Il biglietto della lotteria

Stampa questo copione

Pippo Spampinato

( Non mangiate quel biglietto! )

atto unico

*


1

Personaggi :

Il padre………………………. Paolo

La madre…………………….. Marta

La figlia……………………… Franca

Il fidanzato………………….. Giorgio

Lo zio………………………… Andrea

Il cocchiere…………………... Peppino

LA SCENA :

Un soggiorno di una modesta casa.

La comune in fondo; poi una porta laterale ed una finestra. Delle sedie ed una poltrona. Qualche mobile ed un apparecchio radio-grammofono con il mobile che si eleva dal pavimento. Un telefono.

L’azione si svolge in Sicilia, nei primi anni Cinquanta del ‘900


2

SCENA PRIMA

( la madre, la figlia e poi il padre )

FIGLIA

( Al telefono, dopo aver composto il numero )… Mirella, sei tu?... Ciao!... Senti…Ascoltami bene e preparati a sentire una bella notizia… Meravigliosa!... Sono diventata ricchissima!... Milionaria! ( Pausa ) Sul serio… E’ verissimo!… Ti dico ricchissima! Poi ti spiegherò. Non ho dormito sta notte… e le gambe mi tremano ancora. ( Pausa ) Sì, sì! Hai indovinato! La “Lotteria della Fortuna”… Abbiamo vinto noi!... Un solo biglietto… L’aveva comprato mio padre… ( Pausa ) Certo... certo! Figurati… Mi vene d’impazzire… Vorrei abbracciarti… ( Pausa ) Proprio noi!... Sono cento milioni!... Centooo!... ( Pausa ) Sì, certamente… si festeggerà… Facemu na festa all’ingrande…e mi sposo... Mi sposo! ( Pausa ) No, Giorgio non sapi nenti… E’ fuori città, ma verrà oggi… Certo, sarà unsorpresa. Magnifica… incredibile!... Oh, senti: non dire niente per il momento. Sai, i giornalisti…

PADRE

( Entra dalla porta laterale. E’ in pigiama e pantofole. Alquanto nervoso, intuendo la telefonata della figlia grida ) Non v’ava raccumannàtu di non diri nenti a nuddu? ( Alla figlia ) Vudeddu di pàpira!

MADRE

( Che se n’era stata sdraiata su una poltrona meditando ) Làssila fari… tantu prima o poisi verrà a sapere lo stesso… Sta parrannu cu Mirella.

FIGLIA

( Ancora al telefono ) E’ papà che grida… E’ la gioia… Non si ragiona più in casa…

PADRE

E va bene! Che si sappia! E’ giusto che si sappia! Porca miseria! Siamo milionari… ( Quasi gridando ) Mi-lio-na-ri!

FIGLIA

( C. s. ) Certo che si è emozionati… Sì, sì…

PADRE

( Strappa la cornetta alla figlia ) Pronto? Signorina… Io sono il babbo di lei… No, sopapà… Di lei… mia figlia. ( Pausa ) E sì!... Sa? Cento milioni! ... Comu? Si sugnu cuntentu? Non mi stannu appuggiannu mancu i peri ‘nterra. Ah, senta: veda che si festeggerà… Farò una festa sontuosa… Lei è invitata… Voli purtari a so patri?... Sì, sì… purtassi tutta a famigghia… Grazie!... Arrivederla. ( Passa la comunicazione alla figlia ).


3

FIGLIA

( Al telefono ) Mirella, ciao! Ci vediamo dopo… prima aspetto Giorgio… Ciao… Grazie!( Chiude la comunicazione ).

PADRE

( Rabbuiandosi ) Deve venire Giorgio?

FIGLIA

Sì, papà, oggi! Sarà una bella sorpresa.

PADRE

( Ripete ) ‘Na bella sorpresa… ( Dopo una pausa ) Certu ca ora… dico, vah!... Ora unumegghiu tu putissi pigghiari.

FIGLIA

Papà, cci n’avemu tanti soldi …

PADRE

Sì, va bene!… Ma è ‘n pocu scunchiuruteddu. Fussi almenu laureato…

FIGLIA

Non è necessario. Ora non farà più il rappresentante. Farà il signore e lo avrò sempre vicino.

PADRE

Il signore che nostri soldi?

FIGLIA

Papà, ma pirchì parri accussì? ( Alla madre ) E tu non dici nenti? Mamma…

MADRE

( Come svegliandosi ) Ah?... Ma sì, ma sì! Non ci dari cuntu a to patri… Ora ti sposerai…Con Giorgio!

FIGLIA

( Va ad abbracciare la madre).


4

MADRE

Voglio solo che tu sia felice!

FIGLIA

Papà, io macari soldi non nni vogghiu.

PADRE

( Ritornando allegro ) Basta! Chi è stu chifìu? Bisogna essere allegri. “Li voglio, non livoglio”… I soldi cci sunu e ti l’ha pigghiari, ca supercherìa. E poi Giorgio se li merita. E’ un bravo ragazzo!

FIGLIA

( Va ad abbracciare anche il padre ) Oh, papà! Così mi piaci… Ora sì che sono veramentecontenta. Vado a prepararti un caffè ( va via per la porta laterale ).

SCENA SECONDA

( Detti meno la figlia )

PADRE

( Accendendo una sigaretta ) Senti, n’hamu a ‘nfurmari, ora, ‘nta quali banca…

MADRE

Ancora sigarette? Quantu stai fumannu, oggi?... Vidi ca ti fannu mali!

PADRE

Varda ch’è bella?! Unu vinci centumiliuna e non si po’ fumari mancu na sigaretta. Lassami fumari… accussì mi calmu. ( Pausa ) Ma cchi hai, tu? ( Premuroso ) Ti senti male?

