Na Portiera ficapocio
ovvero: " UNA PORTINAIA FICCANASO "
commedia brillante in tre atti in lingua Piemontese di Luigi Oddoero
Numero posizione SIAE 824712A
Info cell. 339 646 00 44 – luigi.oddoero47@gmail.com - www.piccolovarieta.com
Personaggi : 6 M 7 F + 2 comparse
Giusta la portiera anni 50
Remo sò òm anni 50
Sandro sò fieul anni 25
Maria la vidoa anni 55
Luca novod ëd Maria anni 20
Mara la contestatris anni 21
Elisa amica di Mara anni 25
Cesar ël postin anni 53
Regina la tòta anni 58
Gianni l'artigian anni 25
Carlo pensionà anni 55
Chiara na fija da marié anni 22
Ghitin (madama Tomatica) anni 65
Due infermieri (comparse)
Scenografia : La scena, fissa per i tre atti rappresenta un cortile condominiale. A destra una porta conduce all'interno dell'alloggio della portineria dal quale anche una finestra s'affaccia sul cortile. A sinistra, un'apertura conduce verso la scala "A" e un'altra più ampia sul fondo, collega l'uscita verso la scala "B" e l'esterno.
Remo e Giusta sono i prodi custodi di un condominio popolato da una vasta schiera di personaggi alquanto stereotipati. Mentre Remo, cerca di destreggiarsi abilmente fra le svariate situazioni, comiche, travolgenti, imbarazzanti, a tratti anche malinconiche, che quotidianamente si vengono a creare, la moglie ben assecondata da una nutrita schiera di beghine (ciampòrnie) non perde occasione per curiosare e spettegolare su tutto e su tutti.
Fabbisogno scenico: Una panchina
Un tavolo da giardino
Vasi di fiori – lampioncini
I° ATTO
(in cortile)
Giusta : (in vestaglia sta terminando di scopare il cortile quando dalla scala "A")
Maria : (entrando anch'essa in vestaglia) Basta, son preòcupà për me novod.
Giusta : (sedendosi sulla panchina) A stà nen bin?
Maria : A l'é pa 'ncora rientrà a ca da ier seira.
Giusta : Ròbe da mat. Pa ritiresse con col tëmporal dë staneuit.
Maria : E mi, i l'hai pa sarà euj. An
pòch për ël tëmporal, an pòch për la preòcupassion, e peui 'l
cit ëd Chiara ...
Giusta : L'hai 'dcò pa durmì gnanca mi.
Prima i ciat cha miaulavo, peui 'l rubinet ch'a stissiava,
peui 'l tëmporal, e come sa basteissa pà, stà masnà ch'a l'ha
braià tuta la neuit.
Maria : Parej as peul pi nen andese anans.
Giusta : It l'has pròpi rason.
Maria : Mi 'n di ò l'àutr i lo diso.
(andando verso il fondo e guardando verso l'esterno) I lo diso
pròpi.
Giusta : Brava, dijsilo ti che 't l'has pì 'd lenga che mi! Ma còsa it guarde?
Maria : Guardava sa j'era la mòtò 'd Luca.
Giusta : Stà tranquila che s'a riva lo sëntoma. A pianta 'n rabel.
Maria : Con cola mòtòam fa në sgiaj.
Giusta : Certò ch'ai va 'na bela cognission a stà fòra tuta la neuit e pa avisete.
Maria : 'Na telefonà, almeno lòn. Ciamo pa d'àutr.
Giusta : It l'has pròpi asomute 'na bela responsabilità col dì che 't l'has decidù 'd pietlo 'nsema.
Maria : Podio fòrse lasselo 'n sna strà?
Mia fija a l'è 'ndasne con n'àutr, me gënner sempre 'n gir
për travaj...
Giusta : D'acòrdi, ma almeno l'aveissa 'n pòch ëd bon sens e pa fete stë 'n pëns‚ tuta la neuit.
Maria : Eh, purtròp a l'é l'andazzo
ch'a l'han ij giuvo al dìd'aëncheuj. A part lòn i peuss pa
lamënteme. A l'università a va bin e a soa manera am fa anche
companìa. Con chiel an
ca, im sento meno sola.
Giusta : Për lòn it dag rason. Na sai
quaicòsa mi. Da quandi 'l me Sandro a l'é partì për l'America,
i l'hai sëntù 'n veuid, ma 'n veuid!
Maria : Pënsé che ti ‘t l'has ancora 'na compagnia. Tò òm.
Giusta : Come se i l'aveisso pa. Për la compagnia ch'am fa....
Mara : ( seguita da Elisa
entra dall'esterno. Sono vestite con gins stracciati, camicie lunghe, stivaletti.
Portano con se campanacci, striscioni e cartelli)
Giusta : (incuriosita, alzandosi) Da 'ndova ij rive carià parej?
Mara : (sedendosi sulla panchina) Da 'na marcia.
Elisa : (scandendo) " MARCIA IN FAVORE DELL'ABROGAZIONE DELLA CACCIA".
Maria : ...E quandi l'eve fala?
Mara : Ier seira. Soma partì da la piassa central për peui fè tut 'l gir dla sità, con fiaccole...
Elisa : (continuando ed esagerando) Tòrce, striscion, trombe e…
Giusta : ...E trombon!
Mara : It l'has vedune?
Giusta : No, ma i mlo imagino.
Maria : E 'l temporal?
Mara : L'oma ciapalo tut!
Elisa : Soma marsasse come doi d'aniòt. Però, che sodisfassion!
Giusta : (ironica) Figuromse 'n pòch!
Maria : (salutando) Basta, adess a lé mej che i vada su a ca mia.
Giusta : (seguendola) 'T compagno (s'avviano verso la scala A)
Mara : ... E noi andoma a cambiese.
Elisa : Fòrse però prima a sarà mej desse na bela sgurà. (escono anche loro verso la scala A)
Cesar : (dall'esterno, entrando in cortile, bussa alla finestra) Remo, oh Remo!
Remo : (affacciandosi alla finestra con il viso insaponato e un rasoio in mano) Còsa a j'é?
Cesar : La pòsta, còsa it veule ch'ai sia.
Remo : (indicando verso la scala A)
It peule pa dejla a mia fomna. Mi deuvo 'ncora finì 'd feme la
barba, 'nvece chila a l’é la ch'a tërdòca con Maria.
Cesar : Pròpi për lòn che son pa
'ndait da chila. A l'é 'n ficapocio,ma 'n ficapocio. Meno i parlo e mej a
l'é. A vòlte im ciamo, un caghet come ti come a l'ha fait a
pijese n'arciciòch parej. Sensa ofeisa,
naturalment!
Remo : (continuando a radersi) Figurte
'n pòch se m'ofendo. Losai pro che mia fomna a l'é faita con
l'apiòt.
Cesar : A dovia pura esse n'apòt cha
tajava pa vaire, përché a l'han nen rifinila tant bin. Ansi, për mi a
l'han mach dësgrossala!
Remo : (entrando in cortile) E pura anche parej a l'ha ij sòi spasimanti!
Cesar : Am piasria pròpi savej chi ch'a son. Chi a l'é ch'a peul avej 'n corage parej, esclus ti, naturalment!
Remo : Batista ’l vërduré, për esempi.
Cesar : Bel arneis ëdcò col lì. A l'é pa 'd prima gnanca chiel!
Remo : Lo sai. Batista e Giusta a fario pròpi 'na bela cobia.
Giusta : (rientrando dalla scala A, a Cesar) Vardlo si! Ma a l'é da tant cha l'é rivà?
Cesar : Sinch minute.
Giusta : (a Remo) Come mai 't l'has pa ciamame subit?
Remo : Përch‚, dovio ciamete?
Giusta : Oh, bela costa. Përché a l'é
rivajè 'l postin, e 't sas bin che quandi ch'ai riva quaidun mi i deuvo
sempre esse present!
Remo : It l'avie mach da stetne sì, nopà d'andé sempre 'n gir.(a Cesar) Dame 'n pòch la busiarda!
Cesar : (ironico) It veule pa përdite le bale cha conta ancheuj, vera?
Giusta : Oh, chiel, sa l'ha pa 'l sò giornal!
Remo : (inizia a leggere senza prestare ascolto )
Cesar : (consegnando una cartolina a Giusta) Costa, ca riva da l'estero, a l'é për tòta Margherita.
Giusta : Da l'esterò?
Cesar : Si, da la Fransa.
Giusta : Chissà chi a l'é ch'a j'ëscriv?
Cesar : A l'é mach 'na cartolin-a. Ch'a lesa, ch'a lesa.
Remo : (intervenendo) Oh, a farà gnun sfòrs.
Giusta : (avvicinandosi) Përché?
Remo : Përché la pòsta d'jnquilin it la les sempre tuta.
Giusta : (f.s., seccata) Quasi tuta! Përché a vòlte le lettere a son tròp bin ancolà ò pa basta trasparente,
parej i rieso pròpi nen a lese 'n bel gnente.
Cesar : ( che ha sentito il discorso,
mormora fra se) Chila si a fa pròpi àut e bass come ch'ai pias.
(porgendole una lettera) Costa 'nvece a peul durbila e lesla
sensa gen-a A l'é 'ntestà a vojautri.
Giusta : (esultando) A l’é 'd Sandro. Chissà che neuve a më scriv.
Remo : Duvertla, parej 't lese.
Giusta : (emozionata e con mano tremante apre la lettera)
Remo : (continua a sfogliare il giornale e guardare la moglie)
Cesar : (continua a smistare la posta)
Giusta : (leggendo) Cari genitori.
Questa mia per comunicarvi che sabato 30 maggio sarò finalmente fra
voi.(al massimo della gioia)- A torna, finalment a torna! - Vi
prego di venirmi a prendere
all'aereoporto.
Remo : Aeroporto! Andoa as pòso e a pijo 'l vòl j'aeròplani.
Giusta : Fa l'istess! (continuando) Arriverò con il volo delle 9,30. Andoma, ne Remo che 'ndoma!
Remo : (Sospirando con una certa emozione) Ma certo che 'ndoma!
Giusta : (a Cesar) A riva al vòl!
Cesar : (f.s.) Si, come supermen!
Giusta : (riprendendo la lettura)
Finalmente ‚ giunta l'ora, potrò riabbracciarvi. E' passato un anno dalla
mia partenza e ora che manca poco al mio ritorno, devo ammetterlo,
mi siete mancati tanto. Pòvr
fieul. (si asciuga gli occhi e fra se sussurra) Chissà come che i
son mancaie?
Remo : (la guarda con tenerezza)
Giusta : (riprendendo a leggere) Non
vedo l'ora di riabbracciare...non vedo l'ora di riabbracciare il mio
adorato...babbo! (rimane sorpresa mentre)
Cesar : Adorato! Certo che tò fieul a deuv voreite pròpi bin.
Giusta : Përché a sa nen tut lòn ch'am fa passé, lòn ch'am fa vëddi tuti ij dì!
Cesar : (fraintendendo) Còsa ch'am
toca senti. Ma Remo, 'ndoma la, basta pa 'd neuit, anche 'd di adess.
Esagerà!
Remo : Date 'n gir ch'a l'è mej. E peui...
Giusta : (interrompendolo) Ma senti còsa
a dis ëd mi. Sogno ogni notte il momento in cui stringerò al
petto la più cara, la piùdolce, la più bella di tutte le mamme.
Cesar : (quasi fra se) Bela peui....
Remo : Question ëd pont ëd vista!
Giusta : (scocciata) Remo, për piasì A
të smia 'l moment dë schërsé a Cesar) ..E chiel, ch'as fasa j'afé
sòi, e ch’as dësbreuia a deme la pòsta e peuj cha vada a continoé
'l sò gir.
Cesar : Va bin, va bin.
Giusta : (fra se, stringendo la lettera al petto) Se i penso a quandi i dasia 'l lait.....
Cesar : (c.s.) Ma da 'ndova a lo tirava fòra?
Remo : Da la central dël lait 'd Turin.
Giusta : (continuando c.s.)....E quandi a 'ndasia a scòla, con la cartela....con i liber...i quaderno....
Remo : (scrollando la testa) Përché, còsa duvia buteje 'ndrinta?
Giusta : ...Peui 'l dì ch'a l'é partì për
l'America....(a Remo) Chissà adess come a parlerà bin
l'american...
Remo : L'ingleis Giusta, l'ingleis. Purtròp però a sarà ti che i ‘t lo capiras pa pi vaire.
Giusta : (rovistando fra la posta) Ma se mi conosso tute le lenghe...
Cesar : Si, ma cole dle soe amise!
Remo : Propi parej. An toca nen che i
pensa a quandi ij soma tornà da la Fransa, chila a voria fe la
blagheura con le amise, e ai contava a tute che restaurant a vuria
di: "chiuso per restauro"
Cesar : E l'àutr dì che quandi l'hai
consegnaie n'avis postal për madama Rubieul ch'a riguardava 'na
fornitura 'd Don Perignon, chila a chërdia ch'ai riveissa 'n
parco neuv.
Giusta : (a Cesar) A l'ha pa 'ncora finì?
Cesar : (controllando la posta) Duvria pa pi essie gnente.
Giusta : Alora a peul andé!
Cesar : Certo, vado a continué 'l me gir. (uscendo) Corage Remo!
Remo : (riprende a leggere il giornale)
Giusta : (iniziando a guardare la posta) Che blëssa, fra 'n pòch i saroma torna tuti unì.
Remo : Si, ma im racomando, falo pi nen andé via n'àutra vòlta.
Giusta : Ma còsa it dise?
Remo : La verità.
Giusta : Ma va là, va!
Remo : Si, lassoma përdi che a lé‚ mej.
Giusta : (scrolla le spalle e cambia
discorso) Basta, pòch fa i l'hai 'ncontrà Maria e am lassava pi nen
andé via. Peui a son ëdcò rivaije Elisa e Mara, a tornavo da la
cassa.
Remo : Da la cassa?
Giusta : Son sbaliame. Da na
manifestassion a favor dl'abolission dla cassa! Pensa, a l'han passà tuta la
neuit fòra 'd ca. Che veuja!
Remo : (fra se) Afé sòi.
Giusta : Maria peui, l'é così petegola, ma così petegola...
Remo : ( continua a sfogliare il giornale) Sent mach chi a parla!
Giusta : Pensa, a l'ha dime ch'a l'ha
sentù 'l cit 'd Chiara a pioré tuta la neuit. E a l'ha anche dime che ti it
ses smonute 'd feje 'n ritrat a col cit. (scrollandolo) Ma të më
scote ò cò it fase?
Remo : (scocciato) It vëdde nen che i son ancamin a lese!
Giusta : ..E as peul saveisse còsa ‘t lese 'd tant important?
Remo : Politica!
Giusta : Adess venme nen a dì che t'anterese 'd politica!
Remo : Nò. Ma leso për tënime 'nformà.
Giusta : Saria mej che nopà 'd guardé
cole stupidaggini tën deise 'na man a lese 'n pòch 'd pòsta, peui
magara tën fase 'l riassonto!
Remo : Vaire vòlte deuvo dite che a mi j'afé 'd j'autri a më 'nteresso pa!
Giusta : (fra se) Ma m'anteresso a
mi.(porgendogli delle lettere) Dësbreuite, dësnò fra 'n pòch a-i rivo
j'inquilin a ritirè la pòsta e mi ij l'hai 'ncora da lese le còse
pi 'mportant. (mentre parla, cerca di
leggere una lettera, prima in trasparenza, poi rischiarandola con
l'accendino)
Remo : (urlando) Ma còsa it fase?
