L’albergo ‘Re di denari’

Stampa questo copione

L’ALBERGO RE DI DENARI

L’ALBERGO RE DI DENARI

COMMEDIA COMICO-BRILLANTE  IN  TRE  ATTI

 

DI

GIUSEPPE TOSCANO

Da l’albergo del silenzio di Scarpetta

                                                                                   

DURATA MIN. 90 CIRCA   

                                                  

PERSONAGGI  Sei uomini – quattro donne

DIALETTO SICILIANO

                        PERSONAGGI

Filippo Provolone

Lucia –moglie di Filippo

Antonietta –cameriera in casa Provolone

Michele Straola –amico e vicino di casa di Filippo

Concetta –moglie di Michele

Lilluzzu –nipote di Michele

Pasquale Pagnotta –amico di Filippo

Sarina –moglie di Pasquale

Nunzia – padrona e cameriera dell’albergo

Commissario

                             

ELEMENTI  DI  SCENOGRAFIA

-Il primo atto si svolge in casa Provolone, ambiente con due porte, una per l’esterno e l’altra                per le stanze interne, in mezzo una finestra ad altezza d’uomo.

-Il secondo atto si svolge nell’atrio dell’albergo, ambiente con quattro porte di cui: una per l’esterno, una per la stanza di Michele, una per la stanza di Concetta e Filippo e una per la stanza di Pasquale e Sarina, posto ricezione per il cameriere.

-Il terzo atto si svolge in casa Provolone

              LE  CARATTERISTICHE

Filippo Provolone -  Anni 35 – corporatura pesante.

Lucia  - Anni 40 – corporatura pesante – bassa statura – arcigna.    

Antonietta – Cameriera in casa Provolone – anni 20 - frivola ragazza - corporatura normale.

Michele Straola -  Corporatura normale – anni 40.

Concetta – Anni 32 - bella donna - irrequieta - corporatura normale – abbigliamento

provocante.

Lilluzzu – Anni 24 - un poco tonto - occhialetti da studioso – corporatura decisamente robusta

– sfoggia una cultura esagerata.

Pasquale Pagnotta – tipica figura del contadino – baffetti - un poco avanti negli anni –

pancetta preminente – balbuziente quando piove, le sottolineature nei suoi dialoghi

segnano i punti dove si inceppa il suo parlare e dove maggiormente suscita l’ilarità.

Sarina – Anni 45 - moglie di Pasquale – tipica figura di contadina – paura spropositata dei

lampi e dei tuoni.

        

         Nunzia – Disillusa padrona e cameriera dell’albergo – anni 50 - corporatura normale.

Commissario Anni 50 – fanatico – borioso – pensa di sapere tutto.

---------------------------------------------------

             

E' implicita l'autorizzazione per la eventuale rappresentazione in pubblico

Questa opera è protetta dalla SIAE (Società Italiana degli Autori ed Editori)

ATTO PRIMO

SCENA 1

ANTONIETTA (spolvera, si avvicina alla scopa appoggiata al muro, gli fa un inchino) vò abballari ccu mija?… Ccu tija?… Ma certu Lillù, sugnu tanta onorata, (balla con la scopa come fosse una persona, volteggia felice, ride) basta Lillù, nun ci la fazzu cchiù… Tu nun ti stanchi mai… (si accorge del pubblico) cchi c’è? Mai l’hatu vistu a una ca abballa ccu lu nnamuratu… Ah… Vuliti diri ca chista jè ‘na scupa… E chi cci fa! A mija mi sta parinnu ca fussi Lilluzzu, pirchì quannu veni Lilluzzu… Cu jè Lilluzzu?…Lu niputi di don Micheli! Chiddu ca sta cca vicinu! Eh! Sulu ca jè tantu timidu e anchi scantulinu…l’antra vota ca vinni, si ntisi un girdu e cci parsi ca stava vininnu so zijanu ,don Micheli… si và a piglia un tirruri ca addivintà biancu cumu un linzulu… Quantu jè pulitu…Simpaticu…Ma jè un pizzu di carduni precisu…Nun capisci nenti!!! Lilluzzu?… Un carduni a li formi!

LUCIA (entra) Antonijè…Ancora no spiddutu? Ccu ‘na spruvulazzata di nenti ti sta manciannu tutta la matinata.

ANTONIETTA Cummannati signora Lucija!

LUCIA Antonijè ti l’haiu dittu cintu voti di scinniriti ssa vistina.

ANTONIETTA Ma signù, jè la moda…(si abbassa l’abito).

LUCIA Ma quali moda Antonijè! Vidi siddu ci po fari sbirriari lu sinziu a Filippu, ccu ssi gammi nudi ca ta fari abbidiri. A propositu di Filippu, a la scummissa ca ancora nun ha arrivatu?

ANTONIETTA Nonsignura.

LUCIA E bravu!…Vidi cchi ura jè e ancora nun s’à ritiratu…J’ vulissi sapiri propia chi va zanniannu…Ma cumu veni cci l’haja fari vidiri j’ cumu si usa.

ANTONIETTA Signù, scusassi, ci dicu ‘na cosa…Ma pirchì s’arrabbija sempri ccu so maritu? Di sta manera finisci ca cadi malata.

LUCIA Jè migliu…Jè migliu ca cadu malata…Jè migliu ca muru, pirchì sta vita j’ nu la puzzu fari! J’ nun mi l'avada maritari a chistu!… Viditi cumu sunu l’umini, cchiu lu civu, cchiu l’accarizzu e cchiu jddu cerca di tirari arrassu.

ANTONIETTA E si capisci…Vostru maritu jè chiu carusu assai…Jè simpaticu…Gnecà dici jè difittusu?

LUCIA Ma cchi chiu carusu assai… Antonijè, chi ti cridi? Havi sulu deci anni menu di mija…J’ tutta sta diffarenza mancu ci la viju! La diffarenza tra mija e iddu lu sa quali jè?…J’ sugnu tutta un fucu…Cca d’intra aju lu luci ca sbampa…E iddu jè friddu!…Ma friddu Antonijè! Ma appena s’arricampa cci’ jttu du vrami ca s’ada cacari di ncuddu.

SCENA 2

CONCETTA (entra alterata, cammina veloce avanti e indietro per la stanza, parla tra se ad alta voce) Lu vidimmu si nun ti lassu e minni vaju…Lu vidimmu si nun sugnu fimmina di manteniri la palora…Donna Lucia, m’ata scusari siddu sintiti sempri chiacchiari e siddu vi vignu a ncuitari! Ma cchi vuliti…Stammu porta ccu porta, nun canusciu a nuddu e ppi forza aja viniri ccà a sfugarimi tanticchia!

LUCIA Ma chi sù sti cosi…Vuatri ccà donna Cuncetta, siti patruna di trasiri quannu vuliti! Ma chi succedi? Ata avutu custijoni ccu Don Micheli, vostru maritu?

CONCETTA Nun lu puzzu sopportari cchiù, nun mi la fiju cchiù! Mamma,donna Lucia mija! S’ha fattu n’omu mpossibbili! Ma j’ chi mi maritaju ppi fari la cammarera a juddu? Sempri intra… Sempri intra…E iddu ca fa socchi ci pari e pijaci…S’arricogli quannu dici jddu…La notti tardu…

ANTONIETTA Signù, l’hatu ntisu? E vuatri ca vi lamintati ppi Don Filippu.

LUCIA Certu ncuscenza sti cosi j,’ nu li puzzu diri di mè maritu, jddu sempri mi vulissi fari nnesciri, ma sugnu j’ ca tanti voti mi siddija.

CONCETTA E  chistu jè chiddu ca cchiù mi duna a li nirbi… Pirchì dicu… Cumu… j’, ca sugnu carusa… aja essiri trattata di sta manera…E ‘na fimmina anzijana ammeci s’ada fari apprigari!

LUCIA Cca nun centra la fimmina anzijana, quannu lu maritu vo beni a la muglieri cchi po significari… quarchi annu di cchiù?

CONCETTA (tra sé) Si quarchi annu di cchiu… Nn’avrà armenu ‘na vintina di cchiù.

SCENA 3

FILIPPO (entra) Oh! Donna Cuncettì, cca siti?…Lucijuzza mija, chi sta facinnu?

LUCIA Ora vini?…Gran pizzu di muccarusu, ora t’arricampi?

FILIPPO Sinti Luciù, nun mi diri nenti…Avi quattru uri ca circu li culura adatti a fari lu quatru ca ncuminciavu l’antra iri, (a Concetta) lu sapi lei, ca j’ sugnu n’artista…Staju tincinnu un quatru ca jè ‘na bellezza…Siddu lu voli vidiri…Ccu tantu piaciri…Lu staju facinnu ccu certi culura nuvi…’Na marca nova!

CONCETTA Ma pirchì, scusati…Chi vantaggiu hanu sti culura di marca nova ca vuliti usari…(con intenzione verso Lucia) Propria veru ca tutti li cosi vicchi nun sirbinu cchiù!!!…

FILIPPO Prima di tuttu li culura sunu sempri frischi e chiari…(rivolto a Concetta con galanteria) lu russu nuvu jè vivu, brillanti, lucidu…(rivolto a Lucia) lu russu anticu, è scoloritu, biancastru, smurtu. (verso Concetta) Lu niuru nuvu jè forti, carricu, vellutatu…(verso Lucia) lu niuru vicchiu, è mattu, farsu e doppu quindici jorna nnesci lu biancu di sutta…li culura vicchi nun sirbinu cchiu… Si unu avi n’aratu, doppu deci anni lu po jttari… Doppu deci anni n’aratu jè vicchiu e nun serbi cchiù.

CONCETTA E si unu nun lu po’ jttari, l’aratu vicchiu…Chi sini fa?

FILIPPO (con rammarico) Si lu teni, cara donna Cuncetta…Si lu teni…Ma nun parlammu cchiù di cosi antichi…e… dicitimi, cumu vanu li cosi ccu vostru maritu?

CONCETTA Nun mi lu dumannati…nun mi lu dumannati pirchì masannò m’acchiana arriri lu vurticchiu! Ogni mumentu gastimiju lu jurnu ca mi lu maritaju!

FILIPPO Ma pirchì? Vuatri ca siti accussì carusa…Vi l’avissiva spassari…Avissiva stari sempri allegra…

LUCIA (Seccata dai discorsi di Concetta e Filippo)Donna Concettì, viniti ccu mija dda dintra…Vi vugliu fari abbidiri ‘na camicetta ca m’accattaju ajri…Vugliu vidiri si vi pijaci… Antoniè, piglia ssa camicetta quantu cci la facimmu vidiri.

ANTONIETTA Subbitu, signù. (esce)

CONCETTA Ccu tantu piaciri…permittiti don Felice? (esce)

FILIPPO Faciti…Faciti…Ahh!…

LUCIA Felice, ti l’aju dittu tanti voti di nun fari lu sbummicusu ccu la genti…Mi la tirari di sutta li soli di li pidi li lignati… E quarchi jurnu di chisti quattru gargiati nun ti li leva nuddu!

FILIPPO A mija?…

LUCIA A tij si a tij, pirchì chi ti pari ca mi scantu?

FILIPPO No!

LUCIA E perciò dunati accura! Siddu mi fa curnuta…Acchiappu un cutiddu…E socchi m’ammatti davanti tagliu…nn’ammu caputu? Dunati accura e camina drittu. (esce)

FILIPPO Ora cu mi lu fici fari di jrimi a maritari sta vecchia arripudduta…Tannu mi piacì pirchì jera ricca… E ppi quarchi migliaru di liri, fici sta bestijalità…Ma quantu jè bedda donna Cuncetta…Antru ca mè muglieri, avi un paru d’ucchi… Quannu la viju sintu ‘na calurì ca m’acchiana…

SCENA 4

MICHELE (entra) Filippu! Bongiornu Filippu!

FILIPPO (trasale) Auh! Micheli, mi facisti viniri li parpitazzijoni.

MICHELE Cuncettina mija j ccà?