MADRE

( Rassicurandolo ) No, no, bona mi sentu.

PADRE

No, sai?... Può capitàri: ‘n corpu… na paralisi… un infarto… Può capitàri! Assira, appena

‘ntisi a notizia, dissi: ccà semu… ora mi pigghia qualche cosa… Può capitàre! Certu ca di dòrmiri non haiu durmùtu. E cu puteva dòrmiri? Tu mancu ha durmùtu. Si vidi: hai l’occhi a pamminèdda. Non fussi megghiu ca ti vai a riposi?


5

MADRE

( Come continuando un sogno ) Paolo… t’arriordi quantu n’hamu passatu? La vita c’hamufattu?... Li peni…

PADRE

Ora basta! Ora vita nova!

MADRE

( C. s.) Quantu avemu suffrutu?... Sempri chini di debiti… Mai un divertimentu… Mai nafesta… Jù non m’haiu pututu accattàri un abito elegante… Nessun desiderio appagato.

PADRE

E a mia unni mi metti?

MADRE

Macari tu, ‘n vistitu sulu…

PADRE

No, dicu: a mia unni mi metti? Hai avutu l’amore! Tutti cosi non si ponu aviri!

MADRE

Sì, è vero! Ci siamo sempre voluti bene. Anche se poveri…

PADRE

Poveri, ma belli!... Comu u film. Però, belli morti di fami!

MADRE

Ci pensi quannu ti licenziaru?

PADRE

Porca miseria! Si era ora, autru ca seggia ‘nta testa… Da finestra lu jttava. Curnutu!

MADRE

E chistu è statu u to mali. Ca t’hai fattu sempri vìnciri di nervi. Sempri u to principali era!

PADRE

Ora chistu ha diri. Ca è curpa di me nervi. Comu diceva u ziu… Era iddu ca pareva muzzicàtu da tiràntula quasi sempri e mi diceva ca i nervi l’aveva jù. Ti lu ricordi quannu si ‘ncazzàu e si nni vosi jri ppi forza all’ospiziu? Cchi foru i me nervi?


6

MADRE

Jù cci jeva sempri ppu so versu e cci dava sempri ragiuni. Tu, invece, lu contraddicevi ogni minutu…

PADRE

Ppi forza! E’ tistardu comu ‘n mulu calabrisi.

MADRE

Arrivannu a na certa età…

PADRE

Quale età? Ha statu sempri tistardu e gnirriùsu di quannu nascìu. Oh, non ci fu putenza umana di farlu arristàri cu nuautri.

MADRE

Fusti tu, macari, ca cci facisti capiri di essere di peso…

PADRE

Jù? Tu, invece ca ti lamintàvi ppa spisa…

MADRE

Ma cchi voi diri ca fu culpa mia se si nni vosi jri?

PADRE

Senti, cchi n’hamu a sciarriàri macari ora ca vincemu? U ziu ritorna a stari ccà cu nuautri. I soldi ci sunu e si po’ scapricciàri comu voli iddu. Già cci mannai a don Pippinu a pigghiallu ca’ carrozza.

SCENA TERZA

( Detti e la figlia )

FIGLIA

( Rientrando con una tazzina di caffè ) Ecco il caffè, papà... ( glielo porge ).

MADRE

E cchi ti pigghi u cafè?


7

PADRE

Pirchì cchi avi stu cafè?

MADRE

Ti fa smoviri i nervi …

FIGLIA

Papà, me lo posso comprare un bell’abito? Ni visti unu alla Rinascente…

PADRE

Certo! E uno macari ppi to matri. Ma che dico, uno. Cento!... Mille abiti. Tutta a Rinascente. Porca miseria! E jù cu ‘n vistitu sulu!... Havi na vita ca cci l’haiu. Un vestito per tutte le occasioni. L’amici mi sfuttevunu: “Hai messo l’abito da sera”? Certu pirchì erimu di sira. Di mattina: “Abito da mattina”… Sempri chiddu!

FIGLIA

Ci compreremo una villa.

PADRE

Una villa? Na villuna! Una villa magnifica… Bella… Ca’ piscina… Auh, haju a stari tutta a jurnata a moddu… Finu a quannu sponzu…

FIGLIA

E anche una bella automobile.

PADRE

Mi vinnu a bicicletta! L’automobile l’ho sempre desiderata! Deve essere una macchina di lusso… scoperchiabile… ca cappotta ca si rapi ‘nta stati.

FIGLIA

Dapprima può guidarla Giorgio, poi…

PADRE

No, no! Quali Giorgio… Voglio l’autista! Cci accattu a divisa… Porca miseria! M’hannu a vidiri tutti. Farò il signore, porca miseria! Il si-gno-re! E’ finita quella porca vita! Sti mobili, via! I jttamu tutti pari… Sti seggi tutti stranchillàti… Auh, avi na vita ca m’assettu ‘nta sti seggi stranchillàti… senza aviri i soldi ppi putilli fari aggiustare. Na vita ca m’annaculìu tuttu paru quannu m’assettu. M’ha parutu di essiri sempri in alto mare… M’assittava bonu e mi suseva ammaraggiàtu… Che vita, poi amareggiata c’avemu fattu! ( Afferra una sedia e la solleva ) Rapi! Rapi a finestra ca i cuminciu a jttari...


8

MADRE

Fermu!... Ca po’ passari qualcunu e cci spacchi a testa.

PADRE

Nenti ci fa. Cci accattu a testa nova. ( Gridando ed eccitandosi man mano) Sono

milionario!... Milionario!... E sfasciu tutti cosi... Nenti chiù roba vecchia. Tutto nuovo!...

( Scaraventa in aria la sedia che cadendo si sfascia tutta ).

