                 Si dice: single! Sin-gle!

CLARO              A l’ho pu dèt! A sò õn ch’a stëgh da par mè! Un si-dol!

NATALINA       Epuri vò a n’u m’la cuntì giòsta! Una cvicadõna la s’aferma una cvica vôlta!

CLARO              Sè, a bé! O e masum a cumprer un furmaj! A sò un sidol! (ridono)

Sull’ultima battuta entra Verdiana dalle camere. Si accorgono di lei: il clima si raggela.

Rosy in un attimo sale alle camere, Natalina sparecchia e sparisce in cucina.

VERDIANA       Claro. A n’ét  incóra ‘d che furmaj?

CLARO              Sè sgnora Verdiana a n’ho incóra, parò,  e prezi u n’è piò cvèll!

VERDIANA       Parchè a n’t’l’ho paghê bèn?

CLARO              Omba sgnora Verdiana! E va bèn ch’a sò incantê...  mo zirt cvèll pu cun mè la n’j a miga da fê! Prèma la m’fa tènt dscurs sora la “collaborazione” e pu la m’pêga e furmaj... a m’so infurmê! E gósta cvesi e dopi int al butigh!

VERDIANA       (piccata) E va bèn, alora a l’andrò a tô da un’êtar cãnt!

CLARO              E parchè pu a s’istizèsla? Mè a n’u m’sò miga istizì! A j ò sol dètt ch’ a j arèbb a chëra ‘d ciapê cvèll che gosta!

VERDIANA       Béne. A j ò capì! A j n’dscurèn un’êtra vôlta!

CLARO              (pausa di imbarazzo) Avleva dì sgnora Verdiana, a j a la pu arpinsê a la mi prupòsta?

VERDIANA       A j ò incóra da pinsê! Sicura che e prezi t’a m’vu dê tè u n’è un grãnd chè!

CLARO              Ecco, l’è cvèll che vêl sta tëra.

VERDIANA       S’u n’i fòss l’aziènda in sò! E pu s’t’a mi dasèss tót int ‘na vôlta...

CLARO              A n’j ò! Mo par lì a ch’difarènza a fal, la ciapa j intarèss!

VERDIANA       Gvêrda, a t’dëgh un’arsposta! A t’la dëgh dmatèna. A j n’dscorr cun mi marid! A n’ho incóra avù e môd ’d dscoran.

CLARO              Mè a la ringrëzi pr’adëss! Dõnca, la stala l’è fata e la cavala l’è parcurëda. Nènca i cunèj e al galèn j è a pôst! O j a da fê cvëll êtar? Sinò a m’végh a cà...

VERDIANA       A j ò bsógn d’un piasé...

CLARO              Ch’la dèga, s’a pòss!

VERDIANA       Va t’a mudê e pu artorna acvè pr’a l’nôv... a voj t’pôrta al sgnurèn a fer un zir.

CLARO              Al sgnurèn? Un zir? Mè?

VERDIANA       Tè, sè, parchè?

CLARO              E par fê chè pu?

VERDIANA       T’a li pôrt avdé la campãgna!

CLARO              Mo cs’a vliv ch’a j fëga avdé! U j è dal riv, di spèn...!

VERDIANA       T’a li tèn abadarlëdi...!

CLARO              Cun e chè? A gli è zitadèni, a gli ha stugiê, mè a sò un pôvar ignurãnt...

VERDIANA       Cõnti la stôria d’l’usël granfõn! Ecco, a vit l’è acvè ch’a voj avdé la “collaborazione.”!

CLARO              Mo sgnora Verdiana!

VERDIANA       T’atach e baruzèn... daj daj! A j apèns mè a mandêtli... tè l’è basta t’a li tègna impignëdi sin’a mezdè!

CLARO              Fasèn pu nénch cvèsta...

Claro esce dalla comune.

VERDIANA       (all’indirizzo di Claro) Int al nôv! (estrae il telefonino, guarda dalla finestra e compone un numero) Pronto! A sit tè?!... No... dai, smètla...  smètla... nooo... Dai!... A n’pòss stê una masa a e telefan. Sè, a sò in cà... Nènca mè a n’vègh l’ora t’ariva! E vèn sò nènca e cumprador, vera?... L’ha dètt t’fëga tè? Da bõn?  Mo alora l’è fata! A t’aspêt!

Rosy entra dalle camere.

ROSY                 (con due lenzuola in mano) Sti linzul j è sbraghé! Gvardì acvà!

VERDIANA       E tè mèti al mãn indèntar! Sbraghé! U j  è un cvich busanèn! J è linzul d’una vôlta, fatti al telaio! A l’sét ch’i vêl un capitêl?

ROSY                 A mè i m’pê strëzz!

VERDIANA       I va bèn! T’a i dé du põnt e  t’a j mét int é lëtt! Dai, vèn cun mè! (le strappa un lenzuolo)

Verdiana esce per le camere.

ROSY                 (rigira l’altro lenzuolo mostrando i buchi) A mè i m’pê strëzz!

Rosy segue Verdiana alle camere.

Franco scende dalle camere e va in cucina.

Entrano Idillia e Neriana, dalle camere. Hanno asciugamani e necessario per lavarsi  in mano.

NERIANA          No Idillia, no! Daj un taj t’a n’u m’cunvènz! Cvèst l’è un bus... U j è un gabinètt in tót... par lavës a j avèn d’andê fura ‘d cà...  L’è du dè ch’a sèn acvà sò e u n’s’è incóra vèst un cãn!

IDILLIA             Neriana  ascolta! E’ la vida semplize, soliteri! Questmatèna ho ascoltè i uslì a canter...

MARIA               (da fuori) Ahhh! Aiuto!

NERIANA          Cs’a j ëll nènca!

IDILLIA             E’ Maria!

Entra Maria dalle camere. E’agitatissima.

MARIA               Un ragnazz! Acsè! Acsè!! Oddio purèta mè! Ach pavura!!

NERIANA          Sta trancvèla,  che cum ch’u t’ha vèst tè u s’è ciapp un colp nènca lò!

IDILLIA             Un ragnett! Dov’è?

MARIA               Sò par la schêla!

IDILLIA             Famelo veder!

MARIA               Oddio! A n’n’ho piò una goza!

IDILLIA             (esaltata)  A voj propi gvardel! Purinìn spetami ch’arivv!

Idillia esce per le camere

MARIA               Mo cs’a l’a fat?

NERIANA          La dscorr in dialétt!

MARIA               In dialétt?! Mo s’la n’n’ha mai spichê una parôla!

NERIANA          Stamatèna la va acsè! Ajr matèna a t’arcôrdta? “Ho avuto una grande ispirazione! Facciamo il giro dei nidi per le uova fresche!”

MARIA               E la s’è magnêda si ôv cun la panzèta!

NERIANA          E stamatèna.: “Ho avuto una grande ispirazione: devo ritornare alle mie origini, alla terra, devo ritrovare le mie radici divelte!” E pu, tót int ‘na vôlta, la s’è mèsa a dscòrar in dialétt!

MARIA               U n’j arà dê dãnn cal si ôv ch’la s’è magnêda ajr matèna!

NERIANA          Maria, Idillia l’è disma! Cvãnti vôlt a t’l’o j a da dì! Êtar che ôv! Gvêrda, s’a j avèss da paghê mè a m’srèbb za aviëda! A stëgh acvè sól parchè l’ha za paghê nicôsa lì!

MARIA               Vèn ch’andèn a lavêss.

NERIANA          Int l’ébi! Cum’una vôlta!... Incóra prèma ‘d nèssar a rugéva a mi mê. “Famm mas-c! Fam la coda!” Mo gninto! E adëss u m’toca d’ander in zir cun stal dò dismi!

MARIA               Adëss! Cum t’sè cativa! St’etr’ãnn e tóca a tè dlèzar la vacãnza... a l’Idiglia u j pis...

NERIANA          Mo t’a n’vi ch’fat bus! A mè ch’u m’ pis ‘d stê trâma la zènt, ander a spass! Amanës un pô da s-cièn, cumprê cvicvell ! Cvèst l’è péz de desért de sahara!

MARIA               U n’j è magari dla zènt!

NERIANA          Mo indov?

MARIA               E sgnor Franco!

NERIANA          Bah!

MARIA               Oh! Cs’a dirét! L’è un bël õman,. l’è un pchê che sèja maridê cun la Verdiana, sinò un pinsirìn in sóra u si putrèbb fê! E pu Claro!

NERIANA          Mo sicura, un cuntadèn! A mè u m’ pis  j õman chi sépa fê...!

MARIA               Nènca mè!

NERIANA          Nènca tè e chè?!

MARIA               Nènca mè u m’pis j õman ch’i sépa fê! I m’pis i zuglõn...

NERIANA          Cs’ét capì!? Chi sépa fer a ciacarê! Che abbiano un po’ di cultura!

MARIA               Ahh!... Ció! A mè pu u n’u m’pêr acsè impurtãnt. Mè a j arèbb piò a chëra ch’a s’ciapèsum int  i sintimènt!

NERIANA          Ecco parchè t’a n’atrôv maj un cân ch’u s’aférma piò ‘d du dè! Ti concedi troppo!

MARIA               Oooh! Par chi a m’ét ciapp!?

NERIANA          Nènca cun l’ultum!

MARIA               Matt!?

NERIANA          U n’t’aveva incóra gvardê che tè...

MARIA               Matt l’è inamurê ‘d mè!

NERIANA          Inamurê?! Cvèll u s’vô ben sol a lò! Du dè! E pu u n’s’è piò vèst! E j è du mis! Che delinquènt!

MARIA               U n’è un delinquènt! E’ il mio psicologo!

NERIANA          E alora l’è un psicologo delinquènt!  E tè a l’sét cvèll t’sé? A té dèggh mè cvèll t’sé! Sènza bsógn de psicologo!

MARIA               Cs’a soja?

NERIANA          Una pôra cvajóna!

MARIA               Cióó!?

NERIANA          Cióò e chè! T’sé sèmpar pronta, disponibile, docile...! Mo cun j õman u n’va bèn! I s’n’aprufèta e i n’t’ s-ciusa  piò gnit! No sta fê l’incantêda! Fa come me! Faj fê la fila e pu faj s-ciupê!!

MARIA               Ah ció, bëla sudisfaziõn!

NERIANA          Cs’a vut di?

MARIA               L’è cum’avé un bël cabarè ‘d bignè e dêj in là tót al vôlt! Mè invézi, una cvica vôlta, oh miga ch’a sèja sfazëda... mo una cvica vôlta, s’u n’j è un cvalcadõn ch’u m’pisa da bõn... (Neriana disapprova) Ció! Cus’o j a da fê  se a mè i bignè i m’ pis!

Idillia entra dalle camere, trionfante.

IDILLIA             (con il ragno in una scatolina) L’ho pres! L’ho pres!

MARIA               Oddio purèta mè! A ne voj avdé!

IDILLIA             Ma no! L’è dentr a la scatlina! Gverda! Belin!         

NERIANA          Par piasé dscorr in italian!  T’a m’fé insina scarvèzi!

IDILLIA             Parchè a n’parl ben? Dev imparé. Se sbaj, correzetem!

NERIANA          Purèna t’a l’dscorr benesum! Cum una pigura spagnôla!

IDILLIA             Andem a lavars!

NERIANA          Sè, andem a lavars! Mo s’t’a n’la smètt cun st’é dialétt a t’afógh in tl’ébi!

MARIA               E bóta vèja che ragnazz, sinò mè a n’ vegn brisul!   

NERIANA          E tèn l’in là ch’u m’fa scarvèzi!

IDILLIA             E va ben lo mètt sur la tavola. Cuntènta? Andem! (posa la scatolina sulla tavola).

Idillia, Neriana e Maria escono per il giardino.

Entrano  Natalina  e Franco dalla cucina con la lista per la spesa.

NATALINA       Mè a ne sò s’a starò incóra acvè una masa, sgnor Franco. U n’u m’pis miga  ‘d tor in zir la zènt! A j dasèn tòta roba cõmpra dla pèz e a gli a fasèn pasê par roba fat’in cà, genuina! E pu l’ha sintù prèma, cun la forma rãnza: fa di pasadèn!

FRANCO            A l’sò, A l’sò. Pôrta pazènzia! Immãnca sin’a la fèn de més!

NATALINA       A ne sò s’a durarò... e si durarà la zènt! E suzéd cume par ch’j étar, cvj chi s’è avié dala spartê la stmãna ch’l’è andê zò. E su mój l’ha m’ha fatt pasê par cvèla ch’la n’è bõna  ‘d fê da magnê!

FRANCO            Cs’a vut ch’a t’dèga. T’ vì cum la m’trata nènca mè. La s’è mèsa in st’impresa e adëss - pat ’d s-ciupê - l’ha da fer avdé ch’la j chêva i zampètt!

NATALINA       Che fëga mo lò! Mè a l’ho avisê!

FRANCO            A j dscurarò nènca. (guardando la lista) Alora l’è nicôsa signê?

NATALINA       E che tója dla ròba bóna.

FRANCO            Trancvèla. (esce chiamando) Romina!? Romina vèn cum mè ch’anden a fê la spesa!

Natalina torna in cucina. Franco esce per la comune.

La scena resta vuota per un po’.

Entrano dalla comune Ida e subito Rosmildo.

IDA                     È permesso? È permesso? (a Rosmildo dietro di lei) Vèn avãnti, Rosmildo. È permesso? (restano un momento in attesa)

Entra Verdiana dalle camere.

VERDIANA       Avanti, avanti.

IDA                     Buongiorno .

ROSMILDO       Buongiorno.

VERDIANA       Buongiorno... Lì l’è la sgnora Ida... piacere! E cvèst l’è e sgnor Rosmildo! Piacere! Chi s’accomda pu. Rosy!? Sono arrivati gli ospiti!

ROSY                 (da fuori) Eccomi!

VERDIANA       Béne. Benvenuti nella Fattoria Boschetto del Sole! Aria pura, mangiare sano...

IDA                     (con un’occhiata d’intesa a Verdiana) E soprattutto ottima compagnia!

VERDIANA       Questo soprattutto! Vedrà signor Rosmildo, si troverà benissimo qui da noi e passerà una vacanza da sogno!

IDA                     A vit? E tè t’a n’avlivtà avnì sò. T’avlivta ander e mêr!