Giusta : (si spaventa e mentre si volta
a guardare Remo, brucia un angolo della lettera) Guarda còsa 't
l'has fame fé.
Remo : (togliendole la lettera di
mano) A saria pa ora ch'it la finieisse 'd fiché 'l tò pocio 'ndova a fa
nen damanca. Curiosa!
Giusta : Comincioma nen a ofendi. Possibil che mi i fasa mai niente 'd bin?
Remo : Se 't veule fé quaicòsa 'd bin, lasme lese! El giurnal, naturalment!
Giusta : (continuando a guardare la
posta) Guarda mach si. Ma im ciamo mi sa l'é 'l cas d'ancoleje parej.
Chisà chi a l'é cha j'escriv. Ogni tant ai riva 'na lettera con
costa caligrafia. Second ti, a l'é 'd
n'òmo ò 'd 'na dòn-a?
Remo : Chi???
Giusta : (mostrandogli una lettera) Chi a scriv coste lettere!
Remo : (spazientito) L'hai già ripetutlo pi che 'na vòlta, a m'anteresa pa!
Chiara : (entrando dalla scala B, passa sul fondo diretta verso l'esterno)
Remo : (chiamandola) Chiara, a-i ‚ sìna lettera për ti!
Chiara : (fermandosi) La pijo peui dòpo, adess i son ëd corsa...
Remo : (strappandogliela dalle mani
della moglie) A lé mej che ‘t la daga subit, as-sa mai... ( lancia
un'occhiata sarcastica a Giusta)
Chiara : (prendendola) Grassie Remo!
Giusta : (maliziosa) Come mai così pressa?
Chiara : (uscendo) I l'hai apontament dal pediatra.
Giusta : Scomëtto ch'a l'ha apontament con ël sò ganso. Peul nen esse diversament. Ti, còsa 't na pense?
Remo : Mi l'hai nen temp ëd pënsé, 't lo fase già ti, për mi!
Giusta : Sicurament col cit "che
ti 't veule imortalé 'n tën quader" a l'ha avulo da na relassion con un
marià. Se nò a faria pa tant la misteriosa sla paternità. Ti còsa
it na dise?
Remo : (alzandosi di scatto e
togliendole la posta di mano) Lassa përdi për piasì. Pitòst d'anteressete
tant d'jafé ‘d j’àutri, saria nen mej che it buteisse lì a
respondije a tò fieul.
Giusta : Adess comincia nen con le tue sòlite prediche, it ses pes che 'n preive!
Remo : (fra se) Si, Don Perignon!
Giusta : Prim, an quant a me fieul, ch'a l'é anche tò...
Remo : (f. s.) Lòn a sa nen...
Giusta : Mi i l'hai mach scrivuje l'àutr
dì, e adess a saria mej che ‘t ti-e‚ scriveisse 'dcò na vòlta ti.
"Papalino adorato"!
Remo : Sa l'é mach për lòn, an quant a scrive e a pituré, mi i faso gnun sfòrs.
Giusta : (continuando) Peui, ricòrte
bin, che se mi i dago d'ament a j'àutri, a l'é mach përché a son j'àutri
ch'a ven-o si a feme përdi temp. Tant për mi, i mna stario tut ël
dì si 'n ca a fé maja, sensa
gnanca buté 'l nas fòra.
Remo : (ironico) A fé maja. Ma se it sas gnanca da che part ch'as taca.
Giusta : Ah, mi savria nen da che part ch'as taca. It farai vëdde mi!
Remo : Son pròpi curius.
Giusta : E si, con tuta cola gent ca va e ca ven.
Remo : (fra se) Coi veuid e coi pien.
Giusta : As peul nen fesne a meno 'd ciaciaré.
Regina : (d.d. lato scala B) Cereia madama Rubieul!
Giusta : Si a-i na j'‚ un-a cha ven. (scocciata) Ecco, parej mi i l'hai pa avù 'l temp ëd lese bele gnente.
Remo : A të stà bin.
Regina : (dal fondo) Bona giornà a tuti!
Remo : Ciao tòta Regina!
Giusta : (fra se) Ai ciapeissa 'n mal ëd pansa!
Regina : (avvicinandosi, a Remo) It l'has durmì bin?
Remo : (fa per rispondere ma)
Giusta : Chiel a deurm sempre bin!
Regina : Anche con col tëmporal dë staneuit?
Remo : (c.s.)
Giusta : Chiel a l'ha ronfà tuta la neuit come 'n ghiro!
Remo : (prende tutta la posta) Mi vado a smisté la pòsta.
Giusta : (bloccandolo) Speta, mi i l'hai pa 'ncora....
Remo : Dividula tuta, vera? (sogghignando) La divido mi mentre la distribuiso. (fa per uscire)
Giusta : (lo guarda con rabbia)
Remo : (ritornando) Ciao tòta Regina!
Regina : Ciao Remo!
Remo : (esce sul fondo verso la scala B)
Regina : (a Giusta) Sempre galant tò òmo.
Giusta : (fa se) Con j'àutre!
Ghitin : (entrando dall'esterno con una borsa) Son bele piata, tuta la neuit 'dzora a na cadrega....
Giusta : (affettuosamente) Pòvra dòna, tëm fase pròpi pen-a.
Regina : A chi 't l'has passaie la neuit?
Ghitin : A nòna Rosina.
Giusta : Përché, i sòi andoa ch'a son?
Regina : 'N vilegiatura!
Giusta : Ah, a son torna andait 'n montagna?
Ghitin : Ma che montagna d'Egit. A son andait a giuteje al fratel ëd chila a fé i fen!
Giusta : Ma nò?
Ghitin : Come, tlo savie nen?
Giusta : Con tut lòn che i l'hai da fe,
ai mancheria mach pì che m'anteresseisa anche ‘d j’afé ‘d j’àutri.
Ma a ti, chi a l'ha ditlo?
Ghitin : 'L maslé. E peui a l'ha anche contame...'d còse da pa chërde.
Giusta : (alle due donne) Foma na bela còsa,
vnì con mi, mentre mi im cambio, ti Ghitin tën conte...
(entrando in portineria) Oh, nen për curiosità, mach parej, për
esse al corent.
Remo : (rientra in cortile dal fondo, lato scala B, mentre)
Carlo : (in tenuta da cacciatore, entra contemporaneamente dall'esterno)
Remo : Ciao Carlin!
Carlo : Oh, Remo!
Remo : Disme pa che it rive già da cassa così prest?
Carlo : Pròpi parej. Pensa: son già stait a cassa e anche dal veterinari.
Remo : It sesto 'ndait a fé mediché j'animai che 't l'has ferì?
Carlo : Purtròp l'hai dovù ricori a le
cure dël veterinari, përché 't deuve savej: Prim, mi stamatin son
ausame bonora, pen-a finì'l temporal...
Remo : (intervenendo) Adess part nen da la creassion, ven al sodo!
Carlo : Bin, mentre caminavo 'n tël sentè...
Remo : (c.s.) Strens e taja, strens e taja, curt.
Carlo : I rivo subit al donch.
Remo : Alora!
Carlo : L'hai vist tre fasan, doi leur, quattr përnis e un cinghial. Mentre mi i piavo...
Remo : (c.s.) Fame capì bin. Tre fasan, doi leor, quattr përnis e pura un cinghial, davzin?
Carlo : Pròpi avzin nò, ma sla stessa trajetòria.
Remo : (ironico) Alora?
Carlo : Son postame, l'hai pià la mira...
Remo : E peui ?
Carlo : Për l'emossion ëd fé 'na cassa così bondosa, 'l fusil a l'ha tacà a tramolè.
Remo : (ironico) Ah, 'l fusil a tramolava?
Carlo : E già, mi j'ero bin ferm.
Basta, a va pa partije 'n colp sensa gananca che im narcorseissa, i l'hai
pià 'n pien la coa dël can.
Remo : Parej la selvaggina a l'é scapà 'd dësperassion!
Carlo : Për fòrsa, 'l can a l'ha tacà a ulé.
Remo : Certo ch'at va peui sempre mal,
pi che a ti, a col pòvr can. Stani peui a l'ha già vistne 'd tuti i
color. It l'has già 'nbalinalo daspërtut. Prima ‘t l'has
trapassaje l'oria, peui ‘t l'has fracassaje la
piòta, e adess, për finì ‘t l'has brusaje la coa...
Carlo : A l'é pa colpa mia s'as fica sempre 'n mesa!
Remo : Se i feissa mi al sò post, a st'ora l'avria già portatne via 'n tòch!
Carlo : (estrae un fagiano dalla cacciatora)
Remo : ...E col lì, a l'é mort dë sbeuj?
Carlo : No, a l'ha regalamlo 'l veterinari.
Remo : It l'avras faje pen-a. Ti, pi che ‘l can it riessemai a ciapè. A va a cassa 'dcò chiel?
Carlo : Nò, a l'ha regalailo 'n client quiche dì fa, se ‘t lo veule?
Remo : (tappandosi il naso) Nò, grassie!
Mara : ( entra dalla scala "A", si è cambiata d'abito) Bondì!
Remo : Eccò si la nòstra cara Mara. Pënsavo che it feisse andaita a riposete.
Mara : Sario 'ndaita volentè, ma deuvo
andè a comprè quaicòsa për disné. I l'oma anvità doi amis ëd
Bologna che i l'oma conossù a la manifestassion
"ANTICACCIA"
Remo : N'àutra vòlta, pòrta 'dcò Carlin a la manifestassion, parej magara as convert.
Mara : (appassionandosi) Sa vëdeissa
mach ij scempi ch'a fan certi cassador, a penderia subit ël fusil al
ciò.
Carlo : Brava chila, e peui còsa faso
mi? Da quandi son ën pension, sai pa pi còsa fene di-j mei òss. La
cassa për mi, a l'é anche në spòrt.
Mara : Si, spòrt për ij criminaj.
Carlo : Calma, calma. Mi i son pa 'n criminal, l'hai mai massà gnun.
Remo : Përché a l'é 'dcò sempre 'ndate bin.
Mara : Delinquent, ecco còsa seve!
Remo : (aizzando) Delinquent!
Carlo : (scusandosi) Ma còsa ij dise?
Noi soma 'n regola, l'oma la licensa 'd casa, 'l certificà penal polid.
Noi, pagoma le tase!
Remo : Për ti, mach tuti sòld campà via!
Mara : Bela scusa, pagoma le tasse! Ma
j'animaj, për finì 'nbalinè, còsa ai na frega se seve 'n regola ò nò.
An fond a son lor a lasseje le piume. (a Remo) Diso bin?
Remo : Bin dit, brava!
Carlo : (a Remo) Brava 'n còrno. Taparla mach via, dësnò a l'é la vòlta che combin-o në spropòsit.
Mara : (sempre più arabbiata) Eccò, eccò ch'as rivela 'l sassin!
Remo : Sassin!
Mara : Sassin àutòrisà da lë stat.
Remo : (c.s.) An che stat!
Mara : Ma adess i pënseroma noi.
Carlo : Còsa i veule 'ncora fé, a o basta nen la batòsta che ij seve pijave con ij referendom?
Mara : A finirà nen parej, vla faroma vëdde noi!
Remo : Brava, fajla vedde ti!
Mara : (declamando) " LA BATTAGLIA SI FARA' SEMPRE PIU' VASTA E PIU' DURA, CON UNO
SCHIERAMENTO INEDITO DI TUTTI I PARTITI, ANCHE SE CON OBIETTIVI
DIVERSI."
Carlo : Vëdroma, vëdroma. Sota, sota ai son tròpi interessi!
Mara : (c.s.) "LA CACCIA, MIO CARO SIGNORE, OLTRE CHE A SQUILIBRARE GROSSI
ASPETTI AMBIENTALI, E' ANCHE UNA QUESTIONE ETICA, PER IL RISPETTO
DEGLI
ANIMALI. NON UCCIDETE GLI ANIMALI," A l'ha fin-a dilo 'l
Papa.
Carlo : Ma se mi l'hai mai massà gnente.
Remo : Lòn lo soma tuti, 't l'has pa damanca 'd vantete tant!.
Carlo : (mostrando il fagiano a Mara) Cost si, ad esempi, l'han regalamlo, e mi a mia vòlta farai altretant.
Remo : Si, ma fa 'n pressa dësnò a buta ij verm.
Mara : (guardando l'animale) Verament a diso che la selvaggina pi a l'é fròla e pi a l'é bon-a.
Carlo : Mi da sol lo mangio pa. Se chila a feissa nen così acanìa contra 'd noi cassador, mi i lo regaleria.
Mara : No, no grassie. Mi j'era 'ncamin a 'ndé a compré d'euv, ëd salada biòlògica e 'd pëss.
Remo : (ironico) Ed pëss? Ma alora quaicòsa 'd regno animale mangi anche vojautri!
Mara : Pëss, mach pëss. Pa cole pòvre bestie ch'a coro për i prà ò cha volo 'n cel. Ij pess as vëddo nen.
Remo : Ma anche i pëss a stan tanto bin ant l'acqua, përché feve 'dcòpa manera ch'ai lasso!
Mara : (che ha intuito lo sbaglio) Dovio pa parlé. Son pròpi 'na stupida.
Remo : (a Carlo) Chila si a përd nen ocasion për vantesse.
Mara : (cambiando tono) Fòrse l'eve
rason. Anche i pëss ën fond a son creture 'd Nosgnor. (a Carlo) Vist
che ormai a l'‚ mòrt, sa mlo dà!
Remo : (fra se) Che corage!
Carlo : (felice) Ma con piasì!
Mara : (continuando) E, për piumelo ...
Carlo : L'hai capì. Ma si va, sa m'anvita a disnè i lo piumo mi.
Mara : D'acòrdi, però a deuv nen dije
ai mej amis che chiel a l'é 'n cassador (s'incammina verso la scala
"A")
Carlo : No, no. I mna pieraj bin varda! (segue Mara)
Remo : (seguendoli) Disje gnanca che it ses ën pëscador. Disije mach che it giughe a tennis.
Giusta : (preceduta da Regina e
da Ghitin rientra in cortile, ognuna ha in mano una tazza contenente
acqua e limone.
squilla il telefono
Giusta : (posando la tazza) Si a taco già
a rompe a la matin bonora (apre la finestra ed estrae il ricevitore,
alle amiche) A sarà cola plandrasa 'd madama Rubieul!
Regina : An toca avej passiensa.
Giusta : Altro che passiensa!
(rispondendo) Pronto!.. Si, si,...certo.Va bin madana Rubieul. (tenendo la
mano sulla cornetta, alleamiche) Prope chila! (riprendendo la
comunicazione) L'hai capì, tre
fëtte 'd cheusa ... normale, bin tënre...'d vitela da fason. Come
chila!... No, pa a chila, a chilo, i
vurio dì. Si, i l'hai capì. Pen-a ai riva Remo, lo mando subit
dal maslè! Si, si... cerea a chila!
(con disprezzo) Plandrassa!
Ghitin : It l'has pròpi rason.
Giusta : Pa bon-a d'andé chila dal maslè, nò! A deuv mandé me òmo.
Regina : Mi i vorio pa esse tròp
antriganta, a son còse cha dovrio pa 'nteresseme, ma mi chërdo che
madama Rubieul a fasa 'd tut për fesse notè da Remo.
Giusta : Meno male che chiel a peul pa soportela. A l'é nen sò tipo.
Regina : Certò che a tachese a un-a parej ai va 'n bel fidich, però a vòlte 'n certe circostanse...
Giusta : Gnanca se as feisa fe la plastica a saria piasosa chila li. A duvria fesse rifé tuta. Da la testa ai pè.
Ghitin : Pënsè ch'as ten così bin, a deurm sempre fin-a tard...
