Ul dutur du la me dona

Stampa questo copione

UL DUTÙR DU LA MÈ MIÈE

UL DUTÙR DU LA MÈ DONA

Tre atti di G. Feydeau

Rielaborazione e traduzione di Giuliano Mangano

Dott.Tonino Cicala

Sig.ra Rosa Cicala

Umberto Ganassa

Susanna Grossi

Adelio Grossi

Sabina

Gloria Saltafossi, la suocera

Sigismondo

Sig.ra Bombetta

Sig.ra Vaniglia

ATTO  I

SCENA   I

(Sigismondo, Cicala)

Sigismondo  ma sciur dutur, sa’l faseva setà lì da föra sü la panchèta, mè un mendicante?

Cicala  (in vesti da sera, ma abbastanza in disordine, la cravatta fuori posto,ecc) Tas un bott! Menu mal che incö te set rivàa puntual

Sigismondo  e parchè?

Cicala Parchè… parchè… avevi desmentegà la ciav e pudevi no sunà par mìa dessedà la mè mièe! oh!  O Signur! Che nocc. Speri d’avèe mìa ciapà un quai malann!

Sigismondo  Cert,l’è mìa necessari ves ul dutur Stranamore par capì che l’ha passàa la nocc in bianc… varda tì che cera che’l gà… l’è bianc mè un pagn da bügava!

Cicala Ah! Sperèmm che la mè mièe la sa sia nammò desedada! E la sa sia curgiüda da nagott!

Sigismondo  questa l’è bela! Cume la fa a mia corges se lü la mia durmì in dul so lecc?

Cicala  gò un metodo infallibile… almèn… fina a ier

Sigismondo  ma va?

Cicala  sì… cun la scüsa de cürà ul so ma de cò, mì ghe do ‘na pastiglia che la fa runfà tüta nocc… inscì quand lee l’è nel pieno del ronfamento mì vò in cerca de una quai ventüreta… t’è capì?

Sigismondo  oh là là! E la mai fa marùn?

Cicala  in des ann che semm spusàa mai! Vers la vüna de nocc mì a riturnavi all’ovile e la mattina... fresch mì e püssè fresca lee a iniziavum un’altra giurnada… d’amore e d’accordo

Sigismondo  però! una bela truvada!

Cicala  sperèmm che la ma vaga de lüssu anca stavolta! Che la mè mièee la sa sia nammò desedada

Scena II

( Cicala , Rosa, Sigismondo)

Rosa  (d.d.) Ah!!!

Cicala  il grido della foresta

Sigismondo  patatrac! Mì vò de là a preparà i medesìn…

Cicala  grazie, neh!?

Sigismondo  me pias no assistere ai discüssiùn domestiche (via)

Cicala  bel culaburadur che me sunt tiràa in cà!

Rosa  Ah! Te set rivàa finalment!Me dessedi, slunghi là ul  brasc par carezzat cume fò ogni mattina da des ann a questa part… e… brasci sü ul cussìn… vardi e… ul tò pigiama l’è intatto, ben piegà sü… ta ciami… nagott… vò in gir mè na scema de chi e de là… me preoccupi  anca  fin quand trövi la prova del tuo tradimento… un guant da dona!

Cicala  ma no Rosetta, Rosettina mia… dì mia sü stüpidad

Rosa  (martellando ogni sillaba) Dove t’è passàa la nott?

Cicala  Eh!?

Rosa  Dove t’è passàa la nott?

Cicala  Sì, ho capiì.... Dove ho passàa la... Come... te l’ho mìa dì? Ier quand t’ho lassàda?, t’ho mìa dì: vò dal Ganassa? Oh! L’è tant marà, povar Ganassa....

Rosa  (incredula) Ah! E tì t’è passada lì la nott? In abito da sera?

Cicala In abito da sera, cert! Cioè no.... Ta spiegarò.... Ganassa... uhm... Ganassa l’è gravemente maràa..... tant che la minima emuziun... crac! La mazarà! Alura... per scundigh la situaziun... emm organizzàa una festicciola a cà sua... con tanti dutuur. Un consulto in abito nero, pö emm tacà a balà... sempre ballando, n’è vera... fasend finta da nagott. (Ballando e cantando)

Cul colera che lü al gà

Ah! ah! ah! ah!

Ghe scumeti al murarà

Ah! ah! ah! ah!

A l’eva un divertiment ünich!... Spess cui marà a bögn fa di sotterfugi! Insomma l’è un trüch dula medisina muderna... omeopatica!

Rosa  E’ geniale! Inscì ul Ganassa l’è perdüü?

Cicala Perdüü...... Perdüü… al sa rimetarà mai pü!

Scena III

(gli stessi, Sigismondo, Ganassa)

Sigismondo  Ul sciur Ganassa

Ganassa  Buongiorno, sciura, dutur!

Rosa  E lü al sta ben sciur Ganassa?

Ganassa  Ben, grazie

Rosa  Infatti, a mi me par in ottima furma  sciur Ganassa

Ganassa  Ottima, ottima, come la ved

Cicala  Ma cosa te vörat che ‘l sappia lü? L’è dutuur, lü? Se mi ta disi che l’è perdüü, a l’è perdüü!

Ganassa  ( sussultando) sunt perdüü, mì!?

Cicala  Ma sì.... dumà che ho vurüü scundat la situaziun

Ganassa  sa te disat cus’è!?

Rosa  ( con intenzione) A l’è par quest che ul mè marì l’ha passà la nott dinanz al so capezal

Ganassa  l’ha passà la nocc dinanz al mè capezal? Lü?

Cicala  Ma sì! Te set mia curgiüü? ( a Rosa) Lasa perd, te vedat no che te set adrè a delirà? ( a Ganassa) tas… 

Ganassa  (al pubblico) Decisament l’è lü ul marà, ul dutur!

Rosa  sciur Ganassa, le lassi... al staga ben. Del rest, al gà un’ottima cera par vess un omm in agonia... certament l’è un’agonia che la düra da tantu temp!

Cicala  Sì,  se tratta ..... se tratta.... de un’agonia cronica

Rosa Che busij! A stan né in ciel né in tera! A l’è ciar mè ul su che a l’è adrè a famm sü! Oh!  (esce piangendo)

Scena  IV

(Cicala, Ganassa, indi Sigismondo)

Cicala  Giust tì! Ma l’è mai pussibil che te set mia bun de capì i ropp al volo?

Ganassa  Capì!? Che cosa?

Cicala  La situaziun! Crico de gess! E vegnum un pù adrèe, no? (Cicala si sposta e Ganassa lo segue) te me dumandat: che cosa? E vegnum un pù adrèe, no? ( come sopra) Ma se te set adrè a fà?

Ganassa  ta vegni drèe

Cicala  Ma mì intendevi…. Ma va al diavul! Se mì t’avevi metü in agonia gavevi i mè bon resùn … te pudevat restà… in agunia… Crico de gess… te duvevat cap sü che l’eva una bala par…

Ganassa ah! Se te me’l disevat

Cicala  (bruscamente). Insomma se te vörat?

Ganassa  Eccu! (Fanciullone) Te’l set che mì vegni dumà quand ghè un piasèe da fà

Cicala  (raddolcendosi) Ah! Be’! Se l’è par un piasèe

Ganassa  Da famm a mì

Cicala  Ah! L’è par... (A parte) Ma pareva… (A voce alta) te dumandi scüsa ma stanott ho durmì su una pancheta

Ganassa (complimentosoOh! Fa’ nagott

Cicala  Ta rinjgrazi, ma sunt adrèe a specià la suocera che la riva da Milan e alura…

Ganassa  Sì! Eccu da cosa sa trata

Cicala  Che rumpiball! (forte) Sigismondo!

Sigismondo   Al gà bisogn de mì sciur dutur?

Cicala  (sottovoce a S). Sì, te devat liberàm da sto rumpiball… fra cinq minüt te me portat un bigliett da visita e te disat che ghè una persona che la ma vö parlà… inscì ul Ganassa l’andarà via

Sigismondo   Capito! Ul rimedi cuntra i rumpiball!

Ganassa   Tì te’l set che l’ann passà dopu che ghera mort ul mè ziu ho eredità una desena de appartament… però riessi no a ficiai…. Tì che te ghet una bona clientela, te ma daresset mìa una man?

Cicala  E te set vegnüü chì dumà par quest?

Ganassa  Lassum parlà… i mè lucai hinn pien d’umidità… inscì te pudaret mantegnì la tò clientela

Cicala  Ma va’ al diavul… cosa ta credat che mì fo la pubblicità ai tò appartament malsan?

Ganassa  Mia tücc… ghè n’è vün sanissim… ammobilià… l’eva ficcià a una sarta che l’eè scapada senza naca pagà… figüres che l’è una storia stranissima… sta sarta…

Cicala  Ma sa ma interessa mì de la tò sarta… l’è mìa ul mument… gò altar penseer in cò… quand pensi che la mè dona…

Ganassa   Ah! Giüst! Tì te ghet la mièe… Mi inveci la mè dona l’ho perdüda… l’è vugada via in cinq minüt

Cicala  Par un attacco apoplettico?

Ganassa  No! Par un militar! L’avevi lasada sü vüna pancheta,ad Angera, intant che la ghe dava da mangià ai cigni. Gavevi dì: specia chì un attim, vò a cumprà di sigar e turni. Ma l’ho pü ritruvada

Cicala  Via, via! Mei inscì!

Ganassa  Come mej inscì?

Cicala  No, cioè… vurevi dì…

Sigismondo (entrando) ghè de là un sciur che la cerca (mostra il biglietto da visita)

Cicala  (scambiando un sorriso di intesa con Ganassa). Vedem... ah! benissim!... (A Ganassa)  Te dumandi scüsa… a l’è un seccaperdè, ma podi mia fa a meno de riceval…..

Ganassa   Un secaperdè!... Ah! Al so mì come riceval!... (Sedendosi a destra) Mì a stò chì inscì a l’oblighi ad andà via

Cicala  (a parte). Cosa? Al vör sta chì?! Che mignatta! (a voce alta) Il fatto l’è che’l desidera parlamm a quattr’öcc

Ganassa   Alura l’è n’altra roba. Chi l’è sto seca perdèe?... (Prendendo il biglietto da visita dallemani di Cicala)  Carugati!... Ah! Carugati, al cugnossi benissim! Ga stringerò la man vulantera!  Andrò via dopu

Cicala  (sconcertato). Cosa?... No! Te podat no… a l’è ul so pà

Ganassa   ga l’ha mai vüü

Cicala  a l’è ul ziu, e ‘l vör no vess vidüü. Va’! va’!...

Lo costringe ad alzarsi.

Ganassa   Ah! benissim. (Fa l'atto di uscire dal fondo, poi, giunto alla porta, la evita e si dirige alla porta di destra, in secondo piano) Sent un pu, starò chì in du la stanza visìn

Cicala  Come! Al va mia via! Ah! pegg par lü, al farò specià tüta la giurnada

Ganassa   (comparendo di nuovo alla porta). sent, go un'idea! Se ul tò secaperdèe al ta rump i scatul, cugnossi un sistema par tül da mezz. Mì soni, te fò avèee un bigliett da visita e tì te disat che sunt un secaperdèe che te devat ricev

Cicala  Sì, sì, va ben, va’! va’! se te st stracc, dorma, a ghè una chaise longue.

Sigismondo  (entrando) Ghè scià la sciura Gloria la so suocera, insema a la so dona Rosa...Ah! Ah!

Cicala  Dopu quel che ghè sücedüü sta nott, l’è mei che ma trövan no... (a Ganassa) e anca tì car Umbertino... te ghet ‘na brüta cera... va’ a metas in lecc... va’... sculta ul tò dutuur (via entrambi)

Scena V

(Gloria, Rosa, Ganassa, Cicala, Sigismondo)

Gloria  Oh| La mè cara tuseta,

Rosa  Cara mammima!! (piange)

Gloria  te piangiat?! (un gran sospiro) Certo al sarà par la gioia… Sü, sü... Capisi la tò emuziun, ma adess basta

Rosa  Piangi no par quest

Gloria  Come? te set mia cuntenta de vidèè la tò mammina?

