I putlet cha gh’era na volta

Stampa questo copione

Personaggi:

I pütlet cha gh’era na volta

Commedia in dialetto mantovano

tre atti di

Franco Zaffanella

Gabbiana Goito Castellucchio

2010

Personaggi:

Antonio Moneri – Medico

Gilda Galli – La moglie

Dario Moneri – Il figlio

Francesco Bellini – Cliente

Giuliana Tresca – Pretendente di Dario

Sandrina Verini – Madre di Giuliana

Anita Gelsi – Donna di servizio

Rosetta Veroni – Amica fantasiosa

La vicenda si svolge attorno alla metà degli anni ottanta nell’abitazione di Antonio Moneri. Medico di professione, Antonio insieme alla moglie Gilda sono in continua discussione con il figlio Dario, Questi nonostante l’eta adulta continua a praticare ed inventare giochi che lo riportano alla sua infanzia, cosa che lo distrae fortemente dalla realtà, tanto da non preoccuparsi del fatto di non avere studiato come avrebbe voluto il padre, e completamente disinteressato ad avere una ragazza. Problema quest’ultimo a cui la madre cerca di porre rimedio . . . 

PRIMO ATTO

Scena 1

Antonio e Gilda a seguire Anita

ANTONIO – At fè prest a dil te, ma cuma as fa a mia èsar preocupà? (in piedi).

GILDA – (seduta) Anca me su preocupada, ma gh’om gnanca da esagerà.

ANTONIO – Se intant  la gent la critica e l’as red adre. (entra Anita con il caffè)

ANITA – E’cu al cafè. (posa il vassoio sul tavolo)

GILDA – Grasie Anita.

ANITA – Ades me a vaghi.

GILDA – Va ben Anita, èt ša fni da stirà?

ANITA – Se u ša fni e u bèla mes töt via.

GILDA – Brava, ciau.

ANTONIO – Vè Anità prema ch’at vaga via sculta. (Avvicinandosi)

ANITA – Am diga.

ANTONIO – Te cl’è ša d’an po ch’at vegni in ca nostra, ma da nostra fiöl cusa pensat?

ANITA – Ah ma l’è simpatich, me am fa sempar redar.

ANTONIO – Vedat, la red anca l’Anita.

ANITA – Ma in sensu bun, parchè me am pias li robi chal fa.

ANTONIO – Ah! A te at pias.

GILDA – Se ma l’è sempar dre a fa di šogh e šugà, cume an pütlet.

ANTONIO – Però quel ch’am prem da pö a l’è cha su mia bun da vedal insiem a na qual pütèla, second te Anita, agh piasli li doni?

ANITA – Ah ma . . . (imbarazzata) me al su mia, arvedas. (ed esce di casa frettolosamente)

ANTONIO – E parchè èla scapada via acse?

GILDA – Cuma fagh me a savil, comunque varda che ades su mes d’acordi cun la Sandrina, par fagh cunosar su fiöla, la Giuliana.

ANTONIO –  La Giuliana? A gh’era mia atar?

GILDA – Tant par sercà at capì cuma lè nostra fiol.

ANTONIO – No parchè sinò al porti a Modna.

GILDA – A fa a Modna?

ANTONIO – Parchè la gh’è dla roba cha va ben par dismisial.

GILDA – Ma par piaser Antonio. (entra Dario con due trampoli in mano)

Scena 2

Antonio Gilda Dario

DARIO – Mama, pupà vardè cusa u fat (e si mostra sui trampoli) I vest ah?

ANTONIO – Varda Dario cha tlu ša det ch’at sé mia pö an pütlet.

GILDA – Al gh’ha rašun tu padar.

DARIO – Ma parchè? Iu fat me vè, e varda cuma vaghi. Su sempar sta brau andà in si trampui.

ANTONIO – Va ch’at gh’è trent’ani.

DARIO – (scendendo dai trampoli arrabbiato) E alura?! Saguitè andà a dre par li robi cha faghi, me am pias a fa i šogh dna volta, parchè gontia da lasà le.

ANTONIO – Sares sta mèi cha tesi studià da dutur inveci da pensà a cli robi le.

DARIO – Me gh’hu ša al mè lavurà,e am va ben quel ca faghi.

ANTONIO – Certu, a fa l’operaio.

DARIO – Va che fa l’operaio l’è mia an disunur, e ades lasèm in pace. (esce arrabbiato).

GILDA – As pöl pö digh gnint.                                                                                                     1

ANTONIO – Va sal gh’ha da  fas di trampui.

GILDA – Ma sa gnà di barinculi baranculi, gh’è da di però chal fa gnint da mal.

ANTONIO – A ma s’andoma avanti acse su me ch’agh faghi dal mal.

GILDA – Sperom che prema o poi agh pasa cla mania che.

ANTONIO – Sperom pör ch’agh pasa, l’è an pès cha th’al di, (suona il campanello e Gilda va ad aprire a Rosetta).

Scena 3

Gilda Anita Rosetta

GILDA – Chi gh’è a st’ura?

ANTONIO – Chi vöt ch’agh sia, sarà la Roseta.

GILDA – (aprendo) A tsè te Roseta.

ROSETTA – (entrando) Buongiorno bambini, si dre dormar? Fate i bravi che Santa Lucia l’av porta tanti bèi regali. Sul ai pütin bravi. (ride).

ANTONIO – Varda Santa Lucia, ch’at sé föra stagiun.

ROSETTA – L’è vera, ma me gh’hu sempar in dla ment quand andavi in dli casi la sera ad Santa Lucia. Quand i pütlet iera bèla a lèt. Quel vè i tremava cume li föi, an qualdun al sigava, gh’era anca da quei che da la paura i sla fava ados.

GILDA – Puvar pütlet.

ROSETTA – Pensa però che quand a cati an qualdun da chi pütlet le, che ades iè dventà om, is ricorda ancor. Santa Lucia l’è propria na bèla tradisiun, chi pütlet is dismenga mia, e quanti šögh cla purtà.

ANTONIO – Sta mia parlam da šögh.

ROSETTA – Parchè?

GILDA – L’è par via da nostra fiöl.

ROSETTA – Ah ma me am pias li robi cha fa Dario, propria cuma fava i pütlet na volta.

ANTONIO – Cun la diferensa che lu al gh’ha trent’ani.

ROSETTA – Eh ma al temp al pasa par töti.

ANTONIO – Se ma par lu l’è mia pasà. Va sas pöl vedar n’om šugà cume an pütlet.

ROSETTA – Alura anca me a dli volti am pias šugà e ricurdam quand a favi Santa Lucia.

ANTONIO – Gh’u fin al suspet cha ta gabia tacà te la malatia.

ROSETTA – Ma quala malatia? Che pu s’al gh’es na malatia te ch’at sé dutur ad duvresi guaril.

ANTONIO – Ma se.

GILDA – La gh’ha rašun la Roseta, pudresat mia pruvà a guaril.

ANTONIO – Ma cusa sèt dre di,par guaril cuma m’intendi me agh vures an bastun!

GILDA – Ohh adritura.

ROSETTA – Scultem me lasel fa i su šögh. (rientra Dario)

Scena 3

Antonio Gilda Rosetta Dario

DARIO – Am pareva da vi sentì la vus ad la Roseta.

ROSETTA – Ciao Dario, l’at pias la mè vus ah?

DARIO – Specialment quand at fè Santa Lucia.

ANTONIO – Te at sé ancor an pütin da Santa Lucia.

DARIO – Dai Roseta fam cume quand t’andavi in dli casi a fa Santa Lucia.

ROSETTA – Ah ma par me, l’è cuma invidà n’och a bevar.

ANTONIO – Alura varda, te fa pör l’oca che me a vagh dad la. (ed esce imprecando) A gh’hu ša n’asan ades anca n’oca.

GILDA – Par ch’at faga aposta par fa rabì tu padar.

DARIO – Sa gh’es da fa dal mal, a fares rabì. Vè Roseta me am colghi in sal divan e fagh finta da esar a lèt, cha dormi la sera ad Santa Lucia.                                                               2

GILDA – Anca quel, Santa Lucia al vintot da giogn.                                                              DARIO – Insoma foma par finta, l’è an šögh. (coricandosi sul divano).