Giusta : Si, parej peui a l'é 'n tle curve e mi deuvo mandé Remo a feje le comission !
Regina : (guardando l'ora) Anche përché
fra 'n pòch a va dal masagiator. (gesticolando) Im sento così
sciolta, così legera, ch'a nòta, ch'a nòta mach che bele cavije che i
l'hai, e come a son sutile. Ch'a
më scuta mi, cha vada 'dcò chila da Andrè. A l'ha mai ditlo a
ti?
Giusta : Ma mi conosso gnun ch'a së sciama Andrè. Ansi, nò. Conoso mach Andrea, 'l maslè.
Regina : Andrè! 'L masagiator!
Giusta : Ah, mi si che n'avria damanca, për mia artròsi!
Ghitin : Cò mi, specialment për le mie cavije, guarda mach, come a son gonfie. A smijo doi zampon.
Giusta : Për fòrsa, tut 'l dì sempre sù e giù për stè scale!
Ghitin : Quattr pian sensa ascenseur. Còsa l'hai mai fait a 'ndè sté 'n àut parej.
Giusta : Ti 't l'avrie dovù sposè un come monsù Robieul. N'òm parej, si che a l'avria fate fè la sgnora.
Ghitin : E' si. Un ch'a travaja 'n fabbrica da la matin a la seira. E peui a fa 'ncora lë straordinari.
Regina : Ma sicura, për guadagnè 'd pì e
për peui portela 'd nans a le vetrin-e e dije: goarda, tut lòn ch'at
pias mi i tlo compro.
Giusta : Sa l'émach për lòn, anche Remo,
ogni tant quandi che 'ndoma a spass e mi im fërmo davanti a le
vetrin-e am dis: goarda!
Regina : E peui?
Giusta : Basta!
Ghitin : It vëdde la diferensa fra n'òmo e n'àutr!
Giusta : Chiel sì ch'a la rispeta!
Ghitin : Pròpi vera, pi un-a a l'é plandra e pi a ven rispetà!
Giusta : Con j'òmo 'ntoca mach saveijè fé!
Ghitin : (terminando di bere) Quaicòsa
'd caud a j'endasia pròpi! (alzandosi) Bin mi i vado a deme na
sgurà, peui i seurto a compreme quaicòsa për mesdì. (esce verso la
scala B)
Regina : Alora mi të speto, parej 't compagno.
Remo : (rientrando dalla scala A)
Tut fait.(prendendo il giornale) Adess vado a lese 'l giornal ën santa
pas.
Giusta : A sarà mej che prima it vade a feje le comission a toa amisa.
Remo : A mia amisa?
Giusta : Si, 't deuve andè a cateje tre fëtte 'd cheussa për madama Rubieul!
Remo : Se 't chërde ch'a sia mia amisa, vaje pura ti a feje le comission.
Giusta : Già, a ti a tiè fa bon-e e mi duvria feje la serva, eh?
Remo : (rientra rassegnato) L'hai capì. I vado!
Giusta : (trattenendolo in disparte)
Speta! Pijne tre fëttasse bele gròsse, le pi larghe e le pi tënre ch'ai son,
parej mi i tajo 'n metà e i faso ai fër për mesdì!
Remo : Ai fer?
Giusta : (ironica) Si, ai fer ò a l'uncinetto!
Remo : Ma va là, va!
Giusta : Va ti pitòst! (spingendolo fuori) Tre fëttassee bele tënre!
Remo : (escendo verso l'esterno) Ciao tòta Regina!
Giusta : (a Regina) Deuvo sempre spiegheje tut da bin, dësnò a mna combin-a un-a për color.
Regina : Tratlo mach bin finché 't
l'has. N'òmo 'n ca a l'é la pi bela compagnia ch'as peussa avej. Tenlo
mach d'acont, përch‚ a l'é brut esse soj.
Giusta : Parla nen parej. Ti it ses ancora 'n temp ëd fete 'na compagnia.
Regina : Se i penso a quandi j'ero giovo... (sospira) Bastava che bateissa le man e i j'avia tuti ai mei pè.
Giusta : Certo che da giovo it l'avras avù tanti 'd coj spasimanti!
Regina : (pavoneggiandosi) Si, tanti! E
anche d'òmo important: sindich, avocat, dotor, segretari,
aministrator…
Giusta : Ed còndòminiò?
Regina : Anche! E peui 'ncora : ragionieri, geòmetri, impiegati, quaiche operai...
Giusta : Operai?
Regina : Si. Pòchi, ma bej!
Giusta : Ah, però. It l'has avune d'aventure. L'avria pa dilo!
Regina : Che bej temp, a tirava sempre aria 'd primavera.
Giusta : Adess anvece scomëtto ch'a l'é rivaie l'invern...
Regina : E si purtròp, e l'invern a l'é sempre così long!
Maria : (entrando dalla scala A, con aria avvilita) Bondì a tuti.
Regina : Ciao Maria.
Giusta : (facendola sedere) Sette lì, e su col moral. Laste pa 'ndè giù parej.
Maria : Stamatin, son aosame con ël pè snistr, quindi a deuv esse 'na giornà bin grama.
Regina : Vënner disset, a peul pa portè gnente 'd bon.
Maria : (a Giusta) It l'has vansà 'n pòch ëd cafè?
Giusta : Verament stamatin l'hai mach fait acqua buja con limon.
Regina : 'L caf‚ a fa mal.
Maria : Al pòrtafeuj!
Regina : Nò, al fidich!
Maria : Come mai tanta preòcopassion për la salute ?
Regina : Ma che preòcopassion, për lòn ch'a mna fa dla vita!
Maria : It dise parej, ma peui....
Regina : A vòlte vurja pròpi fela finija!
Giusta : Ma it sas pi nen còsa dì?
Regina : A l'è che i l'hai paura 'd ven-e veja, malavia, për peui esse ricoverà 'n tën parcheggiò.
Giusta : Che parcheggiò?
Regina : Si, 'n tën ricòver. L'anticamera dël sëmënteri!
Maria : E alora, còsa duvrio dì mi, vidua da ses ani, abandonà da la fija, sa feisa pa për me novod....
Giusta : E peui, se tla feisse finija, it
farie pa d'àutr che acontentè ij tòi novod, ch'a l'avrio pi nen da
pënseie a ti.
Maria : Al padron ëd l'alògg, ch'as slo troveria liber sensa gnanca avej la preòcupassion dë sfratete.
Giusta : E pi che d'àutr lë stat ch'a risparmieria la pënsion minima ch'at passa.
Regina : Si, però magara con 'na bela mòrt sota 'l treno...
Maria : (ironica) A pudria 'ndete mal, a son mach sempre 'n sciòperò!
Regina : Alora con 'l gas, a lo fan an tanti.
Giusta : Brava! Parej si i sautoma tuti për aria!
Regina : Tanta gent, sola come mi, ciuto ciuto a sna va 'n silensiò.
Maria : (con grinta) Fate mach furba!
Altro che silensio, mi i veuj feme senti, e come che veuj feme
senti.
Regina : Ma con na bela mòrt, anche i giurnaj a na parlerio, la fòto 'n prima pagina....
Giusta : Scòrdëtla la prima pagina, cola a l'‚ dedicà a la politica.
Regina : Magari 'l telegiornale...
Maria : Si, ai manca mach pi che la television a van-a a 'nquadrete ti. Ma va là, va!
Regina : Sario al centrò dl'atension pubblica.
Për quaich dì tuti a fario pa d'àutr che parlè 'd mi. (patetica)
Magara quaidun as comuveria anche...
Giusta : Al dì d'ancheuj a-i ‚ pa pi gnun ch'as pija compassion ëd j’àutri
Ghitin : (proveniente dalla scala B, a Regina) Andoma?
Regina : (alzandosi) Ven-o subit. (a
Maria e Giusta) Adess vado a comprème quaicòsa da mangé, mentre
'n pijo anche 'l giurnal. Veuj vëddi còsa a dis ël me òròscòpò.
(uscendo) Chissà ch'am riserva pa
quaiche bela notissia! Ciao. (saluti a soggetto)
Maria : (rimasta sola con Giusta
scoppia in una fragorosa risata) Mi sarai aosame con ël pè snist, ma cola
lì a deuv esse aosasse con tuti doi i pè për aria.
Giusta : Prima a veul meuire, peui a veul savej còsa a dis l'òròscòpò!
Remo : (proveniente dall'esterno)
Ti, ciòspa ... (vedendo Maria) Pardon! Mi i vado a porteje la carn a
madamin Rubieul!
Giusta : ( avvicinandosi) Speta, prima dame a mi. (prende il pacchetto s'avvia verso la portineria)
Remo : (tenta di fermarla)
Giusta : (a bassa voce) Deuvo fè la moltiplicassion dla carn.(a Maria) I rivo subit! (entra in portineria)
Remo : ( scuote la testa e poi s'avvicina a Maria) Durmì bin staneuit?
Maria : Pa sarà euj.
Remo : Cha mai?
Maria : Me novod a l'é pa rientrà… e mi son così preòcopà...
Remo : Ma se l'hai vëdulo mi pòch n'atim fa sëtà al cafè "Vittoria".
Maria : Dabon? A podia pa aviseme! Mah,
pròpi vera che i giuvo al dìd'ancheuj a l'han pa pi 'd
cognission.
Remo : Possibil ch'a j'arivo nen a capìche un da ca a stà 'n pënsé!
Maria : Specialment la neuit. Mi i
treuvo sempre così lunghe, d'istà përché a fa tròp caud e i riesso nen
a deurmi, d'invern përché a fa tròp freid e mi sempre da sola,
sensa gnun ch'a më scauda i pè, mi
che j'era abituà ad avej n'òmo a më fianch. (fra se) O nosgnor
pien 'd virtù, Ti che tëm goarde da
lassù, fame ritruvé lòn che i l'hai përdù.
Remo : (accompagnandola a sedere) Certò ch'a deuv esse pròpi dur!
Maria : Autr che dur. Se me Rico a
duvia 'ndesne prima 'd mi, a podija bin decidise vint ani fa, quandi mi
j'ero 'ncora pi giuvo.
Remo : Ma còsa a dis?
Maria : Parej l'avrio avù manera 'd
trovamne n'àutr, un che 'd neuit a më strenseissa le man. (porgendogli
le mani) Coste man.
Remo : Che bele man, bianche...
Maria : L'han l'artrite reumatòide deformant.
Remo : (fra se) Che sgiaj!
Maria : 'Na malatìa 'nguaribil, finiraj për pi nen podeije duvré.
Remo : Pòvra dòna, certò ch'a l'ë bin ciapà.(c.s.) Che dësgrassia!
Maria : ( sensuale) A part le man, mi son san-a come 'n pëss. Se mach troveissa n'òm, im lamenteria pi nen.
Remo : (cercando di svincolarsi) A-i pias nen munsù Armand?
Maria : Oh, a l'‚ tròp mal andait, i finirjo për feje da infermiera.
Remo : 'L postin! A l'ha fin-a 'l portafortuna sla schin-a!
Maria : L'hai già tëntà tante 'd cole vòlte,
ma l'é tròp fanfaron. Chiel lì, a parla, a parla, ma quandi ch'as
trata 'd ven-e al donque, niente. Amposibil coromplo, a varirà
mai. La prògnòsi è infausta.
Remo : Magari s'a frequenteissa 'l centro social...
Maria : L'hai provà, e come! Ai son tròpe vidoe però. A-i è 'na concorensa spietà.
Remo : L'università ‘d la tërsa età!
Maria : Ch'a lassa mach përdi l'università!
Lì ò a son già cobbià ò a son tròp inteletuaj e mi am guardo
pa.
Remo : Alora sai pi nen còsa sugerie.
Maria : Un come chiel mi i duvria trovè,
un ch'a sapia scoteme, parleme. Si, pròpi parej. Mi për un come
chiel i faria carte fàusse!
Remo : Purtròp coj come mi a son sempre
pi rair. (fra se, svincolandosi, f. s.) Però, devo amëtti ch'a l'ha
bun gust..Eh?
Giusta : (rientrando in cortile) Di, giù le man dal banch.
Maria : (alzandosi) Stà tranquila, stà tranquila. Veuj pa robete l’òm!
Giusta : Alora a l'è mej che 't ten-e le man a pòst. Mi i vado fin-a da madamin Rubieul.
Remo : Nò, nò, i vado mi.
Giusta : (seccata) No, vado mi!
Carlo : (entrando dalla scala A) I son
ancamin andè fin-a 'n cascina a pijé d'euv e 'd vërdura për Elisa e
Mara, (alle donne) I l'eve damanca 'd quaicòsa?
Maria : Si, mi l'avria pròpi damanca 'd fruta
Giusta : E mi d'ën bel galucio.
Remo : Alora fè na bela còsa, andè tuti tre!
Ghitin : (entrando dal fondo seguita da Regina, ai presenti) Andoa i seve 'ncamin a 'ndè?
Carlo : An cascin-a.
Ghitin : Chissà se 't peule 'dcò portene noi?
Carlo : Verament i sai nen se i steve tute...
Regina : Oh, së strensoma 'n pòch...
Maria : Alora mi i vado subit a buteme 'n paira 'd braie
Carlo : Nò, nò, nò. L’hai presa, se i veule ven-e partoma subit!
Remo : (spingendola fuori scena) Fòrsa, fòrsa, fè mach ën pressa, ch'as fà tard.
Maria : Pian, Pian. (esce)
Ghitin : (a Remo) Mi vado a pieme ij stivaj.
Remo : Nò, nò, nò (spingendola fuori) Ch'a vada, ch'a vada cò chila!
Ghitin : (seccata) E chiel, ch'a possa pa tant! (esce)
Giusta : Mi però mi duvrio cambieme la vesta.
Remo : (c.s.) A l'é pa 'l cas, vaje bele parej.
Giusta : Ma almeno le scarpe...
Remo : (c.s.) Sciò, sciò...
Giusta : Che manere! (esce)
Remo : (c.s. a Regina) Ciaò tòta!
Regina : Ciaò Remo (esce)
Remo : (c.s. a Carlo) E ti, ti fa 'n manera 'd tenimie fòra pi che ‘t peule!
Carlo : Ma come i faso?
Remo : (Spingendolo fuori) Si che sai. Ansi, fa na bela còsa, pòrtje 'n pastura!
FINE I° ATTO
II° ATTO
Stessa giornata ore 12,30. All'apertura del sipario:
Remo : (in un angolo è intento a dipingere, quando:)
Chiara : ( proveniente dall'esterno, a Remo) Monsù Remo...
Remo : (f.s.) Si as peul pròpi pa stè 'n pas! Disme!
Chiara : (esitante, avvicinadosi) Pròpi chiel che cercava. A l'é sol?
Remo : Si, son sol. Giusta a l'é 'ndaita 'n cascina con Carlo, përché?
Chiara : (avvicinandosi) L'avria damanca dën piasì.
Remo : (disponibile) Disme, se peuss?
Chiara : L'hai dësmentià la borsa dal pediatra con andrinta le ciav ëd ca.
Remo : A l'é che mi adess son si sol e peuss nen andetìe a pijé.
Chiara : Oh, pretendo pa lòn. Se però a
feissa così gentil da tenime 'l cit, mi faso 'na corsa, mesorëtta e
son ëd ritorn.
Remo : (insicuro) Ma mi, mi. Se peui ai
riva Giusta e an treuva si con ël cit, a më strapasa. It sas bin
come ch'a l'é chila, a veul nen piesse 'd fastidi. Specialment
con le masnà. Ël so mottò a l’è:
“trulli trulli chi se li fa se li trastulli”
Chiara : (implorandolo) Adess a l'é 'n carosin-a ch’a deurm. Sensa chiel, mi vado 'd corsa, faso prima.