Rosa  Ma sì che sunt cuntenta

Gloria  E alura parché te piangiat? Ul tò marì al ta trata mà?Dill, dill alla tò mammina... che ghe pensi mì a quel vialàn!

Rosa Verament al so no...

Gloria  Te set no?…  Alura, dimm.. se te ghet cuntra ul tò marì

Rosa   O mamma... verament sun tant disperada!

Gloria  Oh! Signur!

Rosa  Ul mè larì l’ha passà la nocc föra de cà

Gloria  Davera?E quand?

Rosa sta nocc! E forsi chissà quanti altar nocc! Mì ma na sunt mai curgiüda

Gloria Come? Tì te set mai curgiüda? Ma, tusa benedeta... (Rientra Cicala che appena vede la suocera tenta di scappare) Ehi! Tì! Vegn un pu scià!

Cicala  ( finge gioia) Oh! Cara suocera… ! Come la sta?

Gloria  Dua t’è passà la nocc?

Cicala  (messo alle corde) Cume già disevi a la mè cara mièe (sguardo sarcastico) sunt stai da un mè marà par vegliàl.... (entra Ganassa) Tì? ancamò?.. Via... via... via (caccia)....

Gloria Ma sa tratan inscì i person?

Cicala  a l’è un mè marà!

Rosa  Lü al gà una delicatezza special cunt i so marà!

Gloria Parché  te’l casciat via inscì?

Cicala  Al gà una malattia contagiosa

Gloria Davera?

Cicala  Oh tütt quel che ghè de pussèe cuntagius... e una volta che la sa ciapa a sa guariss pü!

Rosa A l’è un marà verament compiacente

Gloria  Qui gatta ci cova! Sent... lassum chì in de par nüm, mì e la tò cara mièe?

Cicala  Ma cun vero piasèe! (via)

Gloria Dunque, a nüm.... prima te sevat adrè a cunfidàm che ul tò marì la passà la nott föra de cà... bisognarà avegh di pröv… tì t’è vist nagott, sentì nagott, truvà nagott

Rosa  Verament...

Gloria Verament?

Rosa  (toglie un guanto di donna) So nagott (piangendo) Però sta mattina ho truvà stà roba chì tra i so vestì (piange)

Gloria Un guant da dona…E’ un indice

Rosa  Verament a l’è tüta la man

Gloria  E tra i sò cart?

Rosa Ho mìa vardà

Gloria T’è mìa vardà?.. Ma, cara tusa, a ghè nessün altar mezo par savè cume al sa cumporta ul marì, tütt i donn la fann… ades ghe pensi mì! Tonino! ( nel frattempo si sistema per la battaglia)Tonino! (entra Cicala)

Gloria Vegn un pu scià! Gò di ropp da s’ciarì

Cicala  (dolce)  cara mamma!

Gloria Te ricugnossat quel guant chì? Sü, parla!

Cicala  Sì... mì...ah! Ben... s’evi giusta adrè a cercàl...

Gloria (dandogli un colpo sulle mani con il guanto) da chi l’è sto guant chì? E niente storie!

Cicala  Emm... mì.. da chi l’è... è.. l’è mè!

Gloria  Tò?  De sta taglia?

Cicala  Eh!... l’è par rimpicciolire la man... tel set... rimpicciolendo il pollice e slungand i did, inscì, varda...

Gloria  Via! E’ un guanto di donna!

Cicala Forsi... al gà l’aria... parché l’è bagnà... al s’è strengiüü

Gloria E la lunghezza?

Cicala  Precisament... al s’è strngiüü e al s’è slargàa ... L’ha guadagnà in lunghezza quel che l’ha perdüü in larghezza... Inscì anca lee, se la sa füdess bagnada la sarìa.. (fa un gesto che indica lunghezza e larghezza)

Gloria  Alura, vidèmm la taglia...

Cicala  Növ e mezz...  l’è l’acqua che l’ha strengiüü anca i nümar

Gloria  Tonino! Ta me ciapat par üna stüpida?

Cicala Sì!... Cioè no! Mìa tant!

Gloria  Te vörat che te’l disa? Te set un marì abominevole! Te sa cunportat come un debosciato!

Cicala  Mì?

Gloria  Sì, propi tì … Te passat la nocc föra de cà, ta sa tröva un guant da dona in di sacocc….Se  te vörat imbruià la mè tusa te devat passà sül mè cadavar….

Cicala – Magari!

Gloria – Eh?!

Cicala – Nient

Gloria   Tì te set spusàa! Te ghet giürà fedeltà a la tò miè… Ul codice civile afferma che la donna deve seguire il marito.. Perciò mì ta seguirò!

Cicala  Oh! Pardon! Il codice al dis la dona, cioè la miè, mìa la suocera,

Gloria A l’è parchè gan mia pensà! Uomo di facili costumi! Te vörat divid una mama da la so tusa?

Cicala  (fra sé) duvevi spusà  un’orfana... (forte) Ma che la vaga a bagg a sunà l’organ!

Gloria Eh!?

Cicala  La ma rott i ball con i sò insinuaziùn!

Scena VI

la scena rimane vuota per qualche istante poi entra Ganassa

Gloria  (entrando) Oh! Il contagioso (fa per scappare) Ma lü al duvarìa no stà in lecc?

Ganassa  Ma sa la vör da mì? Uffa che scüffia!!

Gloria a vo cia da chi… Però duvarìa cercà un appartament chì visin par veglià su la mè tusa… Povera Rosa, povera tusa! In che pastiss l’è andada a casciàs… Sigismondo! Sigismondo!

Sigismondo  Sì, la m’ha cercà?

Gloria   Sì, sent un bott… te set mìa se chì visin a ghè un quai appartamentin da tö in affitt?

Sigismondo  Savarìa no… ma chì ghe ul sciur Ganassa che ghe le dumanda a lü

Gloria   Ul contagioso? Va ben… Sciur Ganassa (Sigismondo via)

Ganassa  Sì? (sta per avvicinarsi)

Gloria   Fermo lì! Gò de dumandav una roba… ma distante, eh!? Distanza di sicurezza!

Ganassa  Che la disa

Gloria   Al savarìa no se ghè un quai appartamentin da tö in affitt

Ganassa  La casca ben, sciura… mì ghe n’avrìa vün a dü pass da chì

Gloria  Andemm sübit a vidèl

Ganassa  Sübit, n’è vera, podi no. Femm dopumesdì ai cinq ur,  in via Garibaldi 15, pian terreno. L’eva l’appartament d’una sarta. LA dev savè che sa trata de una storia tristissima. Dunca ghera sta sarta che l’era piccola inscì, larga inscì, la gaveva un prognatismo dentale...

Gloria   Ma la racconterà un’altra volta sta storia tristisima, par ul mument arrivederci… ai cinq ur, in via Garibaldi. E ...ma raccumandi: La puntualità...(via)

Ganassa   (salutandola alla maniera militare) Arrivederci, mon  general!!!

Cicala   (entrando) Oh! Menu mal che che te set ancamò chì. Ciapi in affit l’appartament

Ganassa  Oh! Cuma sunt cuntent…

Cicala   Quanto ta devi?

Ganassa  250 franch

Cicala   Oh in mìa tant 250 franch all’ann

Ganassa  Verament in 250 franch al mes

Cicala   Beh! Al ciapi istess… tè la caparra

Ganassa  Vò de là a scrivv la ricevüda (via)  

Scena VII

(Sigismondo,  Cicala, Susanna)

Sigismondo   Dutur.... Dutur!

Cicala    Ma se ghè anmò?!

Sigismondo Ghè la sciura Grossi!

Cicala  Ah! Benissim! Fala passà

Susanna  Dottore!

Cicala  Buongiorno signora Grossi, come va?

Susanna  Ho un leggero giramento di testa...(attendono che Sigismondo se ne sia andato)

Cicala  Cattivona! T’ho specià par ur e ur ier sera davanti al teatar...

Susanna  Tesorino mio, mi dispiace! Ho atteso che mio marito se ne andasse per gli affari suoi, e allora sarei rimasta libera e tutta per te... Invece non mi ha lasciata nemmeno un minuto, per tutta la sera... e la notte...

Cicala  Oh! La nott, no!

Susanna  Da qualche giorno m’accompagna dappertutto. Guarda: anche adesso è giù in macchina che mi aspetta . Avrebbe voluto salire

Cicala  O Signur no!

Susanna  Infatti gli ho detto d’attendere

Cicala  Oh! La mia dolce Susanna, tutta panna...

Susanna  Oh! Mio Tonino, caro (entrambi con la bocca spalancata pronta per il bacio ma rivolti al pubblico ) (entra Ganassa)

Ganassa  Eccu la ricevuda, bell’e che firmada

Cicala  Ma dopu, dopu, te vedat no che sunt drè a visità la sciura?

Ganassa  Te ghe cuntrulavat i tunsili?

Cicala  Sì!

Susanna  Ho un po’ di mal di gola...

Ganassa  Senta, l’ha pruvà cul lacc e mel? La ciapa na tazza da lacc la ga mett dentar un pu de mel, (Cicala lo scaccia in malo modo) Uffa che scuffia!

Susanna  Oh! Tonino

Cicala  Oh! Susanna tutta panna

Susanna  Ma vedo che sei stanco, tesoruccio

Cicala  Ho passà una nott d’infernu! Sü na pancheta davanti cà... Mia piccola Susanna... Te vöri ben!

Susanna  Tonino mi sento in colpa... Tradire mio marito

Cicala  Oh! Per quel cornuto!

Susanna  Non dire così! Tu sai che è la prima volta che faccio una cosa del genere

Cicala  E sunt cuntent! Te vedat, però, a podum pü videss in tranquillità

Susanna  Giusto! La gente finirebbe col sapere che non si tratta di un medico e della sua paziente, bensì di due cuori che s’amano, due anime angeliche che s’involano verso il paese della tenerezza

Cicala   Se ta vörat alura, podum incuntràss in un campo neutro

Susanna  In un campo? Io preferirei un appartamentino

Cicala  Ghè n’ho appunto vün cha’l fa al caso nostro. A l’è chì visin, in via Garibaldi 15... e podum vidès anca incö

Susanna  Oh! Come sono tentata! Ma, lo sai, senza secondi fini... io sono un’anima romantica …Perché sai, io sono fedele a mio marito

Cicala  Quel cornuto? E chi disaress ul cuntrari?

Susanna  Allora siamo intesi. Oggi stesso alle cinque in via Garibaldi

Cicala  Sì, sì! Oggi stesso... al pian terren... l’eva l’atelier di una sarta

Susanna  Oh! Tonino, ma è male quello che stiamo facendo... Sai è la prima volta che mi capita... (si abbracciano)

Sigismondo  Al varda che ghe adrè a rivà ul sciur signor Grossi

Susanna  Cielo mio marito

Cicala  Il cornuto? Vöri no vidèl

Sigismondo  L’è già chì! Ah!Ah!

Cicala  Mì vo de là

Susanna  D’accordo, lo riceverò io...

Cicala   se vedum ai cinq ur in via Garibaldi

Susanna  D’accordo... (entra Grossi) Oh caro! Stavo giusto per scendere...

Grossi  A l’è stada una visita veloce la tua. Già fatto?

Susanna   Già fatto cosa?

Grossi  Ma tì e ul dutur, no?

Susanna Io e il dot... Ah! Sì... Già fatto, certo...

Grossi  Bene va... ti raggiungerò subito... Che tipo l’è sto dutur? Vöri fagh una quai domanda

Susanna  Che tipo di domanda?

Grossi  Su, su, specium da sott. Eccu i ciav du la macchina

Susanna  Allora, vado?

Grossi  Va’!  (Susanna via, ostentando) Ma duva l’è sto dutur? 

Scena  VIII

(rientra Cicala)

Cicala  Oh! Ul so marì

Grossi  Ah! Ul dutur finalment. Lü l’è ul dutur Cicala?

Cicala  (ripiegato su se stesso, sordo) Cosa?

Grossi  Lü l’è ul dutur Cicala?

Cicala No

Grossi  Ah no?

Cicala  No. A sunt un sò paziente

Grossi  Eh! Se ved. Al gà una bruta cera

Cicala  Sa l’ha dì?