FILIPPO Si, jè dda dintra ccu mè muglieri ca discurrinu! Nni dissi ca vatu litigatu…

MICHELE Jè ‘na fimmina chissa…Felici mija, ca nun sacciu siddu l’aja pigliari di la testa o di la cuda…Nun sacciu mancu cchi vo di mija…Mi maritavu ppi stariminni tranquillu intra, ccu mè muglieri…Idda ammeci si marità ppì aviri n’omu a li so cumanni…Ora amma nnesciri, ora amma trasiri, ora di ccà, ora di ddà…Sempri divirtimenta, sempri accattari rrobbi.. Ma j’ ccu chiddu ca guadagnu neca cci puzzu jri apprissu a tutti sti liccunari! M’arricampu stancu, mi jttu ncapu lu littu…E idda ncumincia: Micheli chistu e Micheli chiddu…A tija ti succidinu sti cosi?

FILIPPO Statti mutu, Michè, nun parlari! Si tu sapissi cchi vita fazzu j’!…Tu t’arricampi stancu e truvi ‘na bedda picciotta ca vò parlari… J’ arrivu intra e truvu ddu cufinu di patati ca vò sapiri unni aju statu e pirchì ci aju statu… Pua vo fattu li carizzi… vo essiri vasata… E j’ l’aja fari o vugliu o nun vugliu, pirchì sannò jè capaci ca mi stenni quarchi timpulata.

MICHELE Ti duna lignati?

FILIPPO Quarchi vota!

MICHELE Ognedunu avi li so cruci, sinti ccà Filì, j’ minni vaju tantu si nun la viju a mè muglieri jè migliu, cci vuliva diri ca stanotti aja travagliari ma si nun ci lu dicu nun ci fa nenti… Pensa ca aja stari tutta la notti viglianti dintra a n’albergu pirchì dicinu ca cci sù li spirdi.

FILIPPO Li spirdi? Di sti timpi c’è ancora genti ca cridi a li spirdi? (ride)

MICHELE E chi cci vò fari? Dicica si sintinu rumura, vuci… E l’assicurazioni prima di pagari vò essiri sicura ca nun c’è sutta quarchi mbrugliu, e accussì m’hanu nominatu a mija peritu, ppi jri a vidiri si jè vera sta storia… E perciò aja stari tutta la notti ddà, viglianti ppi controllari…

FILIPPO E tu nun ti scanti?

MICHELE Mi scantu? Auh! Filì, ma ccu ccù ti cridi ca sta parlannu?… Certu un pocu di mpressioni cci l’haju… Ma pua mi paganu…

FILIPPO E a tò muglieri nun ci l’ha diri? A chiamamu?…

MICHELE No! J’ nun ci dicu nenti, dumani mattinu, quannu m’arritiru sinni adduna…

FILIPPO Siddu lu facissi j’ ccu mè muglieri vasà chi tumbulati!…

SCENA 5

LILLUZZU (entra) Zio Micheli! Cca si? Posso trasiri? E’ permessu?

MICHELE Ah tu si Lilluzzu, trasi trasi, cca simmu tra amici.

FILIPPO Favoriti!

LILLUZZU Mi lu figuravu ca potevi essiri qua nti lu to amicu, pirchì nun ti truvavu ncasa, se non do troppo fastidio… Sannò minni vaju arriri…

FILIPPO Vidi vidi cchi bellu tipu ca jè stu picciuttu!

MICHELE Filippu, e nun ha vistu nenti! Educazione di colleggio, ha vidiri cchi talentu ca avi!

FILIPPO Si vidi di la facci!

MICHELE J’ cci lu dicu sempri: siddu studij, ti lu truvi! E iddu veramenti m’ascuta, studija sempri… Sta sempri ccu un libru mmanu! Ora ti fazzu sentiri cumu rispunni, Lilluzzu? Tu a cu vo beni?

LILLUZZU (impacciato) Io non lo voglio dire…

FILIPPO E dite… Dite…

MICHELE Avanti… a zio Micheli tuo nun ci lu vo diri?…

LILLUZZU Io voglio bene a tre persone…

MICHELE E sono…

FILIPPO Padre, Figliolo e Spirito Santo…!

LILLUZZU Uh! Zio…Ha dittu Padre, Figliolo e Spirito Santo!…(ride ebete)

MICHELE Filì, nun lu fari ridiri! Avanti, cu sunu queste tre persone?

LILLUZZU Mio zio, mia zia e il mio maestro!

FILIPPO Bravo!

LILLUZZU I miei amici sono i libri, la penna e la carta sono i miei parenti…

FILIPPO E lu calamaru jè so nannu…

LILLUZZU (ride come prima) Uh, zio, il calamaro è il nonno!

MICHELE Dimmi ‘na cosa: ti pijaci stari dintra a lu colleggiu?

LILLUZZU Tanto, perché… (con cantilena e tutto d’un fiato) il colleggio è la casa dell’educazione l’educazione insegna la morale la morale è la madre della virtù la virtù deve seguire la vita la vita è il compenso della natura la natura significa bellezza la bellezza sta nella grazia la grazia si ottiene con l’educazione e l’educazione si apprende in colleggio!

FILIPPO Bravu! La bellezza, la natura, la morali e pua nnasci st’armali!

LILLUZZU (ride come prima) Uh! Zio ha detto st’armali!…

MICHELE Embè, Filippu t’aju dittu di nun lu fari rridiri.

LILLUZZU Permittiti che mi siedo un pochetto? E leggo un libro? (si siede)

FILIPPO E chi putimmu frenari l’arti? Assittativi.

MICHELE ‘Na perla… ‘Na perla…

FILIPPO E chi talentu…

SCENA 6

ANTONIETTA (entra) Signor Filippo, ha dittu la patruna ca vi voli… ca v’ada parlari.

FILIPPO E ti pariva ca putiva stari nsanta paci tanticchia, eccomi ccà agli ordini, jamma vidiri, Michè, vinici anchi tu accussì cci dici a to muglieri ca stanotti a mancari.

MICHELE E va beni facimmu lu bravu maritu, rispittusu di la mugliera.

FILIPPO Antoniè, facci un po’ di cumpagnia a stu giovanottu tantu simpaticu. (escono)

ANTONIETTA Itivinni tranquilli ca j’ cci pinzu… Talijati stu giovane…Jè biddu, simpaticu… Ma jè troppu di Ddì… Però mi pijaci, chi ci puzzu fari?

LILLUZZU Oh! Buongiorno signorina Antonietta, ero assorto nella lettura, perché sa… (inizia come prima) l’educazione insegna la morale la morale è la madre della virtù la virtù deve seguire la vita…

ANTONIETTA Eih! E chi schifiju… Lassa perdiri ssa canzuna, Lillù… Eh!

LILLUZZU Lo studio è il primo dovere dell’uomo, l’uomo nasce per la scienza.

ANTONIETTA Va beni, ma nun ti cci fissari troppu a studiari, pirchì ti po’ fari mali… Quarchi vota pensa a spassaritilla… Tanticchia, neca assai.

LILLUZZU Ma noi in collegio ce la spassiamo, durante l’ora di ricreazione facciamo i pazzerelli tra tutti i compagni. Prendiamo la carta e facciamo gli aeroplani oppure palline e ce le tiriamo addosso.

ANTONIETTA Uh! Mamma mija… E chi divirtimintu jè chistu? Ava… Davveru mi dici? Si ranni oramai e va jucannu ccu li pallini di carta?

LILLUZZU Io veramente avrei voluto spassarmela in un altro modo… Ma non ve lo voglio dire…

ANTONIETTA Avanti dicimillu, pigliati curaggiu e parlami…

LILLUZZU (con comica vergogna) Non lo voglio dire…

ANTONIETTA E dicimillu… Avanti… J’ ascutu ccu ‘na uricchia sula.

LILLUZZU Voltatevi da la, se no non lo dico…

ANTONIETTA (si gira) E allura…

LILLUZZU Ecco io volevo dire che mi piacerebbe… spassarmela con voi!

ANTONIETTA (girandosi verso di lui) Veramenti?… Ma pirchì nun mi l’ha dittu prima?

LILLUZZU Pirchì… Aju sempri avutu vergogna di parlare, ma vorrei che tu fossi l’innamorata mia.

ANTONIETTA Oh! Lilluzzu, biddu mia, e si sinn’adduna to zio Micheli?

LILLUZZU E chista è la paura mia, ma che ci posso fare, quando sono vicino a te sento un brivido, quando ti tocco una mano, tremo tutto e sudo freddo come la neve…

ANTONIETTA Zitto, zitto… Stanno venendo…(esce di corsa, Lillo riprende il libro, nella foga lo apre a caso sottosopra e finge di leggere)

SCENA 7

CONCETTA (entra furiosa) Basta, basta, nunni puzzu cchiù!

MICHELE (entra seguendo Concetta) Ma nzumma, si pò sapiri tu chi vù di mija?

CONCETTA Nenti, nenti… Nun vugliu nenti, ma nun vugliu essiri trattata cumu ‘na serba.

MICHELE Ma cchi serba?… Ma cchi serba…Cu la senti vavì chi si cridi!

FILIPPO (entra) Donna Concettì, carmativi!

LUCIA (entra) Ci voli pacinzija… Ci voli pacinzija!

CONCETTA Cchi pacinzija, Lucì, quantu nn’haiu avutu, mancu j’ lu sacciu. Iddu primu di maritarimi mi l’aveda diri ca mi faciva fari sta vita!…

MICHELE Ma chi vita fa?… Fammillu capiri chi ti manca? Mangi, vivi… Quannu ti vo accattari ‘na vistina ti l’accatti… Chi vu di cchiù?…

CONCETTA E ti cridi ca mi maritavu ppi chissu? Chi mi ntaressa di manciari… J’, anchi intra di mè matri manciava!

FILIPPO Chistu jè sicuru, sannò astura forra morta! (a Lillo) Chistu jè accussì bravu ca leggi anchi ccu lu libru sutta ncapu.

CONCETTA J’ vugliu essiri tinuta mparmu di manu cumu tutti l’antri mugliri! E ci nnè quarcaduna (con allusione) ca fa propria arrivutari lu stomacu…

FILIPPO Avissa essiri mè muglieri?…

CONCETTA E intantu lu maritu la fa addivertiri lu stessu! Quannu tu ti va a divirti, cci vugliu viniri anchi j’ ccu tija, mi vugliu addivertiri anchi j’!

LUCIA Don Michè, scusati… ncapu a chistu avi ragiuni.

MICHELE Ma chi raggiuni e raggiuni, stativi muta! J’ sugnu n’omu d’affari… Quannu mi la puzzu purtari mi la purtu… Stasira ppi esimpiju, aja jri a fari ‘na perizija… Po viniri ccu mija?…

FILIPPO E lu bellu jè ca cci squaglia tutta la notti!

CONCETTA Ah! Stasira ha fari ‘na perizija… E ti squaglia tutta la notti… E j’ ristu sula tutta la notti, e bravu!

MICHELE E chi putiva fari? Cci putiva diri di no?…

CONCETTA No… E pirchì?… E chi ti ntaressa? Anzi si fussi j’, cci stassi dui o tri nuttati senza arricoglirimi… (minacciosa) Ma dunati accura ca si quarchi vota mi gira lu ccappiddu… La fazzu quarchi frascatula!

MICHELE Tu dici chistu?… Tu dici chistu?… Abbrigognati!!!

CONCETTA No!… Tu t’abbrigugnari a trattari accussì a tò muglieri.

LILLO (spaventato scappa fuori).

LUCIA Concettì, finiscila… smittila.

MICHELE Ogni tantu sinni nesci ca vò fari quarchi pazzija!… E falla e nun mi rumpiri cchiu li sacchetti.

CONCETTA Tinn’approfitti pirchì j’ sugnu ‘na fimmina onesta… e pirchi ti cridi ca nun mi talija nuddu… ma ti sbagli, c’è cu mi talija… e cu mi vulissi beni daveru!

MICHELE (al colmo dell’ira) E pigliatillu!… Trovatillu e fa chiddu ca vo fari… vatinni!… lassami stari nsanta paci ‘na vota e ppi sempri! (esce furioso).