ROSETTA – Sèt prunt Dario?

DARIO – Me se.

ROSETTA – (cambiando voce) Pütin, è rivà Santa Lucia, fate i bravi, ch’av rivarà  tanti bèi šogh.  Durmì e cumpurtev ben sa vulì duls e caramèli. Sa si sta brau quèl av lasi šo, e ades ciao, ad matina sarì cuntent, ciao.

GILDA – Varda s’am toca da sentar dli robi dal genar, e ch’al le al sé mia indurmensà dabun.

ROSETTA – Se, e ades al s’insogna Santa Lucia ch’agh porta i bilin. Che bèl ah Gilda?

GILDA – Oh chisà che bèl, sares mèi che Santa Lucia la gh’es da purtagh an po ad balìa.

ROSETTA – Ma che pecà a fal? Scultum pütost ades cha mè gni in dla ment at gh’è mia par casu na butiglia da dam cun an vedar ciar.

GILDA – Bisogna cha vaga a vedar in cantina.

ROSETTA – Ma se vagh cha th’am faresi an gran piaser, dman l’è San Pedar e vöi fa la barca cun la ciara ad l’ov.

GILDA – Ancora cli robi le at fè?

ROSETTA – Certu.

GILDA – Va ben a vagh a vedar.

ROSETTA – Grasie. (Gilda esce e Rosetta rimane sola con Dario che dorme sul divano).

Va sal dorum, a sentar la mè vus al Dario al riturna pütin, e ades a gh’ha scumeti cl’è dre insugnas Santa Lucia ch’agh porta di bilin. Ah Dario? Cusa vöt ch’at porta Santa Lucia? Dim Dario cusa vuresat?

DARIO – (nel sonno risponde ugualmente) Me vures na bambula gonfiabile.

ROSETTA – Ohh Dario! Na bambula gonfiabile? Ma pensa te cus l’è dre strulicà. (rientra Gilda).

Scena 4

Rosetta Dario Gilda

GILDA – Vè Roseta me u catà sul questa cun al vedar bianch, però l’è ancor piena.

ROSETTA – (prendendogliela dalle mani) Ben ma la vödi me.

GILDA – Ma . . . ?

ROSETTA – Sta mia preocupat che andà a sera cati al modu da vudala, fidat.

GILDA – Me am fidi, ansi a su sicura cha tha t’impegnarè par fnila a la svelta.

ROSETTA – Dopu agh dagh na bèla lavada, l’inpieni d’acqua, agh meti la ciara ad l’ov e ad matina vardarom che barca ad San Pedar  saltarà föra. Pensa che l’an pasà as vedeva at se ben, fin San Pedar in sla barca ch’al remava.

GILDA – Oh ades, magari as vedeva anca i pes.

ROSETTA – Certu ch’as vedeva anca di pes, an qual lös, di pes gat.

GILDA – Ma dai.

ROSETTA – Ah l’erà belisim, se dman la vegn ben a tla porti a fa vedar.

GILDA – Va ben, ma sculta mè fiöl a saguetal a dormar?

ROSETTA – Ma pensi mia ch’al dorma dabun. (avvicinandosi) Dario Dormat dabun?

DARIO – No su dre spetà Santa Lucia ch’am porta al bilin.

ROSETTA – Ma qual bilin?

DARIO – La bambula no.

GILDA – Na bambula? Ma diu Roseta par vulì na bambula a vurà mia di né  . . . cl’è la paura ad su padar.

ROSETTA – No sta tranquila parchè as trata ad n’atar tipo da bambula. (si avvicina a Gilda e glielo dice in un orecchio).

GILDA – Quela?!                                                                                                                     3

ROSETTA – E’t capì Gilda, par quel cha tu det da sta tranquila.                                 

GILDA – Varda Dario che però la bambula l’at rivarà in carne e osa.

DARIO – (Alzandosi sorpreso e mettendosi seduto sul divano) Come in carne e osa?

ROSETTA – Tu madar la sunà la sveglia ah?

GILDA – Parchè vulevi fat cunosar la fiöla dla Sandrina ad Malavasi.

DARIO – E chi saresla? Ma valà mama. (alzandosi dal divano).

ROSETTA – Sculta tu madar Dario, l’è mèi na bambula acse, almen quela at gh’è mia d’infiala.

DARIO – E chi tha det che me voia cunosla? Vuatar av ciapè a d’inisiativi sensa dim gnint! (esce arrabbiato).

GILDA – Ma induva vèt? Turna indre, scusa vè. (esce dietro a Dario).

ROSETTA – Se fa pör, d’altronde sagh pias püsè la plastica. Ad na banda al gh’ha gnanca töti i tort, a quela agh vegn mai al mal da testa. (ride,poi suonano alla porta e vedendo che nessuno entra per andare ad aprire, ci va Rosetta, entra Francesco). Che vegn nisun, veršaro me.

Scena 5

Rosetta Francesco

FRANCESCO – Buongiorno.

ROSETTA – Buongiorno, al vegna dentar.

FRANCESCO – A sercavi al siur dutur.

ROSETTA – Siur dutur a dla gabana quand al pesa al fa la nana, quand al caga al fa dl’udur riverisco siur dutur.

FRANCESCO – (Guardandosi attorno un po sconcertato e cercando di non guardarla più di tanto) Ah ma sevi mia chal curava anca i mat. Ma gh’èl in ca?

ROSETTA – Prema al gh’era, ades al gh’è mia, ma forsi al rivarà.

FRANCESCO – (tra sé) Ah ma chesta l’è grave.

ROSETTA – Al ma sculta siur, ma Santa Lucia cusa gh’ala purtà l’an pasà?

FRANCESCO – (guardandola e tra sé) Ah ma l’è propria mia giösta. (rivolto a Rosetta) Forsi am su mia spiegà me serchi al dutur, èla la muier le?

ROSETTA – Second lu me su la muier dal dutur?

FRANCESCO – L’è vera, che dmanda stöpida chu fat, al masim la pudria esar la serva.

ROSETTA – Me la serva?! Vedal cla butiglia che? Me a gla tiri adre! Ansi no parchè la drovi par fa la barca ad San Pedar. Però prema a bevi al vin.

FRANCESCO – U capì cl’è mèi cha vaga. (mentre si appresta ad uscire entra Gilda)

Scena 6

Gilda Francesco Rosetta

GILDA – Ma che croch cl’è mè fiöl. (si accorge di Francesco) Buongiorno.

FRANCESCO – Buongiorno.

ROSETTA – Ch’al siur che al gh’ha bisogna dal dutur.

GILDA – Ades a vagh a ciamal, ma lu chi saresal?

FRANCESCO – Me su Francesco, Francesco Ammalato.

GILDA – (lo guarda perplessa) Ammalato . . . ? Ades al ciami. (esce).

ROSETTA – Ades u capì parchè l’è gni dal dutur, a sciama ammalato. (ride)

FRANCESCO – Brava, vedla che s’agh pensa sura an po na qual parola giösta la la dis.

ROSETTA – Me am ciami Roseta, però töti im ciama Santa Lucia.

FRANCESCO – Me i ma gnamo fat Sant, però chi’èl cha pöl savil. Alura le la va in gir a purtà i bilin ai pütin? (gli parla cercando sempre di non guardarla, anche se non riesce ad evitare il suo problema).

ROSETTA – Scultèm ma quand al parla inveci ad vardà ad n’atra banda, am varda me no.

FRANCESCO – No, pos mia, le la pöl mia capì.

                                                                                                                                                         4

ROSETTA – Ben al faga cuma agh par, me da Santa Lucia fagh sul la vus da, am ved nisun, mia cuma i fa ades chi va in gir cun sta dona vestida da bianch e cun al caret tirà da n’asan. L’è la la roba püsè bröta ch’as posa fa, parchè la Santa Lucia la duvria restà in dla fantasia di pütin,chi posa imaginala, mia cl’as veda cuma i fa ades, ma che ignurantada.