Grossi  Al gò una brüta cera

Cicala  Ah! Grazie! Altrettanto

Grossi  Prego (mentre Cicala esce si scontra con Ganassa)

Grossi  sta volta l’è lü... Buongiorno!

Ganassa  Buongiorno...

Grossi  E...  la mè dona cume la sta?

Ganassa  san devi saveghen mì?

Grossi  Come san devi saveghen? Ah! Capissi... lü l’è molto discreto

Ganassa  Si,sì, sun la discreziun in persona (a parte) ma sal vö chest chì da mì

GROSSI S’evi giò da bass e ho pensà: dess vò sü a dumandagh un parer. Al sa… mì sunt un pu stitich

Ganassa  L’ha pruvà cunt i prügn?

GROSSI  Ah! Lü a l’è par la medicina omeopatica

Ganassa  Sì insomma, i prügn fann cuur

GROSSI  (a parte) Ma che razza de dutur ca l’è? (forte) Cal senta…Da un pu de temp al ma vegn giò ul sang dal nas e la circulaziun dul sangu la sa ferma.

GANASSA (dopo un gesto di stupore). Benissim!...cal ciapa la ciav du la sala a mangè

GROSSI. Al ga tegn propi a la sal a mangè?

GANASSA. In diu limit dul pussibil sì, la sale a mangè. Che la ciapa e che la meta su la s’cena.

GROSSI. LA sale a mangè!... Orca vacca!...

GANASSA. E cal staga un’ura e meza cul nas e boca dentar una bacinela d’aqua.

GROSSI. Eh?... cosa? e respirà?...

GANASSA. Oh! Cal respira pür!... basta chel staga cunt la boca e ul nas in du l’aqua! Tütt chì.. a l’ è un rimedio radicale.

GROSSI. Beh! Preferissi un quai cos d’altar… Eccu, cal guarda la mè lengua.. sa na dis?

GANASSA Bah! la mia l’è püssè lunga.

Tira fuori la lingua.

GROSSI. Cosa?

GANASSA. E pö la sua l’è rutunda e inveci la mia l’è a punta.

Tira fuori di nuovo la lingua.

GROSSI. Beh, chesta chì, (a parte) Cume dutur al ma par un pu bamba!... (forte) Ul fatto l’è che la mè dona l’è un tipo molto esuberante

Ganassa  Come come?

Grossi  L’è un vulcano pien de lava, lava ribollente

Ganassa  Bene, bene l’è pien de kava

Grossi  Ho dì che l’è un vulcano

Ganassa  Già ... un vulcano senza lava l’è mìa un vulcano. Al sarìa dumà una montagna cunt dentar un böcc.. che stress!!!

Grossi   Ma che razza de dutur a l’è quest chì?

Ganassa   Sal vör ghe ne cünti sü vüna bela anca (Ritornando alla sua idea fissa) Al sa… mì gavevi un’inquilina che la faseva la srata… l’eva…

GROSSI (che suo malgrado è stato accompagnato fin sul fondo). Ah, benissim!... ma ghe dumandi scüsa. Gò de andà de pressa… la mè dona la ma specia in machina (via)

Ganassa  Mì sta storia a finissarò mai de cüntàla

Su queste parole, l'orchestra lo interrompe, Ganassa cerca di dominarla, continuando a parlare...Infine il sipario gli si chiude in faccia.

ATTO II

Scena I

(la scena inizialmente resta vuota, poi appare Cicala dalla porta) (Susanna, Cicala)

Cicala To’: ghè la serradüra che la funziona...

Susanna Buongiorno

Cicala  Oh! Cara Susanna, tutta ...

Susanna  panna! (chiude la porta) Ma la serratura non chiude

Cicala  Ah sì! Ma non importa. Meti sübit la cadrega davanti a la porta (esegue)

Susanna  Ma non c’è pericolo?

Cicala  Che pericolo te vörat che ghe sia?

Susanna  Pensa: se qualcuno ci vedesse, mi sentirei colpevole

Cicala  Bella morale (sedendosi al divano) Vegn chi in di me brasc Susanna, siamo soli. Ah! Mia Susanna tutta

Susanna  panna.... Ma non sai dire altro?

Cicala  Sai a l’è l’emuziun di questo grande momento incantato... Ma te tirat mìa via ul capelìn?

Susanna  (si alza) No! Posso fermarmi soltanto un momento, caro. Adelio è giù in macchina che mi aspetta, potrebbe salire da un momento all’altro  Sapendo che questa è la vecchia abitazione di una sarta, mi è venuta l’idea  e gli ho detto che andavo dal mio sarto....

Cicala  (tra sé) alla sola idea che l’Grossi l’è giò mi ma smunti.... (forte)La mia carissima Susanna tutta…

Susanna  L’hai già detto, Ettorino (siede)

Cicala  Ah sì?! Varda la mia cara Susanna tutta...

Susanna  Ah! (fermandolo)Dimmi che non faccio una pazzia. Perché, sai, è la prima volta...

Cicala  (tra sé)Mì ma senti föra post, (a Susanna) cun l’Adelio giò... mì ma vegn sü

Susanna   Che cosa?

Cicala  Nagott

Susanna  Sei felice?

Cicala  Felicissimo.... cum’è un cundanà a mort su la cadrega elettrica

Susanna  Ma che cosa c’è? Ti vedo nervosetto... Tonino…  A cosa pensi?

Cicala  Mì?... a...  ti...

Susanna  E allora dimostramelo (si avvicina per abbracciarlo)

Cicala  Ah Susanna, ( si inginocchia) vurarìa passà la mia vita ai tò pèe

Scena II

(detti e Grossi)

Grossi (entrando butta a terra la sedia)  Ghè burlà giò tüscoss

Susanna  Adelio!

Grossi  S’eri stüff da specià giò in machina e alura m’è vegnü la bela idea de vegnì sü

Cicala  (sempre in ginocchio) Ottima (si avvicina ad Grossi ginocchioni) Meravigliosa... Geniale!

Grossi  Ma vurariìa mìa distürbà. Fè pür cume mì ghe füdessi mìa

Cicala  (rialzandosi) E’ ... è   l’è facile da dì...

Grossi  L’è adrè a tö i misür a la mè dona?

Susanna  Mi stava misurando la vita

Cicala  Infatti (corre a prendere una matita) 120 di circonferenza...

Susanna  Come 120? 60.... Sai, Adelio, i grandi sarti prendono sempre le misure a occhio

Grossi  A l’è stranissim quel tò sart chì

Susanna E’ un artista, a suo modo

Grossi  Cume al se ciama?

Susanna  E’ il signor... il signor...

Cicala  Formica (corre a baciare la mano di Grossi, a tracolla ha un panno )Piacere

Grossi  (ritira immediatamente la mano) Formica? Ah! Ah! Ah! Al sa duvaria mett insema al dutur du la mè dona… dutur Cicala… inscì sa po fa la fiaba: la cicala e la furmiga… ah! Ah!

Cicala  No, no... l’è mìa ul cas. Ah!ah!

Susanna  (ride forzatamente)

Grossi  Epür la so facia l’è mia növa. Ma par d’avela già incuntrada

Cicala  (si nasconde il viso con la stoffa)

Grossi  Eccu duva l’ho vista. Dal dutur Cicala,

Susanna  Ah! Sì, sì, sì

Grossi  Al sa fò cürà anca lü dal dutur Cicala?

Cicala  Un pu.... tant par quel cal var

Grossi  Al gà resùn... A l’è un ciarlatano, un buono a nulla

Cicala  Oh!

Grossi  Al capiss un tubo, l’è un vero idiota

Cicala  Oh! Cal senta...

Grossi  Perché al sa inrabiss? Se ghe ne frega a lü?

Cicala  Sa, l’è ul mè dutur e ghe sunt afeziunà...

Grossi  Beh! Se l’è inscì... ( si siede, battendo le mani sulle ginocchia) Sa l’eva adrè a fa cus’è a la mè dona?

Cicala  Mì? Nient. Al vurarà mìa pensà che...

Susanna  Ma signor Formica... ( mostra il vestito)

Cicala  Ah sì! Cert ... Un modellino primaverile ... in tulle di organza... con le maniche tutte a riccioli e pizzi... un corpetto aderente... e dei pantaloni da sci...

Grossi  Da sci-i?

Cicala  Da  chiffon.... sci-ffon...Ah! Ah!

Grossi  Come, come? Gonna o pantalone?

Cicala  Sura la gonna e sott i pantaluni... cioè sura i pantaluni e sott la gonna...

Grossi  Capissi un ostrega

Susanna  Una gonna pantalone, tesoro. I grandi stilisti spesso faticano a farsi capire...

Grossi    Ul tò sart in modo particolare. Al ragiona mè un demente

Scena III

(detti e Bombetta)

Bombetta  Buongiorno!

Susanna  E lei chi è?

Bombetta  La ghè no la sciura Sguercetti?

Susanna  E... no, la signora Sguercetti non c’è

Bombetta  Ah! Gavevi bisogn de vedela par un cünt

Susanna  Un Conto? Quale conto?

Bombetta  Un cünt del tailleur che la sciura Sguercetti la m’aveva fai

Cicala  Ah! La sciura Sguercetti l’è la sarta!

Grossi  Ma come la cugnoss mìa?

Cicala  Oh! Come no!? La cugnossi e come... la carissima sciura Sguercetti. L’è la mè socia.... l’è piena da talent, da stile, l’è...  valta...

Bombetta  Ma ‘l ma faga ul piasèe... se l’è una nana

Cicala  (quasi piangendo) Una nana... una nana... (riprendendosi) sì... ma l’è un’alta stilista

Bombetta  Allura, se l’è ul sò socio, podi digal a lü. Mì sunt la sciura Bombetta…  Al duvaria riguardà la fatüra Par mì l’è un cünt trop esageràa!

Cicala  Ma cert... Tant par quel che m’han vegn in sacogia… che la ma faga vidè

Bombetta  170 franc de fatüra. Esagerà par un tailleur...

Cicala  Quale tailleur? Quel verd?

Bombetta  No!

Cicala  Che la specia.. quel giald

Bombetta   No!

Cicala (ride forzatamente guardando Grossi e Susanna) Quel... quel ross

Bombetta  Oh sì! Quel ross!

Cicala  (disperato) Oh!

Grossi  A l’è un bel tipo ul tò sart: adèss l’è bun de elencà tütt i culuur de l’arcobaleno

Cicala Quel...( fa segno a Bombetta di aiutarlo)...quel

Bombetta  Sì?

Cicala  Quel...ehm.... rosa

Bombetta   L’era negar! Negar!

Cicala  Ah cert! L’era negar! Oh! Ghe l’ho chi propi davanti ai öcc

Bombetta  L’è esagerà sì o no quel cünt chì?

Cicala  (dà una spolveratina a Grossi e Susanna) Sì, sì... l’è vera... Oh! Quanto la vö sbasàl?

Bombetta  Par mì 120 franc l’è püssè che unest

Cicala  Giustissim... Püssè che unest. 170 meno 120 resta 50. Ecco fai: 50 franchi

Bombetta  Ma chel varda che forsi a ghè un errur, al sa sbaglia

Cicala  Mì ma sbagli mai.

Bombetta  Content lü. Grazie. Avarìa mai credü in tanta generosità

Cicala  Les affaires sont les affaieres (la alza di peso)

Bombetta  Incö a ‘è ul mè dì fortünàa. Vo sübit a mettigh al lott! Se venci, ghe farò un bel regal...

Cicala  Benissim. Ma adess che me na faga un altar (spinge fuori Bombetta) Arrivederci sciura Pompetta

Bombetta  Gò una röda sicüra. Sa’l vö ghe la disi...

Susanna  Non è il caso, adesso (Cicala la spinge fuori) Non è il caso signora Pompetta

Bombetta  (con enfasi) Bombetta... Bombetta

Cicala  Arrivederci  (va a far finta di stirare)

Grossi  Devav vess tütt ladar questi sarti per fà simili scünt. Tì (si alza) fasan fa vün bel gross

Susanna  Cosa?

Grossi  Ul scünt, no? (a Cicala) Mì vurarìa che fasess un quaicoss a la mè dona.  Un quaicoss de raffinà, che ‘l gà meta in evidenza i fianchi e il petto

Cicala  Ah! (prova se il ferro è caldo)

Grossi  Eh! A mì ma piasan i vestì ben aderenti! Oh! Tesoruccio!