LUCIA (lo segue) Don Michè… aspittati… nun vi faciti pigliari di la rraggia… aspittati… parlaticci…(esce).

SCENA 8

CONCETTA (piange) Atu ntisu don Fili… Oh! Ma chistu jè troppu… jè troppu… delinguenti… tradituri!

FILIPPO Nun v’aggangati accussì… donna Concettì… ca vi faciti acchianari quarchi disturbu… jddu nun si miritava d’aviri a vuatri ppi mugliera… sinn’approfitta pirchi chiarchiarijati… e nun faciti mai li fatti… (con intenzione) li fatti…

CONCETTA A sì?… chiarchiariju senza fari li fatti? E allura cci lu fazzu vidiri j’, socchi jè capaci di fari sta fimmina!… Jddu stasira va a fari la perizija?… Stanotti nun s’arricogli?… E j’ mi la vaja spassu fori tutta la notti… vaja manciu a lu ristoranti e fazzu socchi mi pari e pijaci!

FILIPPO Brava, chissu ata fari… quantu si nzigna a cumpurtarisi ccu ‘na fimmina bella cuma vui!

CONCETTA Ma avissa truvari a unu ca m’accumpagnassi… j’ sula, cchi ci vaja fari?

FILIPPO Donna Concettì… si lu vuliti v’accumpagnu j’!

CONCETTA Vui?… Don Filippu?…

FILIPPO J’! si, j’ ca di lu primu mumentu ca vi vitti, v’aju vulutu sempri beni… nunn’haju dittu mai nenti pirchì nun vuliva tradiri l’amicizija; ma ‘na vota ca jddu dissi: pigliatillu… trovatillu e fa chiddu ca vo fari… j’ nun puzzu chiù resistiri a sta mfamità e a stu disprezzu! V’accumpagnu j’… nni facimmu ‘na bella caminata… doppu nni jammu a manciari a lumi di cannila, testa a testa… parlammu tanticchia cujeti cujeti… vi vugliu diri tanti cosi belli! Ah!… ma pirchì nun sugnu j’ vostru maritu?… v’avissa teniri sutta ‘na campana di vitru… accussì bedda… accussì bona… cumu vi po’ diri: trovatillu… pigliatillu… fa chiddu ca vo fari! Significa propija ca vi disprezza…

CONCETTA E jddu jè omu di disprezzari a mija?

FILIPPO Eeeh… chi ci vuliti fari… vuliti viniri ccu mija?…

CONCETTA (decisa) Si! Ci vignu… ci vignu!

FILIPPO Brava! Chistu jè parlari… ora nun pinzati chiu a nenti ca pinzu a tuttu j’… circu un pusticiddu ca nunni vidi nuddu… amma stari cumu dui palummiddi… nn’amma vendicari di li palori ca dissi… stasira versu li novi e mezza, passu a pigliarivi e nni jammu!

CONCETTA Va beni!

SCENA 9

LUCIA (entra arrabbiata verso Michele) E faciti socchi vuliti fari, a mija chi mi ntaressa? (a Filippo) chi bella grazija ca avi l’amicu tò! J’ lu vuliva carmari, lu vuliva persuadiri a fari la paci ccu so muglieri e chiddu lu sa cchi mi dissi? Ntricativi di li fatti vustri… chisti nun sunu affari ca vi riguardanu! Nti la facci mi lu dissi, a mija… e sta friscu jddu siddu aspetta ca cci dicu cchiù quarchi cosa.

CONCETTA Beh… j’ minni vaju… permittiti… scusati di li sciarri!

LUCIA Ma nenti, ppi carità, cchi daveru diciti, si nunn’ajutammu fra nui…

CONCETTA Arrivederci don Filì! (si scambiano segni d’intesa con Filippo, esce).

SCENA 10

ANTONIETTA (entra) Signù, hanu purtatu ‘na grampata di littri, una jè di so frati.

LUCIA Mo… fammi vidiri chissa di mè frati, (prende la lettera, la apre, legge).

FILIPPO E chiss’antri littri chi sunu?

ANTONIETTA (guarda le lettere) Jè tutta pubblicità… sunu tutti li stessi… ora cci nni liggiu una, (legge cantilenando) Albergo re di denari, segretezza e sicurezza per tutti, bellissime camere

         da 4 lire, servizio compreso, tutte le comodità, si pranza e si cena in camera, 4 piatti, frutta,

         formaggio, pane e vino a lire 6. Non è permessa l’entrata a suonatori ambulanti e venditori. Ricordate, albergo re di denari via Roma 106.

LUCIA (gli strappa i fogli dalle mani e li butta a terra) Ma chi nni ntaressa di l’albergu di lu rrè di dinari e di la segretezza e sicurezza ppi tutti… sinti chi mi scrivi mè frati, (apre la lettera).

ANTONIETTA (al pubblico) J’ un fogliu mi lu pigliu, alivoti po’ serviri… cu lu sapi, (raccatta un foglio) siddu arrinisciu a comminciri a Lilluzzu, (esce).

LUCIA (legge) Cara sorella Lucia, ti prego di venire urgentemente, questa sera stessa, perché mia moglie non sta tanto bene e ti vuole vedere.

FILIPPO Oh!… puvuriddu… vasà cchi cci capità, ti cummeni jricci… a vidiri… ma j’ nun ci vignu però, (pietoso) mi sintu tanticchia stancu… e anchi accarpatu a la gula, (tossisce) oh…oh…

LUCIA Va beni… e ch’aja fari?… ci vaju j’… ppi stasira manci sulu.

FILIPPO Cumu dici tu!…

LUCIA E si truvu ca jè ‘na cosa serija… stanotti mi ristu a dormiri ddà.

FILIPPO (con finto rammarico) Anchi stanotti… mi lassi sulu…

LUCIA Poviru Felici mija, mi vò beni daveru, mi dispijaci… ma chi cci vò fari… jè sempri mè frati!

ANTONIETTA (entra) Signù… arrivà don Pasquali ccu la muglieri… la signura Sarina, li fazzu trasiri?

FILIPPO (la scimmiotta) Li fazzu trasiri?… no! Li lassammu darriri la porta, va beni? Chista nniscì di nti l’uvu di pasqua! Va falli trasiri!

ANTONIETTA Eh sì signù…ci staju jnnu! C’è bisugnu di vramari accussì… (esce).

FILIPPO Propija ora ana veniri chisti?… No diciva propija ora ca tu tinna jri… jè ca l’anu pigliatu ppi vizziju, ma siddu s’aspettanu ca li mmitammu a dormiri ccà stasira… hanu sbagliatu… oj sinni punu jri a l’albergu! Siddu armenu cci fussitu tu, cci lu dicissimu di firmarisi a dormiri cca… ma datuca tu stanotti nun ci si… j’ nun mi la sintu di aviri ospiti intra!

LUCIA Va beni, va beni! Ora nun mintimu puddicina au suli primu di lu timpu… vidimmu chi ntinzijoni hanu e siddu si vunu curcari ccà… facimmu finta di nenti quantu capiscinu ca oj nun jè possibili, accussì piglia e sinni vanu!

SCENA 11

PASQUALE (entra) Carissimi amici mija!… (saluta a Filippo) Biddu Filippuni mija… quant’avi ca nunni vidimmu… cara donna Lucia… (cerimonioso va per salutarla, inciampa e correndo gli finisce in braccio, cadono a terra, Lucia sotto e lui sopra) porca buttana!… No scusatimi… gnieca diciva a vui.

SARINA (entrata dietro Pasquale, corre ad aiutare Lucia) Oh! Lucia cara… quantu nni cumina stu mè maritu… ti struppijasti?…

LUCIA (tentando di sollevarsi) Ahi ahi…M'ava struppiatu… Oh!… chi fù?… chi successi?

SARINA (al marito) Ca ti manciassiru li cani… chi mai nni fa una bona…

PASQUALE Cumu siddu l’avissi fattu apposta, pirdunatimi donna Lucia… certu cadivu ncapu lu morbitu… m’avissa cuntintatu ca sutta cci jva j’, e ncapu cci vinivavu vui… (gli altri lo guardano) stava dicinnu ppi nu la struppijari… accussì cadiva jdda ncapu lu morbitu…

SARINA Ti vo stari mutu? Lucia cara, cumu ti sinti? Ti passà avè… viju ca sta ripigliannu culuritu.

(Pausa) Vi purtammu ‘na pizzitedda di tumazzu…Ppi disobbligarinni, datuca ogni vota ca vinimmu ccà, nni vuliti ospitari ppi la nuttata… ppi dormiri ccà…

FILIPPO Nuantri stavamu nniscinnu… nni truvastivu ppi cuminazijoni… jè un piccatu… ca nun vi putimmu diri di ristarivi ccà… eh! Stammu nniscinnu…

PASQUALE Uh!… daveru?… ma la cammarera?… jdda resta jntra?… Sarinè… l’ha ntisu? Stanu nniscinnu! Tu ti sinti a disagiu siddu ristammu ccà intra suli ccu la cammarera?

SARINA Ija!… Pasquà, certu mi dispijaci ca jddi ana nnesciri… c’è ddu beddu tumazzu di tagliari… vordiri ca ‘na fedda cci la damu a la cammarera… e ‘na fedda vi la sarbammu a vuantri, ppi quannu viniti.

LUCIA Ma viditi quannu si dici la cuminazijoni, anchi Antonietta ada nnesciri, oj avi la siritina libbera… mi sintu mortificata ca nun vi puzzu diri di ristari ccà ppi stanotti!

PASQUALE (guarda lungamente Sarina, fa per parlare e vede Filippo e Lucia che fanno segno di no con la testa).

FILIPPO Un piccatu daveru… (Chiama a voce alta) Antonietta…  Antonietta…

ANTONIETTA (Entra) Comandi signù!

FILIPPO Antoniè, accumpagna li nostri ospiti ca propria sinni vunu jri, e pua ti pigli la siritina libbera.

SARINA Pasquà!… Sinti cchi aju pinzatu, ppi nun ci dari disturbu… Nsà siddu nni jamma circari n’albergu…

PASQUALE Si si e chi, nun si po’ sempri approfittari di la genti, ppi oj nni jammu all’albergu…       (SI SENTE UN TUONO E SI VEDE UN LAMPO)

SARINA Ahhh!… Ahhh!… (Grida mentre seduta si nasconde la faccia sulle ginocchia).

LUCIA Bedda matri, e chi succedi… Avanti Sarina nun ti scantari jè sulu un timpurali…      (ALTRO LAMPO E TUONO).

SARINA (Grida forte mentre si nasconde la faccia sulle ginocchia) Ahhh… Ahhh…

PASQUALE Nun ci faciti casu jdda, si scanta sempri di li trona.

FILIPPO E a tija chi ti capità? Ti siccà la lingua?                                                                       (ALTRO LAMPO E TUONO).

SARINA (Grida come prima) Ahhh… Ahhh…

PASQUALE Ora vi spiegu chi capita! Ogni vota ca trona nuantri avimmu li mperni intra, idda ca si scanta e fa cumu ‘na pazza, e j’ ammeci… Si bona notti accussì, nu la spiddu cchiù, Sarinè, cuntaccillu tu!

SARINA M’ata scusari, ma cchi ci puzzu fari, jè cchiù forti di mija, ogni vota ca viju un lampu e sintu un trunu… (ALTRO LAMPO E TUONO) Ahhh… Ahhh… (Grida come prima).

FILIPPO Talè chi n’hammu cuminatu puliti.

SARINA (Si riprende) Pasquali fù malatu di carusu… Appi ‘na brutta malatija, ‘na malatija di nirbi… Pua cci passà, però ristà accussì, ca quannu c’è umidità nti l’aria…Si cci mpiduglia la lingua e nun po’ allatinari cchiu a parlari. (ALTRO LAMPO E TUONO) Ahhh… Ahhh… (Si nasconde la faccia sulle ginocchia).