FIGLIA

( Che si era scansata in tempo ) Papà, calmati. Non facemu pazzie.

PADRE

( Guardando stupito i rottami della sedia ) Varda?! E iù mi cci haiu assittàtu... senza èssiriassicuràtu?!... ( Dopo una pausa di riflessione ) Sì, sì! Calma ci voli! Non facciamo pazzie. ‘Nta sti cosi ci voli calma, pirchì po’ succèdiri ca unu perdi i sensi... Può accadere!... Unu ca non c’è abituatu... di colpu ‘mpazzisci, diventa pazzu, non raggiuna...

Ppi daveru! Assira, mintemi, mu puteva mangiari... Tineva u bigliettu ‘nte manu e mi vineva di mangiarimmìllu... Mi vineva l’istintu di masticàri... Mi pareva d’inpazziri e mangiàrimi u bigliettu. E tu desi a tia. Poi pinsai: e si nesci pazza e su magia idda? E tu livài di manu... Poi su pigghiàu Franca...

MADRE

( Che si era portata alla finestra ) Si firmàu na carrozza.

PADRE

U ziu, u ziu è!

FIGLIA

Gli vado incontro ( si avvia per uscire ).

PADRE

No, aspetta! Unni vai? ‘A notizia cci l’haiu a dari jù! ( La figlia si blocca ) Musica! Ci voli della musica! Adduma a radiu... ( la figlia esegue ).

MADRE

Paolo, non ci lu diri tuttu ‘nta na vota.

PADRE

Ti scanti ca cci pigghia ‘n colpu? U vecchiu è duru! Ci lu dicu a picca a picca.


9

SCENA QUARTA

( Detti, lo zio e il cocchiere )

ZIO

( Entra seguito da don Peppino il cocchiere ) Che succede? Che cosa è accaduto?... Macchi è stu ‘nfernu? Astutati stu cosu!

MADRE

( Spegne la radio ).

ZIO

Cchi successi? Pirchì sta chiamata d’urgenza? ( Al nipote ) Mi pareva ca tavìa pigghiatu ‘n corpu.

PADRE

( Si tocca ) Sangu jetta!

MADRE

( Aprendo le braccia allo zio ) Zio Andrea...

PADRE

Muta statti! Jù cci l’haiu a diri. ( Dopo un pausa ) Ziu...

ZIO

( Interrompendolo ) Prima cerca di pavàri a don Pippinu, ca sta aspittannu...

PADRE

Ah, già! Quanto vi devo, don Pippinu?

COCCHIERE

Niente.. cchi m’ha dari? E’ stata una cortesia...

PADRE

Ma no, cchi c’entra... Dicìtimi quantu v’haiu a dari!

COCCHIERE

Nenti... nenti! Salutamu... ( va via per la comune ).


10

ZIO

Ci appizzàu a giacca, poviru don Pippinu! Mentri ca scinneva da carrozza: zac! Si cci spaccàu a mità.

PADRE

Daveru? Aspetta... chiàmulu, chiàmulu... ( si precipita alla comune ). Don Pippinu, ‘n mumentu salite... Viniti ccà, acchianàti!...

ZIO

Ma si può sapìri cchi successi? Cchi fu sta chiamata urgente, urgentissima?

PADRE

Ora... ora tu dicu. Entrate, entrate don Pippinu.

COCCHIERE

( Appare alla comune ).

PADRE

U ziu mi dissi ppa’ giacca. Mi dispiace... Aspittàti!...

COCCHIERE

Non fa nenti, pazienza! cosi ca càpitanu. ( Avviandosi ) Vossìa benedìca...

PADRE

No, no! Aspettate! ( Alla figlia ) Vo’ pigghia di dda banna u me vistitu!

FIGLIA

( Esegue ).

PADRE

‘A curpa è mia, e vui non dovete subire alcun danno.

FIGLIA

( Ritorna col vestito ).

PADRE

( Consegnandolo a don Peppino ) Ecco! Mittìtivi chistu, vi starà bene!


11

COCCHIERE

( Titubante ) Ma jù...

PADRE

Ve lo regalo!... . E non vi offendete. Poi vi pagherò il viaggio.

MADRE

Pigghiativìllu don Pippinu, e guditivìllu!

COCCHIERE

( Accettando ) Grazie... grazie!... Saluti a tutti! ( Va via col vestito ).

SCENA QUINTA

( Detti, meno il cocchiere )

ZIO

Si po’ sapìri finalmenti, cchi sta succidennu?

PADRE

Zio Andrea, prepàrati a sentire la bomba.

ZIO

Avanti, spara! Basta ca ti spicci.

PADRE

Sono milionario!

ZIO

Cchi voli diri?

PADRE

Siamo milionari! Mi-lio-na-ri!

FIGLIA

Abbiamo vinto!...


12

MADRE

La lotteria!...

PADRE

Cento milioni!!

ZIO

( Guarda incredulola madre, che acconsente col capo )

PADRE

U bigliettu ... u vincii jù! Cento milioni... cento milioni!... ( Abbraccia lo zio ed euforico lo fa ballare con lui, canticchiando e parodiando la canzone ) ”Se potessi avere... centomilioni”... ( Comincia a saltellare da solo e gridare in faccia allo zio ) Cci l’haiu! Ce l’ho!... Ce l’ho! ( Coinvolgendo ancora lo zio, riprende a ballare come prima canticchiando la marcia dei bersaglieri ) Parapà... ppa... ppa ... ppappà! Parapà... ppa...ppa... ppappappaaaa... ( Si ferma ) La fortuna mi ha baciato... Accussì! ( Gli dà un sonoro

bacio sulla gota ) Te, dici, cento milioni! Ammuccàmu! ( Saltella ) Semu ricchi...