Susanna  Sì?!

Grossi  vò giò de bass un attim, tesoro... ma tì famm mia specià trop... in macchina... tel set... in da par mì...

Susanna  Certo caro

Grossi  Arrivederci... Ehi! Sciur Furmiga!

Cicala  (si guarda in giro) Chi? Ah! Sunt mì! Arrivederci (gli bacia la mano che ritrae disgustato)

Grossi Arrivederci ( si tiene la mano baciata)

Cicala (si siede davanti alla porta)Per fortuna ca l’è andai

Susanna   Siamo in un bel pasticcio. Cosa facciamo adesso?

Cicala    Cosa facciamo? Mì a des me la svigni! Giüri che una una roba cumpagna la ma sücedarà mai pü!

Susanna   Non puoi farlo! Adelio ti crede il mio sarto. Ritornando e non trovandoti qui capisce la verità. Ed è capace di ammazzarti

Cicala  Come? Al gà mia ul dirito de mazà la gent, lü! L’è mìa un dutur! Ah! Susanna tutta panna

Susanna  Basta!!In che pasticcio ci siamo cacciati!

Scena  IV

(Ganassa e detti)

Ganassa       Buongiorno!

Susanna       Il tuo amico Ganassa! Qui si viene e si va come se fosse un porto di mare

Cicala            La prima bestia che la vegn dentar l’è la padrona

Ganassa       Chi?

Cicala            Tì, par esempi

Ganassa   Grazie

Cicala   Da nagott! Ma varda che a ghè una sciura cun mì!

Ganassa   Oh! Par mì la po’ restà. Mì gò segreti par nissün

Susanna  Ma...

Ganassa  La vurarà mia andà via par culpa mea

Susanna  Uhmm!...Ci mancava solo lui!Sono sull’orlo di una crisi di nervi. Mandalo via!!

Cicala  Adess tenti.... (si siede accanto a Ganassa)  Caro Umberto, Umbertino....

Ganassa   Pensa che un’ura fa ho pruvà un’emuziun de quij... Ho scupert sü la guida telefonica che a Saròn ghè una sciura Ganassa

Cicala  Bene! Tel me disaret un'altra volta, adess smama (tenta di alzarsi, ma Ganassa lo trattiene)

Ganassa   Gl telefunà cun la tremarella in di gamb e al m’ha respundü un omm. Gò ditt: cal scüsa, ma mì cercavi una dona.... Al m’ha respundü: “Come la vuole?”... Un disastar... un vero disastar

Scena V

(Gli stessi, la sciura Vaniglia)

Vaniglia   Che scüsèe, ma la ghè no la sciura Sguercetti?

Cicala   Ancamò gent?! Ah! no! no! no!

Susanna  Questo è troppo.

Vaniglia   Sunt vegnüda chì par ul mè vestì a giacca.

Cicala   Sì! Ebbene! Mìa incö, dumeniga!... Che ma na frega  amì del so vestì a giaca?

Vaniglia   (risentita). Va bene, al vörarà dì che ghel paghi no, par mì l’è istess, anzi l’è mej!

Cicala   se la savess par mì...

Vaniglia   Però, hinn ben affabil cui client, chichinscì!... (via)

Scena V

(Detti, Gloria) (Quando Gloria entra Cicala va a nascondersi)

Gloria  Via Garibaldi 15, l’è quest l’appartament… Eccomi rivada… Buongiorno

Susanna  Ancora gente! Io non ce la faccio più! Lo fanno apposta!

Gloria A sunt vegnüda chì par vidè l’appartament

Ganassa  Orcu sciampìn! Ghe disarò sciura: l’è già ficià!

Gloria  Ficià! Ma come, al m’aveva ditt... (Si gira e scorge Cicala) Toh! Ul mè genar! Tonino!

Cicala  Sunt propi mì, cara mamma, …

Gloria  ( a Susanna) Ma lee sa la fa chì cunt ul mè genar?

Sü che la parla! La vör no respund?  Che la varda che mì gò ul diritto de pensà tanti robb (a Cicala) E tì sa te fet chì? Parla

Cicala  Sssttt! Semm in cà sua: l’è .. l’è una mia paziente! Vera che lee l’è una mia paziente?

Susanna  Ma certo dottore!!

Gloria  Alura ma scüsi!

Susanna  Posso sapere con chi ho il piacere?

Gloria  Oh, Sciura! Mì s’evi in cerca

Susanna   Oh allora è scusatissima. Quando qualcuno è in cerca di denaro per beneficenza, è sempre benvenuto (toglie i soldi e glieli dà)Ecco tenga: venti franchi

Ganassa  T’è capì la vegia scrucona?!

Gloria  Ma chì ghè un sbalii...  (dà i soldi a Cicala che se li intasca) Che la ma scüsa sciura

Susanna  Beh!? I miei venti franchi!

Cicala  Che la ma scüsa, s’eri soprapenser

Gloria  Inscì lee l’ è una paziente del dutur Cicala...

Susanna  Sì... ed anche mio marito

Gloria  E sal gà ul so marì?

Susanna  Dunque... lui ha... ha... ha....

Cicala  U... u... u... un eczema... infettiginoso complicato da desquamazione della pelle.. un conseguenza del parto

Gloria  Del parto ... lü?

Cicala  No... mìa lü... Lee, la so dona...

Gloria  Oh sciura, alura lei è mamma!

Susanna  No! Signora!

Cicala  Ma no!... La cerca de capìmm!  Mìa lee, lü... ul so marì Oh! Insomma.... ul so marì al s’era miss  in testa che lee... e quand al s’è corgiü invece che non...., n’è vera, ....

Gloria  Oh!!!

Cicala  L’emuziune l’ha fà un girett sü e giò... l’ha fai un girett

Susanna  Oh!

Cicala  Inscì a ghè vegnü un eczema!  Tremendo!!!

Gloria  Tremendo!!!

Cicala  Bene! Se ades la ma vö lassà fa questa visita...

Gloria  E Lü, ul contagioso, sal gà?

Cicala  Lü? Lü urmai l’è irrecuperabile... Al visiti nanca pü

Ganassa  Al ma visita pü

Cicala  Al guardi e basta

Ganassa  Al ma guarda e basta

Cicala  Al ma fa schivi

Ganassa  Ghe fo schi... Oh!!!

Cicala  Ssssttt!!!!

Gloria Bene! Mì vo  se la capitass chì la tò miè digh che mì sunt già andaia via

Cicala Grazie! Arrivederci! ( la accompagna fuori, spingendola)

Gloria  T te vörat vess gentil cun mì, ma varda che mì a desmenteghi nagott! Arrivederci, signora!

Susanna ( con sarcasmo)Arrivederci

Ganassa  L’è drè a vegnìm ul mà de cò

Susanna  Anche a me

Cicala  (rientrando di corsa con Gloria) L’è drè a rivà l’Adelio! L’Adelio!

Gloria  Ma sa ghè?

Susanna  Oh! Mio Dio!

Cicala  Un maniaco! Un terribile maniaco! Tücc da là! Svelt! In quela stanza là

Ganassa  Aiuto il maniaco!

Cicala  No, tì no! Giò i calzun! Ta ciapi i misür dul caval

Ganassa  Cosa?

Cicala  Sent, riceval tì il maniaco... al ta dumandarà da mì., del sciur Formica: mì par lü sunt ul Formica.. Te ghe disaret   …che sunt occüpà, che go un colloquio cun... la regina di Groenlandia, ma mì al devi mia vidè!... te capì?

Ma adess giò i calzun… tira mia sü i calzun

Ganassa  Sì, ma... al fa frecc… a gò i gamb biott

Cicala  se no podi mia ciapà la mira… cioè i misür

Scena VI

(detti e Grossi)

Grossi  Fè pür… tra oman…

Cicala   Cal ma scüsa devi andà de là cunt i altar client

Grossi  Ah! sciur dutur! La mè dona l’è da là? …

Ganassa  Come?

Grossi  Cosa?

Ganassa  Cosa come?

Grossi  Come cosa come?

Ganassa  Calma eh! Cerchèm da calmass! (tra sé) Il maniaco!

Grossi  Car ul mè dutur

Ganassa  Sì l’è da là

Grossi   Eh al so ! Ul Formica l’è da là

Ganassa  No! Ul sciur dut... ah sì ul Formiga!

Grossi   Ma speciavi mia da vedela chì, lü. Podi vidp ul sciur Furmiga?

Ganassa       Oh! no, no. È a colloquio... cun la regina... cun la regina de Groenlandia.

Grossi             Oh! là! là! La regina de... cricu de gess!... Ah! L’è un sart molto introdotto! Veste le regine! E chel ma disa:l’è vera che ul Formica al vegn spess da lee?

Ganassa  Beh! Sì! (a parte) Siccome l’è un maniaco l’è mej andà drè a l’unda

Grossi  Ul sciur Formica l’è marà?

Ganassa  Altar che marà... al gà una rudela föra de post

Grossi  E lü par guaril al ga fa l’elettrochoc?

Ganassa  Oh al ghe farìa benissim

Grossi  In quanto a mì... mì sunt un tipo (mossa) molto esuberante... I donn… al capiss

Ganassa  Ah ecco sì!

Grossi  E certi dì anca tropp esuberante

Ganassa  Sì al dipend da come tira ul vent

Grossi   ( tra sé) Come dutur al ma par un bel pistola

Ganassa  Cert, però, che se lü l’è tropp esuberante, una cüra mì ghe l’avarìa

Grossi  Dica

Ganassa  L’ünich sistema par calmass a l’è ul massagg

Grossi  Sì?

Ganassa  Sì. Dunca... al ciapa un massaggiadur, la sbiota, la mett in sül lettin e pö l’incomincia  a massaggià cun tütt i sò forz, par circa un’ura... Al vedarà che quand la bell’e che finì l’ünich interess che’l gà l’è quel de ripusà

Grossi  Propi una bella idea (tra sé) Ma che razza de dutur ca l’è?

Ganassa  Mej tegnil bun, ul maniaco

Grossi  Cal senta, ul sciur Formica dua l’è che’l s’è cascià?

Ganassa  Pensi da là.... Uh!... L’è pien da lavurà... ca’l pröva a turnà un altar dì

Grossi  Impussibil: devi presentagh una carissima amica

Ganassa  Come, come?

Grossi  L’è no giuvanissima

Ganassa  Al vödì nagott

Grossi   Ma è un ciclone

Ganassa   Ah!

Grossi  E’ un tornado

Ganassa   Da dua?

Grossi  Come da dua?

Ganassa  Turnada da dua?

Grossi   E’ un tornado, una tempesta voluttuosa... una nuvola di sesso

Ganassa  Oh! Dai sciur, l’è mia ul cas...

Grossi  Cal pensa che la vurü vegnì propi in dul sart du la mè dona. A l’è un’idea perversa, ma se gò de fà? Eh!

Ganassa  L’è propi un maniaco senza speranza

Grossi  E adess ghè fo strava... par mia fala incuntrà cun la mè miè

Ganassa  Strava?

Grossi  Sì, l’ho preceduta.. Sunt vegnü chì par vidè se la mè dona l’è naia via

Ganassa  Quela che ghera chì prima l’è la so dona?

Grossi  Sì!

Ganassa  E la lasa vegnì chì in da par lee?

Grossi  Ghè mia d’avegh pagüra.. Par dila tra nüm, ma par che ul sciur Furmiga al sia de un’altra parrocchia

Ganassa  Alura l’è pacifich. Dio che stress!

Scena VII

(rientra Gloria)

Gloria            Bene mì vò.  Tant chi gò pü nagott de fà

Grossi (a parte). La regina. (A voce alta). Maestà! (Si inchina.)

Gloria            Sel dis cus’è? (Salutando) Signore.

Grossi (con salamelecchi). Altezza!

Gloria (stupita). Se l’ha ditt?

Grossi.          Nient! Mi inchino davanti alla maestà vostra.

Gloria (civetta). La mia maestà!... Al ma tröva maestusa! Podi savè cun chi gò l’unur?...