Remo : (c.s.) Lo sai pro, ma…
Chiara : A l'é che s'as dësvia, peui a
veul mangé, e quandi ch'a l'hafam as buta a braié, mi alora m'afano
e im buto a pioré.
Remo : (rassegnato) L'hai capì. Lasëmlo si. (fra se) Afronteraj la tigre.
Chiara : Grassie. (va verso il fondo a prendere il bimbo)
Remo : (f. s.) Speroma mach che Carlin
an ten-a Giusta 'n gir fintant che Chiara a torna nen a piesse so
cit, se nò quandi ch'a riva am caria
Chiara : (prendendo in braccio il bimbo) A l'é dësviasse!
Remo : Soma a pòst!
Chiara : (avvicinandosi a Remo) A l'é 'dcò fasla adòss.
Remo : (fra se) As sent!
Chiara : Prima d'andemne, i deuvo cambielo. (lo posa sul tavolo)
Remo : A patiss pa, ‘t lo cambieras peui quandi che 't torne.
Chiara : Peuss pa lasselo parej. (sfasciandolo) A l'é pien come n'euv!
Remo : (c.s.) Ommi pòvr òm!
Chiara : A l'ha 'n pannolino?
Remo : (cercando in tasca) E, nò. N'hai pa. (riprendendosi) Noi, noi n'oma pa pì 'd masnà cite!
Chiara : Alora, alora come fé? Ch'a mna daga un ëd soa fomna.
Remo : (c.s.) Sai gnanca pi s'ai deuvra. (a Chiara) Peui i savrija nen andova buté le man.
Chiara : (continuando a sfasciare il
bimbo) Un suvaman, sai nen, në strass, na pessa, quaicòsa a l'avrà
bin?
Remo : (agitato) 'N sovaman. Ecco, vado a pijete 'n sovaman.(entra in portineria)
Musica di sottofondo
Chiara : (al bimbo) Ora la tua mamma ti cambia. Però, prima ti deve anche lavare il culetto.
Remo : ( ritorna in cortile con due asciugamani, uno gramde e uno piccolo) Ecco, a van bin?
Chiara : Si, grassie. Prima però l'avria damanca dën pòch d'acqua për lavelo.
Remo : Già, l'acqua...(uscirà e rientrerà di corsa, come farà d'ora in poi (*))
Chiara : Ora arriva l'acqua e così cominceremo a lavarti...
Remo : (*) L'acqua a l'é 'ncamin ch'a ven, an tant ten la spugna.
Chiara : Anche la spùgna. Ma ai riva pròpi a tut. Che brav!
Remo : (*) Ecco l'acqua!
Chiara : (con il gomito s'accerta se è calda al punto giusto) Ma a l'è gelà!
Remo : A già, a va cauda!
Chiara : (al bimbo) Per fortuna la tua
mammima ‚ prudemte. Pensa un pò, l'acqua era gelata, ti saresti
sicuramente messo a strillare!
Remo : (*)Ecco, spero cha vada bin.
Chiara : (c.s.) Ma costa a l'é bujenta. A va tëbbia.
Remo : (rassegnato) Alora fa na bela còsa. Vala a pijè ti. Ma fa mach an pressa.
Chiara : Si, però chiel cha lo ten-a bin. Vorio nen ch'am cascheissa. (entra in casa)
Remo : (eseguendo) Stà tranquila!
(inizia a solleticare il bambino ) Piri, piri piri. Piri, piri. (s'avvicina ed
il bimbo gli fa la pipì in viso) Ai mancava mach pìsòn!
Chiara : (rientrando con l'acqua) A l'é stait brav?
Remo : (asciugandosi) Pi che parej. A l'ha fin-a lavame la facia.
Chiara : (inizia a lavarlo) Pen-a l'hai finì 'd lavelo e cambielo i deuvo 'dcò deje la pappa, dësnò a piora.
Remo : (fra se) Oh, no! Ai manca mach
pi che chila si a tira fòra 'l sò stòmi. Ma mi treuvo 'na scusa e
seurto. (a Chiara) Sent, foma na bela còsa, mentre ti 't ti-e
daghe 'l lait, mi vado fin-a dëdlà a
ramassè, parej 't dago nen gen-a.
Chiara : Për mi ch'a staga pura. Ansi, così am da 'na man.
Remo : A f‚ còsa?
Chiara : A scaudè 'l lait!
Remo : (sollevato) Già, a scaudè 'l lait. Ma scapiss. Andova ch'a l'é?
Chiara : Còsa?
Remo : 'L lait?
Chiara : Përché, a n'ha pa?
Remo : No, noi lo dovroma nen. Giusta
a patiss un pòch d'intestin, a beiv mach d'acqua buija con limon
Però i faso na corsa fin-a al negossi si davzin a pijetne 'n
pachet. (esce di corsa verso l'esterno)
Chiara : (terminando di vestirlo) E' pròprio
bravo il signor Remo. Hai visto come è subito corso a
prenderti il latte. Bene, ora che sei pulito e cambiato, ti darò
la pappa e così sei sistemato fino al
mio ritorno.
Remo : (ritornando porge un pacchetto a Chiara) Ecco si 'l lait!
Chiara : A vurà pa dejlo parej?
Remo : No?
Chiara : Bsògna felo scaud‚.
Remo : Vado e torno. (entra in casa)
Chiara : (al bimbo) Din da lan, l'é mòrtie 'l can...
Remo : (rientrando in cortile) Fait, a l'é 'ncamin ch'a scauda.
Chiara : I l'avria 'ncora damanca dën piasì.
Remo : (sorpreso) Còsa?!?
Chiara : A peul tireme 'n sa la carosin-a?
Remo : (eseguendo) Si, si. Subit.
Chiara : Così, pen-a a l'ha mangià ai fa fé 'l ruttino e peui a peul cogelo.
Remo : (alza gli occhi al cielo)
Chiara : Ah, già, 'l lait a deuv nen beuje.
Remo : Come, a va nen sterilisà?
Chiara : No, col di-j pachet a deuv mach scaudè.
Remo : Vado subit a tastè ( fa per uscire)
Chiara : (sorpresa) Tastè? Cha speta, fòrse a l'é mej che i vada mi.
Remo : Ecco, brava. Va ti.
Chiara : (entrando in casa) Chiel cha lo ten-a alegher.
Remo : Come a saria a dì?
Chiara : A l’é già agitasse tròp dal pediatra, vorijo nen ch'a pioreissa 'ncora.
Remo : Còsa che i deuvo fé?
Chiara : Ch'ai fasa quaiche smòrfia për felo rije!
Remo : (f.s.) 'N pòche paròle i deuvo fé 'l pajasso. (inizia a fare sorfie)
Chiara : (dalla finestra) Còsa fa?
Remo : A rij!
Chiara : A sved che chiel ai l'é simpatich.
Remo : (continua c.s.) Adess però a fa le sape...
Chiara : Ch'ai canta quaicòsa!
Remo : Ma mi son stonà!
Chiara : Fa niente, 'ntant chiel a s'antend pa 'ncora.
Remo : (esegue) Viva la pappa, pappa col po po po modoro … ( e continua a fare le smorfie).
Chiara : (rientrando in cortile con il biberon) Ma còsa fa?
Remo : Serco 'd felo rij.
Chiara : Ma parej ai fa paura!
Remo : Sai pa fè 'd mej.
Chiara : Con cole faciasse...
Remo : Se son brut, còsa che i na peuss?
Chiara : (porgendogli il bambino) Ch'a lo ten-a 'n bras. Ecco, parej.
Remo : Còsa i deuvo fé?
Chiara : (porgendogli il biberon) Deje 'l bot.
Remo : Sarai ancora bon?
Chiara : Ma sicura. Cha lo ten-a mach bin. (eseguendo) Brav!
Remo : Che efet ch'am fa, ten-e 'n brass n'afé cit parej!
Chiara : Vist ch'ai riess!
Remo : ... E come ch'a mangia con gust!
Chiara : Quandi a l'avrà finì, cha lo
ten-a 'n pòch su, e peui a peul cogelo. (mostrandogli un succhiotto)
Cost si, a l'é 'l ciucio për felo 'ndeurme.
Remo : Ma sa piora?
Chiara : Quandi ch'a l'ha la pansa pien-a a stà brav. (uscendo) Mi vado e torno.
Remo : Lo spero.
Chiara : (rientra correndo dà un bacio al bambino a Remo ed esce di corsa)
Remo : (rimasto solo, chiude gli occhi estasiato, mentre)
Cesar : (entrando dall'esterno, s'avvicina a Remo e lo tocca sulla guancia)
Remo : (si volta di scatto pensando sia Chiara) Ma còsa ‘t fase?
Cesar : Mi gnente, 't l'has fait tut ti.
Remo : (seccato) Ma va là, và! Pitòst, còsa 't veule ancora?
Cesar : Stamatin i l'hai dësmentià due lettere e alora... (indicando il bambino) Còsa it fase?
Remo : It vëdde nen. I dago 'l lait!
Cesar : Am piaseria pròpi savej chi a l'é col'incossient ch'a l'ha avù 'l corage 'd lassete na masnà a baila!
Remo : Chiara Mangion.
Cesar : A sarà staita obligà.
Remo : Pòvra fija, a l'ha lassà le ciav 'd ca dal pediatra e ...
Cesar : Certo, che cola fija così brava, as meritava nen un castigh parej.
Remo : (indicando il bimbo) Mi i diria ch'a l'é staita fortunà varda mach che bel. A më smia fin-a.
Cesar : (ridendo, f. s.) Si, 'n col pòst!
Remo : 'T veule vardelo 'n pòch ti?
Cesar : 'N col pòst, nò grassie. Na faso volentè a meno. A propòsit toa fomna, 'ndova ch'a l'é?
Remo : Për fortun-a a l'é nen si, dësnò
sicurament ai saria pa chiel. (il bambino) A l'é andaita 'n cascin-a
con Carlo.
Cesar : Spera mach ch'at vëdda nen con
col boro 'n brass, dësnò a l'è la vòlta ch'a të sgrafigna për dabon.
Bin, alora mi i vado.
Remo : (cercando il succhiotto sul tavolo) Fame 'n piasì.
Cesar : Disme...
Remo : Pçrtme andrinta la carosin-a, brav.
Cesar : (esegue ed esce)
Remo : Sent Cesar varda 'n pòch sota la tàula s'a j-è 'l ciucio, mi i l'hai nen trovalo?
Cesar : 'L ciucio?
Remo : Si, a sarà cascà. Chiara a
l'avia lassalo ì (entrando in casa) Mi 'ntant lo pòrto 'n drinta. A smija
ch'a s'andeurma.
Cesar : (a terra cerca il succhiotto)
Gianni : (entrando dall'esterno, va a bussare alla porta ) Giusta, Giusta!
Remo : (dalla finestra) A-i è pa. (a Cesar) 'T l'has trovalo?
Cesar : (si alza e batte la testa contro il tavolo) Còsa?
Remo : (a bassa voce) 'L ciucio.
Cesar : Nò, però i l'hai trovà la taula. (a Gianni) L'hai trovalo!
Gianni : (incuriosito) Còsa?
Cesar : 'L ciucio! (a Gianni) Ten!
Gianni : Ma 'd chi ch'a l'é?
Cesar : 'D Remo!
Gianni : (stupito, guardando il succhiotto) 'D Remo?
Cesar : (ironico) 'D Remo!
Remo : (rientrando) L'hai cogialo 'n tla carosina, a smija tranquil. Speroma mach ch'a piora nen.
Cesar : Alora mi i peuss andemne, (a Remo) Tò, ten ël ciucio. E... corage Remo! (esce sul fondo)
Gianni : Remo, i peuss parleje?
Remo : (sbuffando) Còsa j'é?
Gianni : A-i son doe fomne ch'a l'han ciamame se a peulo intré 'n tël porton.
Remo : (senza scomporsi) Còsa a veulo?
Gianni : Penso cha veulo vendi 'd lingeria!
Remo : (c.s.) E ti taparie via.
Gianni : Ma mi mna 'ncalo pa.
Remo : ( f.s.) Che 'mbetà ch'a l'é chiel si! L'hai bele capì, i deuvo andè mi. (esce verso l'esterno)
Gianni : (si siede sulla panca e inizia a leggere il giornale)
Remo : (rientrando cortile) Ma che lingeria, a j'ero due testimoni..
Gianni : ....'D Genova?
Remo : (ironico) Nò, d'Imperia! Pitòst, còsa 't fase da sté part cosìbonora?
Gianni : I dago n'uciada a lë spòrt.
Remo : (scuotendo la testa) A l'é pa lòn che 'ntendio dì. Còsa 't fase sì con la borsa di-j fèr!
Gianni : Ah, devo 'ndé da madamin Rossi.
Remo : A fé còsa?
Gianni : A dëstopeje 'l përtus!
Remo : Ti, scotme bin. Serca 'd pa fe tant ël furb con cola baròta lì, e fa atënsion ëd pa lassete 'ncastré.
Gianni : A l'ha 'dcò dimlo mia mama. Starai a l'euj, stoperai 'l përtus e peui via, 'd corsa.
Remo : Brav!
Gianni : E peui, mi faria mai niente ch'ai feisa dëspiasì a sò òmo përché col, sì ch'a l'è 'n galant'òm!
Remo : (ponendosi sotto un trofeo di
caccia) Figuromse mach. It sas pa che 'l mond a l'é pien ëd
galant'òm ch'a l'han ëd ricòrd pa tròp galant.
Gianni : Dabon?
Remo : Ma scapis. An toca fè atënsion a pa fese 'ncastré da certe fomne.
Gianni : A mlo dis 'dcò sempre mia mama. Fa tënsion a le fomne bele, piasose e gnòche.
Remo : E toa mama a l'ha rason. Cole lì, a ponto mach tut sla lëssa.
Gianni : Anvece cole pa tant bele, mia mama a dis sempre che a ponto tut sla coltura.
Remo : (ironico) Giusta alora a peul pontesse la pistòla e basta!
Gianni : Ma còsa dis. Soa fomna, a val tant òr lòn ch'a peisa.
Remo : ( f. s.) Or doblè.
Gianni : (alzandosi) A l'é sempre tuta facendà, a cor dëdsà e dëdlà, sensa mai fërmesse.
Remo : Se, se. A fa sempre 'd tut për pa fé gnente, ‘t lo garantiso mi.
Gianni : (uscendo) Adess deuvo pròpi 'ndé.
Remo : Va, va.
Gianni : Magari ripaso al ritorn. (esce)
Remo : (fra se) Sempre che it torne. (entrando nell'alloggio) speroma mach ch'a sia andurmise.
Elisa : (proveniente dalla scala "A" va a bussare alla finestra)
Remo : (dall'interno dell'alloggio) Chi a l'é?
Elisa : Son mi, Elisa.
Remo : (dalla finestra.) Disme?
Elisa : Vorio ciameje se për cas a l'ha vist monsù Carlo?
Remo : (distratto) No, ciòè‚ si. A l'é 'ndait an cascin-a con mia fomna, Maria, Regina e Ghitin.
Elisa : (avviandosi verso l'androne) Son preòcupà, a l'é 'n bòt e mes passà e a l’é ancora nen si!
Remo : An bòt e mess? (f.s.) Certo che stamatin con col cit da guardé, 'l temp a l'é volame.
Elisa : Chissà se chiel a l' avria pa për cas na mesa dosen-a d'euv?
Remo : Verament i sai nen se...