Ricchissimi!...          Mi-lio-na-ri! ( Afferra ancora una volta lo zio e lo fa ballare, questa

volta, parodiando la marcia reale ) Parapà... parapà... parapà! Viva u re cu tutta a càlia...

Parapà... parapà... parapà! U bigliettu u vincii jùùù!

ZIO

( Riesce a svicolarsi ) Va lèvati! Vo’ cuntaccìllu a Tofulu. Non ci cridu!

FIGLIA

Zio. è vero! Cento milioni!

ZIO

Macari a zivìttula?! Livàtivi, ca non ci cridu. Scunchiurùti!

PADRE

Càzzica cchi testa! Si ti dicu ca è veru...

ZIO

E’ impossibile, non cci pozzu crìdiri!

PADRE

( Alla moglie ) U vo’ vìdiri ca lu affùcu?! Appoi dici ca non è tistardu.


13

ZIO

Dimostralo!

PADRE

( Non sa come; si guarda attorno, poi afferra una sedia e la butta in aria. La sedia ricadendo rimane intatta ) ‘Nta chista non mi ci haiu assittàtu mai! ( Subito dopo, prende un vaso e lo scaraventa a terra frantumandolo ) Porca miseria! Ci cridi ora?

ZIO

‘Mpazzìu?!

FIGLIA

Ma no, zio se ti diciamo che è vero, è vero!

ZIO

E’ inùtili, non mi cunvincìti! Non mi impressiona la rottura di un vaso. Fra l’autri cosi era liniàtu.

PADRE

Porca miseria latra! Ma c’haiu a fari ppi fariti cunvintu?

ZIO

‘Mmìschicci na pidata a dda radiu.

PADRE

Mu fai apposta. Siccomu non l’hai sumpurtàtu mai...

MADRE

( Intervenendo ) Zio Andrea... l’ho sentito io ieri sera alla radio. E’ davèru!

ZIO

Pirtàntu, dicu: ci lu po’ dari ‘n cauci si è milionariu...

PADRE

Porca miseria! Cci sfunnassi a testa macari a iddu! Eccoti accontentato!... ( Fa l’atto di assestare una pedata alla radio ).


14

ZIO

Può dàrisi ca strasintìstivu... ( Paolo si blocca ). Cchi è a prima vota ca senti na cosa ppi n’autra?

PADRE

( Rimasto con la gamba a mezz’aria ) Cchi è ca dicisti?

ZIO

Dicu ca putistivu strasèntiri.

PADRE

( Componendosi ) Ma cchi strasèntiri? Si u ‘ntìsimu tutti. Franca unni u scrivisti?

FIGLIA

( Subito va a prendere un foglio e legge ) Numero: ottantasettesettecentottantasette(87.787).

PADRE

U vidi? Confronta! ( Pausa ) U bigliettu... unn’è u bigliettu? ( Alla moglie ) A tia ti lu desi!

MADRE

Sì, ma poi ti lu turnài!

PADRE

Va bene, ma poi mi scantàva di mangiarimmìllu e lu desi... A cui u desi?

ZIO

( Ironico ) L’amu caputu! E si persi u bigliettu!

PADRE

Auh, ma si veru jttatùri! Tornatìnni ‘nta l’ospiziu ammenzu all’autri cucchi!

FIGLIA

Papà, mi pari ca tu visti mèttiri ‘nta sacchetta da giacca...


15

PADRE

( Ricordando ) Veru è!... Don Pippinu!::: Porca miseria! Si lu purtàu don Pippinu!... ( Si precipita per la comune ).

FIGLIA

Papà, no nella tasca del vestito. Nella tasca da giacca du pigiama. Avevi il pigiama ieri sera...

PADRE

Ah già! Sì! Veru! Il pigiama... Avevo il pigiama! Dov’è il pigiama? Circamu u pigiama...

MADRE

Unni u mittisti?

PADRE

‘Nta càmmira di lettu... ( Si avviano entrambi facendo confusione ).

FIGLIA

( Fermandoli ) Ma papà... ce l’hai addosso.

PADRE

Già!... ( Trova il biglietto ) Ccà è!... Eccolo! ( Lo bacia ) Beddu! Duci! Zuccaràtu! Vita della mia vita!...

ZIO

Mi stati parennu tanti pazzi!

PADRE

(  Ad  Andrea  )  Varda:  ccà  è!  Questo  è  il  biglietto  vincente!  Serie  “O”  numero:

ottantasettesettecentottantasette (87.787) ( Gielo mette sotto gli occhi ).

ZIO

Quantu vidu. ( Dopo aver letto ) Va bene! Chistu è u bigliettu. U bigliettu da lotteria... ( Pausa ) Ma cu mu dici ca niscìu propriu chistu?

PADRE

Oh vicchiània maliditta! Ma si u ‘ntisi jù, porca miseria! Ha detto così: numero “O” serie

87.787... ( Si corregge ) Cioè: serie “O” numero 87.787.


16

ZIO

U vidi? U vidi ca no sai mancu tu?! La serie è “O” o non è “O”?

PADRE

Franca, facci vidiri comu scrivisti. ( Allo zio ) Abbiamo scritto tutto, noi: non si scappa!

FIGLIA

Papà, ma jù la seie non l’ho scritta. Scrissi sulu u nùmmiru.

PADRE

Comu non la scrivisti?

MADRE

Ppa serie, ma ricordu jù!

PADRE

( Quasi gridando ) ‘Nsumma! A scrivìstiru o non la scrivìstiru?

ZIO

U sapeva, jù! Tutto scritto... Tutto scritto... E non aviti scrittu ‘n càvulu. Cci l’havi sta serie o non cci l’havi? E’ scritta o non è scritta?