Grossi (inchinandosi). Adelio Grossi per servirla

Gloria.           Oh! Ul marì du la sciura Grossi... che ho cugnussü pocc fa... una donna affascinante. (Bruscamente) e ul so eczema cume al va?

Grossi (sconcertato). Prego?

Gloria            Ho ditt: ul so eczema cume al va? Oh! Cal ma scüsa. Ho sbaglià a digal, al s’è adumbrà! Me corgi d’avè fa un ana... un anana... un anacronismo. Al ritiri.

Grossi.          Un anacronismo? Ma ghè nissùn anacronismo

Gloria.           Lü l’è tropp indulgent, sciur Grossi! (A parte) Sunt cuntenta d’avè cugnussü ul marì du la sciura (Salutandolo) Signore.

Grossi (salutando ). Altezza...

Gloria            Arrivederci, signor Grossi

Grossi                       Arrivederci, signora (fa per stringere la mano a Gloria, che la ritira)

(entra Ganassa)

Ganassa   Oh carissima

Gloria  Oh! (scappa) Ul contagioso!

Ganassa   Gò anmò un quai altar lucal da ficià

Gloria Ma sal fa ancamò in gir lü? Al vör cuntagià tütti quanti? A l’è un’indecenza.. Ma al sa meta sübit in lecc lü

Ganassa  Oh ma l’è prpi fissada cunt ul lecc sta dona( fa per avvicinarsi)

Gloria   Oh! (scappa) Cal staga luntan

Ganassa  Da sura ghè un apartamentin rosa che l’è liber... A l’è un afari, se la vör videl… ul prezi l’è bun

Gloria  Via via… cal staga luntan…

Ganassa   Dio che stress! (esce con Gloria poi ritorna da Grossi)   chi... cal staga chi, lü. Rivi sübit. Oh! Il maniaco! (via)

Grossi   Un eczema a mì! Mah!

Scena VIII

(Susanna, Cicala e Grossi)

Susanna  (uscendo, vede il marito) Ah!!  (si nasconde sotto il tavolo)

Grossi   SCiur Formica se ghè?

Cicala  (in falsetto) Ahi! Mi sono pungiuto con na gugia.

Grossi  Cal senta, la mè dona l’è già naia?

Cicala            (lo spinge lontano mentre fa segno a Susanna di allontanarsi)Oh! Già da un pezz e la ma dì.. sel riva scià ul mè marì digh che mì sunt andaia al paes.. sel vör al ma po vegnì a töm lì

Grossi                       Al paes? A fò cus’è?

Cicala    Se gò da savèn mì di vostar afari ? Lü chel vaga, chel vaga... a quel paes

Grossi  Ah bene se l’è già andada mej inscì. Sa, ... a ghè una certa sciura che la dev vegnì scià fra un pu… Vuraria no che la sa incuntras cun la mè dona…come disevi prima al dutur Cicala

Cicala  A mì?

Grossi  Al so amis, no?. Lü al sa ciama  Cicala?

Cicala  No, no, no, mì... mì ma scunfundevi

Grossi  Mì gò... (mossa) ul sangue caliente... al sa... gò bisogn da(mossa) ... Insomma ... L’ha capì?

Cicala  Ssss... No!

Grossi  Eh! Vialtar stilisti a sè no de cert di maci … Senza uffesa, neh!? A sé di mici maci moci

Cicala  (sta al gioco)Ah! Ah! E .. e la so dona ... se la sa vendicass?

Grossi  Impussibil... Gò sempar avü di stori cun altar donn e la s’è mai curgiuda da nagott. A mì ma la fa nissün… Cugnossi tütt i trüch…  Sun mia come quela massa de mariti imbecilli, mì! Ah! ah! N’ho cugnusü vün chel cuumpagnava la so dona a tütt i nostar puntel. La ga diseva: salgo dall’estetista. E lü al restava giò in machina a speciala. L’estetista s’eri mì (dà una gomitata nei fianchi a Cicala e poi ride)

Cicala  (ridendo) Ah! Cert lü l’è no come quela massa de mariti imbecilli (pacca sulle spalle sempre ridendo)

Grossi  (serio) La mè dona la sa risciarìa mia a fa una roba dul genar. Sun geluus cum’è una bestia… Se la scuprissi cunt un altar omm ghe pensaria mia sü un segund

Cicala  A fò cus’è?

Grossi A fal secch tütt i volt che ‘l vedi. Pam, pam, pam!!

Cicala            A la faria secch... ma vegn la pell de gallina...

Grossi  Inscì sciur Formica...

Cicala  (si guarda attorno) Chi? O Signur sun mì!
Grossi  (tra sé)  Decisament a l’è un bamba(a Cicala) Gò purtà una client

Cicala  A mì? Par fa cus’è?

Grossi   Un vestì! A l’è ul sart o no?

Cicala  Sì, sì... cert... E come la vö? Lung, svasà, cürt... (tra sé) Bisogna cuntentàl se da no l’è bun de famm secch

Scena IX

(detti, sig.ra Vaniglia)

Vaniglia        Sunt anmò mì

Cicala                        Oh! carissima sciura Cotechini!

Vaniglia        Mì ma ciami Vaniglia, Vaniglia, mìa Cotechini

Cicala                        Va ben… Se la desidera cus’è?

Vaniglia        Che ‘l ghe daga un’uguada a la mè camiseta (si toglie la giacca)

Cicala            vedèm un pu

Vaniglia        La ma fa i piegh in sü la s’cena

Cicala            Come i piegh?

Vaniglia        Le grinze, no!

Cicala                        Ah! Le grinze! L’è vera, l’è vera

Vaniglia        E pö l’è strecia davanti e larga da drè.... L’ha taiada lü?

Cicala            Ma sigüra! Taj tütt mì. Taia da chì, taia da là, taia da sü, taia da giò...

Vaniglia        Al duvarìa taiamela un’altra volta

Cicala            Eh!

Vaniglia        Le grinze! L’ha pena dì lü che al ma fa le grinze

Grossi                       Effettivament l’è vera

Cicala    Lü cal tasa, cittu! Ma cert carina, adess a taium i piegh, le pieghette, le pieghine ed anca le grinze

Vaniglia        Vò a tram föra?

Cicala            Prego?

Vaniglia        Ma cusa l’ha capì? Devi tirà via la camiseta o no?

Cicala     Ghè mia bisogn. Mì sunt un asso nel taià le grinze (tra sé) O signur damm una man... e anca dò

Vaniglia        Alura?

Cicala            (maneggiando le forbici)    E tricchete, tracchete, tracchete, tricchete, ta...ta..ta...

Vaniglia        Oh! Mamma!

Cicala            E ades un taiett chi, vün sü.... vün giò... vün da chi e vün da là… E voilà! Tutto fatto!

Vaniglia        Ma sa l’ha fai cus’è? Al m’ha ruvinà la camiseta

Cicala            Ma che ruvinà! Ma l’ha ditt lee de taià.. e mì ho taià… lavoro rapido e su misura. Tütt sparì... anca le grinze

Grossi                       A mì ma par che ghe sia restà un gran böcc... Altar che...

Cicala            Gò ditt de tasè! Che al capiss nagott di alta sartoria. La vegna scià duman che ghe la cüsissi

Vaniglia        Ma parché duman?

Cicala            Duman, duman... Incö gò mia temp

Vaniglia        A che ura?

Cicala            Par lee tücc i ur hinn bun. Bene! Arrivederci cara sciura Cotechini

Vaniglia        Vaniglia… Vaniglia! Uffa!

Cicala            Sì cert, carina, cert! Arrivederci... (rientrando) Sunt sfinì... tütt quest taià... Quand incuminci a taià taiarìa nocc e dì

Grossi                       Eh!?

Cicala            (avvicinandosi con intenzione a Grossi)Taiarìa tütt, tütt, tütt

Grossi                       Oh!

Scena X

(Sabina e detti)

Sabina  Dua al stà sto sart?

Cicala  (si volta, canticchiando) Da, da ,da....

Grossi  La sciura che ghe parlavi prima. Sabina

Cicala  (voltato) (tra sé) E la Susanna che l’è sempar da là (voltandosi)Molto piacere! Ah! (si rigira)

Sabina  Piacere! Ah! (si gira)

Grossi  Gò purtà una cleienta degna de lü... Sabina Delben. La gà una agenzia de viagg a Piultel

Cicala  A Piultel?

Sabina  Eh sì! Piultel!

Grossi  Semm in afari insema e natüralment (strizza l’occhio a Cicala)

Sabina  Adelio! Strizza mia l’öcc... al sta mia ben

Grossi  Giusto mia cara

Sabina  Ho lassà ul cagnett in machina (fa il solletico sotto il mento a Grossi) fra un pu al dev fa ul so bisognino

Grossi  Bene, bene

Sabina  (con decisione) Scendi! E portal in gir!

Grossi  No! E’ umiliante

Sabina  Se te disat cus’è!?

Grossi  Disevi no... a vò sübit... (a Cicala) purtà ul cagnet a fa ul bisognino a l’è umiliante..(sulla porta) Umiliante!

Sabina  Ciccibello

Cicala  Sabinetta!  (la alza di peso e le fa fare una giravolta)

Sabina  Oh! Chi non muore si rivede! Dopo tütt sti ann!

Cicala  Saran almen 15

Sabina  15 ann già. Te me cürà un’ungia incarnida

Cicala  Incarnada... un’ungia incarnada! Te gavevat un pèe c he l’eva un bijou… te portat anmò ul 37?

Sabina  Ah! Tì t’è prufità del mè lato romantico

Cicala  E tì del mè

Sabina  Oh caro Ciccibello.  Se pensi che prima te serat un dutur e ades te fet ul sart

Cicala Sa te vöt, par un dutur fa ul dutur l’è banale, par un sart inveci...

Sabina  Fa nagott (gridando) Bravo! Il mio Ciccibello!!!

Cicala  Sssttt... (tra sé) E la Susanna che l’è semper da là

Sabina  A ghè un marà in cà?

Cicala  No, ma ma l’è mia necessaro ca ta vusat inscì, e te ma ciamat Ciccibello! Altri tempi, mia cara

Sabina  Come te devi ciamat alura?

Cicala  Ih! Ciamum Formica

Sabina  Formica? A l’è un nom idiota

Cicala  Sa fa quel ca sa po! Setas giò chi e cüntum sü. Come ti va?

Sabina  Molto bene! Ho verdü un agenzia de viagg a Piultel... Te vörat viagià anca tì? Africa, America, Vares, Bogn...

Cicala  No, grazie. Tel set a sunt pütost sedentario

Sabina  Oh povar fiö! E al ta fa mà?

Cicala  Cus’è? (alzandosi)

Sabina  Il sedentario ( gli dà una pacca sul sedere) Il mio sedentarione!

Cicala  Ma il sedentario a l’è no ul sedere... è ... è... Lasem a büi. E pö? (si risiede)

Sabina  Mi sun maridada... Cunt un balurd

Cicala  L’eva no necesari che tel ma disesat

Sabina  Al vareva un fich secc. Alura l’ho piantà

Cicala  Par chi?

Sabina  Par un tenent

Cicala  Ah!

Sabina  L’ho cugnussü ai giardìn püblich, intant che ul mè marì, balabiot

Cicala  Pardon?

Sabina  Balabiot al vardava i cigni.Pö ho piantà anca ul tenent, sunt turnava a Piultel dua ho metü sü un agnezia da viagg

Cicala  (si guarda attorno preoccupato)Brava, brava

Sabina  Ma tì te ma scultat no, Cicci bello

Cicala  Sì, sì, certo

Susanna  (d.d.)Tonino

Cicala  Sssttt!!

Susanna  (d.d.) Tonino

Cicala  Sssttt! Zitta!

Sabina  Ghè una dona da là?

Cicala  Sì, cioè no! A l’è... l’è... un pappagal...L’è un pappagal che m’han purtà dall’Africa... tel set, per via di piüm par fa i capelitt

Sabina   Oh! (sdegnata) I cappelitt! E tì te ghet ul curagg de spiümà ul povar papagalìn

Cicala  Oh! Sa ta vörat ... una piümeta chi, una piümeta là...

Susanna  (d.d.) Tonino

Sabina  Fam vidè ul tò papagal

Cicala  No! A l’è impussibil. A l’ama mia la gent quela bestia lì… A pruposit de besti: ul tò marì te l’è pü vist?