FRANCESCO – Ma che pecà, parchè par vegnar cun le . . .  sevi fin dispost a fa l’asan.

ROSETTA – Agh né dobi, e se propria ad vö fa l’asan ad pö fal sensa tirà al caret, at pö fa n’asan al pascul. (entra Antonio e Gilda)                                                  

Scena 7

Gilda Antonio Francesco Rosetta

ANTONIO – Buongiorno.

FRANCESCO – Buon giorno siur dutur.

ANTONIO – A gh’eval ad bisogn.

ROSETTA – Al gh’ha ad bisogn se, l’è Ammalato.

FRANCESCO – A gh’avres ad bisogna dan consulto medico.

ANTONIO – Se ma, al vegna in ambulatori no, inveci che a ca mia.

FRANCESCO – Se al gh’ha rašun, ma visto cha su che. . .

ANTONIO – Va ben visto cl’è che, ades mè muier e la Roseta li va atseta i pöl parlà in libertà.

ROSETTA – Ah ma me a vaghi as vedom a dman ch’av porti a fa vedar la barca ad San Pedar.  (saluta ed esce salutata da tutti, seguita subito dopo da Gilda che esce però dalla porta interna).

ROSETTA – Varda Antonio che anca sa th’al guaresi lu al resta sempar malà, a sciama Ammalato. (esce ridendo).

ANTONIO – Te at sé sempar la solita.

GILDA – Arvedas. (la salutano)

ANTONIO – Ala vest che element ch’am gira par ca?

FRANCESCO – Ah ma lu cunusida.

ANTONIO - Alura am diga, ma as senta.

FRANCESCO – No a pos mia sentam (aggiustandosi i pantaloni) vedal l’è na roba an po delicata.

ANTONIO – As preoccupa mia, su abituà a sentan tantu tanti, am diga sensa paura. (mentre parla Antonio comincia a sentire uno strano odore)

FRANCESCO – L’è che me a la mè età, gh’hu mai vi la murusa.

ANTONIO – Ben ma l’è mia na malatia. Prema o poi na dona al pöl sempar catasla.

FRANCESCO – Eh se, magari. Me su gni che a ca sua propria par digh na roba chu mai det a nisun, e vulevi savì cus’atar as pudria fa parchè me u bèla pruvà da töt.

ANTONIO – Al sagueta giragh inturan, ma am dis mia da cusa as trata.

FRANCESCO – Sares che me quand a vedi na dona, na dona ch’am pias . . . eh insoma .

ANTONIO – La circulasiun . . . la va a cuncentras in chal post la e al volum l’aumenta no?

FRANCESCO – L’aumenta davanti ma la mola da dre.

ANTONIO – Come?

FRANCESCO – L’è che me a gla cavi mia a tegnla e . . . am caghi ados.

ANTONIO – Ma valà! Quand al ved na dona ch’agh pias as caga ados?

FRANCESCO – Se, e su gni a sentar sal pöl urdinam quel.

ANTONIO – Na parola, (sente ancora l’odore) Al ma sculta, me a senti a dl’udur, ma sl’è par casu fata ados?

FRANCESCO – Ehh . . .  l’è che prema u vest cla dona la, quela cha fa Santa Lucia.

ANTONIO – La Roseta.

FRANCESCO – Quela,me u fat finta da gnint però la mè piasida subit, e tac cla mè scapada.                                                                                                                                       5

ANTONIO – Ma la Roseta? Quela l’agh pias?

FRANCESCO – Se, gh’hu det anca cha sevi dispost a fa l’asan quand la va in gir a fa Santa Lucia.

ANTONIO – Sevun a post, atseta i pütlet inveci da metar föra la paia e al fen i gh’avres da metar föra l’urinal.

FRANCESCO – Ma am diga cusa as pöl fa, parchè cun ch’al problema che gh’hu mai vi la murusa, e gh’hu sempar vi vergogna da dil, ades però am su decis.

ANTONIO – Probabilmente l’emusiun forte agh causa an muviment intestinale.

FRANCESCO – Al pensa che na volta u fin magnà cinch limun cun la sgösa e töt, ma gh’è sta gnint da fa.                                                                                                                            

ANTONIO – Ades foma na roba, pruvarò a sentar an qual mè culega par vedar cume risolvar al problema, second me l’è sul na roba da testa.

FRANCESCO – No l’è na roba da cul. Al varda, alura ripasarò sperando ch’am cata na qual cura.

ANTONIO – Quèl a catarom ad sicur.

FRANCESCO – Intant grasie, gontia da dagh quel?

ANTONIO – No al vaga a la svelta a ca ch’al gh’ha bisogn ad sistemas.

FRANCESCO – Al gh’ha mia bisogn da visitam né?

ANTONIO – Ades no ad sicur

FRANCESCO – Grasie alura e arvedas. (esce tenendosi i pantaloni e camminando lentamente).

ANTONIO – Pensa te che robi, as fa prest da di da catagh na cura, ma cuma al fat a mia decidas da vegnar prema, ma senti che udur cla lasà. (va ad aprire la finestra mentre entra Gilda)

Scena 8

Gilda Antonio

GILDA – E’l andà via?

ANTONIO – Se l’è andà, par fortuna l’è andà.

GILDA – Ma cusa vuleval par vegnar che a ca nostra? Ma che udur cha gh’è.

ANTONIO – E’t sentì che robi, u versì la fnestra aposta, al gh’ha an problema abastansa seriu.

GILDA – Me am pareva quasi uno andà šo ad ment.

ANTONIO – La ment l’è a post, l’è al cul cl’è mia a post.

GILDA – Ades u capì parchè a gh’è l’udur. Sculta Antonio a glu cavada a cunvinsar Dario a cunosar la fiöla dla Sandrina.

ANTONIO – Meno male, l’è ura ch’as meta in riga.

GILDA – Ma second te la Giulian agh piasarala?

ANTONIO – Ah ma savil, certu che intant cha th’agh sevi at püdevi catan föra anca öna mèi, però varda me a speri che quand al la ved as caga ados.

GILDA – As caga ados? E parchè?

ANTONIO – Al su me al parchè.

FINE PRIMO ATTO

* * *

                                  

                                                                                                                                                        

6

SECONDO ATTO

Scena 1

Anita a seguire Sandrina e Giuliana

(Anita sta sistemando alcune cose, suona il campanello e va ad aprire)

ANITA – Buongiorno, prego, gni dentar. (entrano Sandrina e Giuliana salutando)

SANDRINA – A gh’èla la Gilda?

ANITA – Se se la gh’è, ades la ciami, ma sentev.

SANDRINA – Grasie,sentat Giuliana

GIULIANA – Mama ma induv’èl al Dario?

SANDRINA – Ades al rivarà, e am racumandi di sempar da se.

GIULIANA – Va ben mama.                                                                                                       

SANDRINA – Pian ch’at giösti chi cavèi le. (Prende dalla borsetta una spazzola e aggiusta per bene i capelli a Giuliana).

SANDRINA – Varda cl’è al fiöl dal dutur, th’al ripeti, parchè al sares an bun partì par te. 

GIULIANA – Ma da che partì èl?

SANDRINA – Cusa centra, voi di cl’è an putèl che s’at gh’esi da spusal a th’at metaresi a post par sempar. Par quel ch’at gh’è mai da digh da no. (Sandrina finisce di sistemare i capelli, ripone la spazzola e si siede).

GIULIANA – Alura gh’hu sempar da di da se.

SANDRINA – Certo e sera sö cli gambi le.

GIULIANA – Me am piasa sta cun li gambi verti.

SANDRINA – Valà, th’al digh me quand l’è ura da versar li gambi. (va a chiudergli le gambe ed entrano Gilda e Anita).

Scena 2

Sandrina Giuliana Anita Gilda

GILDA – Su che vè.

SANDRINA – Ciau Gilda, su gnida cun mè fiöla, salöta. (rivolta a Giuliana)

GIULIANA – Buongiorno. (nel frattempo Anita ha ripreso il suo lavoro)

GILDA – Ciau cara, ades Dario al riva, l’è töt incö cha l’è serà sö in camara sua, su mia cusa al sia dre a fa.