Elisa : Sa për fé 'na frità! Anche mach sinch ò ses.
Remo : Mesa dosena magara pà, ma sinch ò ses fòrse sì. (andando verso l'alloggio) Vado a vëdde!
Luca : ( entrando dalla scala "A", a Elisa) ‘T l'has për cas vist ën gir mia nòna?
Elisa : Remo a l'ha pen-a dime ch'a l'é andaita 'n casin-a con Carlo!
Luca : M'imagino, "fuga d'amore".
Elisa : Ma che fuga d'amore, ai son anche: Giusta, Regina e Ghitin.
Luca : 'T pense ch'as fërmo a mangé fòra?
Elisa : M'auguro pròpi 'd pa, dësnò
savria nen come fé con i mej òspiti, Carlo tra l'àutr, a deuv anche
porteme 'l pan.
Luca : (si siede sulla panchina)
Remo : (dalla portineria esce in cortile con una borsa per Elisa) Ten, tut lòn che l'hai trovà.
Elisa : A bon rendi, grassie.
Remo : I l'avria pa dit ch'a feissa già così tard. E ij vòstri ospiti?
Elisa : A son già rivà, e noi për adess i l'oma mach fait cheuse 'l fasan.
Remo : It vëdras ch'a lo mangeran bin volent‚.
Elisa : Lo spero, anche përché l'hai
gnente d'autr da deje. L'avijo giusta mandà Carlo a comprè d'euv e 'n
pòch 'd vërdura biòlogica 'n cascina. Che figura i foma con j'òspiti
se as rifiuteisso 'd mangè 'l
fasan?
Remo : Certo ch'a smija 'na còsa, feje mangè 'd selvaggina a 'n grup anticaccia.
Elisa : S'ai riva Carlo, ch'ai disa 'd ven-e subit su con la speisa.
Remo : Sarà fait.
Elisa : Grassie. (uscendo, ironicamente a Luca) Fuga d'amore!
Luca : (a Remo) Cola a l'é tuta na
contradission. Come soa amisa Mara. Mi ormai i l'hai rinonsià a
capije cole doe.
Remo : Sent chi a parla. Pitòst, disme
come mai stamatin quandi it ses rivà it l'has pa avisà subit toa
non-a. A j'era preòcupà, ma così preòcopà ch'a l'ha gnanca fait
colassion. Stà don-a a viv con lë
sgiaj adòss, sempre con la paura ch'at capita quaicòsa.
Luca : Se a j'era così preòcupà, come
mai a l'é andasne via senza prepareme da mangè? Bela
considerazion a l'ha la veja për "il suo adorato nipote".
Remo : (fra se) Sent mach che preteise
ch'a l'ha chiel si.(a Luca) Adess ai mancheria mach pi che cola
pòvra don-a për colpa toa a pudeissa pi nen bogesse da ca. Feisso
mi a sò pòst, l'avria già fate fé
San Martin.
Luca : (ironico) Si, San Martin, San Giovan, San Giaco.
Remo : Di, mërluss, pijme pa 'n bala , se nò mi...
Luca : Ti, còsa?
Remo : It faso filé drit.
Luca : Am piaseria vëdite a l'òpera.
Remo : Stame bin a senti ne car morfel.
Mi i l'hai mai avù paura 'd gnun. A mi, gnun a l'é mai ancalase
a tocheme.
Luca : (guardandolo ironicamente) Per forza, të 'ndarie a t•ch, filon come che 't sess.
Remo : Ti, schersa, schersa pura. It l'has pa idea 'd vaire l'hai fane core mi!
Luca : Davera?
Remo : Pensa me car fricieul che na
volta, ai na j'ero sinch contra un. E col'un j'era mi. A vurio posteme
mach perché l'avia avù n'aventura con na fija che a l'avija fame da
modela për 'n ritratt.
Luca : (fingendosi stupito) Mach për lòn?
Remo : Nò, anche përché cola fija a j'era la morosa d'un ëd lor.
Luca : Ah, ecco. Ma dime come 't l'has fait a feje cori. Tl'has daije la purga? (si alza)
Remo : Ma che purga. Mi son scapà via, 'd corsa e così lor a l'han corome d'apress.
Luca : Chissà che mass a l'avran fate quandi a l'han bëccate.
Remo : Deuvo ametlo, l'hai ciapane, ma l'hai 'dcò dijne, oh se i l'hai dijne.
Luca : E peui, come ch'a l’é finija?
Remo : (fra se) A l'é finija mal. (a
Luca) Mentre i scapavo, l'hai sentù 'na vosin-a ch'am ciamava:
"giovanotto, giovanotto, presto, si nasconda quì, quì si
sentirà al sicuro come in casa sua".
Son rifugiame a ca 'd Giusta, son acasame për sempre!
Luca : Così 't ses cascà da la pejla 'n tla brasa. A saria stait mej se coj sinch a l'aveiso sciapate la testa!
Remo : Brav ti!
Luca : Ma sicura. Quaiche livid,
quaiche amacatura, poi però dòp quaiche sman-a tut a saria passate,
nopà toa fomna ormai ‘t la deuve tene e digerì neuit e dì.
Remo : Purtròp, a l'é dura, lo sai pro. Giusta a l'ha 'n carater fòrt.
Luca : Come 'l povronin.
Remo : Në stòmi 'd piomb, 'na fibra d'assel, a digeris fin-a 'l fèr. Come ij struss!
Luca : Con tanta carpenteria parej quasi, quasi, 't podrie butè su n'òfficina meccanica e fé 'd sòld a palà!
Remo : Pënsè che quandi soma conossuse,
a filava con n'àutr, a parlavo già dë sposesse. Se i penso am
ven 'na rabbia....
Luca : Rabbia per nen esse stait ël prim?
Remo : Nò, per esse stait l'ultim.
Elisa : (entrando di corsa dalla scala "A") Cori, cori mach 'n pressa. A-i è madama Trombòt ch'a stà mal!
Remo : Còsa ch'as sent?
Elisa : Gnente! A l'é svenuva !
Remo : Vado subit a telefoneje a la Cros Rossa.
Elisa : Già fait. Vnì mach a deme 'na man a tirela su da për tera.
Luca : 'Na parola, cola lì a peisa pì d'un quintal!
Remo : Fa pa tante storie, comincia a
'ndè, mi saro mach la pòrta e i rivo subit. (porta il quadro in
portineria)
Elisa : ( esce seguita da Luca)
Remo : (esce in cortile, chiude la porta e li segue di corsa)
Musica
Maria : (proveniente
dall'esterno, bussando alla porta) Remo, Remo! Deurb la pòrta! (sempre più
agitata)
Oh, sto ciochin ch'a funsion-a mai.
Ghitin : (intanto alla finestra) Remo, deuverta la pòrta, lesto!
Maria : A rispond nen, chssà 'ndova a sarà 'ndait?
Ghitin : Adess come foma?
Maria : (andando verso il fondo) Carlo, pòrtla si.
Ghitin : Fòrse a l'é mej portela sù a ca mia
Maria : It saras pa fòla? Come foma a trabaschela fin-a al quart pian?
Ghitin : Podoma pa lassela si fora, nò!
Maria : Slongomla si, sla banca. Prima ò peui Remo a rivrà bin!
Carlo : (dall'esterno, aiutato da Regina
entra in scena con Giusta in braccio, quest'ultima é tutta
incerottata)
Maria : (indicando la panchina) Pòsla si. (si siede per prima)
Carlo : ( sempre aiutato da Regina
depone Giusta fra le braccia di Maria) Basta, i la fasio pa pi. L'hai ij
brass rot!
Regina : A chi ti lo dise!
Giusta : (quasi con un lamento) Remo, Remo. Ma 'ndova a sarà 'ndait?
Maria : Stà tranquila, adess Ghitin a va a serchelo.
Ghitin : Përché pròpi mi?
Regina : Su, su. (spingendola verso la scala A) Fa pa sempre tante stòrie, cor a serchelo!
Giusta : Ommi ommi, mi pòvra dòna!
Maria : Stà calma, su!
Giusta : Che mal, che mal!
Maria : Për fòrsa, t'agite come na disperà!
Giusta : A më smia 'ncora 'd vedime col tòr a vnime 'ncontra!
Carlo : Ma 'm ciamo mi s'a j'era pròpi 'l cas d'andesse a fiché 'n mesa ai tòr!
Maria : (a Regina) Tuta colpa toa. (a Carlo) A l'é staita chila ch'a l'ha avù l'idea d'andé davzin ai tòr!
Regina: Ma va là, va!
Maria : Ma se 't murie da la curiusità 'd vëdde come ch'a j'ero fait!
Giusta : Si, però peui lor a l'han cariame mi.
Carlo : Quandi ch'as va 'n mesa ai tòr,
a bsògna nen butesse adòss ëd ròba rossa, e peui 'n ti-j pé a bsògna
avej dë scarpe pi còmode!
Giusta : Ma lor a l'han bin faila a scapé, anche con dë scarpe pi scòmode che le mie!
Regina : Ma noi l'oma le gambe bon-e, 'nvece ti... oh, scusa!
Giusta : Nò, nò. Dis pura la verità.
Basta pa esse sòpa, anche 'ncornà dai tòr. A mna va pròpi mai un-a
giusta.
Carlo : E pënsé che të sciame Giusta! (andando verso la scala A) Vado mach a porteje la ròba a cole doe.
Remo : (preoccupato, entrando dalla
scala A seguito da Ghitin) Giusta, oh, Giusta. Cò... cò... còsa l'é
capitate?
Giusta : (abbracciandolo) Ij tòr, ij tòr! Oh, im sento mal!
Maria : Ch'a cora subit a pijé quaicòsa 'd fòrt!
Remo : Subit! (a corre in portineria)
Maria : (a Giusta) Fòrsa, fòrsa!
Giusta : Si ai va altro che 'd fòrsa!
Regina : Su, su. Doman a sarà tut passà.
Maria : Andaroma tuti a balè!
Giusta : (lamentandosi) Ma i l'eve pròpi sempre veuja dë schërsè!
Remo : (ritorna con un bicchiere e mentre passa vicino a Maria)
Maria : (prendendolo e bevendo) Grassie, n'avija pròpi damanca!
Giusta : Ma... e mi?
Maria : Për ti ai va 'na purga.
Regina : Maria a l'ha rason. Dòp në spavent dël gener a-i va sempre 'na bon-a purga.
Ghitin : Bin dit!
Regina : Alora vala a pijè!
Ghitin : Ma mi n'hai pa damanca!
Regina : Pa për ti, për chila!
Ghitin : Përché i deuvo propi andè mi?
Regina : Su, fa pa tante storie, andoma! (la spinge verso la scala B)
Remo : (a Giusta toccandole una gamba) Ma as peul saveisse còsa.....
Giusta : (lancia un urlo)
Maria : 'L medich, si ai veul un medich. (a Remo) Ch'a cora subit a telefoneje.
Remo : Ma mi, mi.....
Maria : Fòrsa, fòrsa. A-i è pa 'd temp da përdi!
Giusta : Im sento manch‚!
Remo : Ommi pòvr òm. Chila sì a tira le bachëtte. (entra in portineria)
Giusta : (si agita ed impreca all'uscita del marito)
Maria : (trattenendola bruscamente)
Adess stà tranquila. L'oma sistemà tut, fra pòch ai riva 'l medich, na
madicassion e ...
Giusta : Sempre che tëm masse pa prima ti!
Dall'esterno giungono due barellieri
Giusta : (a Maria) ti, varda mach, a son giò si! Che velòcità!
Maria : A l'avran ël cellulare 'n ambolansa, a l'è pa possibil!
Primo : (un barelliere si rivolge a Maria) Dov'è l'infortunata?
Maria : (confusa) Son mi!
Primo : (a soggetto, i due barellieri
prima caricano Maria e dopo una gran confusione, la scaricano per
caricare Giusta)
Primo : (caricata Giusta) Andiamo?
Giusta : (bloccandoli) Un moment! Ma Remo, 'ndova a l'é 'ndait?
Maria : A telefoneje a lor! Ma ti, sagrinte pa për chiel.
Giusta : (mentre viene portata via) Ma mi veuj pa 'ndè via sensa Remo.
Maria : Lassoma si quaidun a spetelo.
Giusta : (a Maria) Disije a Remo ch'am pòrta la roba për cambieme, i son famla adòss!
Maria : Stà tranquila! (a Regina, che
rientra dal fondo lato scala B mentre Giusta viene trasportata via)
Disije a Remo ch'ai porta 'd ròba da cambiesse! A l'é fasla adòss!
(esce)
Regina: (a Ghitin, che la
seguiva con in mano un bicchiere di purga) Disije a Remo ch'ai pòtra la ròba
për cambiesse! A l'é fasla adòss! (esce)
Carlo : (rientrando in scena dalla scala A, a Ghitin) Ma Giusta, andoa a l'han portala?
Ghitin : Coj d'ambolansa, a l'han
portala via. Ti, disje a Remo ch'ai pòrta 'd roba për cambiesse, a l'é fasla
adòss! (porge il bicchiere a Carlo ed esce sul fondo)
Carlo : (rimane inebetito a guardarla uscire sul fondo, quando)
Chiara : (di corsa dall'esterno, a Carlo) Ma còsa a l'‚ capitaìe a Giusta?
Carlo : A l'‚ staita 'ncornà!
Chiara : Da chi?
Carlo : Dai tòr!
Chiara : Dai tòr?
Remo : (ritornando in cortile, di corsa) Ma...
Chiara : Me cit, andoa a l'é me cit?
Remo : 'N portineria. A deurm come n'angiolet!
Chiara : Peuss?
Remo : Si, va pura. (a Carlo) Ma Giusta, andoa...
Carlo : Ma, a l'é vera che 't ses fatla adòss?!
Remo : Ma còsa 't bërbòte? Chi a l'é fasla adoss?
Carlo : (imbarazzato) Sai pa, sai pi nen còsa che 'n diso!
Remo : Ma Giusta, andova a l'han portala?
Carlo : Ghitin a l'ha dime che a son rivaie coj ‘d l'ambolansa e a l'han portala via!
Remo : Oh, no! Coj lì l'avio nen ciamaje
për Giusta, ma për madama Trombòt! (allarmato, e confuso
prende di mano il bicchiere a Carlo lo beve tutto d'un fiato, poi
corre verso l'esterno seguito da
Carlo)
FINE II° ATTO
III° ATTO
Quindici giorni dopo
Cesar : (entrando dall'esterno va ad aprire la porta della portineria) Remo, oh Remo. Giusta!
Remo : (dall'interno) Chi a-i è?
Cesar : Son mi, Cesar!
Remo : (dalla finestra) Possibil che it peusse pa soné 'l ciochin?
Cesar : Sa fonsiona nen, come i faso a soné!
Remo : Già ch'a l'é vera. Comunque
l'hai dije a Gianni cha vneissa a rangelo, parej peui, saroma la pòrta
a ciav e così duvreve abitueve a sonè.
Cesar : (f.s) Certo ch'ai va 'n bel deuit a sonè a na famija 'd sonà.
Remo : (entrando in cortile con un maglione lungo sino alle ginocchia) Ti, Cesar!
Cesar : (rimane a guardarlo senza parlare)
Remo : Beh, ‘t l'has mai vist gnun vestì parej?
Cesar : Mai vist gnun ën të në stat parej.
Remo : A l'é 'l majon ch'a l'ha fame Giusta 'n costi quindes dì 'd convalessensa.
Cesar : Am sa tant che oltre a fese mal
a le gambe a l'abbia 'dcò batù la testa e a l'abbia përdù la
cognission.