ROSMILDO       (tenta di replicare)

IDA                     E sól de mêr u t’fa mêl! Da znì t’é avù la bronchite! Invézi l’êria ‘d muntãgna la t’fa bõn... t’a t’mèt in sdè a l’ôra a fê cunversaziõn... la bõna cumpagnèja la n’amãnca.... ël e véra sgnora Verdiana?

VERDIANA       A n’fëgh par dì, mo la nostra clientela è tutta selezionata! Rosy?!

ROSY                 (da fuori) Un mumènt!

IDA                     Chisà ch’a n’atruvègna propi acvè la tua anima gemella! (intesa con Verdiana) Gvêrda mè a sò cunvènta ch’a la  truvarèn, a sò cunvènta!

ROSMILDO       Sè mãma.

VERDIANA       (tra sé) Incantê  e per  incantê una masa!

IDA                     Cvèli de mêr a l’ n’è dónn adati a tè. (a Verdiana) Cvèli  ch’a l’va in zir sèmpar  mëzi smanêdi! Una vôlta adiritura, a gli arèbb avlù che Rosmildo e stasèss fura cun ló, tóta la nott!

ROSMILDO       Parchè cs’a j éral ‘d mêl?

IDA                     Cveli, purèn, a l’miréva sól a i tu cvatrèn!

ROSMILDO       Tè t’vu dì, mãma?

VERDIANA       (tra sé) L’è propi incantê!

IDA                     Mo e mi bastêrd! T’a n’é esperiènza, tè purèn l’è basta ch’a t’a l’fëga nasê... un fazulétt che t’a n’capèss piò gnit! (a Verdiana) Cvèll ch’ u m’faséva piò rabia l’era e fat ch’a gli era sèmpar dri a mustrê... Lì la m’capèss! Una dóna seria la n’ha bsógn ‘d mustrê gnit!

Rosy entra sorridente dalle camere.

ROSY                 (mostrandosi come da istruzioni ricevute da Verdiana) Buon giorno signori!

IDA                     Aaaah! (si mette immediatamente dinanzia a Rosmildo, che non veda)

VERDIANA       E tè cum a t’sit amanëda!

ROSY                 Parchè? Avevi da rèsar incora... (fa segno svestita) ‘d piò?

VERDIANA       T’a n’ t’vargogn ‘d rizevar i cliènt mèza smanëda? Cs’a t’o j a dètt mè? (non la lascia parlare) Massima compostezza davanti ai clienti, specie se sono uomini! Va t’a mudê sòbit e t’a n’u m’vègna piò dnènz in cla manira! (Rosy inebetita, senza una parola, cerca di protestare)  T’a n’ déga una parôla! Amãnta e artorna acvè sòbit!

Rosy abbacchiata esce per le camere.

                            Ch’la m’scusa sgnora Ida... L’è sò da stamatèna, la s’cardarà che acvè a sègna a e mêr!

ROSMILDO       A mè la m’pareva amanëda bèn!

IDA                     Mo e mi bastêrd! Dal vôlt t’vu dscòrar e t’a n’sé cvèll t’a t’dèga! Sta bon cvãnd t’a n’sé cvèll t’a t’dèga! Tè t’a n’é da gvarder una camarira! Vera sgnora Verdiana?

VERDIANA       (a Rosmildo) L’ha rasõn su mãma! L’è  basta ch’u s’gvêrda atoran ch’ u n’atrôva zènt adati a lò! Nènca acvè! (prende in mano casualmente la scatola con il ragno) Cvèla prèma ‘d tót l’è incantêda e pu a gvardej ben la n’è un (vede il ragno) rãgn... Ahhh! (la scatola cade a terra, si apre. Urla di tutti.)

Entrano rapide dal giardino Maria, Neriana e Idillia.

NERIANA          (schiaccia il ragno con un piede) Ecco! Adëss t’sé a pôst! A j arèbb a chêra che immanca t’foss stê mas-c!

IDILLIA             E mi ragnètt! (si inginocchia e lo raccoglie) Oh purett, la t’ha s-ciazé! Assassina!

NERIANA          Scusate! (a Idillia) Dai, vèn vèja! (cerca di trascinarla via)

IDILLIA             (si divincola) A ved avanti da sola!

Idillia avanti, Neriana e Maria si scusano ancora ed escono svelte per le camere.

VERDIANA       Oh e mi signor! A n’ho piò una goza! La m’ scusarà mo...

IDA                     Gnit, gnit! A n’u m’ i n’fëgh miga maravèja sa la! Dal dónn sènza tësta u s’n’atrôva d’impartótt!

VERDIANA       L’ha magari rasõn. (chiamando) Rosy?!

IDA                     L’ha da rèsar propi disma par tni da cõnt un rãgn!

ROSMILDO       Beh! Se a lì u j pis i règn?

IDA                     Sól a una zèmpla  u j pò piaser un rãgn!

VERDIANA       E pinsê ch’lè una Bandini.

IDA                     Bandini?... Bandini Bandini?

VERDIANA       Propi ló! L’è cvèla ch’lè incora ragaza!

IDA                     L’ è incóra ragaza!?

VERDIANA       Ehi! Cun la tësta ch’la s’artrôva!

IDA                     Parò... l’ha dla sensibilitê!

VERDIANA       Sè mo, a piaséj un rãgn!

IDA                     Forsi l’è un’ecologa, vera Rosmildo?

ROSMILDO       Ecco, l’éra cvèll ch’avléva dì nènca mè.

IDA                     E alora parchè t’a n’l’é dètt! Mo e mi bastërd, t’a n’é sèmpar da stê zèt! E bsógna t’dèga cvéll t’pèns, sinò la zènt i s’cardarà t’sèia incantê! O che mè a sèja una braghira! E invézi t’a l’ sé che me, al rêdi vôlt ch’a dscorr, a l’ fëgh sól par dêt un sustègn! U n’è acsè?

ROSMILDO       Sè, mãma. T’é rason tè!

Rosy entra con una sottana lunghissima e un fazzolettone in testa.

ROSY                 A véghi bèn acsè?

VERDIANA       E cum a t’sit amanëda, adëss.

ROSY                 A m’sò mèsa e prèm cvêl ch’ a j ò atruvê! Mè di vstì lõngh a n’n’ho tôlt sò!

VERDIANA       Pôrta sò al valis di sgnur int al su cãmbar!

ROSMILDO       A posi andê sò nènca mè?

IDA                     (dopo un’occhiata a Rosy) No. Tè va a fer un zir in zardèn! Andèn sò insèn, adëss dóp! Va, va!

Rosy esce con le valigie per le camere e Rosmildo esce per il giardino .

                            Cs’a vôla la mi sgnora, l’è cum ch’a j géva par telefun. E mi Rosmildo a n’so incóra stëda bóna d’acustêl a una dóna. Una dóna seria! S’a sò avnuda sò l’è parchè lì l’ha m’ha fatt capì che forsi acvà sò,  a j arèbb truvê: “la sua donna ideale”. Eh, l’è acsè fadiga incodè truvê la dóna giósta! A n’fëgh par dì mo mi fiôl l’è un zóvan a pòst. U n’ha incóra quãrãnt’ènn e l’è ingenuo, sensèbil e delichêt! E cvèsti incodè, spezi int un õman, a gli è dal grãndi cvalitè ch’a n’a l’ s’atrôva acsè spèss! Mè a l’ sènt sa la? A sò mãma e zirt cvéll una mãma la i sènt! Mè a sènt che mi fiôl l’ha tãnt ‘d cl’amor, mo tãnt ‘d cl’amor da dê vèja che farà sicuramente felice le donna che lo sposerà!

VERDIANA       e sin’adëss u n’ s’è maridê... Perchè pu aspitê tãnt... tót ch’l’amor...

IDA                     Mo cs’a disla! L’età  giusta dell’uomo per sposarsi sono quarant’anni! S’a l’avèss maridê prèma chisà cvèll che srébb suzëst, la i ved nènca lì tót chi matrimomi chi sêlta pr’êria! E purètt de mi marid l’è ormai trent’ènn ch’l’è môrt, e mè a n’ u m’sò piò maridêda par bader a e mi bastêrd! E a m’vòj fer un vãnt ‘d maridêl, lò ch’l’è õn che pò, con una giovane vergine, onesta, timorata, fedele e pia!

VERDIANA       Una sôra!?

IDA                     Cs’a disla?

VERDIANA       A géva... Una dóna cun tót chi difètt... avleva dì: con tutte quelle qualità;  la sra fadiga d’atruvê. A sèn int é domèla e al dónn...

Passa Rosy: dalle camere va in cucina.

IDA                     (guardando Rosy) A l’sò, A l’sò! L’è fadiga! Ma io non dispero! Cla sgnurèna  Bandini... cum a la dètt ch’la s’ciãma?

VERDIANA       A n’l’ho dètt, mo la s’ciãma Idillia.

IDA                     Idillia. Bël nõm! Una bëla ciòpa cun e mi Rosmildo, cs’in disla?

VERDIANA       (tra sé) Un incantê e una disma!

IDA                     A n’ putresum fer in manira ‘d presentêla a e mi Rosmildo!

VERDIANA       Mo senz’ëtar! A j aveva za pinsê nènca mè, sa la!.

IDA                     I n’starèbb bèn insèn?

VERDIANA       Benesum! (tra sé) Spezi par i du patrimõni! (a Ida) Béne! Adëss al sgnurèn a l’vèn zò ch’a l’ va a fer un zir cun Claro, e nostar cunta... il nostro animatore! A j cumbèn un incõntar par incõ dop mezdè! Mo vujétar a n’arì incóra fat claziõn! Oh, ch’fata incantëda! Acvè in zardèn u j è za la tëvla aparcëda! (chiamando) Rosy! Vieni subito sotto il pergolato! (indicando l’uscita a Ida) Prego!

Ida esce per il giardino.

Entra Rosy dalla cucina.

ROSY                 Eccomi! Duv o j a d’avnì?

VERDIANA       Pôrta da claziõn in zardèn alla sgnora Ida e al signorino Rosmildo! E amãnta da s-ciãn! 

ROSY                 Ció, mè di vsti lõngh, sò, a n’n’ho tôlt!

Verdiana esce per il giardino e Rosy torna in cucina.

Breve vuoto di scena.

Claro entra dalla comune.

CLARO              (si è messo una giacchetta ed è ridicolo) Eccomi sgnora Verdiana, mè a sò prõnt! Omba! U n’ j è inciõn! (guarda l’orologio) Epuri l’è al nôv! Ah! Ecco. Buongiorno sgnurèna...

Idillia entra dalle camere.

IDILLIA             (pronta per la gita)  Vò a siv Claro! A n’v’aveva riconosciù! (ride)

CLARO              (fra sè) Cs’a la fat?

IDILLIA             (raggiante) Par forza  avì una zaca!

CLARO              Cus’o j a? (si guarda addosso preoccupato) Indov? Ëla grosa?

IDILLIA             Cosa?

CLARO              La zèca! Duv’ëla?

IDILLIA             No! A j avì una zaca! Cvèsta!

CLARO              Ah! La gabãna?!

IDILLIA             Eh, la zaca!

CLARO              A sta la pôch bèn?

IDILLIA             A stogh molt bèn!

CLARO              E alora parchè a dscorla acsè?

IDILLIA             A parl in dialétt! Non va be?

CLARO              Oj, propi bèn ‘d pòsta ...

IDILLIA             Mè a l’ho dètt con le mi amighe! Mo lor riden! Ho dett: se sbagl scorrezetem!

CLARO              Mo csa dirala! (ride)

IDILLIA             (offesa, scoppia a piangere)

CLARO              Omba! La s’è mèsa a pianzar! Sgnurèna Idiglia!  Sgnurèna Idiglia!

IDILLIA             Nessuno mi capisce! Siete tutti uguali!

CLARO              E l’ha arcminzè a dscòrar nènca cum ch’u j a insignê su mê!

IDILLIA             Non capite questa mia ansia di ritornare alle mie origini, alla mia terra, alle nostre tradizioni! E pensate che io sia suonata! Io non mi diverto a comprare vestiti, a visitare mostre, a progettare gite. Io, adesso, voglio imparare il dialetto! A voj parler in dialétt!

CLARO              La mi sgnurèna mo cs’a s’i n’fala, lì, de dialétt? Lì ch’la dscórr acsè bèn l’itagliân! E dialett! Mo u ne dscorr piò inciõn!

IDILLIA             Lò parò e dialétt lo sa!

CLARO              Ah, mo mè e lì a n’sèn miga andé a scôla insèn. Lì l’ha fat al scol êlti in zitê e mè a gli ho fati, in tla basa drì i purch!

IDILLIA             Chissà che bello che era!

CLARO              Adëss ch’a m’stêgh invcènd a l’pèns nènca mè: “ Che bello, che era...” parchè a s’era zovan! Mo alora a j arèbb fat cãmbi avluntira !

IDILLIA             Ma lei è vissuto quassù all’aria aperta, a contatto con la natura, gli animali, ha lottato, ha vissuto...

CLARO              E lì invézi l’è stêda in cà  e chêld,  o sinò a scôla, cun i majèstar, l’ha sèmpar fat poca fadiga...

IDILLIA             Sì, ricca...

CLARO              ... l’ha pu campê nènca lì!

IDILLIA             ... ma infelice! Con la ricchezza non si trova la felicità!

CLARO              Ciò, ch’la prôva cun la miseria!

IDILLIA             Lei ha trovato il suo “io”!

CLARO              (che non capisce) Il suino?

IDILLIA             Il suo “io”!

CLARO              A m’cardeva ch’l’avèss pérs un pôrch!

IDILLIA             Lei è felice! Io invece ...

CLARO              La mi sgnurèna a s’sèn mès in di scurs da fadiga! Ch’la stega atènta che s’u j chèsca “e suino” in s’un pè,  la s’pò scvacê dò dida!(mima l’incidente)

IDILLIA             (ride) Lei mi prende in giro!...

CLARO              La mi sgnurèna Idiglia...

IDILLIA             Che l’dica nènca! Che l’dica nènca!

CLARO              E che?

IDILLIA             Il mio nom! Che l’dica nènca!

CLARO              Sgnurèna Idiglia...

IDILLIA             Al sènt com l’è bell in dialétt!

CLARO              Omba! A mè u m’ pê sèmpar precis cum in itagliãn...

IDILLIA             No, non è precis! In dialétt l’è piò bell! Sgnor Claro ho avù un’ispirazione!