GIULIANA – Al sarà dre fas bèl par me (ride e Anita si volta a guardare Giuliana per quello che ha detto e per la sua risata).

GILDA – Pöl das.

SANDRINA – Ma chisà ch’is posa fas murus chisà. (Anita udendo questo dall’emozione fa cadere un piatto in terra)

GILDA – Anita cusa fèt?

ANITA – La ma scusa, ades al cati sö. (raccoglie il piatto)

GILDA – Pu ades Anita at pö andà dad la, le at finirè n’atar mument.

ANITA – Va ben a vaghi, scusè. (si salutano e Anita rientra nell’altra stanza).

GILDA – L’è na brava pütèla, ma l’è tantu sbadata, che ogni tant la combina quèl.

SANDRINA – La mè Giuliana inveci la gh’ha sempar na gran atensiun, né nani?

GIULIANA – Ahh?

SANDRINA – Sta atenta a quel cha dighi!

GIULIANA – Ma me su atenta  mama.

SANDRINA – As ved cuma at sé atenta. (Gli va a chiudere le gambe)

GILDA – Sperom che al mè Dario at piasa parchè l’è mia pütèl indiferent.

GIULIANA – Chisà, magari am fa girà la ment. (ride).

GILDA – Gh’u da dit anca che oltre ad esar an brau pütèl lè anca seriu. (mentre dice questo entra in scena Dario vestito da cow boy con cinturone e pistola. Le tre donne rimangono molto sorprese e lo guardano meravigliate).                                                    7

Scena 3

Gilda Sandrina Giuliana Dario

GIULIANA – Ma l’è an cow boy!

GILDA – Eh . . . agh pias schersà. Dario varda che gni la Giuliana par cunosat.

DARIO – (si avvicina a Giuliana dondolando) Baby, vöt šugà cun me.?

SANDRINA – (sottovoce rivolta a Giuliana) Digh da se.

GIULIANA – Se, se ma che šögh èl?

DARIO – Me fag al cow boy e te at fè la dona dal cow boy.

GILDA – Ma dai Dario lasa le ad fa dal cine.

GIULIANA – E cusa gontia da fa par esar la dona dal cow boy?

DARIO – (avvicinandosi a Giuliana). Sèt buna da versar li gambi?

GILDA – Dario . . .

GIULIANA – Se, se, ma a m’al dis me madar quand l’è ura da versar li gambi.

SANDRINA – Ma Gilda am par che tu fiöl al gabia ša dli pretesi, su mia me.

GILDA – Cusa gontia da dit.

DARIO – Ma sla gh’ha da vegnar in sal caval cun me bisogna cla sia buna da versar li gambi no.

SANDRINA – Se cata föra anca al caval ades.

GILDA – Dai valà sentat che ad band a la Giuliana. (alzandosi fa sedere Dario vicino a Giuliana) Ve via Sandrina andom dad la nuatar che lor acse i pöl cunosas mèi.

SANRINA – At gh’è rasun, as vedoma dopu. (escono)

GIULIANA – Ma stagh che da par me cun al cow boy? (impaurita)

DARIO – Parchè a gh’èt paura cha tira föra la pistola?                                            

GIULIANA – Ma me su gnida par cunosat.

DARIO – E parchè vöt cunosum?

GIULIANA – Ah ma l’è stada me madar, parchè la dis ch’at sé an bun partì, ma me u gnamò capì da che partì at sé.

DARIO – M’interesa mia me la pulitica, me am pias a šugà, cume an pütlet.

GIULIANA – Ma sèt mia an po cresì ades?

DARIO – Sèt che però at sé sul buna da fa dli dmandi.

GIULIANA – No, ma me at daghi anca a dli risposti, però gh’hu da dit sul da se.

DARIO – Brava, acesta th’am piasi, la dona dal cow boy la gh’ha sempar da tasar e di da  se.

GIULIANA – Ma cuma faghi di da se sa gh’hu sempar da tasar?

DARIO – At pudresi fa cume i’asan, va cha tè fat n’atra dumanda, alura at vö propria cha tira föra la pistola. (alzandosi fa il gesto come per estrarre la pistola).

GIULIANA – No, no, ah ma Diu pos mia di da no, se, se . . . Ma Diu ades cusa faghi?

DARIO – Valà par stavolta la pistola la tiri mia föra, anca parchè ades a gh’hu d’andà via, gh’hu al caval le föra cha ma speta.

GIULIANA – Al caval, ma podat mia spetà an po? Sta che cha parlom. (entra Anita con una scusa).

Scena 4

Dario Giuliana Anita

ANITA – Ciao Dario.

DARIO – Ciao Anita.

ANITA – Sèt Dario cha gh’hu idea chi t’abia purtà via al caval.

DARIO – Al caval? Chiunque sia al gavrà a che fa cun la mè pistola. (estrae la pistola con Giuliana che si spaventa ed esce di corsa, mentre Anita Ride).

ANITA – Che simpatich cl’è

GIULIANA – Ma a gl’al dabun al caval?

ANITA – Certu cha gla.                                                                                                                8

GIULIANA – Ma me am par  . . .

ANITA - Mia giöst?

GIULIANA – Ehh . . .

ANITA – Se vè, l’è propria mia normale.

GIULIANA – U vest me, ma l’è me madar cla ma purtà che a cunosal.

ANITA – Varda cl’è mat dabun.

GIULIANA – Ma alura su gnida che sul a perdar dal temp (alzandosi dal divano) figurat se me a vaghi insiem a un cha va in gir cun la pistola.

ANITA – E pu al va in gir anca cun l’arch e li freci.

GIULIANA – Ah ma alura. (rientrano Gilda e Sandrina).

Scena 5

Sandrina Gilda Giuliana Anita

GILDA – E Dario induv’èl andà?

GIULIANA – L’è curs adre al caval.

GILDA – Qual caval!? Alura al capes propria gnint.

SANDRINA – Cum’èla sta fola dal caval.

GILDA – Ma valà, cusa vöt ch’al gabia an caval.

GIULIANA – L’è stada le (rivolta a Anita, che intenta a fare qualcosa fa finta di non sentire) a digh chi gh’eva purtà via al caval.

GILDA – Cume al solit Anita te th’agh de corda in sli su stupidadi.

GILDA – Ma cusa ontia fat?

GILDA –  Valà, ma scusi me par Dario né Giuliana, pruva a vegnar in  n’atar mument, ma che impresiun th’al fat?

GIULIANA – Ehhhhh . . . (guarda la madre per cercare di capire cosa deve dire, la quale le fa un cenno del capo per dire di si) Se se, am pias.

GILDA – Ben alura at vedrè cha t’intendarè prema o poi, cusa dit Sandrina?

SANDRINA – Certu som gni a posta.

ANITA – (intervenendo) Varda però cha bisogna cla sia buna d’andà a caval.

SANDRINA – Ma me mama su mia buna d’andà a caval!

GILDA – Sta mia scultala vè, e te va dad la, tlu det anca prema,par cha ta staga che aposta a cuntradì.

ANITA – Va ben vagh via, (uscendo si rivolge a Giuliana) però sl’è mia buna d’andà a caval l’è inotil cla voia andà insiem a Dario.

GILDA – Anita! La völ mia tasar. Ma sèt che dli volti la šoga anca le cun Dario.

SANDRINA – Ma cusa a šöghi?

GILDA – A töt quel ch’agh salta in ment.

GIULIANA – Ma dopu gontia da šugà anca me?

GILDA – No, basta ch’al senta al savur dna certa roba, ch’at vedrè ch’agh pasa töti li voi da šugà, e te th’am capesi cusa vöi di né? (rivolta a Giuliana)

GIULIANA – Me, capesi mia. . .  (Sandrina si avvicina alla figlia e gli dice qualcosa nell’orecchio).

GIULIANA – Ahh . . . quel. (ride).

SANDRINA – Comunque varda che la mè Giuliana la gh’ha tanta pasiensa., né nani?

GIULIANA – Ahh?

SANDRINA – Di da se.

GIULIANA – Se.