ANTONIETTA Signù, vignu cchiu tardu… Quannu speddi di trunari? Ca allatinamu tutti?

FILIPPO No aspetta ca mi pari ca scampà, nun chiovi cchiù… Anchi la signora Sarina si senti meglia.                                                                                                                                  (ALTRO LAMPO E TUONO).

SARINA (Grida, si nasconde la faccia sulle ginocchia) Ahhh… Ahhh…

PASQUALE Ora cci passa, fa sempri accussì… Ora finiscila ca nn’amma jri… chiddi hanu chiffari…

SARINA Si rraggiuni ha, certu… Siddu avissi pututu, m’avissi juta a curcari subbitu subbitu… Ca sugnu accussì stanca…

FILIPPO e LUCIA (Fanno finta di guardare altrove).

SARINA E si chiddi ana nesciri chi nni punu lassari cca suli? Macari si ristassi Antonijetta!

ANTONIETTA (Fa finta di guardare altrove).

SARINA Allura chi dici, (marcato) nni jammu?…

FILIPPO, LUCIA, ANTONIETTA (Fanno finta di guardare altrove, fischiettano).

SARINA Pasquà, cchi dici, nni lu purtammu lu tumazzu?

FILIPPO (Li saluta) Grazii di la visita, mi dispijaci ca vinni jti, facitivi bon vijaggiu, (esce).

LUCIA Anchi j’ mi vaja  priparu, ca aja jri nti mè frati.

SARINA Salutatimillu tantu…

LUCIA Si si, va beni non mancherò, arrivederci Sarinè, augurij, (esce).

SARINA Arrivederci, Luciuzza, arrivederci!… Vavì unni nni jamma  dormiri stanotti…

ANTONIETTA Signù, vi vaja pigliu lu tumazzu, mpazzica vi lu scurdati, (esce).

SARINA E ora cumu la cuminammu Pasquà, unni nni jammu?

PASQUALE E chi nni sacciu… Nni circammu n’albergu (vede i fogli a terra, ne raccatta uno) e sti carti chi sunu? (legge). Albergo Re di denari, talè, liggilu tu.

SARINA (Legge) Albergo Re di denari, segretezza e sicurezza per tutti. Bellissime camere da 6 lire, servizio compreso. Tutte le comodità. Si pranza e si cena in camera. Quattro piatti, frutta, formaggio, pane e vino a lire 4. Non è permessa l’entrata a suonatori ambulanti e venditori. Ricordate: Albergo Re di denari, via Roma 106. Chistu bunu jè ppi nuantri, nni jammu ccà?

PASQUALE E pirchì no! si paga picca, (si mette il foglio in tasca).

SCENA 12

CONCETTA (Entra) Oh! Scusati stava circannu don Fili…(si riprende) donna Lucia… Sugnu ‘na vicina di casa e anchi amica… Mi chiamu Concetta Straola.

SARINA Tantu pijaciri…

ANTONIETTA (Entra) Signù, cca c’è lu tumazzu.

SARINA Allura nni putimmu jri, (a Concetta) tantu piaciri di la canuscenza…

SAINA Tanti saluti a tutti (escono entrambi).

ANTONIETTA Signù, vi stati scurdannu lu tumazzu… Tiniti lu tumazzu… (gli corre dietro, esce).

SCENA 13

FILIPPO (Entra) Donna Concettì… Ccà siti?… Nni l’hamma fari stà fujtina?…

CONCETTA Bedda matri ca sugnu ancora un cori si e un cori no ppi la pazzia ca mi voliti fari fari… Sugnu scantata!

FILIPPO Nun vi scantati, donna Concettì, aju truvatu n’albergu accussì tranquillu ca jè ‘na biddizza, (prende un foglio da terra) sintiti ccà… albergo Re di denari, segretezza e sicurezza per tutti… Per tutti, capiti donna Concettì, anchi ppi nuantri.

CONCETTA Abbastica nun ni vidi nuddu però!

FILIPPO E cumu nni punu vidiri, jè n’albergu tranquillu chistu… Nun vinni pintiti donna Concettì, n’occasioni cuma chista nu la putimmu aviri cchiù! Vostru maritu jè fori tutta la notti, mè muglieri sinni va tutta la notti… Chistu jè un signu di lu distinu, donna Concettì! Cci criditi a lu distinu?

CONCETTA (Titubante) Siddu nzamma Ddì lu vinu a sapiri, simmu cunzumati…

FILIPPO Nun lu punu viniri a sapiri nuddu… Ora jtivinni mpazzica veni mè muglieri, tinitivi pronta ca versu li novi vi vignu a pigliari…

CONCETTA (Sospira, esce).

SCENA 14

LUCIA (Entra) Feliciù, gioja mija, allura j minni vaju!

FILIPPO Tinni và, Lucijù? Mi lassi sulu? Sulu suliddu? Cumu n’arma di lu Prijatoriu?

LUCIA Chi tesoru… Curaggiu, Filippù… Jè cosa di ‘na notti, passa currinnu!

ANTONIETTA (Entra) Signù, priparu di manciari?

LUCIA Antoniè, a st’orariu amma manciari? Ch’hamma fari colazzijoni, pranzu o cena?

ANTONIETTA Signù, e lu sacciu ca nun jè orario, ma datuca staju innu a nnesciri…

LUCIA Sta jnnu a nnesciri? E chi jè sta novità? Cu ti l’ha datu lu permissu!

ANTONIETTA E signù, vossija mi lu detti lu permissu, lu dissi quannu c’eranu don Pasquali e donna Sarina.

LUCIA (Arrabiata) Antoniè, ma chi sì scema? Nun lu capisti ca lu dissi apposta ppi iddi? Gneca lu dissi ppi tija!

ANTONIETTA E ma… signù, vossia mi l’aveda diri, j’ maju pigliatu n’impegnu…

LUCIA Si n’impegnu, sicuru ca a jri a bagascijari ccu Lillu… lu niputi di don Micheli!

FILIPPO Lassala iri, Lucijù, si jè distinu ca stasira aja stari sulu… Aja stari sulu… (Sospira)

LUCIA (Ad Antonietta) Va beni, vatinni, abbastica nun lu pigliammi ppi vizziju.

ANTONIETTA Sissi signù, allura ppi manciari cci pinzati vui, (esce).

FILIPPO Nun ci pinzati tutti dui, ca j’ mi priparu quarchi  cosa di manciari e pua mi vaja curcu pulitu pulitu… Ma sannò, sinti chi aju pinzatu… Chiu tardu mi vaja manciu quarchi cosa a la trattoria, cca vicinu…

LUCIA (Allarmata) A la trattoria?… E quannu mai ha jutu firrijannu li trattorii…

FILIPPO E chi mali c’è, eh? Lucijù, chi mali c’è?

LUCIA Tuttu lu mali possibili! Cu ti vidi dintra a ‘na trattoria, cumu minimu pensa ca nnammu sciarrijatu! Tu nti la trattoria cci po jri sulu quannu cci sugnu j’!

FILIPPO (Esasperato) Ah, ma j’ nunni puzzu cchiù, e j’ nunni puzzu cchiù daveru, tu mi vo teniri cumu un servu… E dammi tanticchia di libertà!

LUCIA (Fremendo) Sih!… Bravu!… E tu quannu mai ha parlatu accussì?… Chista jè la cumpagnia di lu tò amicu Micheli… Jè ss’amicu ca ti l’ha nzignatu…

FILIPPO Nun mi l’ha nzignatu nuddu!… Jè la molla ca scatta, cuva cuva… E pua scatta!…

LUCIA Ah! jè la molla ca scatta?… Cuva cuva… tu cuvi?…

FILIPPO Cuvu! Si cuvu… Pirchì? Nun puzzu cuvari?

LUCIA Tu cuvi ah? E allura lu sa chi ti dicu?… Tu di cca dintra nun t’arrimini!… Si vò manciari, ti fa dui ova frijuti e manci, sannò stà a dijuni cumu un cani!

FILIPPO Lucia, nun facimmu pazzij… Pirchì si m’acchiananu li cincu minuti…

LUCIA Si t’acchiananu li cincu minuti?… E chi succedi siddu t’acchiananu li cincu minuti, chi fa?

FILIPPO (Autoritario) Fazzu lu maritu!…

LUCIA Fa lu maritu?… E teh!… (Gli da uno schiaffo) E guai a tija siddu nnisci! (esce).

FILIPPO Figlia di porca spunnata… Chidda daveru fa… Lucia arrigira primu ca m’arrabbiju… Lucia! (Cambia tono) Lucijuzza… Gioja mija… Lucijuzza… (Cambia tono, gli sputa) Ppuh! A la facci tò… E ora cumu cci puzzu jri a pigliari a donna Concettina? Ppi nà vota ca putiva jri ccu dda bedda vaccaredda… Ammeci vidi cumu mi si cuminanu li cosi. (Si illumina). Talè… E si nnisciu di la finestra? Gneca sinn’adduna… Veru jè, di ccà la fazzu fissa a mè muglieri… (Si strofina le mani, esce dalla finestra, ride) Cci la stampavu a mè muglieri…(SI SENTE ABBAIARE UN CANE) Bedda matri… Lu cani c’è… Passi ccà… (scappa) passi ccà… Ajaju… Passi ccà… 

FINE PRIMO ATTO

  

SECONDO ATTO

SCENA 1

NUNZIA (Parla tra se) Nun si vidi un cani… Nun c’è n’arma viventi ca s’apprisenta nti st’albergu… Si nniscì lu fattu ca cci sù li spirdi e nuddu ca s’azzarda a viniri cchiù ccà! Na vota viniva un saccu d’aggenti… Commissi, mpijegati, turisti… Belli timpi…Tannu c'era vivu mo maritu…Pù muri e mi lassà st'albergo… Ora cumu fù, cumu nun fù, vavì cu si nniscì a diri ca ntra ‘na cammara si sintinu caminari li spirdi… Ora si cci po’ cridiri ca di sti timpi cc’è ancora cu cridi a li spirdi?… La conclusijoni jè ca si continua accussì, puzzu chiujri… Aju fattu pubblicità ccu li carti… Però nun si vidi nuddu.

SCENA 2

MICHELE (Entra) Bongiorno, cerco il titolare dell’albergo.

NUNZIA (Tra se) Zì, zì ca un clienti cc’è, po’ parlari ccu mija, sugnu lu patruni… e ppi passari lu timpu fazzu anchi lu cammariri…

MICHELE A benissimu, j’ sugnu lu perito nominatu di l’assicurazzijoni, ppi controllari ca nti st’albergo si dici ca cci sunu li spirdi…

NUNZIA Mi pariva ca nun putiva essiri un clienti; si, infatti aju chiestu un risarcimentu danni, pirchì nun veni cchiù nuddu nti st’albergu… Cumu lei stessu po’ vidiri… Un risarcimentu danni per presenze di spirdi…

MICHELE Avanti nun sgrizzammu, prisenza di spirdi, di sti timpi cu je ca po cridiri a li spirdi…

NUNZIA Vidissi ca anchi j’ sugnu daccordu… J’ nun ci criju a li spirdi… Ma cci lu dicissi a la genti… Lu sta vidinnu cchi fudda di clienti ca cc’è? Ora datuca pagu l’assicurazioni di tant’anni… Di vacanti chinu, pirchì nun ma datu mai un sordu… Ora ca mi serbi… Mada pagari eh! 

MICHELE Va beni j’ sugnu cca ppi fari sta perizia e vidiri cumu vanu li cosi realmenti… M’avissa dari ‘na cammara… E vugliu tuccari ccu li mè manu sti spirdi… Siddu anu lu curaggiu d’affacciarisi…

NUNZIA (Seduto sopra una sedia, cade per terra)

MICHELE (Si spaventa e salta) Bedda matri! Chi succedi?…

NUNZIA Nenti, nenti… Cadivu…

MICHELE E faciti attenzioni… Eh!… Mi facistivu pigliari un tirruri… Avanti datimi sta cammara quantu la finimmu…

NUNZIA Vulisti chista cammara, o vuliti chidda… O forsi jè meglia l’antra… Mpilativi unni vi pari e pijaci, tantu sunu tutti vacanti!