CLARO              Cs’a la fat?

IDILLIA             Ho avù un’ispirazione! Lò m’insegn il dialétt?

CLARO              E chè?

IDILLIA             Lò m’insegn a parlar il dialétt!

CLARO              La vô che mè a j insègna ‘d scorar e dialétt? Mo lì l’è majèstra...

IDILLIA             Mè lo pagh! Se m’insegn, mè lo pagh! Eh? Sgnor Claro... sgnor Claro...

CLARO              E va bèn! Fasèn pu nènch cvèsta...

IDILLIA             Grazie! Lò è un amig! E mè son la donna più cuntènta  de mond! (di slancio lo bacia su una guancia) Cminzèn subit!

CLARO              Mo la sgnora Verdiana la n’v’ha dètt ch’a v’ho da purter in zir? Aspiteva che  vnèss zò nènca al su amighi.

IDILLIA             La Maria la vèn. La Neriana l’ha mal di tèsta mo l’è una scusa!

CLARO              L’ha mêl ‘d tësta mo l’è una s-ciusa!

IDILLIA             L’ha mêl...’d tësta mo l’è una s-ciusa! Al vist ho za imparat!

Maria entra dalle camere.

MARIA               Eccomi a sò pronta!

IDILLIA             L’ha mêl ‘d tësta mo l’è una s-ciusa!

MARIA               Mo csa dit!

IDILLIA             (compresa) La Neriana l’ha mêl ‘d tësta mo l’è una s-ciusa!

MARIA               E alora?

IDILLIA             Alora e sgnor Claro  m’insègna a parler le dialétt!

CLARO              A dscòrar...

IDILLIA             A dscòrar! Ah, che bëla vacãnza! (esce ridendo seguita dai due)

Idillia, Claro e Maria escono dalla comune.

Breve scena vuota.

Entrano di corsa dalla comune Mirko e Alessia chiamando a gran voce.

MIRKO               Zia! Zio! Siamo arrivati!

ALESSIA           Romina! Siamo noi! A sèn arivé! Avni avanti nõn!

Entrano dalla comune Katia e Guerrino.

KATIA                Vèn avanti bab! Mett’in sdé! Ecco, a vit ch’a sèn ariv!

GUERRINO       A sègna arivé? A sègna a Ravèna?

KATIA                A sèn dala Verdiana.

GUERRINO       E chi ëla la Verdiana?

KATIA                L’è tu fiôla, tu fiôla granda!

GUERRINO       Parchè mè a j ò una fiôla?

KATIA                Õna? T’a n’é dò! E mè chi a soja!

GUERRINO       Ecco, l’era un pezz ch’a ve vleva cmandê! Mo vò chi a siv?

KATIA                A sò tu fiôla! Katia!

GUERRINO       Katia? (la guarda) Mi fiola? Mah! Cuntènta vò!

KATIA                Adëss sta acvè in sdè...

GUERRINO       In st’é pôst a j ëll e zugh dal pall?

Entra Verdiana dal giardino.

VERDIANA       (fredda) Ah, a si vujétar!

ALESSIA           Ciao Zia! (la bacia)

VERDIANA       Ciao Alessia, ciao Mirko.

MIRKO               (bacia la zia) Zia, posso guardare la tv?

VERDIANA       Qui non abbiamo la Tv!

MIRKO               Non ci credo!

VERDIANA       S’t’a la trôv l’è tòta la tu!

ALESSIA           E Romina duv’ ëla?

VERDIANA       L’è andêda con su pê zò a fê la spesa.

Alessia e Mirko escono di corsa per il giardino.

                            Béne. (a Katia) T’a m’é da scusè mo a j ò una masa da fê... e pu e vèn dla zènt nènca stasera..

KATIA                A sò avnuda sò apòsta par dêt una mãn...  Tonino l’è andê a caza in bas’Itaglia...

VERDIANA       A ne sò s’ u j sra e pòst par durmì...

KATIA                Mo no a s’amasèn sèmpar t’a l’sé!

GUERRINO       Chi ëla cla dóna  bura ch’a lè!

KATIA                L’è la Verdiana! Tu fiôla. Mi surëla.

GUERRINO       Mi fiôla? (la guarda)  Mè l’è la prema vôlta ch’a la vèggh!

KATIA                Mo cs’a dirét bab! L’è la Verdiana. Tu fiôla!

GUERRINO       L’è mi fiola? Mah! Cuntènta lì!

KATIA                (a Verdiana) Bab l’è sèmpar lò!

VERDIANA       Tè sta bunèn e chêlum e ch’u n’ t’vègna in tla mènt ‘d ander in zir da par tè! E lasa stê  j ospiti! Ét capì?

GUERRINO       Acvè a sègna a Ravèna?

VERDIANA       No bab a n’sèn brisul a Ravèna.

GUERRINO       Oj mè a m’ cardeva ch’a fosum a Ravèna.

VERDIANA       Béne. Mè arturãn sò, gvêrda se la cuga l’ha bsógn in cusèna.

GUERRINO       In st’é pôst a j ëll e zugh dal pall?

KATIA                Sè, mo adëss u n’è é mumènt! Ét sé? (Guerrino scuota la testa) A vut un giurnêl? No? Alora mè adëss a végh in cusèna ajutê la Natalina. S’t’é bsógn ciãmam.

GUERRINO       Va bèn. (Katia si avvia) Spósa!?

KATIA                Cs’a j ëll?

GUERRINO       Mo vò ch’u m’a v’ciãmiv?

KATIA                Katia, bab, a m’ciãm Katia...

Entra Rosmildo dal giardino.

  

                            Mildo!

ROSMILDO       Katia! Mo t’sé propi tè!

KATIA                Mo cvãnt ël ch’a n’s’avdèn (si abbracciano)

ROSMILDO       Beh! Mo cs’a fét acvè? Non sarà mica una fuga romantica, cun un cvicadõn ch’a n’sèja mè!

KATIA                Va là, pazarël! J è pasé d’un pëzz chi tèmp?

ROSMILDO       E ‘d chi ëla la colpa? Mè a t’é dèss: “ No t’maridê, no t’maridê!” Tè t’a n’m’é dé mènt!

KATIA                A sò acvè da mi surëla! A sò avnuda sò a déj una mãn e a purtê bab un pô a l’êria...

ROSMILDO       A j ò propi a chêra d’avdét! E Tonino?

KATIA                L’è andê a caza! In bas’Itaglia! E tè cs’a fét acvè?

ROSMILDO       Sta bõna va là! A sò cun mãma!

KATIA                T’sé incóra spianê acsè?

ROSMILDO       Acsè? Pèz! L’ha m’ha purtê sò parchè la vô truver una dóna: onesta e pura per il suo illibato figliolo!

KATIA                No! (ridendo) A n’i pòss credar!

ROSMILDO       Eppure! Dal vôlt a m’gôd pu nènca mè a pasê par incantê! U j è i su vantêz nènca a lè! Sól che piò che pasa e tèmp piò a fëgh fadiga a scapêj! Adëss a j ò trôv la s-ciusa de lavor! A lavor la matèna e dop mezdè, la sera, dal vôlt la nòtt...

KATIA                Nènca la nott!

ROSMILDO       Ció, u j è di computer ch’ in pò rèsar mai abanduné, ch’ j ha da rèsar badé vincvatr’or sora vincvatr;  bèn e spèss u s’amêla un cvilcadõn e mè u m’ toca sustituil!

KATIA                E lì?

ROSMILDO       L’è cuntènta!

KATIA                Pazarël e cumigiânt!

ROSMILDO       E tè? T’é sèmpar chi du fiul: Alessia e ...

KATIA                Mirko.

ROSMILDO       Mirko. Ecco, Mirko! Sà e capar parchè i nõm ‘d dóna a m’j arcurd mèj!

KATIA                A l’ sò mè lo, e parchè! Cvanti a n’ét adëss a mëz?

ROSMILDO       Inciõna, gvêrda, inciõna!

KATIA                S’a créd a cvèsta!

ROSMILDO       Lè e vera! Ãnzi, fam un piasé! Dnènz a mi mê, mè e tè a n’s’cnusèn brisul! Sinò mi mê la cmènza a fê dal cmãnd...  e s’la suspëta sól la varitè la s’môr d’un cólp sècch!

KATIA                Va bèn. (ridendo) A t’ salut illibato! 

ROSMILDO       Chêvta da lè! .

KATIA                Tè babb aspëtum acvè ch’ariv sòbit! (a Rosmildo) In bocca al lupo per la donna onesta e pura! (esce ridendo, inseguita per scherzo da Rosmildo)

Katia esce dalla cucina.

GUERRINO       (a Rosmildo) A sègna a Ravèna acvè?

ROSMILDO       (non capisce) No, a n’sèn brisul a Ravèna..

GUERRINO       In st’é pôst a j ëll e zugh dal pall?

ROSMILDO       A n’é sò, a sò ariv adëss!

IDA                     Cun chi a set drì a dscorar?

GUERRINO       E vò cum a v’ciãmiv?

ROSMILDO       A m’ciãm  Rosmildo!

GUERRINO       (ride di gusto) Cum aviv dètt?

ROSMILDO       Rosmildo.

Ida entra dal cortile.

GUERRINO       Rosmildo?! (ride) Ció! Cuntènt vò.

IDA                     (chiamando) Rosmildo!?

GUERRINO       E chi ëla cla brota vecia ch’è lè? (ride)

IDA                     Ma...

ROSMILDO       (con un cenno d’intesa a Ida) Mãma!... (a Guerrino) L’è la mi mãma.

GUERRINO       Vostra mãma?

ROSMILDO       Sè.

GUERRINO       (la riguarda. Ride di gusto) Ció! Cuntènt vò?! 

ATTO  SECONDO

Stessa  scena. E’ primo pomeriggio. Katia e Guerrino sono seduti. Matteo entra, ha un cellulare in mano e una borsa nell’altra.

MATTEO            (al cellulare) No, amore... stasera non posso! Sè...  a dôrum acvà sò!... Mo no, sta trancvèla... No sta fê la gelosa! Si amore, ti penserò. Ti sognerò tutta la not...  cs’a dit? T’a n’sènt piò gnit!... Sè sè a sò fura! A sò fura!   Sarà una interferenza! Ciao! (chiude il cellulare) Uff!...  Fata pésga! (si guarda attorno)

GUERRINO       (lo  osserva)

KATIA                (a Matteo) Buonasera,  a zercal un cvalcadon?

MATTEO            (quasi aggredendo) Piacere Matteo Liverani. (le dà un biglietto da visita) Agenzia Ippica.

KATIA                Katia. (chiama) Rosy?

MATTEO            Katia! Chissà chisà cvènt õman j arà dètt che lì l’è una bëla dóna!

KATIA                Abbastanza, grazie!

MATTEO            Alora a j é voj dì nènca me: lì l’è una bëla dóna!

KATIA                Non importava ma grazie comunque.

MATTEO            (insistendo) Lì ëla ospite acvè?

KATIA                Sè.

MATTEO            Alora a s’avdirèn nènca! (invadente) Chisà ch’ a n’putègna cnóssas piò d’avsèn!

KATIA                (seccata) Me a n’i tègn par gnit!

MATTEO            La fa la sustnuda!? A gli è al dónn ch’a m’a l’pis piò tãnt!

Rosy entra dalle cucine.

KATIA                Rosy? Fam un piasè, ciãma la sgnora Verdiana! U j è... õn, ch’l’ha bsógn!

ROSY                 A gli a ciãm sòbit.

MATTEO            Non c’è fretta! (a Rosy) Aspetti un attimo! (a Katia) Lì la n’é sa, mo mè a sò avnù sò sól par lì!

KATIA                Alora e pò turnê zò sòbit!

MATTEO            Lì la n’é sa ch’l’è za inamurêda ‘d mè! Tèmp du dè e pu la m’cascarà int al mãn!

KATIA                S’u n’s’chêva d’atoran a gli fëgh avdé mè al mãn! Bab, andèn a fer un’êtra spasigiêda! Andèn avdé duv ch’ u s’ mèss i bastérd!

GUERRINO       Chi ël ch’l’õman? Ël un bibiãn?

KATIA                No bab,  no, u n’è un bibiãn...

GUERRINO       E cl’êtar duv’ël?

Katia e Guerrino escono dal giardino. Matteo e Rosy seguono i due con lo sguardo.

MATTEO            (quasi aggredendo) Piacere: Matteo Liverani! (estrae un biglietto da visita) Cinema e Televisione.

ROSY                 Ah! Lò l’è cvèll ch’l’aveva d’arivê! (si toglie la gonna lunga, il fazzoletto e si mette in mostra con un bel sorriso e stende la mano per il bacio) Piacere Rosy?

MATTEO            Piacere! (le bacia la mano)

ROSY                 (tra sè) Acsè la sgnora Verdiana la srà cuntènta!

MATTEO            Ferma! Stia ferma, immobile!

ROSY                 (si blocca in apprensione) O j a un animêl adòss?

MATTEO            (le fa un giro attorno) Belle forme!

ROSY                 Ël incóra a lè?

MATTEO            Superbe! Scultoree!

ROSY                 E chè?

MATTEO            Le sue forme! Perfette! Sieda!

ROSY                 Eh?

MATTEO            U n’j è inciõn animêl! Ch’la s’mèta in sdè! (Rosy siede quasi sulle spine) Come immaginavo! E lei con questo portamento non ha pensato di fare del cinema! Della televisione?

ROSY                 A dì la varitè: no!

MATTEO            Nemmeno un concorso di bellezza?

ROSY                 No...

MATTEO            Male! Male! Tãnti ‘d cveli ch’a l’ fa dla televisiõn a gli avrèbb aver e su fisic! Un fisico da dea greca! Da Giunone latina!  Cum a la dètt ch’la s’ciãma?

ROSY                 Rosy!

MATTEO            Rosy! La n’ha bsógn gnãnca ‘d mudês e nõm! Rosy! E’ già un ottimo nome d’arte! Ch’la s’êlza (Rosy obbedisce) Ch’la fëga un prilott? (Rosy esegue rapida) Ch’l’in fëga un’êtar ch’a n’ho vèst bèn! (Rosy esegue) Perfetta!

ROSY                 Mo a disal da bõn!

MATTEO            S’a dèggh da bõn? Mè a m’scumètt che lì acvè la fa la camarira. A m’sòja sbagliê!