GILDA – Ades intant i sé cunusì, bisogna ch’is frequenta, ch’is parla e acse pian pianin la storia la va avanti

GIULIANA – Se ma me gh’hu paura ch’al tira föra la pistola

GILDA – Sculta ma tu madar th’ala spiegà gnint? Ah Sandrina gh’èt det gnint?

                                                                                                                                                         9

SANDRINA – Ma la sa töt vè, figurat?                                                                         

GILDA – Alura da cusa gh’èt da vigh paura. (entra Antonio)

Scena 6

Giuliana Sandrina Gilda Antonio

ANTONIO – As pöl savì cusa l’è dre a fa Dario le föra in strada vestì da cowboy cun la pistola in man? Va che ades l’è dre esagerà!

GILDA – La pena cunusì la Giuliana, at vedrè che ades li robi li cambia.

ANTONIO – Li cambia? As ved cuma li cambia.

SANDRINA – Vedarì che cun an po da pasiensa la mè Giuliana la gla cavarà a cambial.

ANTONIO – Se, a staroma a vedar, cambial, am vegn da redar prova vardà cusa l’è dre fa le föra!

GIULIANA – A gontia d’andà föra a dagh na man?

ANTONIO – Na man a fa cosa?

GIULIANA – A sercà al caval?

ANTONIO – Al caval? Va ch’agh nu asè da uno né, cha th’at meta mia anca te Giuliana! La föra di cavai agh né mia a gh’è sul n’asan? Valà va föra anca te chisà che da du asan salta föra an caval, (esce arrabbiato).

GILDA – Che vilan.

GIULIANA – Ma cuma al sé rabì, ontia sbaglià quèl mama? Gh’evi da digh da se? Po èl mia sta al Dario a di ch’al gh’eva al caval?

SANDRINA – Giuliana èt mia gnancor capì che di cavai agh né mia.

GILDA – Infati.

GIULIANA – Alura gh’ha rašun l’Anita, sercarom l’Asan.

SANDRINA - Ma no a gh’è mia gnanca l’asan.

GIULIANA – Iè scapà via töti alura.                                                                                          

GILDA – Sculta Giuliana Dario l’è dre a šugà e al caval al gh’è sul par finta. (si sente il nitrito di un cavallo e tutte e tre rimangono meravigliate)

GIULIANA – E chestu cuš’èl alura?

GILDA – E cuma fa ad esagh an caval le föra?

SANDRINA – Alura a gla dabun.

GILDA – Ma no. (Entra Dario).

Scena 7

Gilda Sandrina Giliana Dario

DARIO – Ma che cursa ch’al ma fat fa.

GILDA – Dario om sentì an caval le föra.

DARIO . Lu catà, l’era a la funtana ch’al beveva.

GILDA – E da quand te at gh’è an caval?

DARIO – Am l’impresta ogni tant al mè amich Gianino.

GILDA – Anca quel ades, che sal la vegn a savì tu padar.

DARIO – Alura l’è mèi chal vaga a disligà dal purtapach dla machina dal pupà.

GILDA – Porta subit via chal caval le prema ch’al la veda tu padar. (nel frattempo Sandrina si è avvicinata a Giuliana e gli continua a suggerire una proposta da fare a  Dario).

GIULIANA – Dario pudresat mia fam fa an gir in sal caval atseta impari?

DARIO – Ma se valà, intant ch’al porti via at fagh fa an gir.

GIULIANA – Grasie,ciao mama.

SANDRINA – Ciao, e sta tacada.

DARIO – Andom dai. (escono)

GILDA – Movat dabun, cha salta mia föra tu padar.

SANDRINA – Sperom che la mè Giuliana la casca mia, l’è mia abituada andà a caval, però èt vest cla vulì andagh insiem.                                                                                              10

GILDA – Ah varda i sta propria ben insiem, no parchè anca tu fiöla la gh’ha sta dre ben al mè Dario. (guarda alla finestra) Vai la, du asan in s’an caval.

SANDRINA – Chisà che insiem is giösta töt du.

GILDA – Eh cara la mè Sandrina sperom ben. (suona il campanello d’ingresso, Gilda va ad aprire a Francesco).

Scena 8

Gilda Sandrina Francesco

FRANCESCO – Buongiorno.

GILDA – Buongiorno.

FRANCESCO – Sercavi al dutur.

GILDA – Ah se am ricordi lu l’è ša gni ancor, al vegna dentar ades al ciami. (Francesco entra mentre Gilda esce dalla porta interna per chiamare Antonio, Francesco cerca di non guardare Sandrina, come del resto aveva già in parte fatto anche con Gilda. Cerca nello stesso tempo di pronunciare frasi dissuasive per evitare il suo problema, mentre Sandrina cerca di avvicinarsi). No, l’am pias mia, oh sl’è bröta, l’am fa schif.

SANDRINA – (avvicinatasi) Ma te sèt mia Francesco Belin?

FRANCESCO – No su mia me.

SANDRINA – Ma se ch’at sé te, th’at ricordat mia quand a soma andà in gita cha th’at sé cagà ados in curiera.

FRANCESCO – Ma no su mia sta me. (evitando di guardarla).

SANDRINA – Epöri th’agh sumigli töt.

FRANCESCO – (scostandosi da Sandrina tra sè) L’am pias mia, che bröta dona, oh sl’è bröta.

SANDRINA – (avvicinandosi di nuovo)  Ma cusa dišal?

FRANCESCO – La staga indre, che stavolta am ciava nisun. (in questo momento mentre Francesco è girato verso la porta d’ingresso con Sandrina che gli sta appresso entra improvvisamente Rosetta).

Scena 9

Sandrina Francesco Rosetta

ROSETTA – Buongiorno a töti, è rivà Santa Lucia!

FRANCESCO – Ahhh . . .  (rimane irrigidito, perché il vedere Rosetta glii causa il problema che ha cercato in tutti i modi di evitare).

SANDRINA – Ciao Roseta, vè sculta ma cl’om che èl mia Francesco Belin?

ROSETTA – Al su mia, però l’è mia an bröt om . . .

FRANCESCO – Ahhhh . . .

SANDRINA – Second me sta mia ben.

ROSETTA – L’è vera al gh’ha na cera, l’avrà ciapà an culp ad fred.

SANDRINA – Pol das.

ROSETTA – (rivolta a Francesco) Nuatar as som ša vest che in ca dal dutur, al sa né che me porti i regai, porti i bilin, a volal quèl?

FRANCESCO – (alle prese con il suo problema non vuol sentire e vedere nulla) Ahhh . . .

ROSETTA – Ma cuma l’è gni bianch, sta propria mia ben, gh’al ad bisogn  . . .  (sente l’odore) Second me al gh’ha ad bisogn d’andà al cèsu, senti che udor (allontanandosi da Francesco).

SANDRINA – Anca me al senti. (entrambe piano piano si allontanano per uscire mentre Francesco imbarazzato se ne sta al centro della stanza con le gambe unite) Pensat anca te quel cha pensi me?

ROSETTA – Vuresat di ch’al sé cagà ados?

SANDRINA – Propria quel. (lo salutano ed escono mentre Francesco con gli occhi abbassati non risponde.                                                                                             11

Dopo che sono uscite le due donne cerca anch’egli di uscire per evitare ulteriore imbarazzo e si avvicina lentamente alla porta,mentre rientra nella stanza Gilda).                                                                                                                 

Scena 10

Gilda Francesco a seguire Antonio

GILDA – Ades al mè om al riva, ma èla ša andada via la Sandrina?

FRANCESCO – Ehh . . .

GILDA – Al pudeva anca sentas.

FRANCESCO – No no, ansi pensavi d’andà a ca.

GILDA – Speta che ades al riva.

FRANCESCO - Ehh ma . . . (entra Antonio arrabbiato)

ANTONIO – Gilda ades th’am di cuma l’è pusibul che davanti a ca gabioma na merda grosa aces?!  Propria le ad banda a la mè machina (poi vede Francesco) Ah ma alura l’è sta lu . . .  (interrotto da Francesco)

FRANCESCO – No su mia sta me! Me u ša fat, e am su tegnì töt da quel chu fat.