Sabina  Mai pü par furtüna! Lü l’eva un balabiot... E pö (sputa in viso a Cicala) ades mì gò una storia cun l’Adelio Lü l’è molto caliente, tel set?

Susanna  (d.d.)Tonino

Sabina Ul papagal

Cicala  Eh! Adess vò de là e ghe parli!

Sabina  Tì te ghe parlat a l’üsel?

Cicala  Eh! Cert, al sa parecchi linguagg!

Susanna  (uscendo)Senti un po’! Ti diverti a prendermi in giro?

Cicala  No, Susanna, no!

Susanna  Un’altra donna? Questo è troppo!

Sabina  Ah! Questa chi l’è ul papagal!

Susanna  Pappagallo a me Guardi che io (sta per affrontare Sabina)

Cicala  (fermandola) No, no, no... l’è una sciura molto marada

Sabina   Chi l’è sta dona chi?

Cicala  E’... è ... l’è la mè cassera... l’è marava de nervi... fagh mia cas...

Susanna  Dovevi dirmelo che volevi abbindolarmi. Dovevi dirmelo che aspettavi un’altra delle tue donne!

Sabina   Un mument... mì sun vegnüda chi a famm fa ul vestì

Susanna   Da chi?

Sabina  Da lü!

Susanna  Non mi faccia ridere!

Sabina  Prego?

Susanna  Prego un corno! Hai una bella faccia tosta!

Sabina  Caro Ciccibello quand si è amanti du la propia cassera prima roba a bögn evità di scenà cume questa chi

Susanna  Cosa? Cosa? Ma... ma quale cassiera

ElfrSabina  Lee! no?

Susanna  Ma lei è matta

Sabina  Mi sun no mata. Mì sunt una sciura par ben e lü a l’è ul mè sart (Cicala va a sedersi davanti alla porta)

Susanna  Lui?! Puah! Mi fa vomitare

Sabina  E la pröva che ul sciur a l’è nagott d’altar par mì a l’è che mì sunt vegnüda chi cul mè marì

Susanna  Suo marito! Ah! Ah! Ah! Vorrei proprio vederlo

Sabina   Oh! Oh! Oh! L’ha fai fa ul bisognino al can. Adess lü l’è scià e lee la vedarà,A senti la so pedana… l’è chi

Cicala  Ah! Uh! Ahi!?! (cade ed entra Grossi)(Grossi è a terra, con la schiena rivolta a Susanna, Cicala cerca, in ginocchio di nascondere Grossi)

Sabina  Vegn avanti! Fat vidè! sta sciura la cred no che tì te set ul meè marì

Grossi  Oh diamine! Ma come no? (si volta) Ah! La mè dona!

Susanna  Mio marito!

Cicala  (sempre in ginocchio) Patatrac!! (allargando le braccia)

Susanna  Adelio! Tu e quella donna! Ah! Ma mi vendicherò! Addio!

Grossi  (rincorrendola) Susanna... Susanna...(esce e poi rientra) Tì e quel bastard d’un cagnàsc!

Sabina  Adelio! Mon amour!

Grossi  Ma va al diavul... Va...

Sabina  Me senti mà! Mì sto par svenì! (cade tra le braccia di Cicala, in ginocchio) A sun svenüda!

Scena XII

(detti, Rosa, poi Ganassa)

Cicala  Sabina! Fa no stüpidà! Eh! Ah! (entra Rosa)

Rosa  La mè mama la duvarìa vess ancamò chi Mamma…

Cicala  Oh pover mì! La mè dona!

Rosa  Tì?  Cunt una dona tra i brasc?

Cicala  Credum, l’è mia cume te pensat tì! L’è no mea!

Rosa  Basta! Basta! L’è finida! Addio Tonino. A sa vedum da l’avucat

Cicala  Ma no Rosa, credumi...

Rosa  A vöri pü sentì nagott! Vigliacco! Donnaiolo! Debosciato (esce) (rientra)! Purscel!

Cicala  Specia! Podi siegàt tüscos, Rosa.... E questa duve la pogi? (entra Ganassa)

Ganassa  Sunt reüssì a cumbinà nagott stamatina

Cicala  Ecco bravo... Cumbina un quaicoss de bun adèss. Ciapal tì sta sciura (rincorre la moglie) Rosa...

Ganassa  Uffa che scuffia! Ma sa süced cus’è chi? Il finimondo (guarda Sabina, la riguarda) Oh!... Oh!... Ma ... ma questa... questa l’è la mè dona!

Sabina  Oh!  (si risveglia)

Ganassa  Sabina! Sabinetta! Tesoruccio caro e bello! Finalment te set turnada!

Sabina  Oh! Ul mè marì (gli dà uno schiaffo e lo sbatte sulla poltrona dove finisce anche lei)

         ATTO TERZO

Scena prima

CICALA, SIGISMONDO

(All'alzarsi del sipario la scena è vuota. Si sente suonare. Momento di si1enzio.)

CICALA (esce, molto in ansia, dalla porta di destra, in primo piano). Hann sunà! Chi al po vess? (Chiama) Sigismondo!... Alura, Sigismondo?

SIGISMONDO (compare sul fondo). Al ma ciamà?

CICALA. Chi l’ha sunà?

SIGISMONDO (alza le spalle e fa l'atto di tornare verso il fondo). Oh! Nient!

CICALA. Come nient?

SIGISMONDO. No, l’eva un marà chel veniva par un’uperaziùn. La m’ha dumandà se ul sciur dutur l’eva in cà… gò dì de sì e alura al m’ha rispost chel sentiva pü ul mà e l’è nai

CICALA. Che bamba! Va ben, turna de là a fa süi medisìn.

SIGISMONDO (nota la tristezza di Cicala. Lo considera brevemente). Ul sciur dutur l’è preoccüpà, al capissi. E sì che ghe l’avevi dì! Se i ropp sa devan fa che se ie faga ben.

CICALA. (preso dalla sua idea fissa). Ma dua la po vess la mè mièe?

SIGISMONDO (che ha, come Cicala, un aspetto triste e pensieroso). Già!... l’è quel che me dumandavi anca mì intant che fasevi sü i medisìn

CICALA (stesso gioco). Fra un'ura saranno ventiquattrur che l’ha bandunà il tetto coniugale.

SIGISMONDO (con slancio). Oh! Sciur dutur, se i ropp prudesse agiustass! eh?... cal veda da giustai.

CICALA (scoraggiato). Ah!

SIGISMONDO (molto ingenuo). Oh! sì, sciur durtur, par mì! Che la faga par mì! Detesti vegh insema di person di umore nero!... a sunt un fiö sensibile. Alura divent negar nero anca mì e sta roba chi la ma pias no.

Campanello.

CICALA (alzando la testa). Hann sunà.

SIGISMONDO (sempre con lo stesso tono). Non importa.

CICALA. Come, non importa?

SIGISMONDO. Ah! Se vò mia là a dervì a po vegnì dentar nissun

Cicala (spazientito). Alura va a dervì!!... E scultum ben: tranne che par la mè dona, mì ghe sun par nissün.

SIGISMONDO. Nissün?...

CICALA. Nanca sel füdes ul papa!... nissün. (Rientra nelle sue stanze. Sigismondo va ad aprire.)

Scena seconda

SIGISMONDO, GROSSI

SIGISMONDO (sul fondo, impedisce a Grossi di entrare). No, ul sciur dutur al ghè no.

GROSSI Andèm, sü!

SIGISMONDO. Ma l’ha dì lüi n persona che al ghe no

GROSSI. Ben alura va a digh che ghe chi ul sciur Grossi

SIGISMONDO. Al ma dì: nanca sel fudess ul papa!... e lü l’è nanca vescuv

GROSSI. No. Ma devi videl a causa du la mè dona

SIGISMONDO. E ben! Lü al vör vidè nissün a causa de la sua

GROSSI. E parché?

SIGISMONDO (con importanza). Oh!  Mì sunt la discrezione in persona. Se lü al ma dumandass: l’è vera, Sigismondo, che da da un para da dì ghè burrasca in famiglia?... che ul dutur l’ha durmì föra de cà l’altra nocc? E l’è vera che sta nocc, cosa püssè grave, la sciura l’è no rientarda in cà e ul dutur l’è là che la specia anmò?... Mi ghe disaria: no, no, no… al so no de cus’è l’è drè a parlà

GROSSI. Ah! la sciura Cicala l’è mia turnada a cà?

SIGISMONDO (ingenuamente). Oh! come la fa a savèl?

GROSSI. Te me l’è dì tì!...

SIGISMONDO. Mì! (A parte) Che faccia tosta!

GROSSI. L’è mia turnada! Come la mè dona!... Dopu ul scandal de ier, a l'ho pü vista. Roba da no cred!

SIGISMONDO (ridendo stupidamente). Ah! Anca la so mièa?... A l’è un mà cuntagius.

GROSSI  Ma al po no andà avanti inscì; mì so che la mè dona la dev vegnì chi dal dutur, inscì gò avü la bela idea de vegnì chì anca mì… A so cha dal dutur a la va a st’ura chi.

SIGISMONDO. Oh! ma al sa, par la do miè cum’è par tücc la porta incö la resta sarada sü... finché (Campanello) Hann sunà. Cal ma scüsa. (Esce).

GROSSI (al pubblico). Ghè nient da dì, ma tucarà spiegam cun la mè dona. A negarò da cugnoss la Sabina!

Scena terza

GROSSI, SIGISMONDO, poi la Gloria, Rosa

SIGISMONDO (entrando rapidamente). O sciur! Hin propi lur. Cal vaga via

GROSSI. Chi lur?

SIGISMONDO. La sciura Cicala e e la so mama.

GROSSI. La moè dul dutur? L’è davera fortünà! La sua l’è turnada!

GLORIA. Sigismondo va a ciamà ul dutur! Digh che ghe chi la so miè e la so suocera… Va

GROSSI. Sua Maestà!...

SIGISMONDO. A vò. Ah! Ul sciur dutur al sarà cuntent!(Esce)

GROSSI. Sua Maestà... La suocera? Ga vedi mia ciar!... (A Gloria)  Ghe dumandi scüs ma lee l’è mia...

GLORIA. Che cosa sunt mia?

GROSSI. La regina di Groenlandia.

GLORIA. Mì? la... (Ride) L’è drè a vegnì a ultra anmò ul so eczema.

GROSSI. No?... ma alura mi ho sconfundü ul mungere col tettare.

Gloria. Eh?

GROSSI. No, vurevi no dì sta roba chi. (Salutando) Sciura, immagini che la dev parlà cul dutur! Ma ritiri.(Saluta.)

GLORIA. Buongiorno!

GROSSI (salutando Rosa). Sciura! E’ tornata all’ovile (A parte) Ho fai una gaffe! (via sconsolato)

GLORIA. E tì, ma raccumandi, nessuna debolezza!

ROSA. Nessüna pagüra, mamma!

Scena  IV

(Cicala e dette)

Cicala  (entrando) Oh! Rosa! Finalment! Te m’è mettü adòs una termarella! (fa per avvicinarsi ad Rosa sulla sinistra) 

Gloria  Altolà! Tonino!

Cicala  Ma parché?

Gloria Fas mia tropp illüsiun se te ma vedat chi. Mì ta riporti la tò dona

Cicala  (scimmiottando)La tò dona! (si riprende) Oh grazie!

Gloria Ma regordas che fra tì e lee a l’è tütt finì… Sì! Lee la starà chì anmò un para da dì... Capì? Chì!

Rosa Chì

Cicala Ah! Ben! (tra sé) Pö al resto ghe pensarò mì, mì ghe pensarò! Quand sarò in da par mì cun lee

Gloria  E mì starò chì cun lee

Cicala  Cosa?

Gloria  Eh sì! Sarò la sua avocatessa, la so custode, la so cunsigliera! E che giustizia la sia fada!

Cicala Perfetto! Ghè sarà da divertìss

Gloria  Da questa part i donn,  dall’altra i oman, e lì in mezz sarà la zona promiscua… capito? Par pudè tratà

Cicala  Ma roba da matt! In fin di cünt de cus’è ma sa accüsa? Eh Sentimm! Dimmel tì Rosa!