ROSY                 No. Mo cum a l’ fat a indvinê?

MATTEO            A n’farèbb st’é mstir. Lei qui è sottovalutata, sfruttata, sottopagata. A scumètt ch’la ciapa du bulèn e la lavora tót e dè, e pu ‘d corsa!

ROSY                 A ne sò!  L’è e prèm dè ch’a sò acvè!

MATTEO            L’è nènca tròpp! S’la m’da mènt a mè invézi, a j presènt al parsõn giòsti. Un pruvèn e lì l’e sòbit int un prugrãma dla televisiõn! Oh, a dscorr dla Rai, Canale Cinque!

ROSY                 Da bõn? Chisà e mi Valerio cum che sra cuntènt!

MATTEO            Valerio?!

ROSY                 E mi ambros!

MATTEO            Eh! A cminzèn sòbit mêl! I ambrus l’è mèj laséj fura da sti cvèll che cvè!

ROSY                 Lò e dis? E parchè?

MATTEO            E piò dal vôlt in capèss! Magari i fa i gelus!

ROSY                 Oh! L’ha rasõn! Se savèss cum l’è gelos Valerio!

MATTEO            Ecco, a la vèst! A e su ambros la j é dis cla sera ch’u la pòr avdé in televisiõn! La j dis: “ Valerio, gvêrda la televisiõn!”  e cvãnd ch’u la ved, a là, tra tòta cla bëla zènt, e e capèss che lì - acsè impurtãnta, acsè in vèsta  - l’è nènca la su ambrosa, u s’ingasa e la gelusèja la s’j avèja ‘d bòta!

ROSY                 L’ha rasõn! A fasèn acsè! Che vègna che vègna, ch’ a j fëgh avdé la su cãmbra!

MATTEO            Sè, acsè a putèn tirê drètt cun i nostar dscurs!

Rosy e Matteo escono per le camere.

Entrano dalla cucina Natalina, Franco, Claro. Hanno il necessario per fare la conserva di pomodori.

FRANCO            Cvèsti a gli è al põm par la cunsérva.

NATALINA       E cvèsta l’è la machinèta, i tighèm... Mè parò a l’ho za dètt ch’a n’ho tèmp par tót stal mòsi! La cunsérva.! Mo u n’era mèj purtêli a fer un êtar zir?

FRANCO            L’è int é cuntratt. A duvèn insignê “agli ospiti” i lavur dla cãmpagna. Incù a fasèn la cunsérva! Pasdmãn andèn a cojar al mór e pu a fasèn la marmelêda...

NATALINA       Parchè a n’j insignì nènch d’ amazer e pôrch!

CLARO              Omba Natalina. E pôrch u s’amaza par S.Antôni, adëss a sèn apèna dop fëragost! E va da mêl sòbit!

NATALINA       Parchè la cunsérva fata da ló a pinsiv ch’la s’mantègna?

FRANCO            Ormai u n’s’pò fê ‘d mãnch. E pu u j è la sgnurèna Idillia ch’l’ha dètt ch’la vor imparè, par tót i partì!

NATALINA       Cvèla a la mitèn a fê la cuntadèna, vera Claro.

CLARO              Ecco. Dla vuluntê,  la n’ha! Mo l’è la tësta ch’la n’è adata! L’è mèj ch’la fëga la sgnóra, u j cumparèss piò tãnt!

NATALINA       S’l’ha vója ‘d fê la cuntadèna a v’la putresuv tô vò! E pò dês ch’a fosuv vò dop un pô ander a fer e sgnor!

CLARO              La mi Natalina,  l’Idiglia a n’u m’la pòss tô! A n’u m’la pòss tô gnãca s’l’a j staséss nènca lì!

NATALINA       Mo cs’a giv? Mè, s’a fóss int vo, se lì la  m’avlèss a n’i pinsarèbb miga in sò dò vôlt!

CLARO              Invézi mè a j ò propi pinsê; e a v’ dèggh nènca e parchè a n’u m’la pòss tô!

FRANCO            A zur ch’a sò curios ‘d savél nènca mè...

CLARO              Cs’a faj du spus? Eh? (visi interrogativi)  Du spus i s’ mèt õn d’un cãnt e õn da cl’êtar, atachè tót du in tla stèssa côrda e pu i taca a tirê. Iv presènt e tiro alla fune? Ecco: precis!

FRANCO            Du spus, sòbit dop maridê i s’ mèt a fer e tiro alla fune? Mo nènch cvèsta!

CLARO              Sobit, sòbit! Pinsìì mo s’ u n’è stê acsè tra vò e vostra mòj?

FRANCO            (pensandoci) A j avì rasõn! L’è propi acsè!

CLARO              E pu  i fa da bõn! Al prôv i gli a za fati d’ ambrus!

NATALINA       E i sta sèmpar alè a tirê? E cs’a suzedal?

CLARO              E suzed! E suzed! E suzed che õn di du l’ha piò fôrza e pianèn pianèn e porta vèja tót la côrda a cl’êtar e u j lasa int al mãn sól e muzgõn dla veta. E basta un tirunzìn... e patatrac!...  ognõn par la su strê!

FRANCO            Com, ognõn par la su strê?

NATALINA       Si separano! U s’capèss!

CLARO              Ecco! Se cvèll ch’l’ha tót la côrda e dà che tirunzìn! Mo e piò dal vôlt u s’n’adà e... pr’amor, par cunveniènza, par pavura... l’amòla un pô ‘d côrda e cl’êtar sòbit u s’la tor indrì e e taca a tirè lò... magari l’ha ciapp piò fôrza e stavôlta l’è lò che lasa sól e muzgõn dla vèta a e su cumpãgn...

FRANCO            E se dà che tirunzìn!

A DUE                Patatrac!!...

CLARO              E alora nènca lò e piò dal vôlt e lasa andê...

NATALINA       Insoma, l’è tót un tira e mòla!

CLARO              Ecco! A j avì dét bèn! L’è tót un tira e mòla. 

FRANCO            E alora? Iv pavura ‘d fê tira e mòla?

CLARO              Cvãnd che du i dezid ‘d fê tira e mòla insèn, bsógna chi épa immãnca, cvesi la stèsa fôrza tót du, sinò u s’ariva sòbit a e patatrac! E tra mè e l’Idiglia u n’ j è cumpetènza!

NATALINA       A n’capèss!

CLARO              La mi Natalina cun la fôrza ch’l’ha l‘Idiglia la starèbb pôch  a tôs tót la côrda!

NATALINA       Mè pu  u m’pê ch’a siva mèss mèj vò che lì!

CLARO              Eh, mo acvè a n’avèn miga da fer al braza... (fa segno di denaro)  j è cvist la su fôrza...  j è cvist ... e i parènt! A sò cunvènt ch’ i n’s’lasarèbb gnãca a fer al prôv!

NATALINA       A j ò capì! Alora vò a pinsì che sèja mèj ch’a j insigniva sól e dialétt...

CLARO              Ecco!

FRANCO            E cum a vala? Impêrla?

CLARO              La gli a mètt tòta! Mo u n’j è gnit da fê! Cum a s’disal.. .  e dialétt s’u n’s’tèta cun e lat dla mãma!... Ormai l’è têrd!

FRANCO            (hanno sistemato le cose e sono pronti)  Pronti! Duv a s’mitègna a fêla?

NATALINA       No! Ch’a n’u m’gvardiva! In cusèna, a n’u v’voj!

CLARO              Omba Natalina! E furnëll grãnd l’è rott! E tucarà apiê la furnasëla. A tulèn la têvla vëcia... Instãnt vujétar purtì fura la roba ch’a végh a tô dò fascèn...

FRANCO            Intânt mè a purt fura la roba.

Verdiana entra dalle camere.

VERDIANA       Franco, a j ò bsógn t’véga zò a Fènza!

FRANCO            A Fènza? A fê chè?

VERDIANA       A voj t’véga in lavandarèja!

FRANCO            In lavandarèja a fê chè?

VERDIANA       (lo rifà) A fê chè? A artirê di mi vsti!

FRANCO            Mo Verdiana... a j s’era stamatèna.

VERDIANA       Stamatèna i n’era prõnt! (gli da gli scontrini)

FRANCO            E acvè cun la cunsérva?

VERDIANA       U j è pu Claro!...  Alora?

FRANCO            A j ò capì! A j végh sòbit!(a Natalina) A gli a dasiv vò una mãn a Claro a purtê fura la ròba?

VERDIANA       A gli a dêgh mè!

FRANCO            Alora a s’avdèn!

Franco esce dalla comune.

Natalina, Claro e Verdiana  escono in  giardino con il materiale per la conserva.

Matteo e Rosy scendono dalle camere. Lei è indispettita.

MATTEO            Mo vèn acvè! Duv a scapta!

ROSY                 Guardê e va bèn, mo tuchê pu no!

MATTEO            Sè mo se mè a n’sènt... a n’ pòss miga garantì! Daj vèn nènch ‘d s-ciora!

ROSY                 Noo! A si tròpp manèsch! (guardandolo fisso colpita da un sospetto) Mo vò a siv una parsona seria?!

Verdiana rientra dal giardino.

VERDIANA       Rosy?! Cus’è la sta cunfidènza cun j ospiti! U n’è ora t’véga a parparê par la zèna?

ROSY                 (riscuotendosi) A j végh sòbit!

VERDIANA       E amãnta da s-ciãn!

ROSY                 Mo mè a m’cardeva...

VERDIANA       Sta zèta!

ROSY                 Uffa!

Rosy esce rapida per la cucina.

VERDIANA       (sorride) A n t’ho miga vèst arivê!

MATTEO            Adèss adèss! E tèmp ‘d purtê sò la borsa.

VERDIANA       Vèn, vèn ch’a t’fëgh avdé sòbit la cà... la tëra. L’è un bël pôst sét. Chi ël che compra eh? Chi ël?

MATTEO            Eh, cvãnta freza! T’a n’u m’ dé gnãnca un bés!

VERDIANA       Acvè no. E pò arivê un cvalcadõn da un mumènt a cl’êtar!

MATTEO            Un salut immãnca! (la abbraccia e la bacia)

VERDIANA       (si stacca quasi subito) Daj!... E alora? Cõntum...

MATTEO            T’ savèss cvãnt ch’a j ò dè par cunvènzal ch’u la cumprèss!

VERDIANA       E u la tô acsè sènza avdéla? Sènza discutar? Mo chi ël?

MATTEO            Un amigh! A j ò fat fê tènt ‘d chi aféri! Tè t’a m’cnóss da pôch mo s’a j arèn e temp par cnóssas mèj... e mè a sper ch’a l’arèn...

VERDIANA       A l’arèn...

MATTEO            (abbracciandola) Stanot? Eh?

VERDIANA       (maliziosa, staccandosi) Stanot! Daj...

MATTEO            Verdiana! T’a m’fé murì!

VERDIANA       T’a n’me vu propi dì chi ch’l’è?

MATTEO            Stanot! A te dèggh stanot!

VERDIANA       Mo e cuntratt? Cvãnd a vèl sò a firmêl?... Dmatèna?...

MATTEO            E cuntratt a l’  firum mè! A j ò la procura!

VERDIANA       No. Da bõn? Daj, faml’ avdé!

MATTEO            Chêlma la mi bastêrda1 Chêlma! Tè t’a m’fé avdé la mi cãmbra e mè a t’fëgh avdé la procura? Parò a tègn cvert e nõm de cumprador... a t’voj fê spasmê sin’a la fèn! Cum t’fé tè cun mè! Daj vèn  sò cun mè!

VERDIANA       A vegn... mo sól par du minut!... Du minut!

MATTEO            Du minut! Sól du minut! (escono rapidi)

Matteo e Verdiana salgono alle camere.

Romina, Mirko e  Alessia, nello stesso tempo scendono dalle camere.

ROMINA            Ciao mamma.

MIRKO               Non c’è neanche la televisione in questa casa. Io dico se oggi ci può essere una casa senza la televisione.

ROMINA            Ci vorrebbe l’antenna parabolica ma la mamma non la vuole comprare.

ALESSIA           Questo e un eremitaggio di montagna e negli eremitaggi le televisioni non ci sono. E poi la televisione fa solo della pubblicità. Ti vuol far comprare delle cose inutili così spendi tutti i soldi e dopo non ce ne sono più!

ROMINA            Non è vero! Di soldi ce ne sono sempre!

MIRKO               La televisione è il progresso. Se non ci fosse la televisione non ci sarebbe il progresso. Uno se sa l’inglese, adesso, con la televisione può sapere cosa succede in tutto il mondo. E poi tè stai zitta. la guardi poi anche tè!

ROMINA            Andiamo a fare un giro. Ci sono i funghi!

MIRKO               I funghi? Velenosi?

ROMINA            Non lo so, andiamo a raccoglierli.     

MIRKO               Pensa se sono velenosi! Muoiono tutti!

ALESSIA           Oh! A sit scemo! Io non voglio mica morire!

MIRKO               Muoiono gli altri e noi dopo andiamo a esplorare il bosco!

ROMINA            Prendiamo il fucile di Claro. Io l’ho visto ce n’ha uno!

MIRKO               E io prendo un pugnale! E poi andiamo a caccia di orsi e di leopardi!

ALESSIA           I leopardi non ci sono!

MIRKO               I leopardi ci sono!

ALESSIA           Nei nostri boschi i leopardi non ci sono. E non ci sono più neanche gli orsi! Se tu studiassi la geografia lo sapresti!

MIRKO               Per mè ci sono e se tè non vuoi venire, peggio per tè!

ROMINA            Andiamo nel bosco! Andiamo a cercare i funghi velenosi!

ALESSIA           Voi siete matti! Mè a n’vegn! Io lo dico alla mamma che voi volete andare alla ricerca dei funghi velenosi!

MIRKO               Eh no! Tè non dici niente se no i funghi te li facciamo mangiare prima a tè!

ALESSIA           Andiv a fê frèzar! No. No! Lasciatemi stare! Aiuto! (fugge)

MIRKO               Daj, facciamola prigioniera!

ROMINA            Okay! Okay! (la inseguono)

Alessia, Mirko e Romina escono correndo dalla comune.

Neriana, Idillia, e Maria entrano dal giardino. Stanno discutendo animatamente.

NERIANA          E alora parchè a j ét dètt ‘d sè!