ANTONIO – As sent anca , ma cla roba le föra chi la fata?

GILDA – Ma l’è inotil cha th’am varda me, a su gninte.

FRANCESCO – Purtrop me pos mia sta che, scusè, av salot.

GILDA – A val?

ANTONIO – Las ch’al vaga Gilda, e al vegna a catam ancor, che forsi a gla cavoma a risolvar al problema.

FRANCESCO – Va ben.

GILDA – Scultum ma èt vest cuma andava via,am pareva fin cha sla sia fata ados (ride)

ANTONIO – Ma qual pareva al sé cagà ados dabun, sentat mia l’udur.

GILDA – Me pensavi ch’ies butà föra dal ledam che davsin. (entra Dario sempre vestito da cow boy).

ANTONIO – Eh ledam.

Scena 11

Gilda Antonio Dario

ANTONIO – Ohh è rivà al pistolero.

DARIO – Varda che bèl ram chu catà par fa la sfronša.

ANTONIO – Ve a dim anca na roba atse, che me su cuntent, prova vardà cuma at sé cunsà, th’agh manca sul al caval.

DARIO – Quel lu pena purtà indre.

ANTONIO – Th’om anca in gir .                                                                      

Gilda – No ma va cl’è vera ch’al gh’eva al caval . . . (si accorge di aver detto qualcosa che non doveva dire).

ANTONIO – Anca te th’at meti. Varda te se al Dario al gh’ha da vigh al caval!  (ed esce)

DARIO – Oh ma gh’è quel da giöst cha faghi?

GILDA – Meti la testa a posta na buna volta. (esce anche lei).

DARIO – Ma me gh’hu la testa a post, varda, varda che bèl ram chu catà,che agh vegn föra na bèla sfronša atarchè.

GILDA – Se tira cun la sfronša, tira, tira. (Dario simula con il ramo che ha in mano tiri con la fionda).

FINE SECONDO ATTO

 

* * *

                                                                                                                          12

                                              

TERZO ATTO

Scena 1

Anita a seguire Dario

(Anita sta spolverando i mobili poi entra Dario con delle figurine in mano)

DARIO – Anita dai cha šugom a figurin.

ANITA – Se, che s’am ved i tui a šugà cun te a su a post.

DARIO – Par sinch minù cusa vöt cha suceda, to an poghi anca a te. (porgendogli alcune figurine).

ANITA – Vardè Signur cusa am toca da fa, šugà a figurin.

DARIO – Sculta tirom cuntra al mur, a vins töt quel cha va at survia a n’atar figurin.

ANITA – Ah ma al so, u vest tanti volti me fradèl šugà da pütlet.

DARIO – Mei, alura a parti me.

ANITA – Se parti te che me at vegni a dre. (i due iniziano a lanciare le figurine contro la parete, poco dopo entra dalla porta interna il padre Antonio che senza farsi vedere si avvicina  dietro le spalle di Anita e Dario).

Scena 2

Anita Dario Antonio

ANTONIO – Ma cusa si dre a fa?! (Dario e Anita sobbalzano dallo spavento e con frenesia Anita passa le figurine che ha in mano a Dario e riprende il lavoro che stava facendo prima).

DARIO – Ma gnint pupà.

ANTONIO – Gnint? Second te ades me a gh’hu da vedar na roba dal genar e tasar?

DARIO – Second me se.

ANTONIO – Second me inveci no! A pos mia tasar qund av vedi a šugà cun di figurin cume di pütin! E te Anita vegnat che par fa i mester, u par šugà?

ANITA – Mah . . . (intimorita non sa cosa dire).

DARIO – A l’è culpa mia pupà, le la centra mia, šugà sinch minù a figurin cusa vöt cha sia.

ANTONIO – Ma gnint cusa vöt cha sia, varda sa th’am de suquanti figurin a šöghi anca me.

DARIO – Dabun pupà, tö. (per dargli qualche figurina).

ANTONIO – Ma valà! Ch’at capesi gnint, me da te an posi pö. (Esce arrabbiato).

ANITA – E’t vest, at levi det me da mia šugà.

DARIO – Scultum ma che fastidi a daghi? Me quand a šöghi cume favi na volta a stagh ben e am diverti.

ANITA – L’è tu padar ch’as divert mia, a vuria mia ch’al gh’es da fam pö vegnar a fa i mester. (riprendendo il suo lavoro).

DARIO – (Raccogliendo le figurine rimaste a terra). Sta mia preocupat par quel.          

ANITA – Ah u fat na bèla figura.

DARIO – Ma sta tranquila. (Si sente suonare il tipico campanello di Santa Lucia) Ma Diu gh’è Santa Lucia bisogna andà a nascondas! Sentat mia al campanèl?

ANITA – Varda cha soma in löi, cusa vöt ch’agh sia Santa Lucia a som ša chi lè.

DARIO – Dai ve via dad la. (prendendola per un braccio) Cha le la varda mia li stagiun.

ANITA – (seguendolo) Ma va che robi.

DARIO – Andom. (Dario porta anche Anita con se nell’altra stanza, mentre poco dopo entra Rosetta suonando un campanello).

                                                                                                                          13

Scena 3

Rosetta a seguire Gilda

ROSETTA – (Entra ripetendo la solita frase “Bambini gh’è Santa Lucia ecc,”) Oh ma sa gh’è nisun, as ved che i pütin i sé squaià.(ride, poi suona ancora il campanello ripetendo alcune frasi,poi entra Gilda).                                                                                  

GILDA – Cusa gh’èta da scampanlà?

ROSETTA – Parchè par i bimbi buoni è rivà Santa Lucia.

GILDA – Tal sé benisim che Santa Lucia la riva al tredas ad dicembar, pütost at sé mia gnida a fa vedar la barca ad San Pedar.

ROSETTA – Ma tasi, sevi dre vegnar, varda l’era gnida belisima la barca, as vedeva li veli, san pedar al timun, ma töt in an culp. . .

GILDA – Töt in an culp?

ROSETTA – Töt in an culp sè invià an tempural cun an vent e ad i’ondi alti.

GILDA – Cusa sèt dre di?

ROSETTA – Se, e cun ad i’ondi atse la barca la sè sbaltada., pensa i sè negà töti.

GILDA – Töti?!

ROSETTA – Che disgrasia.

GILDA - Ma te dentar in dla butiglia tè vest töti cli robi le?

ROSETTA – Se th’al giuri.

GILDA – Quel s’al la sa Gesù Crest!

ROSETTA – Ma al gh’era anca lu.

GILDA – E s’èl angà anca lu? Alura l’è mia vera cl’è mort in crus.

ROSETTA – Ma no, lu al camina in sl’acqua al sé mia angà.

GILDA – L’è vera, però second me at sé dre cuntàman öna grosa.

ROSETTA – No l’è andada propria atse, se desfà töt, sinò sares gni a fatla vedar.

GILDA – Che element ch’at sé, ve via dad la valà cha th’am de na man a piegà di linsöi.

ROSETTA – A vegni, talsè che me su sempar prunta a dat na man.

GILDA – N’aprufeti intant ch’at sé che parchè ne me fiöl, ne al mè om agh né dobi chi ma sculta.(escono e poco dopo che sono uscite suona il campanello d’ingresso, Entra Antonio che va ad aprire a Francesco).

Scena 4

Antonio Francesco

ANTONIO – Oh ma sl’è lu, avanti.

FRANCESCO – Buongiorno, al ma scusa sa su gni ancor che.

ANTONIO – E cun al su disturb cuma andoma?

FRANCESCO – Eh su gni propria par quel, u fat na roba, cha su mia sla va ben.

ANTONIO – E cusa al fat? (Francesco si avvicina a Antonio parlandogli in un orecchio). Ma no! Ma na roba acse la fat!?

FRANCESCO – Almen a su sicur ch’am suced pö gnint.

ANTONIO – Se ma am par n’esagerasiun, cuma as fa a metas an tapu in dal cul?

FRANCESCO – Ah ma al dis ben lu, ma me sevi pö cusa fa.