MICHELE E va beni allura mi pigliu sta cammara ccà… (Indica la porta a sinistra).

NUNZIA Prego, trasissi… Bonanotti, j’ sugnu ccà, siddu aviti bisugnu di mija, basta ca mi chiama "Zì Nunzia Zì Nunzia"… E j’ sugnu sempri a disposizioni…

MICHELE D’accordo, grazie, ma pinzu ca nun m’abbisognerà nenti, bonanotti, (entra nella sua camera).

NUNZIA Bonanotti, bonanotti… Aspittati ca vi fazzu vidiri unni jè lu nterrutturi di la luci, (esce dietro Michele). 

SCENA 3

FILIPPO (Entra) Bonasera, (guarda in giro, chiama a Concetta) Donna Cuncettì, trasiti, jè un pusticiddu proprija tranquillu… Cumu lu circavamu nuantri dui! Nun si vidi mancu ‘na musca…

CONCETTA (Entra) Ma pirchì vi tuccati sempri sta gamma?

FILIPPO Pirchì un cani mi cci detti un muzzicuni! Mi si mancià mezzu purpuni!

CONCETTA Un cani? Chi cani?

FILIPPO Ma un cani ca sta vicinu di mija… Nti l’urtu di un vicinu… Disgrazijatu… Ma a mija chi mi ntaressa… J’ ppi nun mancari all’appuntamentu nustru, m’avissi fattu muzzicari anchi di un lijuni!… Bedda Cuncettina… (Tenta di abbracciarla) Cuncettuzza…

CONCETTA No! don Felì, vui ata stari cujetu… Mi pari ca accussì dissimu… nni l’amma spassari… Sissignuri… Ma gneca ata fari lu scostumatu!

FILIPPO Va beni… ma quannu spiddimmu di manciari…vata ricurdari ca m’ata dari un baciuzzu! Unu sulu!…

CONCETTA Va beni… quannu spiddimmu di manciari sinni parla!

NUNZIA (Entra) Avimmu ospiti!… Bonasira… Chi cumannati?

FILIPPO Vui cu siti, la prima cammarera?

NUNZIA La prima cammarera e l’urtima… Vuliva diri ca sugnu l’unica cammarera.

FILIPPO Brava, j’ stamatina truvavu stu fogliu cca…

NUNZIA Ah si, sunu fogli di pubblicità ca aju fattu, ppi richiamari i clienti.

FILIPPO Perfettu, dunque j’ e la signura ccà… Vulimmu cenari a quattru lire a persuna: 4 piatti, frutta, formaggiu, pani e vinu, cumu dici la pubblicità.

NUNZIA Certu la pubblicità dici accussì… Ma nun sacciu siddu a la signora cci pijaci.

FILIPPO E pirchì?

NUNZIA Pirchì li quattru piatta sunu chisti: ‘na fetta di murtatella, dui spinacciuli scallati,dui cchiappiteddi di pumadoru e n’uvu frijutu, ppi frutta cci sunu ficudinni, tanticchia di tuma, ‘na fedda di pani e un bicchiri di vinu!

FILIPPO Ah! E chi jè?… Chista jè la cena?

NUNZIA Caru signore… Ccu quattru liri chi vuliti? Si capisci, si fà ppi richiamari pubblico!

FILIPPO Si, ma jè un mbrugliu però! Vui diciti quattru piatti e pua nni dati spinacciuli scallati, murtadella e cchiappiteddi di pumadoru!… E chistu nun si fà… E chi virsiriju!

NUNZIA Vuatri aviti ‘na signura nsimi e nun vi cummeni cenari a prizzu fissu… Ora vi priparu ‘na bella cenatta di chidda stuzzicanti… Bistecchi… Frittura di pisci… ‘na buttiglia di spumanti… Nzumma vi sirbu j’ di tuttu puntu!

FILIPPO Aiu caputu ca chista jè cosa di cintu liri stasira. Donna Cuncettì chi nni diciti vui?

CONCETTA (Piano) ‘Na vota ca simmu ccà… Ora amma manciari… O manciammu bunu (con allusione) o… nenti!

FILIPPO Basta, l’aju caputu, (a Nunzia) Allura socchi vuliti fari faciti.

NUNZIA Viniti ca vi fazzu vidiri la vostra cammara e pù vi purtu lu manciari, (li accompagna nella stanza a destra) vi pijaci chista stanza?… O nni vuliti n’antra?

FILIPPO Chista va beni, jè precisa, donna Cuncettì, chi vinni pari? (Entra).

CONCETTA Ma chi mi ntaressa, o chista o n’antra è la stessa cosa, (entra).

SCENA 4

MICHELE (Esce) Cammarera! Cammarera!

NUNZIA Arrivederci piccioncini, (a Michele) chi bisugnu avi?

MICHELE Nun aju bisugnu di nenti, vi vuliva diri sulamenti ca staju nniscinnu, m’haju scurdatu ‘na cosa, ora vaju… Un mumentu e arrigiru, (esce).

NUNZIA Cumu vuliti fari faciti, quannu vuliti viniri viniti.

SCENA 5

CONCETTA (Esce) C’è callu nti ssa camara, (si fa aria).

FILIPPO (Esce, fuma un grosso sigaro) Nun vi putiti immaginari j’ cumu sugnu filici stu mumentu! Si avissi pigliatu ‘na quaterna, nun m’avissi fattu tantu pijaciri! Stasira mi sintu nantru omu… Mi sintu cumu a unu nnisciutu di ngalera!… Si nun forra ppi stu diluri a la gamma, forra ‘na felicità completa (fuma a grosse boccate).

CONCETTA (Infastidita) E nun faciti tantu fumu! Mpistati mezzu munnu!

FILIPPO Si… Aviti rragiuni… Ma chi vuliti, nun fumu cchiù di tant’anni ppi fari pijaciri a ddu cataplasima di mè muglieri… Ca siddu mi vidi ccu lu sicarru mmucca… Di li vrami mi fa arrizzari li carni… Intantu cchi succedi? Ca ppi fari cuntenta a idda, quannu fumu, ogni tantu, mi sbarija la testa e lu stomacu!…

CONCETTA E si capisci, fumannu di ssa manera! Ma scusatimi, cumu vi passà ppi la testa di maritarivi a ssa vecchia?

FILIPPO Nun mi diciti nenti, nun mi diciti nenti ppi carità!… Ca fici ‘na bestialità… Putiva ncuntrari a vui ammeci di idda… Avissi statu l’omu cchiù felici di lu munnu! (Tossisce).

CONCETTA Chi aviti don Filillpu?

FILIPPO No, nenti… Mi sta vininnu di vommitari…

CONCETTA E nun fumati cchiù… Lassati perdiri.

FILIPPO No e pirchì? Chi sugnu un picciliddu? J’ vi dicu la virità, a Micheli, vostru maritu, lu vuliva beni, lu stimava… Ma di quannu vitti cumu vi tratta… Jè finita ogni amicizia ppi mija!

CONCETTA (Preoccupata) Nsamma Ddì avissa sapiri ca simmu ccà…

FILIPPO A chistu nun ci pinzati… Cumu po’ sapiri ca siti ccà… Vasà astura unni jè, (galante) cumu v’atu vistutu eleganti…

CONCETTA Vi pijaci stu vistitinu?

FILIPPO Assai assai… Ma tantu dincuddu a vui chi jè ca nun mi pijaci? Vui siti bona di tutti li maneri… Chi ucchiuzzi… Chi vuccuzza… (Con nausea) Chi arrivotamintu di stomacu!…

CONCETTA Aviti la facci bianca cumu un linzulu! Pusati stu sicarru…

FILIPPO No! Mi cci aja abbituari!

CONCETTA E propija ccu mija vi cci ata abbituari?

NUNZIA Ma chi soffri di sbenimenti?

CONCETTA Nossignura, cci fici mali lu sicarru!

FILIPPO Vulissi pigliari tanticchia d’aria frisca… Facitimi pigliari tanticchia d’aria frisca (toglie il cappello a Concetta e si sventola).

NUNZIA Viniti ccu mija nti la terrazza, viditi ca vi passanu tutti cosi.

FILIPPO Si… Si… Tanticchia d’aria… Mamma mija… La testa… Lu stomacu… La gamma… Donna Cuncettì, scusati, ora vignu!

CONCETTA Jti… Jti…

FILIPPO Mamma la testa… La gamma… Lu stomacu… (esce assieme a Nunzia).

SCENA 6

CONCETTA Vidi chi bellu divirtimintu ca m’aju vinuta pigliari! Tutti a mija capitanu… L’aspittu cincu minuti, si nun veni minni vaju. (si siede).

PASQUALE (Entra) Veni ccà, Sarinè… Trasi!

SARINA (Entra) Pari un pustu tranquillu, forsi troppu… Nun c’è mancu la cammarera!

CONCETTA (Nascondendosi la faccia) Mamma mia bedda… Chisti dui ccà… E ora chi fazzu… Spirammu ca nun mi vidinu!

SARINA Ora lu chiamu, Cameriera… Cameriera… (Non risponde nessuno, si rivolge a Concetta) scusate signora, lu sapiti unni jè la cammarera?

CONCETTA (Nascondendosi la faccia) No, nu lu sacciu propija…

PASQUALE (Gli gira attorno) Ma scusati… Nni canuscimmu?

CONCETTA No no… J’ nun canusciu a nuddu, (si gira dalla parte opposta, si trova faccia a faccia con Sarina che nel frattempo si è avvicinata).

SARINA (Con stupore) Ma jè la signura Straola, signora… Nun si ricorda di nuantri… Nni vittimu ncasa di don Felici Provolone… Jddu jè mè maritu… Don Pasquali… J’ sugnu donna Sarina…

PASQUALE Signura Straola… Chi bella sorpresa, anchi lei ccà?

CONCETTA Ceh!… Veru jè, ora mi staju ricurdannu, certi voti, sugnu propija… Ca nun canusciu a nuddu!

SARINA J’ ammeci canusciu tutti… Pua lei avi un cognomi accussì particolari: Straola, (marcato)Straola Concetta, nun mi la puzzu scurdari mancu a volirilu fari!

CONCETTA (Tra sé) Sih! Gridammulu cchiù forti cumu mi chiamu… alivoti quarcadunu nun l’avissi ntisu… (Si siede).

NUNZIA (Entra) Signora Straola… Haju sintutu ca si chiama accussì, ma sapi ca jè un cugnomu un po’… Simpaticu!

CONCETTA (Arrabbiata) Puri lei ci voli… Grazie!…

SARINA Cameriera, vulissimu ‘na cammara ppi mija e ppi mò maritu!

NUNZIA Certamenti, siddu mentri la priparu vi vuliti assittari ccu la signora Straola… E’ questione di pochi minuti… (esce).

SARINA Ccu tantissimu pijaciri… Permette signora ca n’assittammu tanticchia ccu lei?…

CONCETTA Veramenti mi stava jnni a curcari!

SARINA Ah!… Nun ci puzzu cridiri ca si curca a st’orariu… nuantri, siddu nu scura cintu voti, nunni putimmu mpilari nti lu littu… (Ridono).

CONCETTA (Accenna una risata ironica) Ah!… Ah!…

SARINA E so maritu unni jè?… Chi jè in camera?… (Ridono).

CONCETTA Ma maritu?…

SARINA E certu so maritu… Chi potiva viniri ccà sula?… (Ridono).

CONCETTA E certu, chi putiva viniri ccà sula?… (Tra se) Macari!… Ma maritu jè… jè…

PASQUALE In camera!

SARINA In camera?

CONCETTA In camera!

NUNZIA (Entra con le lenzuola) No, fori ca piglia aria, (esce).

CONCETTA Ma mi dicissi ‘na cosa, ma lei cumu mai nun balbetta? Quannu nni canuscimmu, lei nun putiva allatinari mancu ‘na parola… E ora ca cci pinzu beni, anchi lei (a Sarina) aviva quarchi problema… Vramava cumu ‘na taddarita!