Gloria  Rispund no, Rosa!

Cicala  Insomma! Te la vö lasal parlà sì o no?

Gloria  Contegno, eh!? Per piasè!

Cicala  ( serio) Allora Rosa?

Rosa  (correndo da Cicala) Ta trövi in una sartoria cunt una dona in di brasc

Cicala  Pardon! La dona d’un altar

Rosa  Cosa?

Cicala  Me l’avevan consegnada

Gloria  Sì! Come un pacc pustal!

Rosa  E quela che te m’avevat presentà come la tò paziente chi l’è?

Cicala  Quela? Quela... quela ... Beh! Scunfundum mìa la lüna cul su... Quela l’è la sciura Grossi... Inveci quel’altra...

Gloria  L’è la miè de chi?

Cicala Del sciur Grossi

Gloria  Ma alura ul sciur Grossi l’è bigamo

Cicala  Sì! Cioè... No! O signur! A so namì quel che vo adrè a dì! Vialtar sii bun dumà de scunfund i idei

Gloria  Mì?

Rosa  Mì?

Cicala  Sì! Vialtar! E pö hin mia afro vostar! Sciura suocera che la vaga da là che mì devi parlà cun la mè dona! Da par mì! Capito? Da solo!

Gloria  Cusa t’è dì?

Cicala  Da solo! L’è un mè diritto! Mi appello al quinto emendamento

Rosa  Via, Mammima! Va da là! Sunt bona de difendum

Gloria Ma lassat mia fa sü!

Rosa  Sì, sì!

Rosa  Sta tranquilla, ma difendarò benissim (Campanello)

Cicala  Ancamò gent! Andem da là ... ta spiegarò tüscos (abbracciandola)

Rosa   E tocum no! D’ora in avanti te ma tucaret dumà cul permess de la mama! Capito?

Cicala  Va’ ben, va’ ben! O povar mì!

Scena V

(Sabina, Sigismondo )

Sabina  Te disi che devi parlà cul dutur!

Sigismondo   E mì te disi che ul dutur l’è ocüpà

Sabina  L’è una roba urgente!!! Dua l’è ul sciur Furmiga?

Sigismondo  E chi l’è sto Furmiga… in questa cà ghè dumà la cicala… ah! Ah! Ah!

Sabina  Oh! Tì te set tütt scemu! (si volta a destra) (Sigismondo la minaccia) (Sabina di rivolta, Sigismondo finge di riassettarsi i capelli) Te capissat propi nagott!

Sigismondo Mì?!?

Sabina  Furmiga, Furmiga, Furmiga! Ul dutur!   che al fa ul sart per hoby!

Sigismondo  Ul sart? Ma se l’è nanca bun de tacà un butùn

(si sente la voce di Cicala e Rosa)

Sigismondo  L’è lü! E ghè anca la do miè. Adès varda un put ì (si frega le mani) (esce)

Sabina  Oh! La so miè! La ma dev mia vidè! Oh! O signur! (scappa)

Scena VI

(Cicala e Rosa, indi Gloria)

Rosa  (uscendo) No, no, no!

Cicala  Sì, sì, sì! Chi dü don a hin un segreto dul sciur Adelio Grossi! Cusa devi savè mì?

Rosa  Tì te set, te set!

Cicala   Ma no! Mì sunt sta ciamà par un fatto patologico di medicina comparata... Una roba difficilissima da spiegat... Ghe vuraria almen 4 ann de università. Te fai l’università, tì?

Rosa  No!

Cicala  Eccu... Te vedat... mì... mì ho fai un certo esperimento... l’è no reüssì... e amen!

Rosa  L’è facil parlà mò

Gloria  Avì finì?

Cicala  Quand avrem finì ta ciamarèm. Bisbetica!

Gloria  Lassat mia fa sü eh!?

Rosa  Sì, mammina

Cicala  Credum Rosetta... che in certi situaziun un galantom al dev sacrificàss (si butta sul divano, ma Rosa si alza)

Rosa  Vuraria cred, Tonino

Cicala  (in ginocchio) Oh! Credum, credum!

Rosa  Vuraria avè fiducia de tì! Ma tì te m’è cünta sü un sacch de busii

Cicala  Ta dirò la verità

Rosa  E pür la me mama

Cicala  (con disgusto) Oh la cara sucera

Rosa  Te gavariat ul curagio de giurà che quel che te me disat l’è la verità?

Cicala  Oh (tra sé) sta suocera la ma tö ul fià

Rosa  Alura?

Cicala  Alura... te... te’l giuri... l’è tütta la verità, dumà la verità... nient’altar che la verità. Al giuri!  (siedono entrambi sul divano, Rosa a destra, Cicala a sinistra)

Rosa  Alura quela dona che t’ho vist insema a te la cugnusevat mia davera?

Cicala  Varda... Se ta ma vedat anmò una volta cun lee, te podat pensà tütt ul mà che te vö de mì (si abbracciano)

Rosa  Te ma vörat ben?

Cicala  Sì! (vede Sabina che sta entrando, mette una mano sugli occhi a Rosa)No!!! (fa segno a Sabina di uscire)

Rosa  Oh! Tonino! Ga vedi pü!

Cicala  (togliendo la mano) L’amore è cieco!  (rimane rigido a guardare il fondo del palco)

Rosa  Ma se te ghet?

Cicala  A l’è la mè cervicale. La dodicesima vertebra che si è incastrata con la trentaduesima a destra...

Rosa  Povero ul mè Tonino. Gò tanta vöia da perdunat!

Cicala  (si aggiusta il collo, siede accanto a Rosa, si abbracciano)

scena VII

(detti, Grossi, Ganassa)

Grossi  Ul sciur Furmiga l’è l’amante du la miè dul dutur Cicala!?

Cicala  Ah! Sei un angelo!

Rosa  Però tì te faret pü cume l’altra nocc

Cicala  Mai pü, mai!

Grossi  Ah! Che coppia diabolica! Cucù! Sunt mì!

Cicala  Eh!? (spettinato) Accidenti, lü? (si alza) ghe presenti la mè... Ah! (picchia il piede forte) La sciura Cicala

Grossi  Ah! Ah! (mossa) Vecchio satiro! Ghe fo i mè cumpliment!

Cicala  (meravigliato) Come come?

Grossi  A parte quest (mossa) L’ha pudü pensagh a nüm?

Cicala  Eh!! ( fa sedere Rosa) Cun permess. (al pubblico) adess s’ciopa la bumba!

Grossi  L’è reüssì a fa ul vestì par la mè dona?

Cicala  Sì, sì! (spolverando la giacca ad Grossi alla maniera dei sarti ) Bella giurnada incö... peccà che duman al piovarà... I previsiun dul temp, se sa, na catan mai vüna giusta....

Rosa  (ingenua) Quale vestì?

Cicala  Eh! Nient, nient! Niente da speciale Un ... sottovestito... un vestito igienico...

Rosa  Igienico?

Cicala  Tipo omeopatico... drizz, cürvi, cun la lamiera da drè..

Grossi  Cun la lamiera?

Cicala  (Alla maniera dei sarti) Sì, sì, cun la lamiera... ma pö gavarem tütt ul temp par i spiegaziùn  (sta uscendo Sabina) No!!!

Rosa  Ma cosa ghè ancamò?

Cicala  Nient, nient! L’è che quel che ghè sucedü incö al ma metü adòs un agitaziùn... (a tempo di tango. Cicala indietreggia e Rosa lo segue) Sì però tì Rosa, Rosetta te devet avè fiduci de mì, parché mì te vöri un ben du l’anima (si abbracciano)

Grossi  (sulla sinistra) Oh che porcone! Cun la dona dul dutur! Spudorato!  (rumori dal fondo)  O Signur, ghe scià ul so marì

Ganassa  Buongiorno

Grossi  (tenta di nascondere la scena affettuosa) Buongiorno

Cicala  (incurante) Ti amo! Ti amo!

Ganassa  Al ved che bel spetacul?

Rosa  Oh! Tonino!

Cicala  Oh! Rosa!

Grossi  (togliendo un fazzoletto e sventolandolo) Sciur Formica, sciur Formica!

Cicala  Eh!?  ( lo guarda e ricomincia ad abbracciare Rosa)

Ganassa  Eh! Che coppia, che coppia!

Cicala  E tì te me na vörat de ben? Quanto?

Rosa  Ma no, dai... davanti a tücc

Cicala  Gò mia  vergogna  (riabbraccia)

Rosa  Ti amo, ti amo!

Cicala  Anca mì

Grossi  Ma sciur Formica, sciur Formica! (sempre sventolando il fazzoletto, anche Ganassa fa l’eguale) Che porco quel Formica!  (Ganassa si avvicina alla coppia) Adess s’ciopa la bumba!

Ganassa  Buongiorno! ( pausa) Buondì!

Cicala  (senza staccarsi da Rosa) Sì, buondì, buondì!

Grossi  Ma come? Tüttlì? Sciur Formica!

Rosa  Formica? Ma parché al ta ciama Formica?

Cicala  Parché... parché... a l’è vün senza creanza... Fagh mia cas... Oh! T’è sentì? La tò mama la ta ciama...

Rosa  Ma mì ho sentì nagott

Ganassa  Mì nemmèn...

Cicala  Ma tì te set sturnu dalla quinta! Andèm, andèm da la tò mameta (esce saltellando e trascinando con sé Rosa) Arrivum sübit... mamma, mammina, mammetta!!! (via entrambi)

Ganassa  L’ha vist cume sa vöran ben chi dü lì?

Grossi  Che cinico!. Al gà piasè che la so dona la ga faga i corni

Ganassa  Adess vöri andà da là parché vö vardai mej… che spettacul!

Grossi  Anca guardone! Ghe i ha propi tütt! Ma in che mund a vivum!

Scena VIII

(Sabina e Grossi)

Sabina  (entrando) Tì chì?

Grossi  E tì ta sa fet chì!?

Sabina   E rì?

Grossi  Via, via che se ades ghè scià la mè dona...

Sabina  E a la tò Sabinetta, tì, te ghe pensat no?

Grossi  Piccola Sabina (la prende per un braccio) l’è che...

Sabina  Eh! Sta atent! Se tì te tocat la piccola Sabina, la piccola Sabina te dà un mozicone grande, grande...

Grossi  Un mozzicone?

Sabina  Amm...!!!

Grossi  Ah! Una cagnada! Vurevat dì! E parché??

Sabina  La piccola Sabina a l’è dentar in un grande imbröi

Grossi  Già... parché mì no? Arriva gent  (tentano di scappare)  Via, via  (esce solo Sabina)

Scena IX

(Cicala, Grossi, Ganassa)

Cicala  (uscendo abbracciato a Ganassa) Carissim scusum,  se prima t’ho mia salüdà a duver

Ganassa  Oh! Gò no fai cas! Sun bitüà.

Grossi  (a Cicala) Ga devi parlà  (fa sedere Cicala sul divano)

Cicala  Chel disa

Grossi  gò bisogn de dumandagh un piasè  (Ganassa si siede sul divano)

Cicala  Se podi

Grossi  (A Ganassa) Cal ma scüsa, eh!?

Ganassa  Ma no! Parlè pür senza preocupas de mì

Grossi  Ma l’è una questiun persunal

Ganassa  Oh! mì adori i questiun persunal

Cicala  Va’ da là a setàs giò

Ganassa   ( si alza) Basta parlà, no!? Uffa... (al centro) Uffa che scuffia (va a sedersi alla scrivania mettendosi lo stetoscopio)

Grossi  Mì speci la mè dona

Cicala  Chi?

Grossi  Sì! L’è giusta l’ura che la vegn a fass visità dal dutur Cicala (guarda Ganassa il quale risponde con un cenno della mano)

Cicala  O signur!

Grossi  Parché o signur?

Cicala  Ho dì o signur? No, no... vurevi dì..nagott ... E la Sabina che l’è sempar da là

Grossi  Al so, al so…orcu sciampìn... e se la mè dona la ved..

Cicala  Chissà che burdèll!!

Grossi  al sa se farò? Ghe disarò che l’è la sua amante...

Cicala  Benissim! ... Cioè no! Nemmen par sogn!