IDILLIA             Perchè m’ha pres a l’impruvis! M’ha dètt: “ Signurina, oz pomerezz, va bèn?”

NERIANA          E tè dgivta: “Mi dispiac ma oz pomerezz non pòss!”

IDILLIA             Ma mè non voj parlarc!

MARIA               La t’l’ha pu dètt! L’è basta t’a j fëga e piasé d’incuntrêl! T’a j di ‘d no sòbit e l’è bëlache finida! A j andrebb mè int é tu pôst... e pu a ne sò s’a j girèbb ‘d no! U n’è miga un brot õman?

NERIANA          Chi? Che lulù? Sè, u n’è un brot õman. Mo t’a n’è vèst incù a tëvla? Cun su mê? Sè mãma... va bèn mãma... sòbit mãma... E su mê ch’la j géva cvèll ch’l’aveva da magnê, cvãnd ch’l’era ora ‘d bé...  U m’faseva insina scarvèzi!

MARIA               A tè za. U t’fa scarvèzi nicôsa!

NERIANA          Ecco! Cvèll, l’aveva da nessar dóna int é mi pôst! Gverda mè a m’scumètt ch’ u n’ha gnãnca e côr d’avnì da par lò! E mãnda la su mãma!

MARIA               Beh! E se ãnca e fóss? Mèj s’u n’sa fê gnit! Acsè a j putrebb insignê nicôsa mè! E pu pènsa una proposta di fidanzamento cume cvèli d’una vôlta! U m’parrèb ‘d rèsar Rossella O’Hara!

IDILLIA             Mè non vogl parlarc! E poi oz pomerezz...

NERIANA          (esasperata) U s’dis incù dop mezz dè! (turandosi le orecchie) Al mi urècc!

IDILLIA             E va bèn! Incù dop pomerezz dovèn far la conserva con Claro.

NERIANA          Sicura adëss t’a  t’si apastêda cun lò. U t’farà pulì nènca la stala!

IDILLIA             Cvèla dmatèna!

NERIANA          (ride) C’s’a j truvarét in clu che lè!

IDILLIA             Mè non ci trov gnint! Claro è simpatich, rispetos e m’insegna il dialétt!

NERIANA          Alora l’ha da fer e su pô!

IDILLIA             (guardando fuori) Arrivan la sgnora Ida! Mè scapp!

Idillia esce rapida per la comune seguita da Neriana e Maria.

Verdiana,  Ida e  Rosmildo entrano dalle camere. Rosmildo si tiene a distanza.

VERDIANA       Nènz d’avnì sò a j ò scort cun la sgnurèna Idillia. S’la vdèss cum ch’l’è cuntènta d’incuntrê su fiôl!

IDA                     Da bõn? Ohhh! Lì la m’arvèss e côr!

VERDIANA       Sè... parò... l’è tèmida una masa e savènd che nènca e su Rosmildo l’è acsè tèmid... insoma  l’ha m’arèbb cmandê una grëzia?

IDA                     Una grëzia? Ach grëzia?

VERDIANA       Ecco... la j avrèbb dscòrar da par lì!

IDA                     Ah no no no! Cvèst a n’pòss miga! A vôla ch’a lasa e mi Rosmildo, sól da par lò cun una dóna? Oh, no no no!

VERDIANA       Eh, sgnora Ida, da lè pêt la n’s’è spustêda d’un pél! A gli ho dètt nènca mè che lì l’arèbb avù a chêra ‘d rèsi.

IDA                     U s’capèss, bsugnarà pu ch’a s’cnusègna!

VERDIANA       La l’ha capì nènca lì, difati! E alora a sò arivêda a mètum d’acôrd ch’i v’ciãma ló, dóp...  dopo che hanno rotto il ghiaccio! Mè u m’pê che lì la pòsa rèsar cuntènta.

IDA                     ‘D zérta...  l’è una dóna sensèbila!

VERDIANA       Ch’la creda ch’l’è stêda cumbatuda sin’a l’ultum...

IDA                     L’è una Bandini!... E va bèn!  Mo e bsugnarà ch’a dscora cun e mi Rosmildo, ch’a l’ mèta in s’l’avis. Cum a j geva nènca stamatèna l’è acsè indifés, acsè delichêt... D’ãnum! Eh! Parchè, l’è un lavurador, sa la? Un lavurador ch’u n’s’n’è mai vèst! E lavora sèmpar. La sera, la nott! Spèss nènca e sabat, la dmènga! E u s’vèn a cà dal vôlt ch’l’è un straz!... Mo cun una dóna, a j ò pavura ch’l’épa a padì...

VERDIANA       Sgnora ch’la n’épa pavura, adëss i s’incontra...

IDA                     Adëss?!

VERDIANA       (guarda l’orologio) Adëss! La sra acvè ch’l’ariva.

IDA                     (si agita) Com? Acsè? Sòbit?

VERDIANA       La sgnurèna Idllia l’ha chêra d’cnosal sobit!

IDA                     Da bòn?! Alora e va ben! Parò...

VERDIANA       A l’ho za parparêda me! S’l’avèss bsogn, mè a sò in cusèna.

IDA                     Grazie sgnora Verdiana! Grazie!

Verdiana esce per la cucina.

                            (chiamando) Rosmildo! (agitatissima) Tè aspëta  acvè ch’ u j è una sgnurèna ch’ha j ò chêra t’a j dscora,  t’a la cnosa... a t’ lass da par tè!

ROSMILDO       Sè, mãma! Sta chëlma,  tè, parò!

IDA                     Mè a sò chêlma! Mo se t’avèss d’avè bsógn ciãmum, mè a stegh acvè pôch luntãn...

ROSMILDO       (preoccupato per l’agitazione di sua madre) S’t’vu a fasèn un’êtra vôlta!

IDA                     No. Adëss! A l’ sò! A l’ sò! L’è la prema vôlta ch’a t’lass da par tè  cun ‘na dóna. A sit nervos? Eh?

ROSMILDO       Un bisinìn, mãma.

IDA                     T’a n’é d’avé pavura! Una dóna... una dóna, a vit... l’è cvesi cum un õman!

ROSMILDO       Sè, mãma. Quesi! Mo la j sra pu un pô ‘d difarènza!?

IDA                     Un pô, un pô! Mo la n’ha impurtãnza! E questa l’è una ragaza sensèbila, delichêta, timurêda e ch’la zerca una parsona par condividere con lei i suoi stati d’animo... Insoma, ormai t’sé grãnd e e tucarà t’a l’ impera da par tè! Aspëta acvè! (esce)

ROSMILDO       Va bèn mãma. 

Ida esce in giardino. Rosmildo aspetta, si alza, passeggia.

                            L’è narvosa cum s’la s’avèss da maridê nènca!...  Adëss a j dèggh ‘d nò sòbit. Acsè a sèn a pòst. (vede arrivare gente)

Neriana entra dalla comune.

NERIANA          Buona sera.

ROSMILDO       Buona sera.

NERIANA          La signorina Idillia non può venire e ha mandato mè a parlare con lei.(pausa)

ROSMILDO       Ah, béne. Io volevo dirle...

NERIANA          Eh! Non mi fa neanche mettere a sedere? Non abbia paura non mordo mica!

ROSMILDO       Sediamoci pure. 

NERIANA          Mitèns in sdé! (siedono. Pausa di imbarazzo) La mamma?

ROSMILDO       Sta béne grazie!

NERIANA          No, a dgeva. (sfottendo) Duv l’a l’ a mèsa. A vèggh ch’a si sèmpar insèn. Ãnzi credevo di trovarla qui.

ROSMILDO       (tra sé) Cvèsta la zerca l’incantê! (a Neriana)  L’ha m’ha lasê da par mè!

NERIANA          E lò u s’arisga ‘d ster acvè da par lò?

ROSMILDO       (si mette nella parte) Sè, parchè la mi mãma l’ha m’ha dètt ch’a n’ho d’avè pavura e che una dóna l’è cvesi cum un’õman!

NERIANA          (ridendo) Ah! Da bõn?

ROSMILDO       Mè invézi a j ò féd ch’u j sèja un pô ‘d difarènza!

NERIANA          Mo che bravo! Lò l’ha féd ch’ u j sèja un pô ‘d difarènza!

ROSMILDO       E lì cs’i n’ pènsla? A j ëla la difarènza?

NERIANA          (a parte) L’è  propi incantê! (a Rosmildo) Ehi, mè a dirèbb!

ROSMILDO       (battendo le mani e gioiendo come un bambino) Viva la difarènza!

NERIANA          (imitandolo) Viva la difarènza! (fra sé) E l’è nènca disum!

ROSMILDO       (tra sé) Rid, rid! (si ricompongono)

NERIANA          (tra sé) L’andrèbb propi bèn par l’Idiglia! (a Rosmildo) Mo cvãnt tèmp a l’ lò?

ROSMILDO       Trentotènn.

NERIANA          Ah!  Alora e fa bèn ander in zir  incora cun la mãma. Lò u n’e sa miga lò cvèll ch ‘ u j putrèbb suzedar!

ROSMILDO       Da bõn? E cs’a m’putrèbal suzedar?

NERIANA          E putrebb incuntrè dla zènt pariculosa!

ROSMILDO       Ah! (fingendo sempre ingenuità) Mo mè a j ò fat un corso di difesa personale!

NERIANA          Ah sè? (ride)  Mo u j è dal vôlt ch’ un basta miga un corso di difesa personale?

ROSMILDO       Ah no? Osta! E cvãnd ëli cal vôlt ch’la dis lì?

NERIANA          Pr’esempi: lò ël maj stê da par lò cun una dóna?

ROSMILDO       (ci pensa un attimo) Sè!

NERIANA          (stupita e sorpresa) Sè!?

ROSMILDO       Cun la mi mãma!

NERIANA          (con compatimento) Ma no! Mè a dèggh s’l’è mai “stê” cun una dóna!

ROSMILDO       Stê cun una dóna? Com?

NERIANA          (a parte) S’l’è incantè!

ROSMILDO       (a parte) Cvãnt sòja incantê!?

NERIANA          Lò una dóna a l’a l’mai tuchêda?

ROSMILDO       (ingenuo) Parchè al dónn a s’a li  da tuchê?

NERIANA          Sicura ch’a l’s’ha da tuchê! U n’a gli a dètt la su mãma?

ROSMILDO       No. La n’u m’l’ha miga maj dètt!

NERIANA          Figurèns! (ride commiserando)

ROSMILDO       E csa s’a la da tuchê par fê chè, una dóna?

NERIANA          (tra sé) Adëss e va pu a finì ch’u m’fa vargugnê! (a Rosmildo) A ne sò par féj una careza, abrazêla...

ROSMILDO       Da bõn? (si avvicina con euforia) Alora mè a pòss tuchê nènca lì. Eh?

NERIANA          Ma... (dopo un attimo di perplessità. Sfidandolo) Parchè no.

ROSMILDO       (allunga le mani e poi si blocca incerto) E dov a l’ o j a da tuchê?

NERIANA          E mi signor! Che prôva abrazêm... Csa fal? U n’ s’arisga?

ROSMILDO       A dì la varitè a j ò un pô ‘d pavura, sicõm ch’a j arèbb da fer un cvèll ch’a n’l’ho mai fat...  a m’é farèbal un piasé!

NERIANA          Che dèga pu!

ROSMILDO       A gvardarèbla duv ch’lè mi mê?

NERIANA          Mo sicura! (guarda) L’è in zardèn ch’l’ha dscorr cun la sgnora Verdiana.

ROSMILDO       Da bõn?

NERIANA          Da bõn! A vôl ch’a gli a ciãma?

ROSMILDO       No, no!...  Alora a pòss abrazêla! 

NERIANA          Mo sicura!

Rosmildo abbraccia Neriana e prima che lei se ne renda conto la bacia. Neriana sorpresa cerca di reagire. Breve schermaglia e i due finiscono sul divano. Ida entra dal giardino.

IDA                     Ahh! Rosmildo!

Rosmildo lascia improvvisamente Neriana e rotola a terra come svenuto. Neriana rimane inebetita. Alle urla accorrono dalla cucina Verdiana, Natalina e Rosy.

IDA                     Rosmildo! Rosmildo! (aggredendo Neriana)  Csa j a la fat a e mi babin?

NERIANA          E chè? Cvèll ch’a j ò fatt mè!

IDA                     Sè lì, lì! Mo la n’s’vargõgna! Aprufitês acsè d’un bastêrd debole e indifeso!

NERIANA          Mo mè a n’ho fatt gnit!

IDA                     E pu lì, lì, csa j fala acvè? Ch’la véga vèja! Vèja!

NERIANA          Acvè  j è tót mët! (via)

IDA                     Rosmildo. Tè purèn, cus’ét? A sò la tu mãma, arspõndum... (l’aiuta a sedersi)

ROSMILDO       (come rinvenendo) Cus’ël zuzëst?

IDA                     Gnit purèn, gnit! U n’è stê gnit!

VERDIANA       Sgnora Ida, mè a n’so cvèll ‘d dì! La m’aveva garantì...

IDA                     Cun lì a j dscurarò pu dopp! (a Rosmildo) Vèn cun mè, vèn cun la tu mãma...

Ida e Rosmildo escono per le  camere seguiti dallo sguardo interdetto di Verdiana.

Katia e Guerrino entrano dal giardino. Natalina e Rosy tornano in cucina.

KATIA                Cs’ël suzëst? A j ò sintù rugiè!

GUERRINO       A j amazè un cvalcadõn?

VERDIANA       No. I n’ha  amazè inciõn, incóra! Mo s’a durèn acsè a l’amaz mè un  cvalcadõn! (esce arrabbiata)

Verdiana esce per le camere

GUERRINO       (arrabbiandosi a sua volta) Ció! Cs’a s’ëla istizida a fê chè?! Cs’ a j tiral e cul?

KATIA                U n’è gnit, bab. A sit stracch? Mett’ in sdé!

GUERRINO       No, mè a dèggh cvèll ch’ u j tira!!

KATIA                Mett’in sdé! U n’è gnit! Lasa pérdar!

GUERRINO       No! Mè a n’ lass pérdar gnit! (brontola)

KATIA                A vut bé?

GUERRINO       Mo tè chi a sét?

KATIA                A sò tu fiôla? La Katia!

GUERRINO       E chi ch’m’é dis a mè che tè t’sé mi fiôla?

KATIA                Ció... a j avèn tót du e stèss cugnom... cum a t’ciãmta tè?