Remo : Sarà stait lë sbeuj. (guardandosi) Fòrse a l'é pròpi 'n poch long.
Cesar : Ciamlo 'n pòch!
Remo : Deuvo amëtlo, a l'é 'dcò colpa mia. L'avio dije ch'a j'era nen bon-a a fé maja e così chila...
Cesar : A l'ha fate na vesta.
Remo : Fòrse a l'‚ mej che i vada a cambieme.(ritorna nell'alloggio)
Cesar : Se t'ëm daghe dament a mi, col
majon ti lo regale al verduré, chiel a l'é grand come la fam, a
j'ndarà sicurament bin.
Remo : Regalelo, 't dise bin ti, ma mi, i voria nen ofendi Giusta.
Cesar : A propòsit 'd Giusta, andova a l'‚é
Remo : Da madamin Robieul.
Cesar : Ma se a peul pa soportela!
Remo : Adess, dòp l'incident con i tòr,
a son torna diventà amise. Pensa, 'n costi quindes di, madama
Rubieul a le fin-a vnuita a laveje la ròba.
Cesar : (frugandosi in tasca) Ti Remo...
Remo : (rientrando in cortile mentre si riveste) Disme...
Cesar : Se 't l'aveisse 'na cartin-a, 't ciameria 'n pòch ëd tabach, però an manco 'dcò i brichet e alora...
Remo : Parej it fase a meno d'inquiné! ( fa per uscire)
Cesar : (bloccandolo) Ti, les 'n pòch si, a- i è n'articol sël settimanal ch'at riguarda. Pagina set.
Remo : (leggendo) Corrida in una
cascina alla periferia di Torino. Tori infuriati si scatenano su quattro
turiste.
Cesar : Certo ch'ai va 'n bel corage a ciameje "turiste"
Remo : Ma ‘m ciamo mi, come mai stì
giurnalista a van a tirè fora stà stòria dòp doe sman-e. Meno
male ch'a l'é finija bin!
Cesar : A lese l'articol e a senti le vos cha circolo, as diria pròpi cha l'é pa parej!
Remo : Come saria a dì?
Cesar : A saria a dì che 'l padron dla cascin-a a veul buteve n'avocat al cul, feve causa e ciameve i dani.
Remo : Ai mancheria mach pi lòn. Oltre al dolore e la beffa, anche il danno!
Cesar : 'L fatto a l'é che le fomne a son intrà 'n tël recinto sensa esse autorisà.
Remo : No!
Cesar : Pròpi parej. Terenzio.....
Remo : 'L padron?
Cesar : No, 'l tòr pi bel dël cavial,
col ch'a l'ha coruje darera a Giusta, a l'ha nen faìla dël tut a sauté la
stacionà, a l'é stait angancià e a l'ha lassà ij sòi attributi sij
reticòlati.
Remo : (impallidendo) No!
Cesar : Adess come tòr a diso ch'a val pi nen 'na lira.
Remo : Che dësgrassia, che dësgrassia. (guarda il giornale)
Cesar : Però 't deuve amëtlo, grassie ai còrnuti seve fave 'na bela pubblicità.
Remo : L'avrio fane volenté a meno. Fin-a la fòtò a l'han pubblicà.
Cesar : La fòto 'd quandi seurti dal "prònto soccorso".
Remo : Guarda mach Carlo e Regina, a smija ch'a sio butasse 'n pòsa.
Cesar : Am sa tant che Carlo a sia
montasse la testa. Da 'n pòchi 'd dì a stà part, as vest bin e a smia fin-a
n'àutr.
Remo : It veule che 't na disa un-a?
Cesar : Anche doe.
Remo : Am sa tant che Carlo a sia 'mbarcasse 'd tòta Regina.
Cesar : Ma no!
Remo : L'hai capilo da come cha la
guarda, dal sò soris, dal sò comportament. Ti, chissà se a stora Carlin
a sarà 'n ca?
Cesar : Andoma a vëdde, parej is foma dëstopé 'na bota 'd col bon.
Remo : Anche doe. Saro mach la pòrta, përché
Giusta quandi ch'a l'ë 'n gir a tërdoché, as n'arcòrda pi nen
'd ven-e a ca.
Cesar : Pënsé che Carlo a l'avia dime d'avej ragiongiù la pace dij sens.
Remo : (andando verso la scala
"A" preceduto da Cesar) As ved che dòp l'esperiensa dij tòr a l'ha
fait
quaiche cura për riativeje.
Cesar : Chissà che cura a l'avrà fait? (escono definitivamente)
"breve intermezzo musicale"
Maria : (entrando in cortile dall'esterno seguita da Regina, tiene in mano una gabbietta con un canarino.)
Regina: (insistente) It l'has ëdcò cambiaje la sabbia?
Maria : (infastidita) Ma sicur.
Regina: E a l'ha beivù?
Maria : Si, a l'ha beivù!
Regina: L'hai sëntù a di che un a l'é mòrt për esse dësmentiasse 'd beive!
Maria : (ironica) Ma no!?
Regina: E già, pròpi parej.
Maria : Costì però a meuir nen, mi i lo cudisso tròp bin. Con amor.
Regina: E 'l piumage?
Maria : It vëdde nen, a l'é 'ncamin a cambielo.
Chiara : (proveniente dalla scala "B" con la carrozzina, passa sul fondo, mentre....)
Regina: (a Maria) Ti, guarda Chiara, a va a spass.
Maria : (porge la gabbia a Regina, e poi s'avvicina a Chiara) Fame 'n pòch vëdde sto bel cit sa cress?
Chiara : (avanzando) A deurm, e così mi
n'aprofito për andé a fe doi pass fin-a ai giardin, e al ritorn
passo a compreje 'l lait.
Maria : Ma che bel angiolet. Andarmage che ogni volta che lo vëddo a deurm mach sempre.
Regina: (riconsegnandole la gabbia) Peuss spassëgelo 'n pòch?
Chiara : Ma certo, così as dësvia nen.
Maria : (va a depositare la gabbietta sulla panchina)
Regina: Ma, a l'é brav parej anche 'd neuit?
Chiara : Magara, 'd neuit a l'é pi
birichin, a veul nen deurmi con la luce dëstisa, s'as dësvia e as treuva a
lë scur a pianta certi braj...
Maria : Dabon?
Chiara : (andando a sedersi vicino a Maria) A l'ha mai sëntulo?
Maria : Ah, ma l'é chiel? E si che lo sento, e come!
Chiara : Am dëspias. Magara për colpa soa chila a ven dëstorbà 'n tël seugn.
Maria : Ch'a braja ò pa, tant mi i deurmo squasi mai. Còsa it veule, mi i son sola...
Regina: Anche mi son sola, pura deurmo l'istess.
Maria : Përché ti 't ses staita abituà
parej. A mi, 'nvece, a vòlte am pija certe vampà 'd calor, ch'a më
smija 'd sofoch‚. E da sola, chërte ch'a l'é brut.
Regina: Vampà 'd calor! Përché at monta 'l sang a la testa, ai suced a tute le fomne 'n menòpausa.
Maria : Quandi l'avia me òmo davzin,
anche se për la verità a l'era che lo soporteissa tròp, però i deuvo
amëtlo, im sentjo pi tranquila, pi rilassà.
Chiara : A l'é da tant temp ch'a l'é mòrt?
Maria : Ses ani.
Chiara : E vaire ani a l'avia?
Maria : Sinquanteut, pen-a compì.
Regina: (continuando a dondolare la carrozzina) Sël fior ëd l'età!
Chiara : E 'd còsa a l'‚ mòrt?
Maria : A j'era da pòch ën pënsion,
quandi 'n bel dì a l'é vnuje la brilant idea 'd fé 'n gir ën bici fin-a
a Turin. Bici ch'a l'avio regalaje i sò colega 'd travaj quandi
ch'a j'era 'ndait ën pënsion. A l'ha
tënija come na reliquia.
Regina: (a Chiara) A-i tënija 'd pi a la bici che a chila.
Maria : (scrolla le spalle e continua)
A Turin, a l'é pa 'ndasse a fiché 'n mesa a n'ingorgh. It diso pa.
(gesticolando) Le macchine ai giravo d'antorn, a drita, a snista,
davanti, darera, sù, giù e chiel a
l'ha pi nen podù seurti. (si asciuga le lacrime)
Chiara : Mòrt sbërgnacà da le macchine?
Maria : Magara! L'avrio pijà quaicòsa da l'assicurassion, anvece gnente.
Chiara : Përch‚?
Maria : Përch‚ a l'é mòrt dë sbeuj.
Regina: A patija 'd sofi al cheur, a l'ha ciapà n'infart!
Maria : E mi i l'hai pa pijà niente.
Chiara : Ma quaicòsa për vivi a l'avrà bin lassaie sò òm?
Maria : (indicando la gabietta) L'osel, eccò còsa a l'ha lassame. 'L so osel da guarné.
Regina: Bela ròba.
Maria : Parej con chiel si, i riesso ganca a stà via doi di da ca.
Regina: L'hai già ditlo pi che 'na vòlta, regalilo a quaidun.
Maria : Ormai a l'é vej, chi veusto
ch'as lo pija. E peui 'n fond a l'é sempre 'n ricòrd. (commossa) Chiel
a-i tënia tant... (a Chiara) Pensa, da quandi a l'é mancà a l'ha
molà 'd subiè.
Regina: Lo chërdo, a l'é mòrt!
Maria : Pa me òmo, l'osel!
Regina: Ah!
Maria : Se i penso a col di, a quandi
l'hai vëstilo për l'ultima vòlta. L'hai butaje la pi bela camisa ch'a
l'avia, ij causset bianch, la muda neuva, a j'era così bel...
Regina: L'osel?
Maria : Ma no! A me òmo, për ël funeral.(abbraccia Chiara e piange)
Regina: Piorlo pa tant, a val nen la pen-a.
Maria : Come ‘t përmëtte 'd parlé 'n costa manera?
Regina: It lo piore 'ncora dòp tut lòn ch'a l'ha fate vëdde? Vaire neuit a l'ha passà fòra 'd ca?
Maria : Stà ciuto, stà ciuto!
Regina: E cola vòlta ch'a l'é scapà con n'àutra pi giuvo?
Maria : Si, però a l'é tornà prest.
Regina: Përché chila a l'é stofiasse e a l'ha lassalo. E ti 't l'has ripialo a brass deuvert.
Maria : Come l'avrio dovulo pijé?
Regina : A baston-à!
Maria : 'N fond a-j'era sempre me òmo, 'l pare 'd mia cita.
Regina: A lo disio tuti che 't lo tratave tròp bin, col dongiòvanni da strapass.
Maria : (facendo il segno della croce, sussurra:) Che nosgnor a l'abbia 'n gloria!
Regina: Còsa it bërbòte?
Maria : Prego! Prego për la soa anima.
Regina: Ma sa l'ha mai avula n'anima.
Maria : (alzandosi) 'T veule finila si ò nò?
Chiara : (che con disagio ha assiastito
alla scena) Am dëspias d'avej involontariament riportaje a la
memoria sto ricòrd tant doloros e trist.
Maria : Ogni vòlta che na parlo am ven ël magon.
Chiara : A son ricòrd penos.
Regina: Ma che penos. (a Maria) Dis la verità, për ti la mòrt ëd Rico a l'é staita 'na liberassion.
Maria : (seccata) Adess basta. Lassoma
përdi sto argoment. A va nen bin a parlé d'apress a chi a-i è pì
nen!
IL BIMBO INIZIA A LAMENTARSI
Chiara : (s'avvicina al bimbo) A piora!
Regina: (alzandosi) Për fòrsa 't l'has spaventalo.
Maria : Parej finalment lo vëdoma dësvià! Ma che bej euj verd!
Regina: A mi a më smio celest, (a Chiara) come ij tòi.
Chiara : Verament a dan sël maròn.
Maria : Sël maròn? Ma alora, a chi j'esmia?
Chiara : A... a... (il bambino strilla) A l'é ora che vada al negòsi si a fianch a compreje 'l lait.
Maria : Ma l'é 'ncora prest!
Regina: Varda mach come ch'a tira i càuss!
Chiara : Quandi a fa parej, a l'é segn ch'a veul mangé. (uscendo) Cerea!
Rimaste sole in cortile
Maria : It l'has guardalo bin?
Regina: Si!
Maria : It l'has pa notà gnente?
Regina: Gnente còsa?
Maria : 'Na somiliansa familiar?
Regina (dopo breve esitazione) Si, a smija 'n pòch a tò novod.
Maria : Ma còsa it dise?
Regina: Përché, a podria nen esse?
Maria : Còsa t'antendi di?
Regina: A lo san tuti che tò novod a
l'avia 'n debol për Chiara, e ch'a son surtì vaire vòlte 'nsema dòp
che 'l fieul ëd Giusta a l'é partì për l'America.
Maria : Oh, a saran surtì na seira o due!
Regina: Ma për fe la frità, a basta n'ora, anche meno!
Maria : Còsa 'd vade a tiré fòra adess!
Regina: 'Na mia considerassion.
Maria : Stà mach ciuto, për piasì. Mi 'nvece 'ntëndio dìche col cit a smija tut a Gianni, l'artigian.
Regina: Sëcond mi a j'ësmia gnente!
Maria : N'àutra vòlta guardlo mej.
Regina: E peui, a mi cò mna fa, gnente.
Maria : Apontò!
Luca : (entrando dalla scala A) Ciao non-a!
Maria : Andoa 't vade?
Luca : A compreme 'l giornal, (baciandola) ciao noneta!
Maria : Im racomando, torna puntual për disné, fate pa speté come al sòlit!
Luca : Stà tranquila! (esce sul fondo)
Regina: (incamminandosi verso la scala
"A") Beh, adess a l'é mej che vada a prepareme disné, përché
j'afé 'd j'àutri am gavo nen la bruta. Pero, pënsantìe bene però,
la masnà 'd Chiara a j'esmia pròpi
a Luca! Ciao!
Maria : (andando verso la scala
"A") Pròpi a chila a j'enteresso nen j'afé 'd j'àutri! Lëngassa, 'd
'na
lëngassa. (esce e rientra per prendere la gabbia) Chila si am fa
fin-a dësmentié 'l me osel. (esce
definitivamente)
Musica di sottofondo
Gianni : (dall'esterno entrando seguito da Chiara) Se 't l'has damanca, mi i ven-o subit a riparelo.
Chiara : Spero che adess a vada bin. A l'é nen che 'n fida pa 'd ti, ma dato ch'a l'é 'ncora 'n garansia...
Gianni : A vòlte anche le còse 'n garansia as rompo.
Giusta : (entrando dal fondo lato scala
"B" interrompendoli) Vardlo si. Di Gianni, mi a l'é da ier matin
che të speto.
Gianni : Ier i l'hai avù d'àutr da fé.
Giusta : Ma stamatin, it pudie nen ven-e pì prest?
Gianni : Son già vnuit prima, ma j'era gnun!
Giusta : (guardando dalla finestra) Duvria essie Remo.
Chiara : Verament mi i son staita si 'n
cortil tuta la matin con madamin Maria e tòta Regina, ma Remo i
l'hai nen vistlo.
Giusta : (ironica) Sicuranent a sarà da quaich part a dè 'l bianch.
Chiara : Ch'a disa nen parej. Remo a pitura bin, a l'é n'artista.
Giusta : Bel artista!
Chiara : A l'ha faije 'n ritrat a më cit. A l'ha vistlo?
Giusta : No! Peui a mi i ritrat ëd Picasso a son mai piasome.
Chiara : (scusandosi) Beh, a l'é fase tard, fòrse a l'é mej che i vada a prepareje la pappa.