SARINA Eh… Cara suruzza, cu nun ci passa nun ci cridi, jè ca Pasquali avi ca quannu chiovi e c’è umidità, si cci mpiduglia la lingua e nun po’ allatinari ppi nessuno motivu, e cumu soffri… E j’ chiossai d’iddu, cumu sintu trunari, m’acchiana ‘na cosa ca la sintu nnesciri di la vucca di l’arma… E dai oj e dai dumani, ha jutu a finiri ca maja mintiri a vramari e nun ci pò nuddu…

         Difattu, ora ca nun chiovi, simmu frischi e tranquilli, tutti e dui, ammeci quannu nni vittimu l’autra vota… In casa di don Filippo Provolone, chiuviva, trunava, di conseguenza c’era umidità… E nuantri… Musica majstru… A propositu di don Filippo Provolone… Lu sapi lei, quantu anni avi ca nni canuscimmu?… Cci jmmu a lu matrimuniu, quannu si marità ccu donna Lucija!

         (Pausa) Un matrimuniu felici chissu… Ogni vota ca li viju, mi dicu nsensu mija, ma cumu                 fanu a vulirisi beni chissi dui… No pirchì si lei nun lu sapi… Jdda è chiu ranni assai di jddu… Quarchi quinnici anni…

SCENA 7

FILIPPO (Entra e si avvicina al gruppo, è intontito).

SARINA Ma siti amici stritti?… Vi viditi spessu?…

CONCETTA Nooo! e quannu mai… ‘Na vota ogni tantu… Avi ca nunni vidimmu…

FILIPPO M’aju arripigliatu!

PASQUALE e SARINA  Filippo!

FILIPPO (Gli si piegano le gambe, sta per cadere per la sorpresa). Murivu!!!

CONCETTA Lu sapiva j’ ca finiva di sta manera!

SARINA Stavamu parlannu propia di tija! Ma viditi li cuminazioni di la vita.

FILIPPO Passavu di ccà… E vinni a vidiri… Oh!… Signora Straola… Anchi lei ccà?

CONCETTA Già! Anchi j’… ccà.

FILIPPO E… cumu stati?

CONCETTA J’ beni grazij… E vui cumu stati?

FILIPPO J’ beni grazij… (A Sarina) E vui?… Cumu stati?…

SARINA Nun mi lamintu, grazii.

NUNZIA (Entra) La cammara jè priparata, linzola nitti… Asciucamanu pulitu… Quannu vuliti… V’accumpagnu.

PASQUALE Datuca jè pronta la cammara, nuantri livammu lu fastidiju e ni jamma ripusari… Bonanotti a tutti!

SARINA Bonanotti, allura nni vidimmu dumani, (a Concetta) sugnu cuntenta ca cci siti anchi vui.

CONCETTA Anchi j’ m’arritiru… Astura vavì mè maritu chi dici… Ca ristavu a cuntrastari ccà fori… Bonanotti!

NTONIU (Porge delle candele a tutti) Signù, pigliativi ‘na cannila l’unu, pirchì ora aja livari la correnti… Accussì siddu nn’aviti di bisugnu l’addumati, (a Pasquale e Sarina) jamunì ca v’accumpagnu nti la cammara, (esce).

PASQUALE e SARINA (Assieme) Bonanotti, (escono).

FILIPPO Donna Concettì… Nni jammu anchi nuantri nti la cammara?…

CONCETTA Nun siti ancora sodisfattu di li guai ca mi stati facinnu passari? J’ minni vugliu jri! Ccu vui nun ci vugliu stari cchiù! L’aveda sapiri ca vininnu ccu vui m’aveda succediri tuttu chistu,  vinimmu ccà e tutta la strata a lamintarivi pirchì vi faciva mali la gamma ppi lu muzzicuni di lu cani, vi mintiti a fumari e vi veni lu diluri di testa e v’arrivota lu stomacu, mi purtati nti st’albergu e ci sunu anchi don Pasquali e la muglieri… Ma vui chi omu siti? Chi armali siti?

FILIPPO Si aviti ragiuni… Dicitimi tutti li mali palori ca vuliti… Tutta la curpa l’avi ddu sicarru malidittu… Fu lu disiju di farimi ‘na bella fumata luntanu di mè muglieri.

CONCETTA Basta, nun ni puzzu chiù, jamma pigliari li cosi ca lassammu nti la cammara e nni jammu intra, ognedunu ppi cuntu sò, (esce).

FILIPPO Ma donna Concettì, forsi siddu provammu ancora… (esce dietro Concetta).

SCENA 8

MICHELE (Entra) Oh! Eccomi ccà!… Chi nuddu c’è? C’è un mortoriu nti st’albergu… Ccà mi pari ca anchi li spirdi nun ci vinu…

NUNZIA (Entra) Riturnà, lei?… Arrivà giustu ntimpu ppi jrisi a curcari a lu lustru, pirchì a nantri cincu minuti staju jnnu a livari la correnti, pigliativi sta cannila, (gli porge una candela) addumatila ora, e primu ca v’addurmisciti l’astutati…

MICHELE Ma scusati, e pirchì ata livari la correnti?

NUNZIA E chi vuliti… Jè n’abbitutini, datuca la notti nun serbi a nuddu ca tutti durminu… E pua jè anchi ppi li spirdi… Si mintivanu adduma e astuta, adduma e astuta… Mi stavanu facinnu mpazziri… J’ pigliu e cci livu la correnti, anchi jddi ccu la cannila! Bonanotti, (esce).

MICHELE Li spirdi mi pari difficili ca l’haja truvari ccà… Ma di sicuru a quarcadunu cci dunanu ntesta.

NUNZIA (Da fuori) Attenzione ca staiu assutannu…

MICHELE Si astuta, astuta… (Si spegne la luce, resta una penombra). Siddu m’avivanu a diri ca oj m’aveda truvari ccà… A circari spirdi… Ca mancu esistinu… Ccu ‘na cannila mmanu… E lu bellu quali jè, ca astura mè muglieri pensa ca j’ vasà unni mi la staju spassannu… Povira Concettina, certi voti l’arribbiddu, la trattu mali… Cumu l’urtima litichijata ca ficimu, ci dissi: socchi vo fari fa… Pigliati a cu ti pari e pijaci… Ma nun jè veru nenti... J’ mancu li pinsu ssi cosi… E siddu avissi a scopriri ca mè muglieri avi a nantru omu… Prima ammazzu a jddu e pua a jdda… Ma intantu a stura dda povira fimmina sula intra… Sula… Cumu n’arma di lu prijatoriu… E j’ ccà a jri circannu spirdi… Migliu ca nun ci pinzu… Sannò mi veni di jttari li vuci… Migliu ca mi vaja curcu, armenu nun ci pinzu cchiù… (Si avvia lentamente, esce).

CONCETTA (Esce) E’ inutili, jè perfettamenti inutili ca nsistiti… J’ minni vugliu jri…

FILIPPO (Esce) Aspittati… Donna Concettì… Nun faciti di sta manera… E chi schifiju… Lassativi arraggiunari…

CONCETTA Maja lassari arraggiunari… J’ nun mi vugliu lassari arraggiunari… J’ minni vugliu jri…

SCENA 9

LILLUZZU (Entra, grida) Cameriere… Cameriere… Unni siti…

ANTONIETTA (Entra) Lilluzzu… E nun gridari… Ca sbugli a tutti li clijenti di l’albergu…

CONCETTA Anchi jddi, sunu ccà… Ma chi vi purtastivu tutti li vostri amici e parinti?…

FILIPPO Bedda matri ca j’ nu lu dissi a nuddu…

CONCETTA Lestu ammucciammunni… (Rientrano nella camera).

LILLUZZU (Grida a bassa voce) Cameriera… Cameriera…

ANTONIETTA Ora esagerammu… (Grida)  Cameriera…

NUNZIA (Entra) E ccà sugnu… Nun c’è bisugnu di vramari tantu… Matu fattu pigliari un bellu spavintu… Pinzavu ca jeranu li spirdi… Sulu ca jè un pocu prestinu… Jddi vinu cchiù tardu!

LILLUZZU Li spirdi?… Cumu li spirdi?… Cci sunu li spirdi?… Antoniè, nni jammu a circari nantru albergu?…

ANTONIETTA Avàh! Lillù, nun lu vidi ca stà babbijannu? Cci punu essiri li spirdi?… Esistinu li spirdi?

 SI SENTE UN CIGOLIO DI PORTA, ENTRA SARINA, HA UN DRAPPO BIANCO ADDOSSO, UNA CANDELA IN MANO. 

SARINA (Entra) Brrr… Chi friddu ca fa nti sta cammara!

ANTONIETTA (Urla di terrore) Ahhh!… (Gira in tondo).

SARINA (Urla di terrore) Ahhh!… (Gira in tondo).

LILLUZZU (Urla di terrore) Ahhh!… (Gira in tondo).

PASQUALE (Entra) Chi succedi?… (Vedendo gridare gli altri si spaventa, urla di terrore) Ahhh!… (Gira in tondo).

MICHELE (Entra) Ma chi jè tuttu sta ciloma?… (Si spaventa, urla di terrore) Ahhh!… (Gira in tondo).

NUNZIA (Scappa fuori).

FILIPPO e CONCETTA (Si affacciano e restano impietriti a guardare).

PASQUALE e SARINA (Scappano nella loro camera).

MICHELE (Scappa via urlando).

ANTONIETTA e LILLUZZU (Scappano via urlando).

CONCETTA (Dopo essersi ripresa) C’era mè maritu… C’era anchi mè maritu… Ma chi passastivu l’ammitu a tutti?…

FILIPPO A nuddu lu dissi… Vi lu puzzu jurari…

NUNZIA (Entra) Atu vistu cc’ha succisssu?… Ma nun vi scantati ca l’azzizzu j’ a chissi, sta arrivannu lu commissariu… Lu jva  chiamari di cursa…

CONCETTA (Ironica) Giustu facistivu… (a Filippo) Jamunì di cursa. Primu ca facimmu quarchi nsalata… (Stanno per uscire).

COMMISSARIO (Grida) Fermi tutti! Nessuno si muova!!! Vi dichiaro in arresto!

CONCETTA In arresto?… Cumu in arresto, e cc’hammu fattu?

COMMISSARIO Nu lu sacciu ancora, accamora v’attaccu e pua sinni piglia cuntu. (A Concetta). Voi cu siti? (A Filippo) E vui alluntanativi! (A Nunzia) E vui arrassativi.

NUNZIA Sissi commissà! Fattu!

CONCETTA J’… Jo sono ‘na fimmina onesta! Vi putiti informari! Chi vuliti di mija?

COMMISSARIO Vugliu sapiri cu siti!

CONCETTA J’… J’… Mi truvu ccà… ccu… mè maritu!

COMMISSARIO Ah! Ccu vostru maritu? E cu jè vostru maritu ?

CONCETTA Cu jè… (rivolta a Felice) Jddu jè mè maritu…

COMMISSARIO Brava, e ora mi vuliti diri cumu vi chiamati?

CONCETTA Cumu mi chiamu?… (Al pubblico) E ora chi fazzu?… Mi tocca diricci ppi forza lu cognomu di jddu… (Al Commissario) Sugnu la signora Provolone!

COMMISSARIO Brava! (A Filippo) Vui, avvicinativi, dicitimi cu siti?

FILIPPO (Al pubblico) Aja sarbari a donna Concettina, la signura jè mè muglieri!

CONCETTA (Al pubblico) Armenu chissa l’ha fattu giusta.

COMMISSARIO Bravu, e cumu vi chiamati vui?

FILIPPO Ma… La signora nun vi l’ha dittu?…

COMMISSARIO Certu ca mi lu dissi, ma j’ lu vugliu sapiri di vui.

FELICE J’ mi chiamu… Straola, Felice Straola!

CONCETTA (Sta per svenire).

COMMISSARIO Basta; vi purtu ngalera a tutti!

SEGUE UNA GRANDE CONFUSIONE, TUTTI PARLANO, C’E’ MOLTO MOVIMENTO.