GUERRINO       Morelli Guerrino!

KATIA                E mè a m’ciãm Morelli Katia? Morelli! A sò tu fiôla e la fiôla ‘d tu mój!

GUERRINO       Mój? Mè a n’ m’arcord ‘d rèsar maj stê maridê!

KATIA                Alora t’a m’arè avù da ragaz! Sei un ragazzo padre! (ride)

GUERRINO       Ció, cs’ét  vója ‘d ciapêm pr’e cul?   

KATIA                Mo no bab!

GUERRINO       A t’dèggh ch’ u j vôr una curiosa faza ‘d dì t’sé mi fiôla!

Guerrino esce dal cortile seguito da Katia.

Matteo entra dalle camere e poi subito Natalina arriva dalla cucina.

MATTEO            Vò! Avnìn acvè par piasè!

NATALINA       Che dèga...

MATTEO            Vò a lavurì acvè? A si una dóna ‘d sarvèzi?

NATALINA       A sò la cuga!

MATTEO            L’è pracis! La sgnora Verdiana l’ha dètt ch’a m’ purtiva sò l’acva, ch’ a voj fer un bël bagn!

NATALINA       E chè?

MATTEO            La sgnora Verdiana l’ha dètt ch’a m’ purtiva sò l’acva, ch’ a voj fer un bël bagn!

NATALINA       Mè a j ò féd ‘d no avé capì!

MATTEO            A n’avì capì! Csa siv sorda? Purtim sò l’acva da fer un bagn!

NATALINA       L’acva t’a t’la port sò da par tè!

MATTEO            Cum a v’ parmitiv! Vò a n’ savì brisul chi ch’a sò mè!

NATALINA       Tè t’po rèsar nènca e Presidènt dla Ripoblica, mo par mè t’si un bël ignurãnt! E s’t’a n’t’chêv d’atorn’ a ciapp int è s-ciãdur! Mo nènch cvèsta la j a i martèll!

Natalina torna in cucina arrabbiatissima.

Maria entra dal giardino. E’ tutta sporca di conserva.

MARIA               (ridendo e parlando con fuori) ... e mè a m’so impatachêda tòta cum’un ciù! Adëss  a végh a tor un sugamãn! Sè, nènca e tu! E pu a s’lavèn... (vede Matteo. Sorpresa e gioia) Matt? No!?

MATTEO            (con prontezza) Maria! Finalmènt a t’ho trôv!

MARIA               A n’i pòss credar! E cum a fét a rèsar acvè?

MATTEO            Indvèna!

MARIA               T’sé avnù sò par mè! (Matteo annuisce, lei lo abbraccia) Ah! E mi Matteo!

MATTEO            A n’a gli ho fata a stê luntãn da tè! Dop ch’a s’sèn lasé l’ultma vôlta...

MARIA               Du mis fa e t’a n’m’é mai telefunê!

MATTEO            E té?

MARIA               A j ò pruvê tãnti ‘d cal vôlt, mo u n’arspundéva maj inciõn!

MATTEO            A m’ét pinsé immanca?

MARIA               Sèmpar!

MATTEO            Nènca mè! T’savèss cvãnd ch’a t’ho pinsê!

MARIA               Oh e mi Matt! E cum ét fat a truvêm?

MATTEO            Prôva a imazinêl!

MARIA               T’a l’è cmandê cun la Giovanna?!

MATTEO            Sè. E finalmènt cvãnd ch’a j ò savù t’sivta acvà sò! A j srê baraca e buratèn...

MARIA               Ma i tuoi pazienti!

MATTEO            Cvii i pò aspitê! Mo mè a n’ puteva piò aspitê! A sò avnù ‘d corsa par ster un pô cun tè!

MARIA               Oh, cum ch’a sò cuntènta! A n’vèggh l’ora ‘d dil cun la Neriana!

MATTEO            Parchè l’è sò nènca lì?

MARIA               Sicura , lì, l’Idiglia! Propi lì ch’la géva che mè a s’era incantêda a mètum cun õn come tè! Che tè t’sé un... oh, a ne pòss gnãca dì! A j ò propi a chêra! A j é dèggh sòbit!

MATTEO            No no. Cun lò a n’i dgèn gnit!

MARIA               E parchè?

MATTEO            A n’i voj dè sta sudisfaziõn a õna ch’l’ha avù di dòbi sora ‘d mè!

MARIA               T’é rasõn!

MATTEO            A voj ch’a sègna sól mè e tè a savél! Sarà il nostro segreto!

MARIA               Sè. T’é rasõn! Sarà il nostro segreto! Cun ló a n’i dgèn gnit! A vut avnir cun mè? A végh ‘d s-ciora a tôr un sugamãn!

MATTEO            Du minut!

MARIA               Du minut, adëss! Mo stasera a stasèn insèn sèmpar! Ci dobbiamo rifare del tempo perduto! Ven!

Maria e Matteo salgono rapidi alle camere.

Romina, Mirko e Alessia rientrano di corsa. Natalina dalla cucina.

ROMINA            (entra raggiante con il cesto delle uova) Abbiamo trovato i funghi! Babbo! Babbo! Ho trovato i funghi! I funghi!

NATALINA       Il babbo non c’è! Fammi vedere! (li guarda) Béll! A srai bõn?

ALESSIA           Non sono velenosi, vero?

NATALINA       Mè a n’i cnóss!

ROMINA            Li mangiamo?

Claro entra dal giardino, è anche lui sporco di conserva.

CLARO              O j a sintù bèn? A j avì truvê di fõnz?

NATALINA       Ecco, propi vò. E j bõn sti budlèn?

CLARO              Ummm (li guarda) Duv a j aviv truvé a e  castagn o in tla macia?

MIRKO               No, li abbiamo trovati in terra!

CLARO              A dèggh mè a cmandêl!

ALESSIA           (a Mirko) Mo csa dit?! A j avèn truvé in tla macia!

CLARO              Omba bastërda! T’sé cvél ch’l’è la macia e t’dscorr nènca in dialétt! Brava!

MIRKO               E poi sa anche l’inglese!

CLARO              Omba! Iv mo vèst Natalina! Cvèsta l’è la zuvantò muderna ch’la m’pis!

NATALINA       Alora?

CLARO              Alora e chè?

NATALINA       E j bõn?

CLARO              Ció, Natalina, sa j avì  e stomuch agiudê cvist i v’é sgiôda! Mo e pò' dês ch’a curiva sò e zò tót la not!

ALESSIA           Alora j è cativ!

ROMINA            Sono velenosi?

MIRKO               Sono mortali?

CLARO              No, non fanno morire, ma fanno prendere una bella sciolta col fischio!

NATALINA       A j bot vèja mè, par rèsar sicura. L’è un pchè,  j è acsè bell!

Claro esce dal giardino.

Dalle camere Maria con asciugamani e trousse ed esce in giardino.

MIRKO               Abbiamo portato Risiko. E’ in macchina.Ci giochiamo?

ROMINA            Si!

ALESSIA           Gioco anch’io.

MIRKO               Andiamo a prenderlo!

Mirko, Romina e Alessia escono di corsa dalla comune e di scontrano quasi con

Verdiana e Matteo che rientrano.

VERDIANA       Ahh! T’a m’é fat istizì la Natalina. Adëss u m’avrà un bël pô a tnila bõna!

MATTEO            T’a la lës a cà!

VERDIANA       Mo a sit matt? Cum a fëzi sènza cuga. E pu t’a l’ sé int é cuntratt a j ò mèss che da st’ëtra stmãna: “cambia la gestione”. A n’ putrò miga lasê e nôv padrõn sènza  la cuga!

MATTEO            E va bèn. Mo apèna fat e cuntratt...

VERDIANA       Dop a putì fê ch’u v’pê! T’cnóss la sgnurèna Maria?

MATTEO            Mè no. Parchè?

VERDIANA       A j ò vèst t’dasivta fura d’in tla su cãmbra.

MATTEO            A m’so sbaglié cãmbra. Lì la purèna la s’è ciapa nènch pavura. Mè avleva avnir da tè... (si accosta)

VERDIANA       (suona il cellulare) Pronto?

Katia e Guerrino entrano dal cortile senza che i due se ne accorgano. Vedono e ascoltano.

VERDIANA       Sè.... dim...  e alora? L’è pronta sól lõn a mezdè?... No, csa vut impazì! (a Matteo che la tormenta alle spalle) Sta férum!... (al telefono) Eh?... Gnit gnit...  I vstì? No t’ preocupê, a fêgh sènza! Sè... (a Matteo che la tormenta) Férum!... Eh... Stanott t’dôrum a cà! No! Avnèn zò nõ dmatèna!... Sè sè! Sta trancvell! No!... Ciao...  béne...

KATIA                Cus’ël suzëst?

VERDIANA       (scoperta, si ricompone a fatica) Ah! T’si tè!... L’era Franco... u s’è rott la machina e alora...

KATIA                A l’végh a tô mè...

VERDIANA       No. No. U n’impôrta. A j ò dètt che stëga zò par stanott... (a Matteo) Vada pure e grazie!

MATTEO            Sempre a sua disposizione signora. E anche sua, gentilissima signora Katia!

Matteo esce in fretta per la comune.

GUERRINO       Chi ël ch’l’õman? Ël e trat ‘d cla spósa ch’a lè?

VERDIANA       (con troppa premura) No. Bab, u n’è e trat ‘d cla spósa ch’a lè! E mi bab! (lo bacia)

KATIA                Csa sit dri a fê?

VERDIANA       Dri a fê chè?

KATIA                T’a n’fëga l’ingiãna cun mè! U s’n’è adê insina bab!

VERDIANA       (cercando di minimizzare) Mo de chè?  L’è .un ospite...

KATIA                A j ò vèst sét cum ch’ u t’ staseva adòss! E tè t’sé õna che j õman t’a j é sèmpar tnu a distãnza... a meno che?

VERDIANA       A meno che, e chè?

KATIA                Verdiana, csa sit dri a fê?

VERDIANA       A n’ho da rèndar cõnt a tè ‘d cvèll ch’a fëgh!

KATIA                A mè no, sta sicur! Mo u m’piãnz e côr avdé mi surëla ch’la fa la zvèta cun un gagà da du bulèn!

VERDIANA       Béne! E alora s’t’a l’  vu propi savé, cvèll che tè t’ciãm un gagà da du bulèn, l’è Matteo Liverani e l’ha la piò grosa agenzia immobiliare dla Rumãgna  (estrae di tasca un biglietto da visita e lo dà alla sorella che lo confronta con il suo)

KATIA                Mo gvêrda! (intasca i due biglietti)

VERDIANA       E ch’u m’farà vèndar st’é pôst par e dopi ’d cvèll che vêl!

KATIA                Oh, mo gvêrda? E chi ël  cvèll che cõmpra?

VERDIANA       T’ l’avdiré!

KATIA                E lò, l’agente immobiliare, in cãmbi, csa vôl? (fa segno di denaro) La sinsalarèja e pu?... A l’d’arscôdar  cvëll nènch stanot?

VERDIANA       Mo sta bõna!

KATIA                Vèst che Franco u n’ vèn sò...

VERDIANA       A la vut smètar? A l’sò pu mè cvèll ch’a j ò da fê!

GUERRINO       Chi ëla cla dóna?

KATIA                L’è tu fiôla, bab! L’è la Verdiana.

VERDIANA       Mo csa t’crédta che mè a sèja un  pôvar ciù!

KATIA                No. A l’sò t’sé furba.

VERDIANA       E alora?

KATIA                Sè, mo sta atènta ch’u n’j è furb ch’u n’i n’sèja õn di piò furb! E pu pènsi. A vêlal propi la pèna par du bulèn ‘d piò arisghê  ‘d mandê pr’ëria un matrimõni?

VERDIANA       Béne!! Cs’a m’fét la prédga adëss! Tè, che t’n’é fat ‘d tót i culur! T’é fat spudê sãngv a bab e mãma, che t’sivta sèmpar a vajõn!

KATIA                Alora a s’era ragaza! Comunque a n’t’fëgh inciõna prédga! Ormai t’sé grãnda e t’a l’ sé nènca da par tè  cvèll t’é da fê.

VERDIANA       Sè, e grazie de cunsèj!

Verdiana esce  per le camere indispettita.

Rosy e  Natalina rientrano dalle cucine.

ROSY                 A v’dèggh ‘d sè! Mi ha promesso che mi fa fare del cinema e della televisione.

NATALINA       Va là, pôra incantëda!

ROSY                 A n’i cardì? Gvardì! Il suo biglietto da visita: “Matteo Liverani: talent scout televisivo” E vô dì che lò u m’pò fê cnosar dla zènt impurtãnta.

KATIA                (guarda e riguarda il suo biglietto e apetta il momento buono per intervenire)

NATALINA       E alora?!

ROSY                 U m’ha dètt! Stia ferma! E u n’ la smiteva maj ’d dim cvãnt ch’a sò fata bèn!

NATALINA       E pu dop?

ROSY                 A l’ho acumpagnê in tla su cãmbra e lò l’ha avlù avdé...

NATALINA       E chè?

ROSY                 Il mio seno!

NATALINA       E tè t’a gli e fat avdé?

ROSY                 Parchè? Csa j ëll ‘d mël?

NATALINA       Pôra cvajõna!

ROSY                 U m’ha fatt un ‘êtra masa ‘d cumplimènt e pu...

NATALINA       E pu?

ROSY                 U s’è acustê e l’ha slunghê al mãn! L’ha dètt che vleva avdé “se era tutto naturale, che non ci fosse del silicone”... e mè...

NATALINA       E tè?

ROSY                 E mè a j ò dètt ‘d no! Guardare sì, ma toccare pu no!

NATALINA       Ohi, sta mo bõn che un pô ‘d sël int é fõnd ‘d cla tësta u j è!

ROSY                 Parò, forsi a j ò fat mêl?

NATALINA       Parôla torn’indrì!

KATIA                (intervenendo) Scusim. Mo parchës a dscuriv ‘d cvèll ch’l’è arivê incù dop mezdè, e sgnor (legge il biglietto): “Matteo Liverani: agenzia ippica il Tris” (dà il biglietto a  Rosy che lo legge e lo passa a Natalina) ch’l’è pu sèmpar: “Matteo Liverani: agenzia immobiliare Il Tetto” (idem come per l’altro biglietto)

ROSY                 Ma alora u n’è un talent scout!...

