Le ‘mbitate
Atto unico di
R. Protopapa
Personaggi:
Tora
Chicca
Rosalba, presentatrice
Regista
Tora (entra, si guarda intorno e si siede alla prima sedia che trova)
Chicca (dopo un po’ entra e chiede) Cumpatisci nunna, ave ‘ncuminciatu?
Tora Nu’ sacciu.
Chicca Ave picca ca si’ bbanuta?
Tora Moi… moi…
Chicca Ddha seggia è libbera?
Tora (scocciata) Sine te poti ssattare… basta ca te stai queta!
Chicca Cumpatisci… ci me ssettu, sai… E ci me ssettu se paca?
Tora (ancora più scocciata) Mah!
Chicca Scanni nu’ nd’ave?
Tora Scanni? E cci stamu alla chesia?
Chicca Sssignuria ai pacatu nienti?
Tora No! A me m’ane mbitata! Ssignuria t’ane mbitata?
Chicca Ca ci nu’ era stata mbitata era vanutu? M’ane mbitata ccu tanta te carta. Ssignuria puru t’ane mbitata ccu la carta?
Tora E cci sorta te carta!!! Nu manifestu m’ane mandatu… Nde l’ane mandatu a tutte l’autorità.
Chicca E puru alle persone altolocate!
Tora E già! Ssignuria persona altolocata sinti?
Chicca Ca poca! Abbitu a sestu pianu. E ssignuria cci sinti? Autorità?
Tora None jeu… marituma… jeu però suntu mujere te marituma.
Chicca Ah, eccu! E quanta autorità tene lu maritu te ssignuria?
Tora Muta! Se po’ dire ca la tene tutta iddhu!
Chicca Nienti te menu! E cci gghè civile?
Tora No! Militare civilizzatu!
Chicca Scummettu ca face lu generale.
Tora Meh… meh… propriu lu generale no! Però nde face la varva a doi generali, a cinque culonnelli e a sette capitani!
Chicca Barbieri ete marituta…
Tora Lu meju barbieri te la caserma. Sai comu lu chiamene intra lla caserma? Lu specialista!
Chicca Specialista te ccite?
Tora Ricche, nasu, canna e mustazzu… tuttu taja! E sai comu lu rispettene… T’ai fficurare ca ogni matina la sentinella, quandu trase intra lla caserma se minte sull’attenti e nde face tantu te salutu… Nsomma è ‘nu piezzu crossu! E ssignuria a casa lu tieni ‘nu piezzu crossu?
Chicca Nde tegnu unu te tre quinti e menzu! Ccu nu piezzu te pane te quiddhu passamu tre giurni!
Tora Cci c’entra lu pane! Te marituta staci cuntu. Ete piezzu crossu?
Chicca Ete quantu osci e crai. Pisa ‘nu quintale e menzu!
Tora Oju dicu: cci face… addhu stae…
Chicca Allu cabbinettu te lu prefettu.
Tora Capu te cabbinettu te lu prefettu ete?
Chicca Te quiddhu te lu prefettu sulamente? Te tutti li cabbinetti te la prefettura.
Tora Allora ete ‘na persona importante!
Chicca Ca cchiui? Nu’ poti mmagginare cci responsabilità ca tene!
Tora Criu cummare mia… te pozzu chiamare cummare, no? Criu cummare… quiddhi suntu posti ca ppe’ ogni cosa ca facene nci olene quintali te carta bullata.
Chicca Ppe’ dire lu giustu a ddhai la carta bullata la usene picca… Cchiu cchiui ete ‘nu struscìu te carta igenica!
Tora Ah, aggiu capitu cci face marituta. Pulizza cessi alla prefettura! Me pansava ccu’ ci sta me la cuntava stasera…
Chicca E’ meju marituta ca face lu barbieri…
Tora Ca certu… armenu è cchiù pulitu! (un attimo di silenzio) Ma jeu ssignuria t’aggiu vista a farci vanda… Vai mai alla scola?
Chicca Ogni tantu…
Tora Cci si’ ciuccia alla scola?
Chicca None, stòtaca… nu’ bbau ppe’ me alla scola… vau ppe’ fijama.