PADRE

Ma che importanza havi? L’ha detto chiarissimo: “O”, beddu chiaru! “O”, “O”, capisci? “O” come... come... “ O sole mio”...

ZIO

( Ironico ) “ Sta in fronte a te!”...

FIGLIA

Come Ostia.

PADRE

Sì, come un’ostia. Bello rotondo e leggibile. Varda: accussì! ( Con le mani gli descrive un largo cerchio, tenendo aperti solo le dita indice e pollice ).

ZIO

( Interpretando offensivo il gesto ) Accussì, ci lu fai a to soru. Bestia! To figghia voli diri:

“O” comu Ostia città.


17

PADRE

Cchi c’entra la città?

FIGLIA

Sì, papà: “O” come l’iniziale del nome della città di Ostia.

PADRE

Oh, sì, sì! Certo! Ostia come città... Cioè Ostia come “O”... Vogghiu diri: “O” comu...

ZIO

Ho capito! Ho capito! “O” vocale.

PADRE

Ecco! La vocale! Oh, binidìttu u Bamminu! Ora u capìsti.

ZIO

Jù l’aveva già capùtu. Tu si u bestia. E va bene! Va bene ppa serie. E u nùmmiru?

PADRE

U scrissimu! ( Alla figlia ) Pìgghilu! ( Franca cerca il foglio di prima ) U truvasti?

FIGLIA

Io l’ho messo qui sopra...

PADRE

Cchi facemu, ora, a storia du bigliettu? ( Istintivamente cerca di prendere il biglietto dalla tasca del pigiama, non ricordando di averlo dato allo zio. Allora non trovandolo si agita ) U bigliettu... Unn’è u bigliettu?

ZIO

Jù cci l’haiu, pazzu!

MADRE

( Aiutando la figlia a cercare il foglio ) unni u lassasti?

FIGLIA

Ma... jù ccà u misi!...


18

PADRE

Circati bonu. ‘Nto casciòlu, allivòti...

ZIO

( Con naturalezza si porta il biglietto alle labbra e lo tiene in bocca per liberare entrambe le mani, che gli servono per occuparle in qualcosa da fare, come alzarsi o aggiustarsi i pantaloni, stringere la cintura, o altro ).

PADRE

( Temendo che il biglietto possa essere inghiottito, accorre subito e va a battere la schiena allo zio ) Sputa!... Sputa!... ( Con mossa fulminea gli toglie il biglietto dalla bocca ).

ZIO

Cchi ti pari ca mu mangiava?

PADRE

( Con sincerità ) Sì!

ZIO

Cretinu!

PADRE

E’ megghiu ca u sarvàmu... ( lo mette in tasca ).

FIGLIA

Papà, l’ho trovato! ( Mostra il foglio ).

PADRE

( Allo zio ) Vedi?... U stai vidennu?... ( Prende il foglio) Ccà!... E’ scritto! ( Legge ) Ottantasettece... ( Si blocca. Poi rivolto alla figlia ) Ma cchi scrivisti?

FIGLIA

Pirchì, comu fa?

PADRE

Ottomilasettecento. Ccà manca na cifra! Chistu è: ottumilasetticentusittantotto (8.778). Cchi fini fici l’ultimu sette? Porca miseria! Dopu vint’anni ca ti mannu a scola, non sai scrìviri mancu ‘n nùmmiru.


19

FIGLIA

Papà, io ho scritto come ha detto la radio.

PADRE

( Gridando ) Nooo! Ccà ci manca na cifra! U setti. L’ultimu! Chiddu d’arredi. E sugnusicuru ca era setti. Porca miseria! Ottantasettemilasettecentottantasette (87.787)! E no comu scrissi sta giuranti: ottumilasettecentosettantotto (8.778). ( Dopo una pausa, rivolto alla figlia ) Ma allura antùra cchi liggisti?

FIGLIA

No leggii, mu riurdava a mimoria.

ZIO

Accuntu putissi essiri benissimo ottumilasetticentusittantottu (8.778), comu scrissi Franca...

FIGLIA

No, ha ragione papà! Ho dimenticato di scrivere l’ultimo sette. Sì, credo proprio che fosse sette.

PADRE

Ma si sugnu sicuru... Si u ‘ntisi jù!

MADRE

Si avissimu avutu a televisione... l’avissimu liggiutu...

PADRE

Ma pirchì, cchi si surda? Non è u stissu quannu unu u senti?!

FIGLIA

Però in quel modo l’avremmo copiato.

PADRE

Porca miseria! Ppi scriviri ‘n nummiru, ora l’hamu a copiari. O annunca non sapemu scriviri. Figghia bestia! ‘Ngnuranti!... ( Si accascia sulla poltrona ).

FIGLIA

Ma l’avremmo non solo sentito, ma anche visto!


20

PADRE

( Gridando sempre più ) U ‘ntisi jù! U ‘ntisi jù! Jù... jù! ( Senza gridare e quasi preoccupato) Staiu murennu!...

ZIO

Non essiri cucciutu! Na cosa è sèntiri, n’autra cosa è vìdiri!

MADRE

( Dopo una lunga pausa ) Prima di fari tanti progetti evevumu ad essiri sicuri.

FIGLIA

Ora verrà Giorgio e ve lo dirà lui. L’avrà visto certamente alla televisione... ‘Nta l’albergo ce l’hanno. Forse l’avrà scritto... Anche noi abbiamo comprato un biglietto.

PADRE

( Di colpo si alza e, col il capo abbassato, cerca di voler sbattere la testa contro qualcosa) Unni ma sbattu?...

MADRE

Paolo! Cchi ti pigghiàu?

FIGLIA

( Implorante ) Papà, perdonami, no fazzu chiù!

ZIO

U diceva jù: niscìu pazzu!