Giusta : E si, a l'é mej!
Chiara : (uscendo sul fondo lato scala "B" saluta a soggetto) Bondì!
Giusta : (f. s.) Ma che mamin-a giudissiosa!
Gianni : 'D còsa a l'ha damanca?
Giusta : Vurìa feme rangè 'l ciochin.
Gianni : (andando verso l'esterno) Përché, a fonsion-a pa?
Giusta : Nen dëdla. (avviandosi verso l'alloggio, indicando) Cost! Për fortun-a che i son pijame la ciav.
Gianni : (seguendola) Alora, comincio a scoleghé i cavi interni.
Giusta : (aprendo la porta ed entrando) Fa pura ti che it sas.
Gianni : (seguendola) Va bin. (entra e esce a prendere utensili)
Giusta : (d. d.) Mentre it ripare 'l
ciochin, mi, për nen përdi temp, taco la lavatris, mentre lucido le scarpe
e gavo 'n pòch ëd pover!
Gianni : Verament mi për travajè con sicurëssa, dovrio dëstachè l'automatich.
Giusta : Brav ti, parej mi cò faso,
stago a guardete con le man an man? Mi, mi che son nen bon-a a stè
sensa fe gnente.
Gianni : Alora a vurà di che im pieraj 'd precaussion.
Giusta : Brav! Le precaussion a son mai tròpe.
Gianni : (dal cortile) Brava fija Chiara! (inizia ad indossare guanti, casco, visiera e divisa)
Giusta : (dall'interno) Scomëtto ch'at pias 'dcò a ti.
Gianni : Verament a l'é simpatica a tuti.
Giusta : Parej a diso. Però l'hai pa 'cora sëntù gnun ch'a sia smonosse dë sposela!
Gianni : Anche përché chila, dòp ch'a
l'ha avù 'l cit a l'é pi nen surtija, e noi, i sòi ver amis, la
consideroma come 'na sorela.
Giusta : Però un ëd voj’àutri, am sa ch'a l'abbia considerala diversament!
Gianni : A fa mal a parlé parej, përché anche Sandro, sò fieul....
Giusta : (rientrando in cortile) Ma còsa!
( urlando, spaventata per dall'abbigliamento di Gianni, lascia
cadere tutto a terra) Ma come it ses conciate?
Gianni : Precaussion për nen pijé la corent.
Giusta : Parej per pòch t'im fase pijé 'n colp a mi. Che spavent!
Gianni : (entrando in portineria) Speroma mach ch'ai ven-a 'n ment a gnun ëd soné 'l ciochin.
Giusta : Trambla pa, a-i è gnun pericol. Si, j’inquilin a son-o mai, a intro. (inizia a lucidare le scarpe)
Gianni : Speroma.
Giusta : E peui i son mi 'd guardia.
(iniziando a spolverare) Tornand però al discors ëd prima, ricòrte bene
che me fieul, cola lì, a l'avia già dësmëntiala prima d'andé n’America.
Deuvo amëtlo, subit l'hai
trovà 'n veuid, ma 'n veuid che it diso pa. Però adess son bin
contenta. Spero mach che 'n sto
periodo a l'abbia dësmentiala definitivament.
Gianni : Certo che però a j'era n'amorà.
Giusta : Scapiss, bsògna amëtlo. Cola
fija a l'‚ belin-a, vivace, furba. Però a mi a l'é mai piasume. (sputa
sulle scarpe)
Gianni : Come mai?
Giusta : Sai pa spiegheme 'l përché,
brava famija, bela educassion, bon-a situassion familiar. Sò pare ex
finanssiè, soa mare impiegata 'd banca... ma da quandi a son vnùit
a stè si, l'hai subit capì ch'a
finija mal.
Gianni : (tornando in cortile) E da còsa a l'ha capilo?
Giusta : A l'é subit comportase con mi e
con me òmo come sa l'aveisa sempre conossune. Compliment,
basin, regalin, smancerie. E me òmo che, come tuti j'òmo as compra
con gnente, a j'era estasià.
Al-l'è 'ncora adess. E mi difront a tant entusiasm, còsa i podia
fé? Se i l'aveisa dit lòn che i
pënsava, sario pasà për 'na mare gelosa 'd sò cit e
'ncontentabil. 'Nsoma, tut lòn ch'ai piasia a
j'àutri, a mi a l'ha sempre dame fastidi. Tra me òmo e me cit,
sai nen chi a j'era pi n'amorà.
Gianni : (terminato di sistemare
all'esterno, rientra) Mi i vado a finì 'd coleghé i cavi, 'm racomando, ch'a
son-a ancora nen!
Giusta : Stà tranquil, contino mi a fé
la guardia mi! (f.s.) Oh, l'hai pa pijame 'l lucid neir! (entra in
portineria)!
Cesar : (seguito da Remo giunge
dalla scala "A") Veuj pròpi vëdde la facia 'd Giusta quandi i faraj
lese 'l
giornal.
Remo : Specialment quandi cha vëdrà la fòtògrafia.
Cesar : A st'ora, a sarà già rivà?
Remo : Andoma ad acërtese.
Cesar : Ij foma 'na bela sorpreisa a Giusta?
Remo : Si, dai fomije na sorpreisa!
Cesar : Sonomije 'l ciochin!
Remo : Bon-a idea, sonomije 'l ciochin. (fra se) Tant a fonsiona nen!
Cesar : Ma si, anunciumse come ch'as deuv! ( suona, provocando un cortocirquito)
Giusta : (d. d. lancia un urlo) Ahhhhh!!!!!!
Gianni : (urlando) No!!!!
BUIO TOTALE
Musica di sottofondo
Riaccendere le luci gradualmente
Abbassare la musica
Alcuni giorni dopo
All'aprirsi del sipario, Luca seduto sulla panchina legge il giornale
Mara : (seguita da Elisa, entra dalla scala "A", tiene in mano uno striscione arrotolato)
Luca : (ironico) "Ma dove state andando di bello? A un ballo in maschera?"
Mara : (con enfasi) No, stiamo andando ad una manifestazione in favore dell'autonomia della donna."
Luca : Ah, Per lòn che seve conciave parej?
Elisa : Perché, come dovrio vëstise?
Luca : Ancheuj më smje pi sbalà del sòlit, dirja quasi doe strason-e.
Mara : (risentita) Ma 't ses mai guardate ti. (fa per colpirlo con le bacchette dello striscione)
Luca : (prende lo striscione lo srotola
e legge) Movimento femminista autonomo. Donne, tenete accesa la
fiaccola della libertà. Donne, non cedete alle promesse
maschiliste. Donne, non fatevi
sottomettere. - Ma non fatemi ridere.
Elisa : (irritata) A-i é pòch da rije. A l'é la verità.
Luca : Ma seve pi nen còsa tiré fora? Femministe!
Mara : Ecco, quandi che i seve pi nen còsa
dì, tire fòra la paròla "Femministe. Voi uomini siete tutti
uguali".
Elisa : "Si, ragionate tutti allo stesso modo. Per voi esistono solo diritti, per noi solo doveri".
Luca : (applaudendole) Brave! Ancheuj i
l'hai avù na lession moral da "due mature, esperte e vecchie
passionarie!"
Elisa : Oh, ma për chi ci prendi?
Mara : Vada per mature ed esperte, ma vecchie proprio nò!
Elisa : (a Mara) Bin dit!
Mara : Anche përché mi, i son sicurament bin pi giovo che ti.
Luca : (guardandola con sarcasmo) As diria nen!
Mara : Scusa, ma vaire ani t'ëm daghe?
Luca : L'ergastolo 't daria, l'ergastolo, concià parej.
Mara : Cosa?
Elisa : E a mi?
Luca : A guardete bin, ti, tran'ani con la condizional a ti-è gava gnun!
Mara : (ad Elisa) "Che ti dicevo?
Vedi come i maschi ci trattano, come tentano di imporci la loro
volontà. Ma noi donne, non cederemo passivamente ai vostri
desideri.
Elisa : Bin dit! "Non cederemo, mai."
Mara : A lo dis sempre anche la mia
amisa Ivana. Chila che da ani a combat na lotta interior për nen
casché 'n tentasion!
Luca : Ma còsa a veul combati cola lòffia.
"Nessun nemico gli darebbe battaglia." Mi për prim sprecheria
pa gnun-e munission con un rabadan parej.
Mara : (a Elisa) Ven, andoma mach, dësnò fra 'n pòch mi i përdo la rason. (s'incammina verso l'uscita)
Luca : A la sfilata, a peulo mach partecipé le fomne?
Elisa : Nò, anche j'òmo, l'important ch'a la penso come noi.
Luca : Allora chërdo ch'ai na sarà bin pòchi. (esce dalla parte opposta)
Chiara (entrando con la carrozzina dal lato scala B seguita da Ghitin)
Ghitin : (come se continuasse un discorso) Parej i son dime, përché mach lor doe? E mi, chi i son?
Chiara : A fa bin, ch'a vada a divertise finché a peul.
Ghitin : 'L fatto a l'é che i deuvo
ten-e j'euj bin duvert, përché cole doe morte 'd fam, am barbo tuti i
mascion sota 'l nas.
Remo : (entrando dall'esterno con tavolozza, quadro e pennelli) Andova it vade così tapà?
Ghitin : (uscendo verso l'esterno) Vado da l'estetista a feme bela.
Remo : (f.s.) Alora chissà për vaire a n'avrà.
Chiara : Arvedze Remo, mi i vado a fé doi pass.
Remo : Ciao Chiara!
Gianni : (entrando dall'esterno con una
mano fasciata saluta a soggetto Chiara e poi si rivolge a Remo)
Ciao Remo!
Remo : (indicando la mano) At fa ancora mal?
Gianni : Un pòch!
Remo : N'àutra vòlta, quandi che 't travaje tacà la corent, dëstaca l'automatich!
Gianni : Mi i vuria dëstachelo, ma Giusta...
Remo : Si, ti vaje dé d'ament a Giusta! Andoa 't vade a st'ora?
Gianni : Da madamin Rossi.
Remo : Torna? Ma còsa a l'ha 'd così urgent! (guarda l'orologio) Son ses ore passà!
Gianni : Deuvo 'ndeje a dëstopé 'l lavandin dël bagn.
Remo : Përché, sò òmo, a l'é nen bon?
Gianni : Sò òmo staseira a rientra nen a ca.
Remo : Ah?
Gianni : Për lòn ch'a l'ha ciamame mi.
Remo : Ma toa mare, a lo sa?
Gianni : Nò, l'hai pa dije gnente, ij conterai peui tut dòpo!
Remo : Ti, fate 'dcò paghé lë straordinari.
Gianni : Përché?
Remo : Përché dòp 'na certa ora, tuti i travaj a son staordinari.
Gianni : Ma mi 'm na 'ncalo pa.(esce indietreggiando e s'avvia verso la scala B)
Remo : Ti, dòp che ‘t l'has dëstopaje
'l lavandin,- sempre ch'a sia tròp antasà - Cerca 'd dëstopete 'dcò ti,
salam! (ritorna presso il cavalletto ad ammirare il quadro)
Maria : (dall'esterno, entra in
cortile seguita da Regina. Sono state dal parrucchiere) Oh, Remo. Cosa a
l'ha dipingiù 'd bel?
Remo : (modesto) Oh, na natura mòrta!
Regina: Ma come? Soma 'n primavera, la
natura as dësvija, tut a furmiola e ti 't vade a dipingi 'd nature
mòrte?
Remo : A l'é che ancheuj i l'hai nen trovà 'd soget viv ch'a m'anteresseiso.
Maria : Disoma pitòst che a l'é emossionà përché doman ai riva Sandro.
Regina: Dabon?
Remo : Eh, si. I deuvo amëtlo. An pòch emossionà i lo son.
Maria : Chissà Giusta!
Remo : A stà pi nen 'n tla pel.
Maria : A l'é'n ca?
Remo : Se, se. A l'é 'ncamin cha polida!
Maria : (fa per suonare) A fonsion-a?
Remo : Se, finalment anche lòn a l'é 'dcò apòst.
Maria : (suona)
Giusta: (d.d. credendo sia Remo a suonare) Còsa it veule? It l'has pa 'ncora finì 'd rompe?
Maria : Soma noi, le toe amise!
Regina: Vorio salutete!
Giusta : (affacciandosi alla finestra) Da 'ndova rive così bele?
Maria : Oh, tornoma adess, adess da la pënnòira.
Regina: Soma 'ndaite a fese de 'na cotonà.
Maria : (con enfasi) Stasseira 'ndoma a teatro!
Giusta : (curiosa) Dabon? E con chi?
Regina: Con Ghitin, Carlo, Cesar e n'àutr amis!.
Remo : Bej falabrach o pòrti d'apress. Carlo a l'é 'ncora passabil, ma Cesar, tut trasandà, barba lunga...
Maria : L'hai dije d'andé dal barbé a
fese dé na dësbarbà. Përché se a l'é pa pì che bin rangià lo
lasseroma a ca.
Giusta : Am piasria 'dcò 'ndé mi a teatro.(a Remo) Andoma 'dcò noi?
Remo : (non risponde)
Giusta : Remo, parlo con ti!
Remo : Còsa it veule?
Giusta : Còsa i veuj, còsa i veuj.
(uscendo in cortile) Con che corage t'ëm ciame còsa i veuj, (alle amiche)
na vòlta am disija: còsa it veule, ratin.
Remo : (f.s.) Adess duvrio ciamela giarias! (normale) Ratin ma va là, va. Con cola facia da crava morta.
Giusta : Crava a mi?
Remo : Nò, crava a cola ch'a mangia ij còj.
Giusta : Va 'n pòch, va.
Remo : (a Maria) A propòsit, còsa a l'é che 'ndeve a vëdde 'd bel?
Maria : La ca 'd Bërnarda d'Alba.
Giusta : (al marito) Ti Remo, i peuss 'dcò andeìe mi?
Remo : Adoa?
Giusta : A ca 'd Bërnarda!
Remo : (scuotendo il capo) Ma còsa 't l'has torna capì?
Giusta : A l'han pa dit ch'a van a Alba a trov‚ la Bërnarda?
Maria : Ma nò, andoma a vëdde na comedia, si, 'd Garcia Lorca.
Regina: A l'han dine ch'a l'è pròpi bela, ma bela...
Maria : A diso ch'a fa pioré da l'inisi a la fin.
Giusta : Alora i faso bin a stemne a ca.
Maria : Come mai?
Giusta : Përché mi le comedie 'npegnà i
capisso nen. E peui ai mancacheria mach pì che adess i vada a
paghé për pioré!
Remo : Alora fa pa tante paròle, stà a ca, a l'é mej.
Giusta : E peui për andé a teatro, l'avrio gnanca gnente da buteme adòss.
Remo : Ma se 't l'has cola vesta da seira ch'a l'ha regalate la toa amisa, cola loffia...
Giusta : La vesta ò la mia amisa?
Remo : L'una e l'àutra.
Giusta : Për la vesta it dag rason, a l'é
tuta smangià. Për regaleme 'd roba parej, a podija anche tënisla
chila, ò pura dejla a lë strassé. Che figura faria?
Ghitin : (entrando dall'esterno tutta truccata, pavoneggiandosi) Vardé mach come i son bela!
Giusta : 'T ses pròpi iriconosibila.
Ghitin : E sòn a l’é niente, përché i
son 'dcò catame na vesta ch'a l'é la fin dël mond. Staseira farai
conquiste. Quandi paserai mi tuti a svolteran.
Remo : (f.s.) Si, da l'àutra part!
Regina: (a Maria) Ti, varda che ora a l'é!