PASQUALE e SARINA (fanno per uscire furtivi).

COMMISSARIO Anchi a vuantri… V’arristu anchi a vuantri.

SARINA N’arristati? E pirchì nn’arristati, chi c’entrammu nuantri?

FILIPPO Ma lei signor commissario si stà sbagliannu… Si stà cunfunninnu…

SARINA Chistu jè un abuso… Vui nun lu putiti fari…

CONCETTA J’ sugnu nà fimmina onesta… Nun mi pò fari ‘na cosa di chista…Arristati a iddu ca si lu mirita…

NUNZIA Bravu commissariu, si li purtassi a tutti, accussì arrifriscamu…

COMMISSARIO Anchi a vui!… Vi purtu ngalera anchi a vui, v’arristu a tutti…

NUNZIA Ma j’ chi cintru?… J’ vi chiamavu… J’ nun cintru… Sugnu la patruna…

COMMISSARIO Nun m’intaressa nenti, tutti ngalera… Resistenza a pubblicu ufficiali… Schiamazzi notturni…

REGNA UNA GRANDE CONFUSIONE, TUTTI GRIDANO, SI SPINGONO, C’E’ MOLTO MOVIMENTO.

FINE SECONDO ATTO

TERZO ATTO

SCENA 1

 (SCENA VUOTA, FILIPPO FA CAPOLINO DALLA FINESTRA, SI ASSICURA CHE NON CI SIA NESSUNO)

FILIPPO Ma viditi cchi mi tocca fari ppi tanticchia d’amuri… (scavalca il davanzale ed entra) Ca pua… M’avissi arrinisciutu… Viniti donna Cuncettì… Nun c’è nuddu... Trasiti…

CONCETTA (Mentre per entrare scavalca il davanzale) E nun mi tuccati!… J’ nun ci vuliva viniri ccu vui… Lu sapiva ca siti… Siti peggiu di…Mancu mi veni… (Piange) J’ nun c’aveda  viniri… Ora pirchì matu fattu trasiri di la finestra… J’ minni jva intra di la porta cumu fanu tutti li cristijani!

FILIPPO Donna Cuncettì, ora siti un po’ sconcentrata…Eh!… Astura vostru maritu jè intra ca si leggi tranquillamenti lu giornali, cumu vi vidi trasiri tutta vistuta di festa e vi cumincia a spijari unni atu statu, chi atu fattu e antru ancora, vui chi ci putiti rispunniri?… Ammeci accussì trasinnu di ccà, vui ci putiti diri ca atu statu a truvari a mè muglieri, ca siti tantu amiche eh!… Giustu?…

CONCETTA Nun lu sacciu si jè giustu o sbagliatu, sulu ca ora minni vaju intra nti mija… E primu ca nni vidimmu arriri nuantri dui ada passari un beddu pizzu di timpu… Armenu ’na dicina d’anni.

FILIPPO Donna Cuncettì, nun po’ essiri, vi lu scurdastivu ca lu commissariu nni vò vidiri (imita il commissario) mi mostrerete tutti i documenti necessari per appurare la vostra identità, ma chissu cchi vò di nuantri… J’ sugnu un gentiluomo… J’… Mi scantu!

CONCETTA Siddu lu veni a sapiri mè maritu, sugnu persa… Vi vinissi ’na botta d’acitu… Tuttu ppi curpa vostra, vasà cumu ada iri a finiri sta storia, (esce).

FILIPPO E ci vò tantu a capiri cumu ada jri a finiri sta storia… A vastunati!

SCENA 2

ANTONIETTA (Entra) Bon giornu don Felice, vaju purtatu lu cafè.

FILIPPO (Al pubblico) Anchi jdda c’era… Jdda e ddu trunzu di lu so zitu… La vulimmu fari ’na scummissa ca astura Lilluzzu jè ammucciatu nti la so cammara? (ad Antonietta) Avanti ora dicci a Lilluzzu ca nnesci di unni jè ammucciatu, tantu lu sacciu ca jè ccà.

ANTONIETTA (Sorpresa) Lu sapiti?… E cumu lu sapiti… Trasimmu muti muti!

FILIPPO J’ sacciu tutti cosi, ora fallu trasiri pirchì mata diri unni jeravu stanotti.

ANTONIETTA (Chiama) Lilluzzu, veni ccà, don Filippu lu sapi ca si ccà.

LILLUZZU (Entra) E menu mali ca lu sapi, pirchì si nun lu sapiva, cumu trasiva, si putiva sbarattari, (ride con Antonietta).

FILIPPO (Disorientato) Chi?… Chi… Va bè, nenti cci fa… Unni jeravu stanotti?

ANTONIETTA e LILLUZZU (Si abbracciano spaventati) Mamma cchi scantu… C’eranu li spirdi… Tutti ca facivanu Ahhh!... Ahhh!… (Gridano in tondo uno da un lato e uno dall’altro, si incontrano e si spaventano).

FILIPPO Nun si capisci nenti, parlati unu a la vota… Ma c’era quarcadunu canusciutu?

ANTONIETTA e LILLUZZU Jeranu tanti diavuli, tutti bianchi, tutti brutti, tutti ca vramavanu…

FILIPPO Ahhh!… Ahhh!…

ANTONIETTA E vossia cumu lu sapi?

FILIPPO Cumu lu sacciu?… Lu sacciu… Pirchì li spirdi vramanu accussì, (tutti  e tre assieme) Ahhh!… Ahhh!… (Rivolto al pubblico) Chisti armenu nun ni vittiru, va beni, ora jtivinni quantu m’assirinu tanticchia.

ANTONIETTA Sissi don Filì, s’assirinassi, (esce).

LILLUZZU Sissi don Filì, s’arriminassi… S’annacassi… Si mpinnulijassi…

ANTONIETTA (Entra, prende per mano Lilluzzu) Jammunì Lillù, nenti cci fà.

LILLUZZU (A Felice) Nenti cci fa, (escono).

FILIPPO (Si siede esausto).

SCENA 3

LUCIA (Entra, è disfatta, un cerotto in fronte) Filippo! Filippu mija!… Sugnu morta.

FILIPPO (Trasale) Lucijù, chi successi?… Chi ha nti la frunti?…

LUCIA J’ sugnu viva ppi miraculu!… Ppi miraculu nun sugnu morta!… E tu cumu sta ?

FILIPPO E cumu aja stari? Aju fattu la nuttata, lu sa ca senza di tija nun puzzu dormiri! Ma tu unni ha statu? Chi successi?

LUCIA Poviru Filippu mija… Ma mai cchiu… Mai cchiu ti lassu! Fammi pigliari sciatu… Ca nun mi la fiju cchiù… (Si siede). Quannu nniscivu di ccà, ppi jri nti mè frati, mi misi dintra a ‘na carrozza… Stavamu caminannu tranquilli tranquilli tutti tri…

FILIPPO Tutti tri?…

LUCIA E già: j’, lu cucchiri e lu cavaddu, camina ca ti camina, tutta a ‘na vota ddu cavaddu… Figliu di un sceccu fanzu, si vada minti a curriri… Lu tirruri… Tutta la genti ca scappava di unni jè jè, cu vramava di ccà cu vramava di ddà… Di tunnu ddu cavaddu… Mi stava innu a jttari a mari… Cumu vaja viju ddu mari ca s’avvicinava e di lu forti tirruri ca cci stavamu jnnu a finiri dintra, j’, lu cucchiri e lu cavaddu… Pigliu e santu… Vaja cadu nterra di facci… Di culu… Mancu j’ lu sacciu… M’arripigliavu ca mi stavanu midicannu la frunti… Ristavu dda, unni jera, ntrunata senza capiri nenti… Ora mi ntisi meglia e aju vinutu.

FILIPPO Ma viditi chi dijavulu di situazioni… Sunu cosi ca toccanu li nirbi, pirchì dicu j’, stu cavaddu ha pigliatu la manu?… Si piglià la musca cavaddina?… E jettala a mari!… Eeeh, e fermati subbitu!… Sunu cosi terribbili… Arrivotanu un cristijanu finu a li rignuna…

LUCIA Poviru Feliciuzzu… ‘Na nuttata sulu intra cumu un cani… E j’ mezza morta… Ma di oggi in poi nunni lassammu cchiù…

SCENA 4

ANTONIETTA (Entra) Signù, ‘na guardia ha purtatu sta carta ppi vui, (rivolta a Lucia).

LUCIA ’Na guardia?… Dunami ccà! (prende la carta, legge ad alta voce) Ispezione di pubblica sicurezza, s’invita la signora Provolone a provare con documenti la sua identità e chiarire alla giustizia perché si trovava la scorsa notte all’albergo Re di denari insieme al signor Straola. E chi significa sta carta? Chistu jè sicuramenti un sbagliu, e quannu mai j’ aju statu nti ss’albergu? E pua nsiemi a don Micheli Straola… Lu maritu di Concetta… E jè propia ppi mija… (Legge) Signora Provolone.

FILIPPO (Ha un’idea) E chi significa sta chiamata? Chi vo diri sta cosa? (Sospettoso) Cumu jè ca ha statu all’albergu ccu Micheli?

LUCIA J’?!… Ma si pazzu?…

FILIPPO No! Nun sugnu pazzu…Sugnu n’omu fortunatu, pirchì lu cilu ppi ‘na cuminazzijoni mi fa scopriri lu tò tradimintu.

LUCIA Filippù, ma tu chi dici?… J’ nunni sacciu nenti!

FILIPPO Muta! Nun nigari, fimmina nfami, sta carta parla chiaru, fimmina traditrici… E j’ ca mi cridiva di aviri ppi mugliera n’angilu…

LUCIA E n’angilu sugnu!

FILIPPO Levati di dducu, eccu pirchì nun jsti cchiù nti tò frati e truvasti la scusa di lu cavaddu ca si misi a curriri, ammeci ti nni jsti all’albergu Re di denari ccu li cammari di 6 liri e si mancia ‘na fedda di murtatella, dui spinacciuli scallati, dui cchiappiteddi di pumadoru e n’uvu frijutu.

LUCIA  Ti puzzu jurari ca nunni sacciu nenti, chistu jè certamenti un sbagliu…

FILIPPO Micheli nun jè cchiù amicu mija.

SCENA 5

MICHELE (Entra e sente le ultime parole di Filippo) E pirchì? Chi taju fattu?

LUCIA Oh! Don Michè, scusati…

FILIPPO Muta, nun parlari tu… Parlu j’, (a Michele) Dimmi ‘na cosa tu… Ma ada essiri la verità, va beni?… La pura verità!… Unni ha statu tu stanotti?

MICHELE J’?… All’albergu Re di denari.

FILIPPO Aaahhh!… Ha ntisu?

LUCIA E chistu chi jè?… Ma mpazzica j’ durmiva?… Alivoti ccu lu curpu ca pigliavu… Alivoti jè un sunnu?…

FILIPPO (Melodrammatico) No, nun jè un sunnu… E’ realtà.

MICHELE Ma si pò sapiri ch’ aju fattu?

FILIPPO Tu stanotti avisti lu ficatu di purtariti a mè muglieri nti l’albergu Re di denari… E fari socchi facisti…

MICHELE J’?… (Ride) Vattinni Filì, nun mi fari ridiri… E chi cci jva a fari ntre n’albergu ccu chista?

FILIPPO Nun ridiri… Ca nun c’è nenti di ridiri…

MICHELE (Divertito) Filippu… Ma daveru dici o mpazzisti?… Ma amicu mija ti pari…

FILIPPO (Tragico) Mutu! Nun mi chiamari cchiù amicu!

CONCETTA (Entra) Chi succedi? Chi sunu sti vrami?

LUCIA Oh!… Concettì, trasi ca ti vugliu spiegari…

FILIPPO Muta! J’, aja parlari, (recitando la parte che si è imposto) ha succissu ca lu vostru signor maritu, scurdannusi ogni legami di amicizija… Appi lu curaggiu civili… Appi lu stomacu… Pirchì cci vò un bellu stomacu… Di jrisinni stanotti ccu mè muglieri all’albergu Re di denari, la carta di lu commissariu parla chiaru, chista jè la prova.