MADRE

( Al marito che in fretta sta per uscire dalla comune ) Unni stai jennu, ora?

PADRE

Bestia!... Cretinu ca sugnu!... U giurnali! ( Esce).

FIGLIA

Già!... Vero!... Come mai non ci abbiamo pensato prima?

MADRE

Sicuro!... A quest’ora l’avranno pubblicato!


21

ZIO

E cchi niscìu cu pigiama? Pazzu!

MADRE

( Rincorrendo il marito ) Paolo, Paolo! ... Sei in pigiama...

PADRE

( Ritorna con furia quasi ad investire la moglie ) U vistitu ... Vo’ pigghimi u vistitu!

MADRE

( Sta per avviarsi, ma si blocca ) Cci l’havi don Pippinu.

ZIO

Pazzi!... Pazzi!...

MADRE

Vacci tu, Franca!

PADRE

Sì! Annàchiti, spicciti!

FIGLIA

( Si avvia, poi si ferma ) I soldi?

PADRE

Vo’ pìgghili da me giacca... Cioè... Cci dici ca poi cci pavu iù... Aspetta... Accatta tutti i giurnali.

FIGLIA

Va bene!... ( Va via di corsa dalla comune ).

SCENA SESTA

( Detti meno la figlia )

ZIO

Pazzi, siti! Pazzi! Cci voli calma ‘nta sti cosi. U vidi? Già cci appizzasti u vistitu!


22

PADRE

A don Pippinu vistiti cci n’accattu centu, no unu! E cci accattu macari n’autra carrozza! E n’autru cavaddu! Non mi piaci ddu cavaddu fraccu! Ora u vidi... comu porta u giurnali! Cucca ca non si autru! ( Dopo una brave pausa ) Ma cchi fa no porta? Unni ‘mpicàu?...

ZIO

Cci la vuoi metti la ‘mprisa ca u giurnali porta n’autru nummiru?

MADRE

Ma cchi lu fai apposta? Pari ca cci la stai jttannu.

PADRE

Ha mòriri, spirami a Diu! Dda ‘nta l’ospiziu ha mòriri, sulu e minnìcu! Appena porta u giurnali cci lu fazzu mangiari. It-ta-tu-ri!

ZIO

Non si tratta di essiri jttaturi. Bisogna essere càuti, senza precipitarisi. Oh! Videmu cchi porta u giurnali.

MADRE

Spirami ca u Signuri n’aiuta!

ZIO

Ma... arragiunamu: siddu avissivu vinciutu ppi daveru, a st’ura no vavìssiru avvertito? Chissacciu, un telegramma...un colpu di telefunu...

PADRE

‘Nta testa a tia! Cu mi l’aveva a dari stu colpu di telefunu?

ZIO

Ca chiddi da lotteria. Oppuri du Ministeru del Tesoro...

PADRE

Cretinu! Ziu cretinu!... Ziu haiu, ed è cretinu! Bestia, comu u sannu ca u bigliettu l’haiu jù? Cchi c’è u nomu e cugnomu? Ziu bestia! Arruvina famigghi!

MADRE

E bonu... non t’agitàri, ora! Làssilu perdiri!


23

PADRE

Apposta u fa, ppi fàrimi mòriri.

ZIO

Ma sapranno il tuo numero...

PADRE

Cui? Cu’ sapi? Non sannu nenti! Si u bigliettu cci l’haiu jù?... Iddi a stentu hannu a matri...

ZIO

Quali matri?

PADRE

‘A matri... Jù haiu a figghia e iddi hannu a matri.

ZIO

( A Marta ) Ma cchi fa sta sparrannu?

MADRE

Non ti agitare, Paolo. Calmati! Tutti l’hannu a matri.

PADRE

( Gridando ) Non tutti, iddi suli l’hannu! E jù haiu a figghia!

ZIO

( Lo asseconda per calmarlo ) Va bene! Tu hai a figghia e iù haiu a niputi.

PADRE

Quali niputi?

ZIO

( C. s. ) A figghia da figghia.


24

PADRE

A to soru, hai tu! A to soru a monica, cretinu! U bigliettu si compone di due metà: a matri e a figghia. A figghia, anzi a matri, è a mità ca hannu iddi; a figghia è a mità ca haiu jù... A figghia si stacca da matri...

MADRE

Paolo, càlmati! Ppi opira ddi carità, càlmati!

PADRE

( Continuando ) Insomma la figlia è figlia di so matri... e a matri è figghia di so figghia...

ZIO

( A sé, forte ) Scemunìu a completu!

SCENA SETTIMA

( Detti e la figlia )

FIGLIA

( Entra di corsa giuliva portando alcuni giornali ) Il numero è giusto! E’ giusto!

Corrisponde! E’ il nostro biglietto! Qua, leggete!

PADRE

( Strappandole di mano il giornale e dopo aver letto, lo mostra allo zio ) Ecco! Cci vidi?Serie “O” numero 87.787! ( Gli getta in faccia il gionale ).

MADRE

( Quasi piangendo ) Signuri, ti ringraziu!

PADRE

Parola d’onore... cci dassi na pirata ca u facissi nèsciri da finestra!

ZIO

( Inforca gli occhiali e legge ) Uum... Uum... “Lotteria della Fortuna” Questo il bigliettovincente: serie uumm.. numero uumm... il fortunato vincitore... ( senza leggere ) ‘N mumentu, aspetta, aspetta... ( Legge ) Il fortunato vincitore dei cento milioni è il signor Antonino Montuori di Roma, il quale... eccetera, eccetera.

PADRE

Ora ti metti a schirzari, averu? Porca miseria! N’ava fattu scantàri.


25

ZIO

( Serio ) No, no! Non staiu schirzannu. Ccà, c’è scrittu... ( Porgendogli il giornale ) Lèggilu, tu!