Tora Ticìa bbonu jeu… Scummettu ca te sinti la mamma te fijata.
Chicca Si! La canusci fijama!
Tora Cinca nu’ mb’ole nu’ la canusce! Ete tale ci quale alla face tua!
Chicca (risentita) Alla facce mia?
Tora Alla facce tua si!
Chicca Alla facce tua e de mammata!
Tora Cci ai capitu, cummare… Oju dicu ca te ssamija… Allora ticìa bbonu ca te canuscu… ca puru jeu vau alla scola…
Chicca Ssignuria puru sinti la mamma te fijata?
Tora No, te fijuma lu Culinu.
Chicca Culinu se chiama fijuta?
Tora Se chiama Nicola… moi ca ete vagnone lu chiamamu Niculinu… e ccu’ me spricu cchiù mprima lu chiamu Culinu! Nu’ te piace, cummare?
Chicca No! Fete! E ci classe face fijuta?
Tora La terza alimentare. Nu’ tene mancu tritici anni ma ci lu viti ete ‘nu strangulascione.
Chicca La Catarina mia mbece nu’ pare mancu a nterra! Tene nove anni e face già la quinta alimentare!
Tora Allora è brava!
Chicca Brava? Cci t’aggiu te tire… Se pija certi punti alla scola… Tieci allu talianu… tieci alla ritti… tieci alla mmètaca…. Tieci allu… comu se chiama… lu tima… lu toma…
Tora Lu tema?
Chicca Si brau! Nsomma, soru mia, nu nde pozzu cchiui!
Tora Comu, nu’ si’ cuntenta?
Chicca Cuntenta? Ete na cosa seria. Fici ‘nu pattu ccu fijama ca ppe’ ogni puntu ertu ca pijava nde tava 1000 lire. Nu’ l’essi mai fattu! Quandu tici ca me costa e sette e ottu mila lire allu giurnu. Ci secuta cusì addhu vau spicciare?.
Tora Tici ca se li sparte ccu’ le mescie?
Chicca None! Nu’ pot’essere! Ca ogni fiata ca nde tau li sordi se li minte intra lu furone.
Tora E quandu se inche stu furone!
Chicca Nu’ se inche mai!
Tora (allusiva) Parcète, spundatu ete lu furone te la fija tua?
Chicca Ehi… nu’ te permettere la tici mancu ppe’ scherzu… ca fijama ete ‘na vagnuna seria! Lu furone ete sanu! Lu fattu ete ca jeu nde li lleu scusu scusu te lu furone ccu’ lu nfarrettu. Però topu basogna ccu nde li tau ntorna ppe’ li punti te la scola. Nsomma iddha minte e jeu lleu! E a fijuta nu’ nde tai sordi?
Tora Ppe’ ste cose, lu Niculinu meu nu’ me face spandire mancu ‘na lira!
Chicca Nu’ nde pija tieci?
Tora Ringrazziandu Diu facci sotta ppe’ terra, mancu unu!
Chicca Jata a teve! E cci punti pija?
Tora Toi… tre… menu ca alla ginnastica. A ddhai se busca ogni tantu puru sei-sette punti. L’addhu giurnu nde buscau ottu!
Chicca Alla ginnastica?
Tora None a ‘ncapu! Me chiamara te casa! Addhu me vitti cummare mia… lu sangu a ‘nterra! Paria ca erene scannatu ‘nu porcu!
Chicca Eh, li fiji te osci su’ na cosa seria! Te facene perdere la pacenza. Ah, a propositu te pacenza… Stu spattaculu quandu ncumincia?
Tora E ci sape… nu’ se capisce nienti… già ca sta bbisciu picca gente…
Chicca Picca… A cquai pare ca nci simu nui sulamente!
Tora Tici ca imu sciarratu giurnu?
Chicca Susu la carta nc’è scrittu: domani alle ore 21,00. “Domani” nu’ ete osci?
Tora Nu’ te sacciu tire. Aggiu lassatu lu calandariu a casa.
Chicca Nah, cumpatisci… nah… leggi teve ca jeu m’aggiu rascurdatu ‘i nchiali a casa.