ANTONIO – As trata sul d’emotività, cl’as concentra töta in dl’intestino. Bisognare ch’al gh’es da fa an pö ad psicoterapia.

FRANCESCO – E cusa saresla sta terapia?                                                    

ANTONIO As trata ad parlà cun an psicologo in modo da vedar cume risolvar al problema. 

FRANCESCO – Ben me par ades a vagh ben acse, pos cuntinuà no?

ANTONIO – A ma sagh va ben a lu.

FRANCESCO – Ah ma certo, me töti li volti cha vegni föra d’in ca tac mal meti sö, u druvà an tapu da butiglia, li limà dla misura giösta.

ANTONIO – An tapu ad butiglia? Me u mai sentì na roba dal genar.                        14

FRANCESCO – Certu cha bisogna cha staga atenti. (Suona il campanello d’ingresso Antonio va ad aprire a Sadrina con la figlia Giuliana).

Scena 5

Antonio Francesco Sandrina Giuliana

SANDRINA – Buongiorno, su gni cun la mè Giuliana a catà Dario.

ANTONIO – Ah se, ades a vagh a vedar sl’è camera sua.                                             

SANDRINA – Grasie.

ANTONIO – Ben ades lu tant al gh’ha pö paura ad gnint no?(esce).

FRANCESCO – Eh no (orgoglioso del suo operato).

SANDRINA – Ah ma gh’è Francesco Belin, parchè l’è inotil ch’at diga da no, parchè me tu cunusì, sevum in dla stesa cumpagnia.

FRANCESCO – Se l’è vera te at sé la Sandrina.

SANDRINA – Vedat cha gh’hu rašun, sul che te su mia parchè, töt in an culp tha scapavi sempar via.

FRANCESCO – Purtrop al so ben, ma ades finalmente a scapi pö.

SANDRINA – Oh Brau, ve che alura, sentat che cun me cha parlom.

FRANCESCO – Ma da cusa vöt parlà?

SANDRINA – Ma dai sentat! (prendendolo per un braccio e facendolo sedere di forza gli causa un problema che possiamo immaginare).

FRANCESCO – Ahhhh!!!

SANDRINA – Cusa tè sucès?

FRANCESCO – Ohhhhhhhhhh!!!

GIULIANA – Mama at pudevi vigh an po ad manera.

SANDRINA – L’è vera scusa, sevi mia ch’al gh’es an problema ad muroidi.

FRANCESCO – No! Uhhhhh . . .  (entra Dario con un sacchetto in mano)

Scena 6

Francesco Giuliana Sandrina

DARIO – Buongiorno. (lo salutano poi vedendo Francesco sofferente) Ma cusa gh’hal chal siur le?

SANDRINA – Gnint l’è an problema paseger.

FRANCESCO – Uhhhhhh . . .

GIULIANO – Su gnida a catat Dario.

DARIO – Eh brava.

GIULIANA – Sèt che li mè amichi iè töti gelusi parchè a som murus.

DARIO – Verament me su mia cha som murus.

SANDRINA – Ah no.

GIULIANA – Ma me pensavi che visto cha ta me fat fa an gir in sal caval . . .

DARIO – Te at pensavi mal Giuliana, th’al forsi det quèl al caval?

GIULIANA – No quel no.

SANDRINA – La mè Giuliana la ma det però che in sal caval av si brasà sö.

DARIO – Le la ma brasà sö, la sé tacada cl’am mulava pö.

GIULIANA – A gh’evi paura da cascà.

DARIO – Metomla acse. Sculta, ades a vöt šugà cun me?

GIULIANA – Ma  a cosa?

DARIO – (Estraendo dal sacchetto che aveva in mano i barattoli del telefono) Al telefono šugom, ciapa questo.

GIULIANA – Cus’èl chal bagai che?                                                                     

DARIO – Come cusl’è.

SANDRINA – No ma al sa vè, l’è al telefono dentar in dal baratul t’asculti e at parli.

GIULIANA – Ma valà.                                                                                    15

DARIO – Dai cha pruvom (si allontana per tendere il filo e poi inizia a parlare). Te meti l’urecia taga al baratul. Pronto am sentat?

GIULIANA – Se as sent, e cuma as sent ben at pari che.

DARIO – Prova a parlà te.

GIULIANA – Me, Dario quand’èl cha th’am porti a fa n’atar gir in sal caval?

DARIO – La prosima volta ch’am vesti da caw boy.

GIULIANA – Va ben ciao.                                                                                          

DARIO – Ciao, ciao.

GIULIANA – Cuma as fa par serà la telefunada?

DARIO – Eh at gh’è rašun, agh vures an tapu, an bèl tapu e tac at seri al bus.

FRANCESCO – Nooo . . .

DARIO – Parchè no?

SANDRINA – Ma varda cha sta mia ben vè, vulevi parlagh an po insiem, ma l’è le ch’al sagueta lamentas.

DARIO – Al varda comunque che sl’è dre spetà me padar l’è ša andà via

SANDRINA – Quindi l’è mèi ch’at vaga anca te Francesco.

FRANCESCO – Noo.

DARIO – Alura sal völ al pöl šugà anca lu.

GIULIANA – Sa sta mia ben cusa vöt chal šöga.

SANDRINA – Alura ch’al vaga a ca a culgas an po chisà ch’agh pasa.

FRANCESCO – A pos gnanca mövum.

SANDRINA – Oh at sarè mia parališà.

FRANCESCO – Pès.

GIULIANA – Ma lasal le al da mia fastidi a nisun.

DARIO – Però varda soma in quatar pudresum fa an bèl cularin.

FRANCESCO – Nooo . . . sta mia parlà da cui.

DARIO – Ah ma agh va ben gnint né. (rientrano in scena Gilda e Rosetta)

Scena 7

Francesco Sandrina Giuliana Rosetta Gilda

GILDA – Oh ciao, brau cha si gnidi. (si salutano)

ROSETTA – Ah ma gh’è anca al siur Francesco. (avvicinandosi) Cuma andom?

FRANCESCO – Mal.

SANDRINA – Ohh lasal sta ch’as pöl digh gninte.

GILDA – Te cusa fèt cun chi bagai le,ancora dre a šugà?

GIULIANA – Se prema as som telefunà.

SANDRINA – Varda cl’as divert la mè Giuliana cun Dario.

GILDA – Talsè né però Sandrina chi duvres šugà a quèl d’atar . . .

DARIO – Infati prema vulevi chi šughes a cularin.

FRANCESCO – Nooo . . .

ROSETTA – Ma cusa gh’èt te da lamentat vöt che Santa Lucia l’at porta an qual bilin?

FRANCESCO – Se Santa Lucia la gh’es da cavagla a fam vulà.

ROSETTA – A fat vulà? Quela l’è na roba difficile.

GILDA – Scultem, ades però a vures che Dario al restes che cun la Giuliana, né Sandrina?

DARIO – E parchè?

GILDA –  Parchè atse restè an po in intimità.

SANDRINA – Vè me a vegni dad la cun te.                                                             

ROSETTA – E me cun chal siur che andoma a fa an gir.

FRANCESCO – Nooo!

ROSETTA – Come no, dai ve sö. (Rosetta aiuta Francesco ad alzarsi, il quale impreca e si lamenta del dolore) Dai sö at sarè mia inculà a la scragna.                                      16

GILDA – Brava Roseta.

FRANCESCO – Ma pian, pian. (S’incammina con Rosetta che lo tiene sottobraccio)

ROSETTA – Oh ma cuma at camini mal, at sé gni vech vè, dai camina dret insoma.

FRANCESCO – Na parola. (escono)

GILDA – Ohh iè andà vè.

SANDRINA – Al caminava mal Francesco ma ad l’udur as né mia sentì.

GILDA – No vè stavolta al la mia fata,andom dad la.                                                  

SANDRINA – Se andom, as vedom dopu. (escono e Giuliana si alza dal divano e va verso Dario che in piedi tiene ancora in mano i barattoli del telefono).

GILIANA – Vè Dario (ammiccante)

DARIO – Cusa gh’è?

GIULIANA – Sèt che me madar la ma insegnà an bèl šögh da fa cun te.