FIGLIA

( Nel frattempo aveva sfogliato un altro giornale ) Papà, qua la serie è giusta, ma c’èriportato un altro numero.

PADRE

( Non sa dove mettere gli occhi prima, se in quello dello zio o in quello della figlia ) Macchi è ca scrìvunu sti giurnali?

FIGLIA

Papà, qualche errore di stampa...

MADRE

Sì,sì... càpita qualchi vota...

PADRE

Accattàsti i giurnali chiù bestia ca esistono!

ZIO

( Sfogliando un altro giornale ) Ma ccà non è u sulu nummiru, macari a serie è diversa.

FIGLIA

( Guardando il giornale che ha in mano lo zio ) No, zio, la serie è giusta: serie “O”! E’così chiaro!

ZIO

Chistu “O” è? Chistu è zero!

FIGLIA

Serie “O”, zio!

ZIO

Serie zero! ( A Paolo ) Ccà, leggi tu, è zeru o non è zeru?


26

PADRE

( Senza guardare il giornale, fissa in faccia lo zio ).

ZIO

Pirchì non parri?

PADRE

Pirchì scoppiano guerri... affunnunu navi... cascunu apparecchi... succedunu terremoti... alluvioni... maremoti... trombe d’aria... E tu sempri cci campi!

FIGLIA

Zio, la serie è di lettere, non di numeri.

ZIO

Pirchì, u zeru cchi è nummiru?

MADRE

Ragiuni havi u ziu, si è zeru non è nummuru.

ZIO

Oh binidittu Diu! Jù sacciu ca i nummira sunu: unu, dui, tri, quattro... (Pausa ).

PADRE

Pirchì ti firmasti?

ZIO

Dico: quattro... e via di seguito.

PADRE

No, no, cunta! Cunta: quattro, cincu, sei... Cunta! Appena arrivi a deci, ti jettu da finestra! Bestia! Giuranti! Analfabeta!... Ziu sceccu! Ziu scunchiurutu! Ziu...

SCENA OTTAVA

( Detti e il cocchiere )

COCCHIERE

( Appare dalla comune ) Chiedo scusa...


27

ZIO

( Notando il vestito del nipote indossato dal cocchiere ) Oh, verdati a don Pippinu quant’èelegante. Mi pari l’ultima furma di Parigi.

COCCHIERE

Daveru, mi sta magnificu. Grazi di cori! ( Mostrando delle carte ) Signor Paolo, trovai sti carti ‘nta sacchetta. Dissi: alli voti cci sèrvunu?

PADRE

( Amaro ) No, no! Potete tenerle. I carti non mi sèrvunu, E’ u vistitu, ora, ca mi servi.

COCCHIERE

( Accenna ad un sorriso ) Appuntu, dicenu jù... Però un bellu scherzu!

PADRE

Ve lo darò, poi. Ve lo prometto! Parola mia d’onore!

COCCHIERE

Non fa niente! A finta ca fu veru e no scherzu. Mi l’haiu a livari ccà?

MADRE

No, no! Non c’è primmura. U mannati chiu tardu.

FIGLIA

Sì, sì! Con comodo.

COCCHIERE

‘U portu sùbbitu, cchi voli diri? U tempu ca mu levu. ( Va via ).

ZIO

Bella figura, ah?!

FIGLIA

Zio, cci manchi anche tu, adesso.

MADRE

( Accostandosi al marito ) Non essere così... e non fare quella faccia. E’ stato un bruttoscherzo... ma pazienza!... Non ti pigghiari di collira...


28

PADRE

No, no, quali collira? Cuntentu sugnu! ( Isterico ) Cuntentu! Sugnu cuntintuni!... Ora mi mettu a ballari!

ZIO

Bravo! Pensa a distrarti. Ti fai na bella ballata cu to muggheri... qualche giru di valzer... un bellissinu tango argentino... e non ci pensi chiù! Hai a fortuna dìaviri stu bellissimu radiugrammofunu... ( Dopo un pausa, guarda l’orologio ) Tardu si fici. Vah, mi nni vaiu...

PADRE

( Scattando ) Cchi ura è?

ZIO

I dudici menu cincu. Pirchì?

PADRE

La radiu! U giurnaliradiu!... A minzijornu c’è u giurnaliradiu. Adduma!

MADRE

( Esegue ).

SI SENTE L’UCCELLINO DELLA RAI

PADRE

( Quasi gridando ) Muti, ca ccà semu!... ( Pausa ) Cchi ura è?

ZIO

Menu tri...

PADRE

Siiittt! Mutu!

ZIO

‘U voi sapìri o non lu voi sapìri cchi ura è?

PADRE

Morti subitània! E quantu parri?! Siiittt!... Ccà semu!... Prima c’è u signali orario...

Siiittt!...


29

SI ODE IL SUONO DI UN CLACSON

PADRE

( Scambiandolo per il segnale orario della radio ) E cchi cangiàu sonu?

FIGLIA

( Che si era portata alla finestra ) E’ Giorgio con la macchina nuova. Me lo aveva dettoche dovevano consegnargliela oggi... ( esce per la comune ).

MADRE

Paolo, c’è Giorgio ca machina...

PADRE

Mi nni staiu futtennu!

ZIO

Cu cci la passa a ditta?

PADRE

Mutu!... Per ora haiu autri pinseri, iù! ( Pausa ) Ma cchi sunu addurmisciuti? Cchi ura è?

ZIO

I dudici. Ma forsi sugnu avanti di na para di minuti... Sta matina, mi susii a l’ottu e cu raloggiu faceva l’ottu e vinti.