Maria : It l'has rason. Coro subit a cambieme. (esce, scala A)
Ghitin : Vado cò mi! (esce verso la scala B)
Regina: (a Remo ) Mi a mna fa pa gnente, i vado mach për feje compania a cole doe.
Remo : (a Regina) Magari quasi quasi se andeiso mach mi e ti.....
Regina: (uscendo, ironica) Con ti andrio anche a l'infern.
Giusta : (rimasta sola gli dà uno
schiaffo) E ti fa nen tant ël furb con le tòte, le vidoe e le madamin dël
palass! Oh, lo sai pro che ti, con la scusa 'd fé la manutenssion,
e le comission, it vade 'nt j’àlòg e
chissà che propòste at fan cole dòne!
Remo : (fregandosi nel punto che è stato colpito, sogghigna)
Giusta : (scrollandolo) Eh, t'ëm sente?
Remo : Certo che 't sento, son pa ciòrgn.
Giusta : Alora rispondme, quandi che 't parlo!
Remo : E ti braja nen tant fòrt, it veule fete senti da tuti?
Giusta : Va bin, però ricòrte che la passiensa a l'ha limite. T'averto.
Remo : Se mi i duveissa mai avej n'avëntura,
certament im tacheria nen a coj arciciòch. (f.s) Anche
përch‚ n'hai già un për ca!
Giusta : Magara un-a pi giuvo....
Remo : Ecco, brava. Un-a pi giuvo, si!
Giusta: Salòp che it sës nen àutr. Fa
mach tënsion ëd nen fete trové 'nbrassà con gnun-e, dësnò a l'é la
vòlta che të sbërgnbaco!
Remo : Lassa mach përdi. Ma 't veule pròpi 'nrabiete adess? Còsa a diria Sandro se 'n senteisa?
Giusta : Già ch'a l'é vera. Su, fate
lesto, mi a vado mach a sarè le serande di-j negòsi, peui im cambio e
'ndoma subit a l'aeeeereo.....
Remo : (intervenendo) Aeròpòrtò.
Giusta : Si, un col pòst!
Remo : Ma it davan-e? Ai manco 'ncora dodes ore prima che Sandro a riva.
Giusta : Ma mi son tuta agità, i resisto pi nen. (uscendo sul fondo) Vado e torno!
Remo : Però, a sarà faita con n'apiòt smussà, ma a l'ha 'n cheur d'òr. (fa per rientrare anche lui quando...)
Cesar : ( giungendo dall'esterno vestito elegantemente con il viso tutto incerottato )
Remo : ( vedendolo così conciato) Cesar, còsa lé capitate, it sesto scontrate con un tram ?
Cesar : Parla pa. Sòn ai capita mach ai pì brav.
Remo : Scomëtto l'euj dla testa che it
ses andait a taroché quaiche madamin e a l'é rivate l'òm sle croste
e a l'ha onsute.
Cesar : Magara a feissa stait parej. Anvece, pì i penso a come a l'é socedù, e pì am ven ë'l nërvos.
Remo : Ma as peul saveisse còsa l'é rivate?
Cesar : L'é stait dal barbè.
Remo : (esplodendo in una fragorosa
risata) It ses tacate a fomna dël barbè. " a la barbera? " Ma alora
it
vade pròpi a sërchetije tute ti!
Cesar : Ma che fomna, a l'é stait për colpa dël garson.
Remo : Basta, 'na capisso sempre meno.
Cesar : Quandi mai 't l'has capine quaicòsa, eh?
Remo : Divagoma nen, ven al donque.
Cesar : Ancheuj dòp mesdì, son andait
dal barbè a feme tiré a lucid për stasseira, 't sas bin coma cha l'é,
i deuvo seurti con..
Remo : Lo sai, a lo san già tuti, fin-a le muraje. Continoa!
Cesar : El barbé a l'ha dime: a fussa nen përché it ses me amis, it fario fé la barba dal garson.
Remo : E alora?
Cesar : L'hai dije: pròpi përché i son
n'amis, a l'é 'na rason ëd pì për femla fé. Sa fa nen ël tirociniò con
mi ch'am conòss, con chi 't veule ch'a preuva?
Remo : E, già.
Cesar : Deuvo dì però che 'l barbè a sa
nen tratè con ël garson. A l'ha 'l tatto 'd n'elefant. Nopà 'd
rasonelo con calma, piegheje le ròbe da bin, a lo minacia.
Remo : Adiritura?
Cesar : Si. A l'ha subit dije: adess it
preuve a tajeje la barba a Cesar, però se mach t'asarde a feje 'n cit
tajet, mi ‘t fico 'n papagal che 't na ricorderas për vita che 't
vive. Col bonomèt a l'ha tacà a
tramolè già prima d'ancominsè. A l'ha butame 'l bavarin..
Remo : (fra se) A l'avrà pijalo për na masnà!
Cesar : (continuando) A l'ha 'ncominsà
a 'nsavoneme, peui tramoland sempre 'd pì, a l'ha tacà a raseme.
Za,za,za,za zach! 'N cit taijet pròpi si. (indica un punto del
viso) Ròba da gnente, ma 'l sangh a
schisa fòra, a macia 'd ross la scuma bianca. 'L barbè a l'é
'ndait subit fòra dij feuj. Tè, pija costì.
(a soggetto mima un pugno verso Remo che si abbassa) El bòcia as
basa 'd colp. A l'ha arfilamlo
a mi, si. A finija pa pi 'd ciameme scusa.
Remo : Almeno lòn.
Cesar : Peui a l'é rivolgiusse al bòcia.
-E ti, fa tënsion 'd pi nen taijelo, dësnò i sai nen come 't la range.-
Basta, col fieul a tramolava 'na vòlta 'd pì. Mentre a tajava da
stà part (indica) a va pa a rancheme
'na brusola? 'L sang a l'é schisà slë specc,. I l'hai mach vist 'l
barbè a devent‚ ross come 'n biro.
A l'ha puntalo bin, ma chiel a l'è spostasse come 'na saëtta e a
l'ha torna cucame 'n pien. Una 'd
cole massà, che 'n col moment son pa rëndume cont se im trovavo
dal barbè ò dal dentista.
Remo : Che aventura!
Cesar : 'L barbè a j'era fòra 'd chiel.
A l'ha pijà 'l bòcia për 'l focòl e a l'ha ripetuje: adess it lo finisse për
da bin.
Remo : (f.s.) A l'avia mach pi da dije lòn!
Cesar : (continuando) -E pijte bin
verda 'd pì nen tajelo, dësnò stavòlta a cost ëd corite d'apress për tut ël
paìs, quandi 't ciapo 't dësbelo.- Basta, col bòcia a na capija pi
gnun-e, a tramulava come 'na feuja.
Mentre am fasija 'l contròpelo, a va pa a tajeme un tòch d'orija?
Remo : 'Ncora 'n pòch e at tajava tut a tòch!
Cesar : Fortun-a a veul che 'n col
moment a l'é intraje n'àutr client, e 'l barbè, giranse për salutelo a l'ha
nen vist. L'hai subit dije al bòcia: fa finta 'd gnente, ciaplo e
camplo via, dësnò se as n'arcòrz,
stavòlta am na fica un ch'am massa!
Iniziare un graduale abbassamento delle luci
Carlo : (entra in scena, è
elegantissimo,indossa uno smoking e una cravatta sgargiante, a Cesar) Còsa a
l’é capitate?
Cesar : L'hai pen-a finì adess ëd contejlo a Remo. It podie pa rivé prima ?
Remo : (a Cesar) Ti-j tlo conteras pi tard. (a Carlo) Ma it sas nen che vëstì parej të më smie pa pi ti.
Cesar : L'é vera. Parej a smia 'n pinguino.
Carlo : A l'é përché i-j seve abituà a vëdime mach sempre vëstì da pësca, da cassa ò da mincadì.
Cesar : Se it lasseise 'n pòch përdi coj brut vissi, a saria mej.
Carlo : Autr che brut vissi? A son spòrt, san e redditissi.
Cesar : Figurumse 'n pòch lòn ch'at peussa rendi la pësca al dì d'ancheuj ? I fium a son tuti 'nquinà!
Carlo : Mi quandi i son sla riva im sento mach bin, a-i è'na pass, na tranquilità.
Remo : (fra se) S'andeurm!
Cesar : Sai pa che sodisfassion it treuve a sté tut ël dì 'n pè sensa bogete, 'npalà come 'n can da ferma.
Carlo : Quandi vado a cassa 'nvece i stago mai fërm. Tapin-o tut ël dì come un can levrié.
Accendere i lampioni in cortile
Regina: (Seguita da Ghitin
vestite elegantemente entrano dal fondo lato scala "B") Oh, seve già
sì,
e Maria?
Remo : Scotme mi, fòrse a l'é mej che it vade a ciamela, dësnò stasseira a teatro i-j rive 'n ritard.
Regina: Alora i vado subit a ciamela. (fa per incamminarsi, quando)
Ghitin : (notando il viso incerottato di Cesar) Ma Cesar, còsa 't l'has fait?
Cesar : Ma l'é mai possibil. Tuti am
ciamo còsa i l'hai fait, gnanca se un a troveissa 'l gust 'd fese mal da
sol.
Carlo : (a Regina) Va a ciamé Maria, và.
Maria : (entrando dalla scala "A" anch'essa vestita elegantemente) A-i è pa damanca. Son già si!
Regina: (prendendo Carlo sottobraccio) Alora 'ndoma!
Cesar : (offrendo un fiore a Maria) Për esternete tut ël me amor, aceta st'umil fior!
Maria : Grassie! (notando il viso incerottato) Ma Cesar, còsa 't l'has fait?
Cesar : L'avria giuralo ch'am ciamava 'dcò chila còsa l'avia fait.
Carlo : Mentre 'ndoma a teatro Cesar an conta còsa a l’è capitaije.
Cesar : Si, ma 'na vòlta për tute! (sono sul fondo, in procinto di uscire, quando)
Chiara : (dall'esterno, con la carozzina
entra in cortile piangendo seguita da Giusta) Basta, basta, ch'am
lassa sté!
Remo : Còsa a l'é suceduje?
Giusta : Còsa 't veule ch'a sia
capitaie. J'ero sla strà che dëscorio con Chiara, na madama ch'a stà si
davanti a l'é fërmase për vëdde la masnà, a l'ha ciamaie dël pare
e chila a s'ostinava a nen dije chi
a l'era, l'àutra insistia... e mi....
Remo : ...E ti sicurament ët l'avras ëdcò daje na man..., a l'àutra!
Giusta : Ma se chila a parleisa, se as confideisa con noi...
Maria : (avvicinandosi) Ma sicura. As peul saveise chi a l'é?
Ghitin : (c.s.) Mi l'aveisa avù na masnà l’avrija pa fait tanti misteri!
Remo : Ma a vuj'àutre, còsa o na frega! ( a Chiara) Ti, daje nen d'ament.
Chiara : ( in un angolo continua a piangere)
Regina: (avvicinandosi) Mi chërdo che voj'àutre i l'abbie veuja 'd savei për gaveve 'n peis da slë stòmi.
Ghitin : Mi i l'hai pa gnun peis da gaveme.
Giusta : Oh, sa l'é mach për lòn, anche
mi i son tranquila. (a Maria) Certo che ti con ën fagnan ch'a gira
për ca....
Maria : Ti, modera i termini, përché mi se ‘t buto le man adoss ët cambio i cònnòtati.
Chiara : (piangendo più forte) Stà ciuto, stà mach ciuto për piasì!
Maria : (a Chiara) Oh, a l'é pa 'l cas ëd pijetla parej.
Giusta : Ma scapiss! (f. s.) Se però a më vneisa sotman col lasaron che...
Maria : Si, pròpi 'n lasaron!!!!!!!
Luca : (entrando dal fondo) Nòna, Chiara, còsa a l'ë soceduje?
Giusta : (a Luca) Ti pensie a j'afé tòi, (a Chiara) E ti, fa nen tanto cine!
Chiara : I veule molela, si ò nò? (scostandosi infastidita dal gruppo)
Regina: (a Luca) Vardlo si, 'l scomëtto l'euj ‘d la testa ch'a l'é chiel ël colpevol!
Maria : (a Regina) Ti stà ciuto! (a
Luca, prendendolo per un orecchio) E ti adess ët confese, sì, davanti
a tuti!
Luca : (confuso) Còsa?
Maria : 'T ses ti 'l pare dël cit? Esigo subit na spiegassion!
Sandro : (entrando dall'esterno, si ferma sul fondo)
Remo : (sorpreso) Sandro? Sandro, ma come mai, noi të spetavo doman!
Sandro : (sorridente) Invece io ho deciso di farvi una sorpresa!
Giusta : (incredibilmente felice e sorpresa, allargando le braccia corre verso Sandro) Sandro, Sandro!
Sandro : (ma nel frattempo corre in direzione di Chiara) Chiaraaaaa!
Chiara : Sandro, finalmente!
Tutti : (imbarazzati e stupiti rimangono in silenzio a fissarli)
Sandro : (prendendo il bimbo in braccio)
Che bello. “Beautiful beby” (ai presenti, con orgoglio) Ecco,
questa penso che sia sicuramente una sorpreisa! “Beautiful
surprais” (baciando Chiara) O no?
Chiara : (guardandosi intorno con orgoglio) Penso ch'a lo sia pròpi.
Remo : (avvicinandosi) Ma alora sto cit a l'é tò?
Sandro : (dopo breve esitazione) Si, a l'é me!
Giusta : (si accascia fra le braccia di Maria e di Regina) Oh, nò!
Remo : (volge uno sguardo di
commiserazione a Giusta e poi abbraccia Sandro e Chiara) Ma Chiara,
come mai ‘t l'has mai din-e niente?
Chiara : (con fermezza) Se i l'aveissa
parlà prima, l'àvria pa fait d'àutr che creè‚ 'd problema a tuti. Sandro
a saria pi nen partì. A saria nen podusse përfessioné 'n tij sòi
studi e 'n tël sò travaj. Magara peui
'n doman ij sarijo pentisne tuti.
Remo : Ma toa mama, tò papà?
Chiara : Lor a son sempre stait al corent 'd tut.
Remo : Ma përché a l'han mai parlà?
Sandro : Përché io e Chiara gli abbiamo
chiesto di mantenere il segreto, e loro avendo avuto fiducia in
noi, ci hanno capito assecondato.
Chiara : (a Remo ) E mi i l'hai rispetà
la promëssa che i l'avia faije a Sandro. Gnun a savrà gnente prima
dël sò ritorn.
Ghitin : (Commossa) Che brava fija!
Maria : (c.s.) Che moralità inecepibil!
Regina : (c.s.) Che model 'd virtù!
Maria : (a Giusta) Su, va a 'nbrassé tò fieul e tò novod!
Giusta : Ma mi i sai nen se dòp tut lòn che i l'hai dit, lòn che i l'hai fait, Sandro e Chiara an përdon-o.
Remo : (prendendola sottobraccio e
accompagnandola vicino a Sandro e Chiara) Guarda mach che bel
quadret familiar.
Sandro : (abbracciando Giusta) Mama!
Giusta : (confusa, imbarazzata ed
emozionata) Sandro, Chiara, Remo. Oh, che bel, avej torna na masnà
ch'a cora për ca.
Remo : (con un gran sorriso) Si, na ca
con doi non-o bin fortunà! Pënsantie bin però sai nen se mi i lo
sio peui tant?
Giusta : Come mai?
Remo : Përché purtròp i duvrai abitoeme a deurmi con na nòn-a!
FINE
BUIO TOTALE
San Secondo, Terminata di scrivere a giugno 1996