Grossi  Ma tanto lü a l’è uno scapolone...no? Ma Formica, carissimo Formica! (lo solletica sotto il mento)

Cicala  Ghè no Furmiga che tegn! Ghe la disa a lü

Grossi  A lü? Al pensa che la sciura Cicala la disa nagott?

Cicala  Sal vö che ga na frega a la sciura Cicala

Grossi  Oh! Chi in quanto a mural andèm ben!

Cicala  (avvicinandosi a Ganassa) Stamm a sentì, sto sciur chi al vör dumandat un piasè

Ganassa  A mì?

Cicala  Sì, a tì!

Ganassa  Ma propi adess che l’è la fin dul mes?

Grossi  Cal ma scüsa, eh! Ma al ga custarà nagott

Ganassa  Alura cal disa!

Grossi  Go di prublema cun la mè miè... La m’ha catà  insema a un’altra dona

Ganassa  Bel cretin!

Grossi  Al so! Sun stai un bamba! Al so! E siccome la mè dona la vegnarà chì, lü al ga duvaria dì che una certa sciura che l’è da là ( Cicala e Grossi segnalano insieme con l’indice) a l’è la sua amante...

Ganassa  Bella idea!

Grossi  Davera?

Ganassa  Peccà che l’è brüta

Grossi  Oh! Al vurarà mia dimm da no? (si allontana)

Cicala  Cetta! Quel sciur lì l’è president de 32 società e al pudaria vegh bisogn da tì cume mediatur...

Ganassa  Ah sì?!  Oh! Oh!  (si alza) Alura cetti

Grossi  Menu mal! Al ma töi na gran preia dal stomigh. Grazie!

Ganassa  (avvicinandosi ad Grossi)  Prego... Al ma disa... E sexy?

Grossi  Eh! E’ un turbine di erotismo

Ganassa  Di esotismo?

Grossi  Cosa?

Ganassa  Sì, vöri dì... è esotica? La vegndal Perù?

Grossi  Erotica

Ganassa  Ah! Erotica! Complimenti!

Grossi  Grazie! Gò chi la so foto. Pena la riva la mè miè ghela fa vidè par dà püssè realtà a la situaziùn

SCENA X

(Sigismondo, Susanna e detti)

Sigismondo  Ghè scià la sciura Grossi

Grossi  Oh Dio, la mè dona!  (Fa un paio di giri con Ganassa) La mè dona! La mè dona (mette in tasca a Ganassa la foto)

Susanna  Buongiorno!

Cicala  (le corre incontro) Buongiorno sciura Grossi

Grossi  (umile) Ciao, Susanna

Susanna  Ah! Tu qui? Bene, non mi resta che andar via

Grossi  Ma mì sunt innocente

Susanna  Lo dirai in tribunale, al momento del divorzio

Grossi  In tribunale  (va verso di lei buttando via Cicala)Te m’è catà cunt un’altra dona, l’è vera... ma... ma mì la cugnusevi gnanca... e la pröva l’è questa... l’è ... l’è l’amante du sto sciur chi (Indica Ganassa, anche Cicala indica Ganassa)  Vera?

Ganassa  (deferente) Sì, sì! Oh!

Grossi  T’è sentü?

Susanna  Raccontala a qualcun’altra questa frottola (si avvia a sinistra) ( a Ganassa, al centro)Ruffiano!

Ganassa  (inchinandosi)  Sì signora, sì signora!

Cicala  (avvicinandosi a Susanna) Ma via sciura Grossi, la faga mia inscì, la sia mia crudele cul so marì... la merita no

Grossi  L’è vera

Cicala  Sciur Grossi, cal metta i sòe cart in tavola

Susanna  Quando qualcuno dice che metterà le su carte in tavola, gli guardo sempre nella manica

Grossi  Te me det dul baro?

Susanna  La tua espressione è rivelatrice

Ganassa  Sì, sì, sì!

Grossi  Via ... credum! Susanna...! chel ga faga vidè la foto

Ganassa  Sübit!  (non riesce a togliere la foto dalla tasca)Oh! La s’è incatsrada!

Grossi  Tiri, tiri!

Ganassa  Tiro, tiro!

Cicala  Tira, tira!

Ganassa  Uffa che scuffia!

SCENA  XI

(Detti ed Sabina, poi Rosa)

Sabina  Buongiorno! (Cicala si nasconde sotto il tavolo)

Susanna  L’amante di mio marito!

Ganassa  Vegn avanti tesourin bell... Signori va presenti...

Cicala  Sì, sì... dopu, dopu  (scappa)

Ganassa  (ad Grossi) Dunca ghe presenti...

Grossi  Ah! Ho desmentegà una roba (via)

Ganassa  Ma sa sücced?

Sabina  Gent cun poca edücaziùn in sta cà chi!

Ganassa  Sai, cara? La sarà la surpresa... sciura se la permet ghe presenti...

Susanna  Non ho l’abitudine di farmi presentare le amanti di mio marito

Ganassa  Ma mì ghe sicüri che...

Sabina  Come la sa permett d’insultà la mia rispettabilità!?

Ganassa  Oh!! Tesoruccio!

Susanna  Che schifo! Essere immischiata in questa storia!

Sabina  Se lee la fa schivi... mì püssè de lee!

Susanna  Appunto! E mi sento a disagio! Addio!

Ganassa  Forse la sciura la mia capì che...

Sabina  Tücc cuntra da mì... Mì riturni a Piultel

Ganassa  E mì vegni cun tì, mon amour!  (esce Rosa)

Rosa  Oh!

Ganassa  Sciura Rosa se la permett ghe presnti la mè...

Rosa  Cosa? Lü ancamò chi? A quel che vedi sciur Ganassa lü al cuntinua  afà ul rüfiàn... Addio! (esce)

Sabina Eh no! Sa po no andà avanti inscì! Inc148 a s’è süperà ogni limit

Ganassa  Sai, cara? A mì me succed tütti i dì... Ma tì specia, specia... Sciura Rosa, sciura... (esce)

SCENA  XII

(Sabina, Cicala, Ganassa, Susanna, Grossi)

Cicala  Ma parchè te set vegnüda chi in cà mia? Ma te set ammatida?

Sabina  Sunt chi cul mè marì

Cicala  Ma chi l’è?

Sabina  L’è... l’Umberto...

Cicala  (sorpreso) L’Umberto?

Sabina  Sì, Umberto Ganassa ul mè marì de me stessa medesima.. Lü al ma truvà ier...

Cicala  Ma alura l’Umberto a l’è l’omm di cigni?

Sabina  Sì! Certament!

Cicala  (ride e va sulla sinistra)

Ganassa (rientrando da sinistra) Cusa ghè?

Cicala  Nient, nient! Ah! Ul cigno, ul cigno (ride a crepapelle)

Ganassa  Ul cigno, ul cigno!

Grossi  Sabina par piasè  niente scandali! Va via, la mè dona l’è chi!

Sabina  Lassum a stà in santa pas, t’è capì?!

Grossi  Oh! Ma Sabina Sabinetta!  (la tocca)

Susanna  (uscendo da destra) Adelio!!! Ancamò lee! Quest l’è tropp!

Grossi  Sa parlava del pü e del menu! (va a sinistra)

Susanna  (via accentuando la situazione semitragica e volgendo al comico)Non voglio rivolgerti più la parola... Domani stesso tu sarai soltanto un’ombra per me (iniziando a piangere, con progressione) (via via che il discorso prosegue piangono tutti in un crescendo finale, Ganassa si appoggia sulle spalle di Cicala, Cicala di Grossi) Il tuo ricordo illanguidirà poco a poco... e come le stelle con la luna impallidiscono al sorgere dell’alba, così la tua immagine svanirà finché non riconoscerò nemmeno più i tuoi lineamenti  (pianto dirotto)

Ganassa  Che bei parol,sciura, che bei parol  (si avvicina a Sabina)

Susanna  Saranno belle parole signore, ma sono il preludio alla fine di un matrimonio

Grossi  Oh no! No!   (piangendo)

Susanna  Sissignore! E’ la fine!

Cicala  (avvicinandosi a Susanna) Suvvia! Sciura Grossi, la faga mia inscì... ghe sicüri che ul so Adelio ( la abbraccia)

SCENA XIII

(Gloria, Rosa e detti)

Rosa Quest l’è tropp!

Gloria  Tonino! Adess ta portat in cà i tò sartin?

Cicala  Oh! Ma che mania! Ma quale sarta?

Gloria  Lee!!

Susanna Mì? Ma mì sun mia  una sarta!

Grossi  Che la ma süsa, eh!? La sciura l’è la mè dona!

Susanna  Purtroppo!

Ganassa  E la sciura l’è la mè miè! E sti ben atenti a parlà mà de lee, eh!?

Grossi  La so miè?

Sabina  La so miè!

Susanna  Davera lee l’è la so miè

Sabina  Certament! Sabina Ganassa. Lü l’è ul mè marì. Capito?

Ganassa  C apito?!  (si abbracciano)

Susanna  Oh!

Grossi  E mì scemo che gò dà anca la foto!

Cicala  Eh!

Grossi  Cal ma scüsa!... Al ma daga indrè la foto  ( lo scuote)

Ganassa  Eh! Un mument, no!  (tenta senza riuscirvi di togliere la foto dalla tasca dei pantaloni) L’è ancamò incastrada

Grossi  Tiri, tiri...

Tutti  Tira, tira!

Ganassa  Uffa che scuffia!.... e... e... eccu!

Tutti  Oh!

Grossi  Che la varda no!

Ganassa  Oh bella! E parché no?  (la guarda)

Grossi  Patatrac

Ganassa  Oh! Ma... ma... cal varda un po’! Neh che la sumeia a la mè dona?

Grossi  No! No! A l’è trop ( fa segno grassa)

Ganassa  (a Cicala) E pür... Neh che la sumeia a la mè dona?

Cicala  Ma no, no! L’è pocch ( fa segno magra)

Ganassa  A l’è pocch a l’è tant... Varda, varda tì, mon amour... (a Sabina) Sabina tesorino bello!

Sabina  Mon amour! Sta dona chi a l’è brütina!  (butta la foto)

Ganassa  Eh sì! Parché ti inveci...

Susanna   Ma alura se lee l’è la so dona...

Grossi  T’è sentì...

Susanna  Tì...

Grossi  Appunto... mì c’entri un bel nagott... In quela maledetta sarturia s’eri capità lì par cas....

Susanna  Oh Povero Adelio! E io che ti avevo accusato!

Grossi  ta perdoni cara... ta perdoni!

Susanna  (abbracciandolo) Caro il mio Adelio!

Rosa  (correndo sulla destra verso Cicala) E tì te ma perdonat?

Cicala  Dumandum mia perdono... al saria tropp!

Gloria  Cume hinn stüpid chi dü lì!

Rosa  Caro ul mè maritino bello!

Cicala  Patatrac!

Grossi  (perentorio)  Un mument!... Maritino de chi? Adess par piasè cerchè da spiegam cume stan i ropp... Alla fin du la fera ul dutur, dentar chi, chi l’è?

Cicala  Ul.. ul ... ul dutuur...

Ganassa  A l’è lü no?!

Grossi  Ma mì a credevi che fasess ul sart

Cicala  (avvicinandosi ad Grossi) Sì... a temp perdü... E adess citu se da no a descuvrissi i altaritt!

Grossi  Ah no! Par carità!

Cicala  (avanza verso il pubblico)

Cercà una avventüra amorosa

A l’è, avi vedü, un bell’impegno

Bisogna dì e fa sfulcitt a josa

Par pudesela cavà con grande ingegno                                  

La sort la secundava ul mè disegn

La ma faseva navigà dentar gli inganni

Ma ul tropp l’è tropp e ho trapassà ul segn

Inscì hinn andà a munt tütt i mè piani

E a la fin cunt una faccia tosta ‘mè un atur

Sunt reüssì a cunvinc suocera e tusa

E ho cüsì da nascundiùn i mè amuur

Cume sa fa cunt un vestì da spusa

 (gli altri attori escono)

E se stasira avii ridüü de güst

Batii pür i man cun allegria

Nüm sarém chì anmò cum’è l’è giüst

E chi al vör stà sempar alégar  

(tutti) che le sia.

                                   CALA LA TELA