PADRE

Comu? ... E mu dici ora? Vai avanti di vinti minuti e mi dici ca sunu i dudici? Vo’ jettulu sutta u trammi stu raloggiu. Auh, e a modu so, mi dava l’ora esatta. Vo’ a buàttiti, tu e u raloggiu.

ZIO

Ma poi, a sta matina, l’aggiustài...

PADRE

‘A testa t’ha giustari!


30

SCENA NONA

( Detti e il fidanzato )

FIDANZATO

( Entra con Franca dalla comune ) Buongiorno papà. Buongiorno mamma.

FIGLIA

( Presentandolo allo zio ) Zio, questo è Giorgio! ( A Giorgio ) E questo è lo zio Andrea!

FIDANZATO

Piacere! Volevo da tempo conoscerlo.

ZIO

Anch’io, figliolo. Piacere ed auguri!

FIDANZATO

Papà, Franca mi ha detto... Ma non bisogna disperare... Bisogna informarsi meglio.

MADRE

Stiamo aspettando il giornaleradio.

FIDANZATO

Sarebbe troppo bello!

PADRE

Già, sarebbe troppo bello... Ora sentirete. Porca miseria! Comu parra u giurnaliradiu! ( Pausa ) E’ ca cu sta cucca... ( indica lo zio ).

FIDANZATO

( a Franca ) E del nostro biglietto? Me n’ero completamente dimenticato. Tanto, non hofortuna al giuoco.

FIGLIA

Già, il nostro biglietto... Ce l’hai qua?

FIDANZATO

Io? Non lo hai conservato tu?!


31

FIGLIA

No. L’ho dato a te, ricordi? Vi abbiamo scritto il nostro nome e poi...

FIDANZATO

E poi lo mettesti nella borsetta.

FIGLIA

Già, è vero! Vado a prenderlo ( scappa via per la porta interna ).

PADRE

Muti, muti ca ccà semu! A pinna... A carta...

ZIO

Ma sei sicuro ca u dici?

PADRE

( Turandogli la bocca )Siiittt!

VOCE DELLA RADIO

“Siamo in attesa del segnale orario. Frattando trasmettiamo musica da ballo.”

SI SENTE UNA MUSICA

PADRE

Cchi ura è?

ZIO

( Quardando subito l’orologio ) Sunu i...

PADRE

Mutu statti, tu! Vo jèttila sta trancascia! ( A Giorgio ) Cchi ura fai?

FIDANZATO

Le undici e cinquantotto.

PADRE

Cioè?


32

FIDANZATO

Mancano ancora due minuti.

PADRE

N’eternità! Mi stanu facennu mòriri!...

VOCE DELLA RADIO

“Trasmettiamo alcune notizie in breve”

PADRE

Menu mali ca sunu brevi.

VOCE DELLA RADIO

“Non si conosce ancora il fortunato proprietario del biglietto vincente i cento milioni della Lotteria della Fortuna.

Il biglietto estratto è stato venduto a Catania.

Biglietto Serie “O” Numero ottantasette ottocento ottantasette ( 87.887 ).

Ripetiamo: Serie “O” Numero ottantasette ottocento ottantasette ( 87.887 ).

Il biglietto è stato venduto a...

PADRE

( Dà un potente calcio alla radio interrompendo la comunicazione ).

FIGLIA

( Accorrendo con il suo biglietto ) Come ha detto?

PADRE

( Mentre con rabbia guarda il suo biglietto ) Ppi ‘n setti... Ppi ‘n setti miserabili!... ( Con uno scatto si porta il biglietto in bocca e lo mastica ).

FIDANZATO

( Che aveva preso il suo dalle mani della fidanzata ) Come? Ma... ma è questo! ( Legge ) Ottantasette ottocento ottantasette ( 87.887 ) ( Saltando dalla gioia ) E’ questo! E’ questo!


33

PADRE

( Si soffoca, poi sputa come meglio può il suo biglietto ).

FIGLIA

( Guardando il biglietto ) Sì, sì! e’ questo! E’ questo! Come nel giornale!... Serie “O”87.887!

MADRE

( Si era accostata per guardare il biglietto ) Gesù!... Gesù!... ( Piange dalla gioia ).

PADRE

( Cerca di avvicinarsi anche lui ma, poichè ha il piede impigliato nei rottami della radio, lo trascina con sé ) Facitimi vìdiri!... Facitimi vìdiri!... ( Prende in mano il biglietto e si muove per la stanza ).

ZIO

( Alla madre ) Pirhì cianci, babba? Jù sugnu cuntintùni! Oh, finalmente!

FIGLIA

Certo, contentissimi! Siamo milionari!

ZIO

No. Jù sugnu cuntentu ca finalmente si sfasciàu ddu malidittu radiu!

FIDANZATO

( Cerca di riprendere il biglietto ) Dammelo papà, lo depositiamo in banca.

PADRE

E aspetta ca non mu mangiu.

FIDANZATO

Non si sa mai!...

PADRE

( Con un nodo alla gola, non sapendo se piangere di rabbia o di gioia ) Fammillu tèniritanticchèdda... Fammillu tèniri!... ( Lo bacia lasciando per un poco la bocca poggiata sul biglietto. Poi, ad un tratto, temendo d’impazzire e mangiarlo, lo stacca di colpo e con mano tremante lo porge al fidanzato ) Teni!... Teni!...


34

FIDANZATO

( Rifiutandolo ) Lo tenga!... Tanto resta in famiglia! ( Guarda la fidanzata che annuisce col capo. Le si avvicina e si abbracciano felici, mentre...

SI CHIUDE IL SIPARIO

F I N E


Pippo Spampinato

Via 18^ Traversa, 46 – 95032 – BELPASSO (CT)

Tel. 095/ 91 20 24 – Cell. 347 14 93 411 –

EMAIL pippo.spampinato@ tele2.it