Tora A…. la…. Signa…
Chicca Signa…
Tora A cquai cusì tice… ah, no… no… spetta… signa… signara… signora…
Chicca Signora… jeu suntu…
Tora Signora… Fran… cesca…
Chicca Francesca? Nu dice Chicca?
Tora A cquai nc’è scrittu Francesca… Nu’ sinti teve?
Chicca Jeu?... Ah, si! Jeu suntu… Lu nome meu ete Francesca ma se legge Chicca…
Tora Alla signora Francesca… Gallina… Chicca Gallina te chiami?
Chicca Si, parcè?
Tora Mujere te lu totu Gallu sinti?
Chicca No! Marituma se chiama Saveriu!
Tora E nu’ gghè Gallu?
Chicca Ca ci ete Gallina comu po’ essere Gallu?
Tora Beh, sai… nu’ sempre se canuscene… ca moi puru ‘i caddhuzzi tenene ‘i ricchini!
Chicca Quistu è bberu. Ca jeu topu ca m’aggiu nsurata su’ ddevantata Gallina. Prima era Palumbu.
Tora Ma siti parienti ccu’ li Gallu.
Chicca Teve t’ai fissata ccu’ sti Gallu. Li parienti mei suntu: na socra… tre caniate e quattru naputi: tutte femmene e tutte Galline.
Tora Nu’ le canuscu… te Caddhipuli suntu?
Chicca Suntu te razza patuvana.
Tora E cci facene a Caddhipuli?
Chicca Ove… sulla chiazza.
Tora Oi dici ca cachene ove?
Chicca None… cretina… Vindene ove! Tutte te produzione loru. Sai cci beddhe ove… frische… russe… Nu’ nde trovi mancu una cuatizza. (alludendo). A propositu te ove cuatizze… ssignuria comu te chiami?
Tora Salvatora. Ma cinca me canusce me chiama Tora… Tora Furcina.
Chicca Mujere te Tony Cucchiara sinti? Famme n’autofrucu mena… cci me piacia ‘stu cantante…
Tora None… cci dici… marituma se chiama Pici… ma senza cucchiara.
Chicca E comu mangia? Nu’ tene mancu ‘na cucchiara vecchia… usata…
Tora Tene ‘na zia vecchia… ma Furcina… puru iddha
Chicca Meh… sia… sia… nu’ face nienti… Nah… nah… pare ca staci nzigna!
Tora Bbenu male… era ora…
(entra Francesco)
Francesco Signore e signori… ho il piacere di presentarvi…
Chicca Nah… scusa… llevete te nanti ca imu bbitire!
Francesco (si mette di lato) Signore e signori ho il piacere di presentarvi…
Tora E nu’ te stai quetu nu picca ca nu’ sta santimu nienti…
Francesco Devo presentare il programma.
Chicca Cci ave tittu?
Tora Tice ca ave presentare nu’ certu programma…
Chicca Cci bbole dica?
Tora Ttrorà ca se tratta te farci programma porcografico…
Chicca Scusa carusu… lu programma lu presenti crai.
Francesco Domani? Dico siete matte?
Tora Ai ntisu Chicca… nd’ave chiamate matte.
Chicca A nui? Bruttu scustumatu!
Francesco Scostumato io? Siete voi che dovete andare via!
Tora Bruttu facci te blecchi! A doi autorità comu nui nde tici “andate via?” (si avventano sul malcapitato che scappa via)
Chicca Ai capitu te ccu’ cci mancinette sta se nde calava?
Tora Ma ccu nui è sciutu vasciu!
Regista (entra) Che succede qui?
Francesco Queste due donne mi proibiscono di presentare il programma.
Regista Come vi permettete un simile sopruso? Uscite subito fuori!
Tora Ppe’ nu’ sapire li fatti toi… teve ca sta criti tantu… ci sinti?
Regista Sono il capo regista.
Chicca Ci ave tuttu ca ete?
Tora Ave tittu ca ete lu capu te cista!
Regista Insomma voi chi siete?
Tora Como ci siamo? Autorità!