Maria e Idillia rientrano dal cortile. Si sono pulite  dalla conserva.

KATIA                U s’ved ‘d no!

NATALINA       E csa vôl acvè st’é Matteo Liverani!

KATIA                A l’sò mè cvèll che zerca! A l’ho za cnusù mè e sgnor Matteo Liverani.

MARIA               La l’cnóss nènca lì e mi Matteo! Ét vèst Idillia l’a l’cnóss nènca lì! L’è brëv cume psicologo, vera?

A TRE                 Psicologo?

MARIA               Eh! Psicologo! (fruga nella trousse) A j ò d’aver acvè e su bigliett!... Ah! Eccolo. L’è un pô arvinê! Mè a sò in cura da lò? E u m’cura acsè bèn!

KATIA                Ch’la stëga trancvela ch’ u n’cura  miga sól lì?

MARIA               A j cred! Ha uno studio avviatissimo in centro a Bologna!

KATIA                (che nel frattempo ha raccolto tutti i biglietti) E non ha mica solo uno studio di psicologo! Vede? (mostra i biglietti) Agente Immobiliare, Faenza; Agente Ippico, Cesena;  Talent Scout Televisivo, Forlì!

MARIA               Mo com?

ROSY                 (come fulminata) Ah! Aaah! L’è un busêdar!

NATALINA       Va mo là, t’a j si arivêda!

ROSY                 Brott vigliach! E mè a j ò fatt avdé...  Oh! S’u l’impëra e mi Valerio!

MARIA               (piangendo)  No u n’è pusèbil. Matt l’è avnù sò par mè!

KATIA                E invézi, e dis lò,  l’è avnù sò par mè!

NATALINA       Par lì?

KATIA                Eh za! L’è ciëra cum’é sól ch’u s’ha tôlt in zir tóti! E mè s’ u j è un cvèll ch’a n’supôrt l’è ch’ i m’toja in zir!

IDILLIA             Adëss a l’ dicen cun la Neriana. Ci pensa lì! Lo stend con un pugn nel nas!

KATIA                No! L’è tròpp pôch! Bsógna fêglja paghê! E sputanêl dnez a tót!

ROSY                 L’ha rasõn! A j stëgh nènca mè! Vendetta!

IDILLIA             Mo com?

NATALINA       L’ariva.

KATIA                Fasèn cõnt ‘d gnit!

Entra Matteo dalla comune. Sorrisi di convenienza.

MATTEO            (si profonde in inchini, saluti e salamelecchi. Poi a Natalina) Mi raccomando, la cena!

Matteo sale alle camere. Tutti lo seguono con lo sguardo.

NATALINA       (fulminata da un’idea) A j apèns mè! (a Rosy) Vèn cun mè, tè!

Natalina e Rosy escono rapide per la cucina.

GUERRINO       Chi ël ch’l’õman? Ël un disum!?

KATIA                No bab. L’è un furb!

GUERRINO       Un furb? A mè u m’pareva un disum!

KATIA                Un furb ch’u s’è mèss cõntar a cvatar dónn tóti int ’na vôlta!

GUERRINO       Cvatar dónn?

KATIA                Cvatar dónn!

GUERRINO       Mah!... Cuntènt lò!

ATTO TERZO

La stessa scena dei primi due atti. E’ sera inoltrata. Sul tavolo i bambini stanno giocando a Risiko. Su una poltrona Guerrino, sonnecchia. Sul divano Idillia, Neriana e Maria.

IDILLIA             E pu la Natalina l’ha preparat un bel risott coj fungh!

NERIANA          A st’é sgnor Matteo...

IDILLIA             Propi a lui!

NERIANA          E alora?

IDILLIA             I fungh erano cvelli che avevan racolt i bambin!

NERIANA          E alora?

IDILLIA             Velenati!

MARIA               E purèn!

NERIANA          A l’avì amazê!?

IDILLIA             No. Sól purghé! 

NERIANA          E alora? E purèn e chè?

MARIA               Sè, mo...

NERIANA          A l’fat tót cvèll ch’a j avì dètt?

MARIA               Sè, mo...

NERIANA          Allora è colpevole e va punito! E cum ël andê cun e risott?

MARIA               U j è piasù una grãnd masa! E faseva un prufôm! Pènsa ch’u n’avleva nènca e sgnor Guerrino. La Natalina la j a dètt ch’l’era finì... u s’è istizì!

IDILLIA             E pu s’u n’bastass la sgnora Verdiana la j a nènca dat l’arrost coi fungh!

NERIANA          La sgnora Verdiana? La sa nicôsa nènca lì?

IDILLIA             Lei non sa gnit!

MARIA               E la n’s’n’è adëda ‘d gnit! Ãnzi ch’l’ha sarvì a têvla e “sgnor Matteo” cun tãnti ‘d cal mòsi! L’è stêda su surëla ‘d lì! Nõ, dop che la Natalina la s’aveva dètt ch’u s’puteva fê, a j avema un pô pavura, mo la sgnora Katia... s’t’avèss vèst! Arabida!! E pareva che Matteo u j avèss fatt chi sa chè! E pu sòbit dop zèna la s’è aviëda in machina.

IDILLIA             (con ironia) L’è stè un peccat t’épa avù e mêl ‘d tësta!

NERIANA          L’è inutil t’fëga la spiritosa! E mêl ‘d tësta stasera a l’ho avù da bõn!

MARIA               Giòsta! Cum’ëla andêda cun Rosmildo. Daj daj cõntas nicôsa!

NERIANA          Cus’ o j a da cuntê?

IDILLIA             L’hai pres in gir? Tè si goduda!

NERIANA          (vaga) No. A j aven scort...

MARIA               E csa v’siv dètt? Ël propi acsè incantê?

IDILLIA             E vera che vè si basé?

MARIA               E che lò l’è caschê in fastidi?

IDILLIA             Mo cosa ci fét tè a gli uomm!

NERIANA          Basta! Smitila! Adëss a n’ho vója ‘d dscoran! Un’êtra vôlta! (Idillia e Maria si guardano interdette).

Verdiana e Claro entrano dalle camere. Maria, Idillia e Neriana ascoltano il dialogo.

CLARO              U s’è giutê la brëga ch’la ciapa i schërich di bègn, cvèla ch’la pasa in tla stala vëcia. Bsógna ciamer un murador par tirêla  zò e s’giutêla!

VERDIANA       E adëss u n’s’pò fê gnit?

CLARO              Ció, se propi la scapa u s’pô sempr’andê sot’una piantê o in tla macia sota cà!

VERDIANA       Claro, par piasé  t’a n’cmènza nènca tè!

CLARO              Eh beh? Una vôlta andègna tót sot’a l’ piantê! L’è tòta salut! E pu stasera ch’ u j è un zil pìn ‘d stëll che fa vója! I grèll chi cãnta!

VERDIANA       L’è tòta pujesèja!

 CLARO             Ecco, la m’ha cavê la parôla d’in bóca!

VERDIANA       Basta Claro! A n’putrò miga dì a j ospiti chi véga sot’una piantê!

CLARO              Ció! S’u j fa impresiõn a j é dèggh mè! Sinò la dà a tót un bël bucalèn! E scarich di bègn l’è giudê!

VERDIANA       U j amanchéva nènch cvèsta! Claro prôva tè!

CLARO              A fê chè?

VERDIANA       A sgiutêla, la cvëla... alè! Daj, fam st’ é piasé. Daj!

CLARO              Omba sgnora Verdiana! Fasèn pu nènch cvèsta!

VERDIANA       Béne. Fal sòbit!

Verdiana sale alle camere.

CLARO              E tucarà ch’a véga a tô dò trè êrum!

Rosy entra dalle cucine a tempo.

ROSY                 Claro!?

CLARO              Csa j ëll?

ROSY                 Ssst! (lo chiama in disparte) Csa v’ha la dètt la sgnora Verdiana?

CLARO              L’ha dètt ch’u j è i bègn agiuté!

ROSY                 (trionfante) A sò stêda mè!

CLARO              Tè? T’é fat un bël lavor? Mo cum ét fat?

ROSY                 Vendetta! A v’e spiégh un ‘êtra vôlta!

CLARO              Adëss a végh a tôr a gli êrum e pu dop avdirèn!

IDILLIA             Claro, aviv una corda?

CLARO              Una côrda? Com?

IDILLIA             Un pò grossa, un po longa... una corda insomma! Me la porté?

CLARO              Oj adess a vegh sa l’atrov.

Claro esce dalla comune.

MARIA               Mo cus et da fê cun una corda?

IDILLIA             Ho da fer una prova, che me l’ha dett la Natalina prèma!

Matteo scende dalle camere. Ha nascosto sotto la giacca della carta igienica. Va di fretta.

MARIA               Matteo! Cum a stét?

MATTEO            (celando a stento la propria ansia) Bèn. Parchè?

MARIA               Gnit! A sò cuntènta! Duv a vét?

MATTEO            (pésta, ha fretta) A fer un zir...

MARIA               A vegn nènca mè! A fasèn du pëss sota la lóna... a ciacarèn un pô! L’è tãnt ch’a n’ciacarèn insèn! Tè t’a m’cõnt cvèll t’é fatt in sti du mis e mè pu dóp a t’cõnt cvèll ch’ a j ò fatt mè! T’savèss cvãnta roba ch’a j ò da cuntêt! A j ò...

MATTEO            (interrompendola) Adëss a n’ pòss!

MARIA               (subito preocccupata) A stét pôch bèn?

MATTEO            A stêgh benesum!

MARIA               Ah! Meno male!

NERIANA          Maria?!

MARIA               Sè?

Matteo, approfittando della distrazione di Maria, esce rapido dal giardino.

NERIANA          T’s’é propi zèmpla veh! A n’avèn scort sin’adëss e t’a n’é capì gnit!

MARIA               Matteo!? Matteo aspètum!

Maria esce dal giardino, inseguendo Matteo.

IDILLIA             Adëss la vad a fermar mè! (chiamando) Maria! Maria! Vèn acvì!

ROSY                 A voj avdé nènca mè!

Prima Idillia poi Rosy escono svelte dietro a Matteo e Maria.

ROMINA            Andiamo a vedere cosa succede!

MIRKO               Andiamo!

Romina, Mirko e Alessia abbandonano il gioco e escono di corsa dietro a tutti.

GUERRINO       (che si è svegliato) Duv a sègna? A sègna a Ravèna acvè? Cum’ëla u n’j è inciõn in sta cà? Sei murt tót?

Guerrino,  esce a sua volta con calma, seguendo i bambini.

Rosmildo entra dalle camere.

ROSMILDO       Buona sera.

NERIANA          (che era girata dall’altra parte) Buona... Oh, gvêrda chi ch’a s’ved!

ROSMILDO       Pace! A cmãnd pardõn! (si guardano e poi non sanno trattenere una lunga risata)

NERIANA          Ch’fata furba! A j sò caschêda cum un ciù!

ROSMILDO       S’u la pò cunsulê: a j ò dla pratica a fê l’incantê!

NERIANA          E cvèll ch’u m’dà piò fastidi l’è  ch’u m’è stê mèj d’un vstì nôv!

ROSMILDO       La s’l’è zarchêda!

NERIANA          A j ò avù mêl ‘d tësta tót incù dop mezdè!

ROSMILDO       Cvèst u m’s’i spis?

NERIANA          Mo cum a fal a fer acsè bèn tót cla cumegia. Sè! Mãma acvà, va bèn mãma, sobit mãma... Ch’u m’scusa mo e pê propi un ciù!

ROSMILDO       Cvãnd a sò cun mãma a l’ho da fê. Mãma la s’cred che mè a sèja incóra e su babin! Cume cvãnd ch’a j aveva dis ènn e ch’u s’murè e pôr bab! A cminzè alora a fer acsè par no fêla bravê; e adëss a n’pòss piò cambiê!

NERIANA          E parchè?

ROSMILDO       Mãma l’ha za avù du infért!  E l’ha da stê trancvèla! E mè a m’regul cum a pòss... un s-ciãn l’arà pu da vivar nènca lò! Tót acvè!

NERIANA          Alora incù?... Su mãma...

ROSMILDO       A m’sera ciapp pavura nènca mè, mo a sèn andé bèn! De rêst e srèbb stê colpa sova!

NERIANA          Colpa mi? Oh nènch cvèsta l’è bëla!

ROSMILDO       A s’arcordla ch’ a j ò cmandê duv ch’l’era mi mê nènz d’abrazêla?

NERIANA          U m’l’ha cmandê par cvèll? E mè ch’a m’cardeva ch’u m’l’avèss cmandê parchè u n’s’arisghéva d’abrazêm! Ooh! Parò cum ch’l’è!! Mo u n’i pê ’d tôla in zir?

ROSMILDO       Tôr in zir chi?! Mãma? Noo! Cvèst l’è un zugh! Invézi ‘d bravê tót e dè ch’a staresum mêl d’ in du, mè a zugh a fêr e su babin! Lì l’è cuntènta e ogni dè che pasa l’è un dè gvadagnê par mè e par lì!

NERIANA          Mo a l’sal che lò l’è propi ...

ROSMILDO       Csa sòja?

NERIANA          A n’ a trôv la parôla in dialétt!

ROSMILDO       Ch’l’a la dèga in itagliãn!

NERIANA          (cambiando improvvisamente discorso)  E  parchè u n’u m’l’ha dètt sòbit, cun mè?

ROSMILDO       Cvèst l’è un êtar fat! Lì la n’m’ha dê e tèmp! L’ha cminzê sòbit a tôm in s’e rozal! “Mo cume maj sènza mãma...” La m’ha atizê, e mè alora...

NERIANA          E rëst a l’ sò! Grazie.

ROSMILDO       E adëss la capèss nènca e smalvèn ch’u m’è ciapp cvãnd ch’a sèn stê scvirt! E babìn dla su mãma pr’un bés dê a una dóna “e duveva” caschêr in fastidi!

NERIANA          E a mè la m’ha magnê la faza!

ROSMILDO       L’avnirà a cmandêj scusa. A j ò dètt ch’a sò stê mè a zarchê ‘d déj un bés...

NERIANA          Sól zarchê?

ROSMILDO       (serio) Cvèll ch’l’è suzëst - in che mumènt - tra mè e lì, a l’  savèn sól nujétar du!... (riprendendo il filo del discorso e guardandola fissa)... Ch’a j ò zarchê ‘d dêj un bés parchè la m’pis una masa e  a j arèbb a chëra ‘d cnosla mèj...