DARIO – An šogh? Ma che šögh èl parchè me i cunosi töti.

GIULIANA – Chestu al su mia sa th’al cunosi, foma finta cha staga mia ben e cha gh’u bisogn dal dutur.

DARIO – Alura ciami me padar.

GIULIANA – U det par finta, me staghi mia ben par finta, gh’hu an dulur che cha su mia cusa sia. (avvicinandosi a Dario).

DARIO – T’avrè fat n’indigestiun.

GILUANA – Pudresat mia visitam?

DARIO – Visitat?

GIULIANA – Se, e an dutur cusa disal quand an qualdun al va a fas visità?

DARIO – Ah ma al su mia me, tu ša det cl’è me padar al dutur mia me.

GIULIANA – Ma dai insoma sat gh’è da visitam bisogna ch’am cava šo.

DARIO – Ah ma ades u capì, te at vuresi šugà al dutur.

GIULIANA – Brau, al dutur, e at gh’è mia da dim “si spogli”?

DARIO – Ma quel a gh’hal dighi sul a l’Anita.

GIULIANA – Come tha gh’hal di a l’Anita?!

DARIO – Certo, me a šoghi sempar al dutur cun le.

GIULIANA – Ma . . . cun la serva at šoghi al dutur?

DARIO – Oh ma che bröta parola, la serva, l’Anita.

GIULIANA – Alura bisogna cha gh’hal diga a me madar.(ed esce) Mama . . .

DARIO – Ma cusa agh vala di, che dopu al vegn savì anca me madar,tant al dutur al šoghi sul cun l’Anita.(Rientrano Gilda Sandrina e Giuliana un po alterate)

Scena 8

Dario Gilda Sandrina Giuliana

GILDA – Vè Dario cus’èla sta storia? Cusa fèt cun l’Anita?

DARIO – A šöghi, ogni tant a šöghi.

GIULIANA – Se ma digal ch’at šöghi al dutur.

DARIO – Certu, al pupà l’avres sempar vulì cha studies da dutur, e se na qual volta al fagh cusa gh’è.

GILDA – Varda ades intant l’Anita agh fom cambià aria, la fni da vegnar che a fa i mester.

SANDRINA – Brava Gilda.

DARIO – Ohh ades, pu varda cha su mia an putin, cusa gh’è da mal?

GILDA – Se ma l’Anita la gh’avres da vegnar che a lavurà, mia a fa certi spurcaciadi!

SANDRINA – Brava Gilda. (entra Antonio).                                                                                                                                                                                         

Scena 9

Gilda Giuliana Sandrina Dario Antonio

ANTONIO – Cusa gh’è da sbraià ch’as sent fin in strada?                                              17

GILDA – Varda che tu fiöl al sé mes a fa dli spurcaciadi.

ANTONIO – Dabun? Grasie Signor cha ta mè scultà.

SANDRINA – Se ma cun la dona ad servesi.

GILDA – Pensagh te.

ANTONIO – Cun l’Anita? Ma va ben anca quela, no parchè Dario th’am tacavi a preocupà né.

DARIO – Ma pupà ogni tant a šugom al dutur.                                                          

ANTONIO – Vedat Gilda, anca nostar fiöl al fa al dutur, sul cl’è an dutur püsè furb.

GIULIANA – E me alura ades?

SANDRINA – Eh, cusa fom?

DARIO – Pudresum šugà a campanun.

GILDA – Ma brau.

ANTONIO  - E basta cun sta šögh.

GILDA – Su pö cusa di. Gni via valà ch’av compagni.

SANDRINA – Tant ch’om fat par meti insiem.

GIULIANA – Almen pos telefunat na qual volta.

DARIO – Se però bisogna cha sl’ungoma al fil. (indicando il telefono con i barattoli che ha in mano).

GILDA . Gni via valà.

SANDRINA – Se. (escono malinconicamente e Dario rimane solo con il padre).

ANTONIO – Sculta Dario intant cha gh’è mia nisun, ma cun l’Anita a fet quel da po ad na visita, capesat quel cha vö di?

DARIO – Se pupà u capì cun l’Anita a faghi töt.

ANTONIO – Ma brau Dario, töt propria töt?

DARIO – Ma se pupà al su cuma as fa, u vest cuma at fè te.

ANTONIO – Come tè vest cuma faghi me. . .

DARIO – Se quand a vegn a fas visità cla siura cha sta in piasa, intant che la mama l’è al mercà.

ANTONIO – Sssss, (mettendogli una mano sulla bocca) Tasi, sta mia di gnint. Tu madar la la sa mia.

DARIO – Agh credi ben chal sapia mia.

ANTONIO – Sta pö gnanca numinal.

DARIO – Ma se va ben, ma te e la mama a st’ura ad solit andè mia a fa an gir cun al cagn?

ANTONIO – Ben parchè? (guardando l’orologio).

DARIO – Parchè ades duvria rivà l’Anita.

ANTONIO – Ah l’Anita, cla vegn a šugà al dutur.a vagh subit a binà tu madar, al cagn e pu andom. (E così proprio mentre Gilda sta rientrando Antonio la porta con se uscendo).

ANTONIO – Dai vè via cl’è ura ch’andoma a fa fa an gir al can.

GILDA – Che prescia tè gni.

ANTONIO – Dai, andom ciao Dario.

GILDA – Ma va che robi.

DARIO – Ma varda vè, èt capì me padar, èt vest che in mesa tanti al gh’è an šogh ch’agh pias anca a lu, e cl’atra la cla dis “ A pos telefunat?” Dim te cuma fala a telefunam cha gh’hu mia fil. Dai Anita vè avanti cha gh’hom poch temp. (suona il campanello d’ingresso e Dario va ad aprire). Vala che. (Dario apre Anita entra e si salutano)

ANITA – U vest i tui in gir cun al cagn.

DARIO – Se incö iu fat anticipà, e sat vö pudresum andà a šugà.

ANITA – Al dutur?

DARIO – Certu, l’è an bèl šogh anca quel.

ANITA – E se na qual volta is cata?                                                                       18

DARIO – Tant ades il sa anca lor.

ANITA – Ma come? Chi gh’la det?

DARIO – Ma me gh’lu det, e tesi da vedar me padar cuma l’è cuntent.

ANITA – Ah se, mèi acse alura.

DARIO – Dai Anita andom, prego signorina si accomodi che adesso la visito.

ANITA – Lasa l’è ad fa a stöpid. ( Lo dice ridendo, ed escono dalla porta interna e poco dopo dalla porta d’ingresso entra Rosetta che inizia la sua solita tiritera).                                                    

Scena 10

Rosetta

ROSETTA – Bambini fate i bravi, è rivà Santa Lucia, stè mia fa rabì parchè atseta lav porta tanti bèi regai,tanti bilin . . . (poi si accorge di rumori strani) ma cus’èl chas sent? (si avvicina ad origliare alla porta) Ma che a gh’è an qualdun cha sta mal! (guarda dal buco della serratura) Ahhh . . . no gh’è nisun cha sta mal. (Si rialza e ride) I sta töti ben. Al Dario e l’Anita ià catà an šögh cha gh’è mia bisogn da tanti bilin (ride ancora).

E a pruposit da bilin, e a cume l’è cambiada la vita al de d’incö, prema pensavi che sa fos veramente Santa Lucia, sares mèi che di bilin an purtes pö, e che i pütlet i riturnes a fa cume na volta, alura gh’era mia bisogna da Santa Lucia cuma gh’è al de d’incö, bastava an qual ciculatin e an qual arancio, parche i bilin si favum nuatar cun li nostri man. Ades i gh’ha töti i šögh dal mond, ia varda sinch minù pu ia sgnaca in an cantun chi sa pö gnanca si gh’ià. Li man a iè pö bun ad druvàli,la fantasia, la scuperta, la manualità, queli iè robi che purtrop iè bèla persi. Par quel che alura Dario al fa ben a fa ancor cume quand a l’era pütlet, e töti gh’avresum da pruvà a fa cume lu, ogni tant turnà pütlet, cume i pütlet cha gh’era na volta.

FINE

 

 

                                                                                                                                19