Regista Voi… autorità? Ma fatemi il piacere! E se non ve ne andate farò chiamare i carabinieri!
Tora Ah! Ai ntisu Chicca? Se pensa ca timimu… Nui mbece nde ssattamu a cquai…
Chicca … e nu’ nde nde sciamu mancu ccu li carbunieri!
Regista La vedremo. Scusi signore… faccia una telefonata ai carabinieri.
Tora Ma cuarda e bbiti cci imu ccappatu… nde mbitene… nde facene vanire a cquai e poi nde nde caccene.
Chicca Su’ cose ccu le minti sulli giurnali!
Tora Sienti, capu te cista… Nui ulimu cuntamu ccu’ farci piezzu crossu te lu spattaculu.
Regista L’unico pezzo grosso sono io!
Tora Allora giacchè sinti lu capone… apri le ricche… Nui simu vanute cquai ccu tantu te mbitu!
Chicca Nah… nah… Spattundulu intra lli musi! (lo mostra)
Regista Va bene… va bene… avete l’invito… siete in regola… (vanno a sedersi)… ma… avete commesso un errore madornale…
Tora None fija mia… lassa stare ‘a Matonna… ca nu’ c’entra nienti…
Regista Madornale… clamoroso… E dovete andare via!
Chicca Ma paru paru ccu nui l’ai stasera?
Tora Sai cci fazzu crai? Ccattu quattru foji te carta e fazzu ricorsu allu generale te marituma.
Chicca E jeu allu prefettu. Nde tau li foji direttamente a marituma cusì nde li minte intra llu cabbinettu mentru lu prefettu face li bisognini soi!
Regista Oh, santa pazienza! Guardate che razza di figura mi stanno facendo fare queste due sventate!
Tora Precu nui lu cazzu lu tanimu bbonu! Ci nc’ete na’ scangata a cqua intra quiddha sinti teve!
Regista Ma chi vi ha fatto entrare qui?
Insieme Lu mbitu!!!
Regista E allora perché non siete andate a sedervi in platea dove sono tutti gli altri invitati?
Tora Ca allora addhu stamu?
Regista Sul palcoscenico… Non vedete che il pubblico è da quella parte?
Chicca Sorta mia… quiddhu lu pubblicu ete?
Tora Jeu me critia ca erene l’artisti!
Chicca Vergene mia! Allora ane ntisu tutti li pili nosci!
Tora Perciò ogni tantu santìa ritire…
Chicca Sciamunde Tora… cci ficura ca imu fattu!
Tora Crai la sape tuttu Caddhipuli te la ficura ca imu fattu!
Chicca …nde facene la critareddha…
Tora …e nde ngiurene “le mbitate”…
Chicca Staci me vene ccu chiangu… sciamunde Tora…
Regista E no! Non potete andarvene così… dopo aver compromesso il mio spettacolo. Non sentite che il pubblico protesta indignato?
Tora Cci ave tittu?
Chicca Ca lu pubblicu s’ave ntignatu!
Tora E fanne nde mena toi palle te naftalina!
Regista Dovete cercare di calmarlo.
Tora Nui?
Chicca E comu?
Regista Facendole le vostre scuse!
Tora Fandele teve!
Chicca Nui nu’ sapimu cuntamu a talianu.
Tora E mancu a tialettu!
Regista Parlate come vi pare ma sbrigatevi! (escono)
Tora Signuri…
Chicca e signure…
Tora Piccinnieddhi…
Chicca e caccannanna…
Tora Statevi un picca queti che dobbiamo tiscorreggiare con la gente.
Chicca Ttacca Tora!
Tora A stu teatru osci simu vanute…
Chicca Nd’imu cumbinate propriu mute…
Tora Nc’era ‘na porta perta e simu trasute…
Chicca e nu’ mb’oi ca nd’imu ssattate nanti te retu…
Tora Quistu ete tuttu… le cose cusì stane…
Chicca Scusati… pardunati e cumpatiti…
Tora fischiatende… schiattirisciatende li mani…
Insieme nsomma: faciti quiddhu ca cazzalora uliti! (si inchinano ed escono)
Fine