NERIANA          L’ha dèt acsè cun su mãma!

ROSMILDO       Sè.

NERIANA          E parchè?

ROSMILDO       E parchè l’è e vera!

NERIANA          (sorpresa) Ma...

ROSMILDO       E adëss cvãnd l’ariva - se mè a j intarëss ãnca sól un bisinìn- ch’la zuga nènca lì! O sinò ch’la dèga sòbit ad no! A j é cmãnd par piasé... Ecco, la vèn! A m’aracmãnd... a la mãma u j pis al dónn unësti, timurëdi, fedeli e soratót vergini!

Rosmildo esce rapido dalla comune per poi rientrare appena sua madre è in scena.

Ida entra dalle camere.

IDA                     (a Neriana che non ha tempo per rispondere) Buonasera. A la vèst  mi fiôl?... (vede Rosmildo)  Ah! T’sé acvà!

ROSMILDO       Sè mãma. A stét bèn? (vicino alla comune)

IDA                     Sè. Dov a sit stê.

ROSMILDO       A ciapê una bcunê d’êria par la strê!

NERIANA          (a parte) Ch’fat cumigiãnt!

IDA                     Sta pu a là ch’a j ò da dscòrar cun la sgnurèna. (a Neriana) Sgnurèna a posi dij dò parol?

NERIANA          (entra nella parte) Ch’la dèga pu, sgnora!

IDA                     Cum a s’ciãmla?

NERIANA          Neriana Savini.

IDA                     (le dà la mano) Piacere Ida Servadei. Prèma ‘d tót a j voj cmandê scusa par incó! Ma la situaziõn... l’ a m’capirà!

NERIANA          (sta al gioco e scambia occhiate con Rosmildo) A capèss!

IDA                     Mi fiôl u m’ha cunté, u m’ha cuntê nicôsa! L’è tòta colpa su! (voltandosi a Rosmildo come per sgridarlo) Eeeh! Ch’la m’dèga: ëla maridêda?

NERIANA          No.

IDA                     Separêda?

NERIANA          No.

IDA                     Fidanzêda?

NERIANA          No.

IDA                     Brava! E mi Rosmildo la l’ved! L’è un bël zovan! L’è inzignir e l’ha stugiê nènca da avuchêt, mo e fa l’inzignir! E gvadãgna bèn e la nostra famèja, a n’fëgh par dì, l’ha nènca de su. E pu cvèll che piò e cõnta l’è un zovan a pôst! Prèma d’adëss e mi Rosmildo u n’aveva maj tuchê una dóna. Ch’l’a m’scusa sa sò frãnca: e lì cvènt ambrus a la avù?

NERIANA          (fingendosi imbarazzata) A m’ vargõgn a dil!

IDA                     Ch’la dèga, ch’la dèga... sò, sènza pavura! Mè a sò una dóna ch’a capèss!...

NERIANA          A j ò avù tènt ambrus par cvãnti ambrosi ch’l’ha avù su fiôl!

IDA                     (realizzando) Alora lì l’è incóra...

NERIANA          (pudica) Sè!

IDA                     Beh!? (con calore)  E parchè pu a s’vargõgnla!? L’è un unór no rèsar maj stëda cun un õman nènz ‘d maridês! Brava!

NERIANA          Grazie sgnora! Mè un õman a n’l’ho maj tuchê... fura che incó!

IDA                     A l’sò. (voltandosi a Rosmildo come per sgridarlo) Eeeh!... Dõnca, lì la s’cmandarà e  parchè  mè a j épa fat tót stal cmãnd?

NERIANA          Un pô...

IDA                     La s’ i n’sarà adêda nènca lì che, sól par tintê ‘d déj un bés, e mi Rosmildo l’è caschê in fastidi! 

NERIANA          Nènca mè sa la! A j ò avù mêl ‘d tësta tót incó dop mezdè!

IDA                     (a Rosmildo sempre in segno di rimprovero) Eeeh!...

NERIANA          (non vista da Ida, imitandola) Eeeh!...

IDA                     A voj dscòrar ciër cun lì! Mè a n’la cnóss, a n’cnóss la su famèja e a j dèggh nènca che par e  mi Rosmildo a j ò sèmpar sugnê un matrimõni impurtãnt! Mo mè a sò una dóna muderna e zirt cvèll a j capèss! E mi burdëll da incù dop mezdè... da cvãnd... (nuovo rimprovero) Eeeh!...  insoma da che  mumènt ch’é lè... u n’ è piò lò! E alora a m’so dezisa d’avnir da lì par cmandêj s’l’a l’ vô cnóssar, ciacarê cun lò, pr’avdé se cvèsta - diciamo così: infatuazione - la s’cãmbia in cvicvell ‘d piò cumplét! Ecco a j ò dèt nicôsa! Beh mo csa fala? La piãnz?

NERIANA          A m’ sò cumòsa dal su parôl!

ROSMILDO       (a parte) Ch’fata cumigiãnta!

IDA                     (le dà un fazzoletto) Sò, sò...

NERIANA          Grazie. (asciugandosi le lacrime, pudica) E a j dirò che nènca a mè su fiôl u m’pis!

IDA                     Brava.

NERIANA          E che a dscurarò avluntira cun lò per approfondire la nostra conoscenza!

IDA                     Brava! Brava!! (l’abbraccia) Una dóna cun de côr e ‘d pôchi parôl! Cume mè! Andrèn d’acôrd insèn! Rosmildo! Dà e braz a la sgnurèna! Andèn a fer un zir in zardèn! U j è una piò bëla lóna pina stasera!

ROSMILDO       Sè, mãma. (i due non visti da Ida si strizzano l’occhio e ormai compresi nella parte, si danno il braccio).

 Rosmildo e Neriana escono dalla comune seguiti da Ida. Breve pausa. Rientra Matteo dal giardino visibilmente provato. Attraversa rapido la scena e sale in camera. Claro entra dalla comune con gli attrezzi da idraulico e una corda. Idillia entra nello stesso momento  dal giardino.

CLARO              Omba! U n’j è piò inciõn? Csa sèj andé a lët tót cvènt?

IDILLIA             Sono scapé tutt dri a Matteo!

CLARO              Ah, sgnurena Idiglia, ecco la côrda!

CLARO              Csa s’n’ala pu da fê!

IDILLIA             Ho da fer una prova!

CLARO              Una prôva? A la d’impichê un cvicadõn?

IDILLIA             Po anch dés! Che tenga! (gli dà un capo della corda e lei si mette all’altro capo)   Che tira!

CLARO              Mo csa vôla fê?

IDILLIA             Che tira!

CLARO              Ah? La vô fê e tiro alla fune?!

IDILLIA             Che tira!

CLARO              (tira forte) Acsè a vala bèn?

IDILLIA             Più pianin!... Più fort!... Ecco, così va ben! Ha vist come sem brav?

CLARO              E va bèn, a sen brév! E alora?

IDILLIA             (avanzando lungo la corda che Claro tiene tesa) Claro ho avù una ispirazione!

CLARO              Incora un’êtra?

IDILLIA             Me e te a cumpremm questo post!

CLARO              E chè?

IDILLIA             E poi lo dirigemm insiem!

CLARO              Insèn?

IDILLIA             Adess non puoi dir di no?

CLARO              E parchè?

IDILLIA             Aven fatt la prova della corda! La Natalina m’ha dett che te ti prend quella donna che non ti port via la corda! E che la tira nenca lì! Me ho tiratt e non t’ho portat veja la corda! Eh?

CLARO              (Ha capito.Lascia subito la corda) Ch’la m’scusa mo adëss  a j ò da sgiudê e gabinètt!

IDILLIA             Claro?!

CLARO              A j o frèza!

IDILLIA             Veng nenca me! Spetum!

Claro esce rapido per la cucina inseguito da Idillia..

Matteo, tenendosi la pancia, ridiscende rapido le scale ed esce dalla comune.

Alessia, Romina e Mirko rientrano dal giardino.

MIRKO               Cosa c’era da vedere? 

ROMINA            Non lo so. Ho visto la Rosy che correva dietro alla Maria che correva...

ALESSIA           Nonno?!

ROMINA            Dov’è? Non c’è più!

MIRKO               Sarà in camera. Adesso vado a vedere.

Mirko corre alle camere.

ALESSIA           E se non c’è di sopra!

ROMINA            Dove vuoi che sia andato?

ALESSIA           E che ne so! Lui non si ricorda mica la strada se va via!

Mirko ritorna dalle camere.

MIRKO               Nonno, di sopra non c’è!

ALESSIA           Oddio pureta mè! Dobbiamo cercarlo subito!

MIRKO               E trovarlo prima che arrivi la mamma!

ALESSIA           Nunèn! Nonno Guerrino!? Duv a siv?

Alessia esce di corsa, chiamando. La seguono Mirko e Romina.

Maria e Rosy rientrano dal giardino. Poi Natalina.

MARIA               E purèn! Chissà cum’ e starà mêl!

ROSY                 Acsè l’impêra! Vendetta!

NATALINA       Alora?

ROSY                 A l’avèn pers! L’è scapp par la bósca! Mo i fõnz j a fat efët!

MARIA               Mo i n’i farà mêl da bôn chi fõnz? E s’i è propi avalné?!

NATALINA       Mocchè fõnz! A n’so miga mata! I fônz avalné a j ò buté vèja!

ROSY                 Com? A j avèn pulì insèn!

NATALINA       Sè mo la zèna a l’ho parparêda cun la sgnora Verdiana. E pu, a sò bèn mè! E se Claro u s’fosss sbagliê?

ROSY                 E alora?

NATALINA       A j ò adruvê di purzèn bõn!

ROSY                 E Matteo, cum a l’fat...

NATALINA       A j ò mèss una bucìna sêlda ‘d purgãnt! Acsè a sèn trancveli ch’a n’l’avèn avalnê e sicuri de risultêt! (ridono)

Matteo rientra dalla comune e sale rapido in camera.

Alessia, Mirko e Romina rientrano con il nonno Guerrino.

ALESSIA           Nunèn, vò a n’avì d’ander in zir da par vò!

MIRKO               E’ pericoloso!

ROMINA            Nel bosco ci sono i leopardi  e gli orsi!

MIRKO               (prende a parte Romina) Non è  vero?

ROMINA            Lui non lo sa. Così si prende paura!

ALESSIA           Ecco mitiv acvè in sdé!

GUERRINO       Me a n’vègn pió a Ravèna a pê?

ALESSIA           No nunèn! A n’j andèn pió!

GUERRINO       E csa fasègna adëss?

ALESSIA         Adëss ta t’mett a lè in sdé e t’aspêtt la mãma! A vut bé? ( Si sentono le voci di Verdiana e Matteo)

MATTEO            (da fuori) A n’sò miga un minciõn, mè!

VERDIANA       (da fuori) Matteo? Csa fèt?

MATTEO            (da fuori) A sit ziga?

VERDIANA       (da fuori) T’a t’avèj? Mo parchè?

                           

Verdiana e Matteo entrano dalle camere. Matteo ha la borsina.

MATTEO            A m’avì avalnê! Mo mè a v’dinonzi tót! Tót cvènt!

VERDIANA       Cs’a dit?

MATTEO            Cvèll ch’a dèggh! T’a n’fëga la smarida nènca tè! A m’ i n’sò adê sét! A si tót d’acord!

VERDIANA       Mo cs’a dit?!

MATTEO            (puntando il dito su tutti) Mè a v’ mãnd tót in galéra!

VERDIANA       Matteo, par piasè, spiegat!

MATTEO            Sta zèta, brota putãna! Cs’a vut ch’a t’ spiega che t’a m’é ciamê sò pr’avnir a lëtt cun mè e pu t’a m’é fat st’é scherz de capar!

VERDIANA       Mo cs’a dit!!?

MATTEO            A dèggh che la tu azienda t’a t’la tèn tè! Ciapa! (le getta una carpetta di fogli che si spargono sul pavimento)

VERDIANA       (si butta a terra e li raccoglie) Mo cs’a dit, cs’a dit!? (guarda i fogli. Capisce l’inganno)

MATTEO            Che intignimôd mè a n’l’arèbb maj cumprëda!

VERDIANA       Ah! Brott vigliach! Brott vigliach!

Entra Katia dalla comune.

MATTEO            E vujétar gvardim bèn in tla faza!

NATALINA       (minacciando col matterello) In cvèsta o in cvèla chè mitrà insèn dopp!?  

MATTEO            A s’avdirèn nènca!

KATIA                (sfottendo) Signor Liverani, se ne va? Tenga i suoi biglietti da visita!

Matteo strappa i biglietti da visita dalle mani di Katia. Esce rapido dalla comune  e si scontra con

Franco che entra dalla comune.

                            Arrivederci! A presto!

FRANCO            (a Matteo) Ehi! (vede Verdiana a terra)  Verdiana! Cs’ét  fat?!

VERDIANA       (corre piangendo tra le braccia del marito) Franco!

FRANCO            Mo cs’a la fat?

KATIA                A t’l’ho pu dètt! La n’avdéva l’ora t’a t’avnèss a cà!

MARIA               Ah! Che bël sentimènt! (battendo le mani) Evviva gli sposi!

TUTTI                 Evviva gli sposi!

Ida, Rosmildo e Neriana rientrano dalla comune.

GUERRINO       A j ël un cvalcadõn ch’u s’spósa? (a Ida) Chi ël ch’u s’spósa?

IDA                     Prëst u s’spósa e mi Rosmildo cun la sgnurèna Neriana! (sorpresa di tutti da fuori si sente la voce di Idillia)

IDILLIA             L’ho pres! L’ho pres!

Idillia entra con Claro legato come un salame che tira nella corda

IDILLIA             Ascoltè tutti! Ho avù un inspiraziô! Me e Claro ci maridè?

NATALINA       Alora Claro, a v’mitì nenca vo a tirê in tla côrda? E cun no a givi ‘d no! A si un furb, vò!

CLARO              Sè, a so un furb! Un furb incantê!

MARIA               Viva gli sposi!! Viva!

GUERRINO       Chi a s’spósal!?

IDILLIA             Me cun e Claro e poi compram il sid e venim e star quà per semper! (Guerrino ride) Perchè ridiv ?!

GUERRINO       Ció! Cuntènt lò!