CONCETTA (Che ha afferrato al volo il piano di Felice, vi si associa) Daveru?…

LUCIA Nun jè veru Concettì… Nun jè veru, j’ jera dintra ‘na carrozza, lu cavaddu si misi a curriri, j’ cadivu… Detti lu culu… La frunti…

MICHELE Ma chistu jè u sgrezzu ca t’hannu vulutu fari! Tinni vo convinciri? Siddu sta carta l’avissi mannata veramenti lu commissariu, allora l’avissi dovutu mannari anchi a mija, mi pari! J’ ammeci nun’aju avutu nenti.

ANTONIETTA (Entra) Signù, hanu purtatu sta carta ppi don Micheli, (porge la carta, esce).

MICHELE Ppi mija? Possibili?… ‘Na chiamata di lu commissariu?…

FILIPPO Ecco la chiamata… Ecco la prova… Ecco la luce…

CONCETTA (A Michele) Chi c’è scrittu?

MICHELE (Legge) Si invita il signor Straola a presentarsi in questo ufficio per provare con documenti la sua identità e chiarire alla giustizia perché si trovava la scorsa notte all’albergo Re di denari insieme alla signora Provolone, (crescente stupore durante la lettura).

LUCIA Ma chisti sunu cosi di pazzi!

CONCETTA (Continuando la finzione) Allura jè chiaru! Nun jè un sgrezzu ca anu vulutu fari! Nigati, nigati ancora!

FILIPPO Nigati, nigati ancora!

MICHELE Ma j’ lu nigu cintumilavoti, jè veru ca jera all’albergu Re di denari, ma j’ sulu, c’aveda         controllari li spirdi… e ora mi jva a purtari a donna Lucia ccu mija.

SCENA 6

PASQUALE e SARINA (Entrano) C’è permissu?…

FILIPPO (Atterrito) Don Pasquale, bedda matri!

CONCETTA (Atterrita) Ora si guastanu tutti cosi.

SARINA Passammu a salutarivi, pirchì a nantru tanticchia nni jammu.

FILIPPO Don Pasquà, scusati, aspittati un mumentu dda dintra, stammu parlannu di ‘na cosa mportanti, a nantru tanticchia vi chiamu.

PASQUALE A si, va beni, allura aspittammu dda intra.

SARINA (Vede Concetta) Signora Concetta, anchi lei ccà?…

CONCETTA Aspittati dda banna ‘na rrancata, pua vi chiamammu.

SARINA (Imperterrito) Vuantri nun aviti mancu l’idea di socchi ammu passatu stanotti.

FILIPPO Don Pasquà, e nni lu cuntati doppu, eh!…

SARINA Nnarristaru a tutti dui, a mija e a mè muglieri… Però nni lassaru iri subitu! Mo maritu è un galantomu.

CONCETTA E si capisci!…

SARINA E vuantri pua… Cumu facistivu?

FILIPPO (Sviando) Fici… Chiddu ca aviva a fari… Chiddu ca fà ogni maritu nti sti circostanzi, vinni vuliti jri? Vuliti aspittari dda dintra? (Li spinge fuori dalla stanza).

PASQUALE e SARINA (Escono).

SCENA 7

MICHELE Allura, vulimmu jri a parlari a lu commissariu?

FILIPPO (Conciliante) Ma chi commissariu e commissariu, Michè, nunni parlammu cchiù ca jè migliu! Ti pari ca ora jamma fari sta bella figura tutti quattru… Lu capisciu ca a tija nun tinni mporta nenti pirchì tò muglieri nun t’ha macchiatu lu cugnomu… E pua si n’omu e tutti punu diri: la fimmina jè sbrigugnata, l’omu va alla fonte, si lava e nun c’è cchiù nenti, si sapi, l’omu jè cacciaturi!

MICHELE E già, minni jva a caccia di ssa papardedda.

LUCIA Oh!…

FILIPPO Ma ppi mija jè diversu, capisci? Ppi mija si tratta di onore, capisci?

LUCIA J’ sugnu ‘na fimmina onesta!

MICHELE Ma di stà manera nuantri nunni putimmu discolpari.

FILIPPO Ma chi jè ca ha discolpari, Michè, lassammu li cosi cumu sunu, quannu lu maritu ti dici: nunni parlammu cchiù… Chi antru vuliti di cchiù?

ANTONIETTA (Entra) Signù, c’è unu ca vo parlari ccu vui, lu fazzu trasiri?

FILIPPO Ma jè ‘na cosa accussì urgenti ca nun po’ aspittari?

SCENA 8

COMMISSARIO (Entra) Scusati questa intrusione, vedete, j’ aju da chiarire ccu tutti voi alcune cosette.

FILIPPO e CONCETTA (Si guardano terrorizzati).

ANTONIETTA J’ minni puzzu jri?

COMMISSARIO No, la prego signorina, anzi cci vulissi diri di chiamari ddu giovanottu che ho intravisto poco fa nti l’autra stanza.

LUCIA Giovanottu? Chi giovanottu c’è intra nti mija?

ANTONIETTA Nenti signù, jè Lilluzzu… Ca mi stava facinnu cumpagnia, ora lu chiamu, (esce).

COMMISSARIO Aju preferutu vinirivi a truvari intra, pirchì maja assentari ppi quarchi jurnata, però primu di jriminni mi ntarissava chiariri sta storia, (prende un fascicolo, legge), cu jè lu signor Straola?

MICHELE J’ sugnu Straola, Michele Straola.

COMMISSARIO Vui?… Forsi ccu dda luci scarsa ca cc’era nun vi vitti beni… Mi pariti… Diversu.

MICHELE Eppuru sugnu propia j’, in carni e ossa, ora ammeci vui mata diri siddu arristastivu propia a mija, talijatimi, jera j’?

COMMISSARIO E certu cu aveda essiri? Si siti vui lu signor Straola! Ora vulissi parlari ccu la signora Provolone, cu jè?

LUCIA La signora Provolone sugnu j’! E a vui nun v’aju vistu mai.

COMMISSARIO E ammeci si, mi vidistivu quannu v’arristavu… Certu… Quannu c’è picca luci cci guadagnati, pirchì mi parivavu cchiù… Soprita… Siti stracanciata.

LUCIA Macchì stracanciata e stracanciata, vasà cu jeranu ca ppi nun si fari canusciri vi dittiru lu nnomu farsu, nuantri nun c’entrammu nenti.

COMMISSARIO Allura simmu puntu e dacapu, senza tistimunij nun si po’ fari nenti.

SCENA 9

PASQUALE e SARINA (Entrano) Scusati… Nni scurdastivu dda dintra…

COMMISSARIO Ahhh!… Eccoli li tistimunii, c’eravu anchi vuantri, mi lu ricurdu. Cumu vi chiamati?

PASQUALI J’ sugnu don Pasquale Pagnotta, e questa è la mia signura donna Sarina.

COMMISSARIO (Cerca sul fascicolo i nomi) Esattamenti, eccoli ccà, don Pasquali Pagnotta e moglie, allura dicitimi ‘na cosa, voi siete stato arrestato assieme a vostra moglie e assieme a antri persuni… Jera ppi casu stu signore ccà? (Indica Michele) E sta signora ccà? (Indica Lucia).

PASQUALE Jddi? No!

MICHELE e LUCIA Atu vistu ca nun jeramu nuantri?

COMMISSARIO Ma lu sapiti cu jeranu sti persuni?

SARINA Certu ca lu sapimmu!

COMMISSARIO E allura dicitimillu cu jeranu!

PASQUALE Li persuni ca vittimu e mi lu ricurdu perfettamenti sunu… (Filippo e Concetta guardano atterriti) Sunu…

(SI SENTE UN FORTE TUONO E SI VEDE UN LAMPO)

SARINA (comincia a gridare coprendosi la faccia  con le mani).

PASQUALE (comincia a balbettare) S… Su… Li persuni… li persuni

(SI SENTE UN TUONO FORTISSIMO E SI VEDE UN LAMPO)

SARINA (grida, gira in tondo poi scappa via, esce) 

PASQUALE Li persuni…

FILIPPO Chistu nun parla cchiù, quannu c’è bruttu timpu no rinesci cchiù a parlari… Chi piccatu.

PASQUALE (Cerca di parlare, non riesce assolutamente, batte il piede per terra).

MICHELE Però lu mudu ppi sapirilu c’è ugualmenti.

COMMISSARIO A si? E cumu?

MICHELE Cci lu facimmu scriviri ntre un pizzu di carta.

COMMISSARIO Bravu, bella pinzata… Allura vui scrivitilu ccà socchi vuliti diri, (gli porge una carta).

PASQUALE (Contento si siede e comincia a scrivere, cerca sempre di parlare).

FILIPPO (Piano a Concetta) Simmu pirsi!

CONCETTA (Piano a Filippo) Simmu murti!

ANTONIETTA (Entra) Veni ccà Lillù, nun ti scantari.

LILLUZZU (Entra, si spaventa e cerca di nascondersi la testa sotto una sedia).

COMMISSARIO (Vede la manovra) Cu jè stu individuo ca si stà ammucciannu?

MICHELE Jè mè niputi, Lilluzzu, pirchì t’ammucciasti?

LILLUZZU (Esce dal nascondiglio) Pirchì… Pirchì…

COMMISSARIO Un mumentu! Si stava ammucciannu ppi nun si fari vidiri di mija! Jddu jè l’omu ca arristavu.

LILLUZZU J’?

COMMISSARIO Si vui, in compagnia di una donna, idda, (indica Antonietta).

MICHELE Ma viditi sti sbrigugnati chi cuminanu.

COMMISSARIO Giovanottu, nunni facimmu cchiù di sti scherzi ccà, va beni? E nunni facimmu chiamari cchiù ccu lu nomi di vostru zio, va beni?

LILLUZZU Ma commissà, j’ nun…

FILIPPO Ma che io e io... ringrazzija lu cilu ca ha truvatu un commissariu ca jè un galantomu... ora dunacci la manu e nunni parlammu cchiù!

PASQUALE (ha finito di scrivere) Ccà cc'e lu fo-fo...

FILIPPO (gli leva subito il foglio, lo strappa) va beni don Pasquà, nun c'e cchiù bisugnu di nenti, tutto ha statu chiaritu, (congedandolo) arrivoderci e bon viaggiu don Pasquà, (spinge letteralmente fuori Pasquale, impedondogli di parlare, Pasquale esce).

COMMISSARIO Mi pari ca ammu chiaritu la situazioni, ora vi devo lasciare, aju tanti impegni ca m'aspettanu, signori bongiorno a tutti, (esce).

TUTTI (salutano a soggetto).

SCENA 10

LUCIA (a Filippo) l'ha vistu ca sugnu nnuccenti cumu n'angiuliddu?

FILIPPO Si muglieri mija… (deglutisce) pacinzija.

MICHELE tu? L' amma speddiri di azzuffarinni cumu li cani e li gatti ?

CONCETTA Di oggi in poi mi vedrai nantra fimmina.

LILLUZZU Zio, j’ ti vuliva diri...

MICHELE mutu tu! Vidi chi cosa ha cuminatu, nun vugliu sentiri mancu ‘na palora, (ad Antonietta) Portatillu di ccà primu ca mi lu mpaju davanti.

ANTONIETTA (lo prende per mano) Jamunì Lillù, ca jè migliu, (escono).

TUTTI (parlottano).

CONCETTA Don Filì, ni l'hammu scampatu ppi un miraculu. . . Lu timpu nn'aiutà, ca nun fici parlari a don Pasquali, però mai cchiù ‘na cosa di chista.

FILIPPO Donna Concettì , aviti rraggiuni, nnammu pigliatu un bel1u scantu... Però, ora ca ha passatu, j’ lu facissi arriri... Chi diciti?.. Lu facimmu?

CONCETTA (gli mostra una faccia arrabbiata, restano immobili) .


FINE